Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

91쪽

D DIATR. DEVA RIIS MODIs QTTER Asrerum Versaturis, ornarent animum. quem

admodum hae fuerunt peregrinationes academicae seu litterariae, si c& alias susceperunt pronfectiones in regiones salubriores dii tuendam valetudinem & firmum corporis habitum, Uti

tar. spatium , per quod in his exterorum sanpientiae scholis sese exercuerunt de scientiae ordinamentis sua decorarunt ingenia , definiri non Potest, quum isi cuiusuis arbitrio, iudicio αvoluntati erat relictum. sed tamen non desue, runt ex antiquiori aetate, qui de litterarum peregrinationibus haud benignius iudicarunt quorum in numero censeri debetis EN E '

qui ait: s ex his, quae mihi scribis, s ex bri

quae audio, bonam spem de te concipio. non inscurris, nec locorum mutationibus inguret ris. i aegri animi a iactatiseis. hactenus iistiustitutione litteraria. I ces.' V. Nunc rh tiones quas lam eonsidetabcuquibus adultiores sua industria suaque operae variarum litterhrem cognitionem duXerunt quatuor etiam momenta debent notari: lectio, meditatio, scriptio & disyntatio. libri ἰ suileiagebantur, Varii erant generis pro diuersa mularum ratione. H, quod vel compaginari vetin volumen conuolui poterat, erat liber, quae cura fuit librariorum . C i cΕR o R etiam velia sim, mihi mittas de tu7s librariolis duos aliquos quibus Drannio Natur glutina oribus, ad ce Ptera adminiseris, iisque imperes, ut sumane

92쪽

quod veterum quisque manu sua scripserat, ἀπογναφον, transscriptum vero sybinde ἀποθγραψον dicebatur, ta quantum pretii & digni tatis habuerint ά-ογραφοις, solius Ptolomaei Philadelphi exemplum testatur, qui Atheniqensibus annonae penuria Pressis, non prius concessit alimenta, quam sibi tragoed larum Sophoclis, Euripidis . Aeschylivi autographori rum fecissent potestatem. namque librarii lape negligentes mendose scripserunt codices,

ta MARTIALIs dicit: ., . i

93쪽

Si qua videbuntur chartis tibi, lector in isis siue obscura nimis , e latina parum,

- non mens es error, nocuit librarius illis, dum properat versus adnumerare tibi:

Zibus de caussis libros probae fidei singulari

uilio vel unius vocis gratia conquisiverunt Iulianus rhetor apud GEI LIvM sed enim contentus, inquit, ego his non fui: sis non Midae sdei, nec ambiguae, sed visturae Iiquentisque esset equus ne, an eques Ennius seriapeum reliquisset: librum jummae atqus πω Mensa vetustatis, quem fere consabat Lampadionis manu emendatum oludis precioque mul to unius vetus inoibiendi gratia δonduxi: Geques, nam equus scriptum in es versu inum utque certiores essent emendatae & probae 1cripturae Codicum, usi fuerunt grammaticorum sententiis, quod idem auctor adnotat. hi Ιibri manu exarati maiori olimsumtu paraban

tur, quam nostra aetate. MART LIs stri-hit, 3 primum librum Dum quinque denariis

vendisolitum: de Platone & Aristotele GELLI v s ' memoriae mandatum es, Platonem phi-ι ophum tenui modum pecunia familiari fuisse, atque eum tamen tres Philolai P tha eici libros decem mistibus de Fiam mercatum id ei pretium donasse quidam scripserunt amiscum eius Dionem Bracusanum. Aristotelem quoque traditum libros pauculos Speusippiph I Ubi,post mortem eius, emisse talensis Attiacis tribua. ea summast numi nostri HS. Etias septuaginta : adde DIOGENEM L AE R-Υi v M. sed tameta non defuerunt integrae bi--

. . e

94쪽

bliothecae cum publicae, quae vi publici iuris essent, sero institutae sunt, tum priuatae, quae paene multae & inlustres instar publicarum er ditorum usui sine inuidia patebant. ad modum libros legendi pertinet coniuemdo eX-cerpendi , quae erant obseruatione digna. PD

