Respublica, siue Status regni Poloniæ, Lituaniæ, Prussiæ, Livoniæ, etc.-fdiuersorum autorum

281쪽

DE sc Rra Tio. 263 aerunt in hancque sententiam plu-imi Polonicae Germanicae ac Rus 5-um historiae scriptores astipulantur; tuorum judicio, auctoritati nos quoue acquiescentes cum eisdem sentire

olumus.

Hic itaque Palaemon ob innatamndustriam a gente barbara Princepsalutatus, eam nomine patriae suae ta-iae piae posito articulo Italis in scemiutini generis nominibus efferendis conis licto la Italia appellasse creditur, tuae post a longo temporis successu, talicis motibus diomateque in bar- 'ariem populi commutatis, Lituania licta est. Quidam etiam eosdem It a littore maris Ealthici, quod Pru jam Livoniam ait uaniae acriam Ogito extrema alluit, eo quod ibi prius

onsederint, Lituaniam con nominasse C tant. Succedente postea Palaemoni quodam ex eadem gente Principe, tali recens Latinorum nomen non modo

ideposuerunt, sed ignotam quoque oci peregrinam eorum incolarum limguam, apud quos Principatum arripuerant, addiscentes in suam cooptarunt, vivendique normam modum cum eisdem barbaris susceperunt C terum , haec gens Lituana longo tem

Porea sui imperii primordiis obscura

282쪽

N CAEfuit, Rutenorumque ligo subjecta, Princeps ioviensis, Rustiae quovilai Monarcha , ab eis peritomata suber que ob egestatem dc soli sterilitaten i in signum tantummodo subjectionexigeret: Donec Mendolphus sive Meti dog, dc Vitenen, Gediminusque, duces illustres heroica magnani imitata illa innata dudum peritia rei militar

oppres la excitata, rebellionem conti Rutenos ab antecessi, ribus suis nec iptam contineantes, unus post alium ii Lituani. Fini perio succedentes , Rusti: Principibus partim strenuo Marte

partim astu frequentius aggressis, o quasi debellatis , sensim adeo viribu

cre erunt , ut jugo Rutenis omnibus

injecto, etiam ad tributa sibi pendend eos compellerent, quae pluribus ab an ni Rutenis ipsi pendebant, ac prole ri Eomatibus si ubere auruna argemitumque exegere,

283쪽

niam pertinentia , ex Fragmentis Michalonis Lituani. Os Lituani ex Italico sensu ne oriundi sumus. Quod ita est liquet sermone nostro semilatino , dc ex ritibus Ro-imanorum vetiis is, qui non ita pridem desiere apud nos videli et ex crematis humanis cadaveribus auguriis, auspi- ciis, aliisque superstitionibus adire u in liquibusdam locis durantibus maxime cultu Asculapii, qui sub eadem, qua olim Romam ab Epidauro commigraverat, serpentis specie colitur, Ssin veneratione habetur coluntur de sacri penates , mares, lares lemures, On-xes, specus, lacus, luci. Sed nec admidum diu sacer ille perpetuusque , qui

cremandis victimis Romanorum Hebraeorumque more fovebatur, extinctus est per baptismatis undam agnis, id est ignis. Et enim: . dc unda,

aer, sol mensiis dies, noctis, Osi