NIvs de seipio: posco librum siti Livii, s

quas per otium lego, atque etiam ut coeperam,

excerpo. idem de auunculo suo i insate, sequid otii, iacebat in sole; tiber legebatur: a

notabat excerpebatque. adde GELLIUM. 'quisque Obseruabat, quae conditioni litterarum suarum conueniebant, quod SEN CA eleganter traditi eum Ciceronis libros

de re publica prebendit hinc philologis alia quis , hinc grammaticus, hinc philosopbiae deditus : alius alio curam suam mittit. ph Iosephus admiratur, costra iusitiam dici tam multa potulisse. eum ad hanc eandem lectionem philologus accesit, hocsubnotat, duos

romanos reges esse, quorum alter patrem noubabet,alter matrem. nam de Sertili matre δε-hitatur Anci pater Multaι; numa nepos dici, tur. praeterea notat, eum quem Mos dictatorem dicimus , s in hisoriis ita nominari legiamus , apud antiquos magi rum populi vocatum. Aeque holat , Romulum periisse Iolis defectione. prouocationem ad populum etiam a regibus ibissee eosdem libros cum grammaticuae e Iicurl ,prImum ML E A ps E dici a Cicerone , iae esso ipsa , in commentarium referet; nec minus sEps E , id esse ipse. deinde tranfit ad ea, qua consuetudo seculi mutavit, reliqua libri excer-

95쪽

obseruarent quaedam digna memoria, illa ceristis signis iubnotarunt, ex quibus etiam inmore fuit simplex L. & geminatum LL. quo indicabant locum laudabilem , es alibi etiam est . sENT. laudabilis Fenrcturis graeci autem habebant notam X. Viae significabat L situ

g. VI. Nec solum ipsi libros legebant sed id quoque in more habebant, Vt pueris littera

l tissimis

96쪽

tissimis uterentur in studiis suis, quorum munus erat, tam in feriis musarum negotiis, quam inter epulas domino praelegere, quos gracqvocabulo anagnos & ex re i psa lecto es adpellabant. quapropter dicit NEPOs namque in ea erant pueri ritterati ini, anagno aeoptimi, s plurimi Ii Marii, ut ne pedaseqvus quirim qu squam esset, qui non utrumque horum pulcre facere posset. qua graeca Voce etiam cICERO &VATINἔvs 3 ad Cicero nem Utuntur; P L 1 N I V s autem ' & s v E T O- Nivs Ie res habent. in domo Caesarum erant liberti a studiis, quorum opera in studiis litterarum utebantur imperatores, prout munere hoc functus est apud Claudium Polybius. quem Seneca consolatur in morte fratris; sedc Lemnus quidam, cuius mentio exstat in veteri inscriptione:

sed &in priuatis familiis, quae paullo elegan

tiorem vivendi rationem instituebant, eiusmodi fuisse seruos, constat. quin etiam S E R-va us 7 mentionem facit lectricis; immo doriminus ipse non nunquam legebat: MAR

Parua est cornula, quis potest negare sed ges nihil, audiesue Actum . .

97쪽

s vultu placido tuo recumbes, nee erassum dominus leget volumem legebant monimenta poetarum, historicorum& oratorum idque fiebat clare,expedite & sine praua pronuntiatione. PLINIvs memini quendam ex amicis, quum lector quaedam perperam pronuntiasset, reuocasse re repeti coegisse'. quibus de caussis a magistris docebantur. quos praelectores adpellant. GELLI vs ecquid putatis, si magistrum praelectoremque ha- huiset alicuius aris, quadrupes equus dicturum fuisse,ac mn quadrupes eques p P L I N I v sde Zosimo 3 idem tam commode orationes aehisorias carmina legit, ut hoc solum didiacisse videatur. id quod fiebat praecipue inter

L i o si clarum est: item si quid erat otii & ascribendo legendoque quiescebant, etiam noctu, quum expergefactis somnus recuperari statim non posiet. sv ET ONIus de Lugusto 7 si interruptum somnum recuperare, Ut euenit. non posset, lectoribus aut fabulatoribus arcessitis, resumebat, producebat ultra primam saepe lucem. nec priuatim solum, sed & p hlice in concione populi legebantur libri, cuius rei exempla PLINIVs 8 & GELLI vs Phabent. plura de anagnostis reperies apud

98쪽

NvM 3 PITIsCvM ' FABRICI v M. de ecclesiae primorum seculorum anagnostis siue Iectoribus varia produnt scriptores antiquitatum rerum sacrarum, quae huius loci non sunt, vide RECHEN BERGIvM .

g. VII. Grauissimum medium proficiendi

in litteris & ingenium excolendi rite, meditatio est, sne, qua verum usum & fructum musarum ne sensu quidem gustare possumus, uti

res romani & exemplis suis & monimentis, quae posteritati tradiderunt, declararunt satis, quid meditationi exercitationique tribuerintas ENECA ait: apes debemus imitari s quae .cumque ex diuersa lectione congessimus, δεσμrare. melius enim disiacta servantur. deinde

adhibita ingenii nostri eum s facultate, in

vinum seporem varia illa libamenta confun-Here: ut etiams apparuerit, undesumtu si aliud tamen esse, quam unde sumtum es, appareat.quod in corpore nostro virimus, sine viata opera nostra, facere naturam. quum doctrinae studiis plane se darent,cogitationibus variis impleuerunt pectora sua, paria paribus, Contraria Contrariis, praeterita Praesentibus oppo-

99쪽

nendo, rerumque omnium caussas & varios euentus adcurate explorando. qua Ope m ditationis CICERO felices progressus in phi

losophia secit, prout ipse dicit, sed defendat quoae quisquo sentit: sinit enim iudieia liberarnos inuitutum tenebimus, nullisque unius dia

sciplinae legibus adpricti, quibus in philosophia

necessario pareamus, quid sit in quaque re maxime probabile, Femper requiremus; etiam e Catone refert, Publium Scipionem, eum qui primus Africanus adpellatus est, dicere soli tum, nunquam se minus otiosum esse, quam cum otiosus, nec minus solum, quam cum Q lus esset: & addit, hanc vocem esse magnim cam & magno viro dignam,quae declaret, illum di in otio de negotiis cogitare & in solitudine

lacum loqui solitum, Ut necive Cesaret Vnquam,& interdum colloquio alterius non egearet. meditationes autem instituerunt separati ab aliorum societate, animo aliis rerum negotiis & curis vacuo, locis amoenis, quot etiam ex lucubrationibus & secessibus roma norum conligere possiamus. tempore balnei nonnunquam solebant meditari: sv ET NIus t exsat alter aeque modicus Epimammatum , quae fere tempore balnei meditabatur: PLINIVS de auunculo suo ' surgebat aestate a coena, tace: hieme iurea primam noctis, s tanquam aliqua lege cogente, hac inter medios labores urbisque fremitum. in secessis solum balinei tempus studiis eximebaturi quum dico balinei, de interioribus i uor. nam dum degringitur tergiturque, audiebat aliquiae aut victabat. idem 3 accipies cum hac episeoia

100쪽

hendecae rigabos nostros: quibus nos in vehiculo, an balineo, inter coenam oblectamus otium tem- .

Foris. .

g. VIII. Pergamus ad ea, quae ingenio elaborarunt, & recitationem, quae facile princeps pars in studiis romanorum erat, attingamus. is usu habebant poetae aliiqueeruditi, ut si quem librum composuerant, antequam edebatur,vel amicis contiocatis, vel publice promiscuis auis ditoribus praelegerent, eorumque censura sal

tem ut ex signis vultu que obseruata uterentur,cELLAR tus obseruat. fecitatio non per

tinebat praecipue ad adolescentes, sed ad adultiores, viros, & ipsos principes: hine Domitia / .nus recitauit publice, & Claudius imperastor hisoriam in adolescentia, hortante T. Livio scribere aggressisy, frequenti auditorio commi sit. praecipue autem exercitationem hame poetae, historici, etiam oratores instituerunt. Letae carmina amoris & rei venereae plena egerunt, Vtauditorum belleuolentiam sibi fais cilius conciliarent, quamuis & tragoedias &virtutum praecepta recitando tradiderint nee minus historiarum recitatio usu recepta fuit, quae non ossentationi, sed fidei veritatique compositae eranti orationes non ita frequenates lectae videntur, uti carmina & historiae. quandoquidem PLIN1Vs ' quo magis retia

ror, quod scribis, ibisse quosdam, qui repre

henderent, quod orationes omnino recitarem:

sis vero has solas non putant emendandas. a quibus libenter requisierim, cur concedant, si concedunt tamen, his r iam debere recitari, quae non sentutiori,sed ei veritatique comporei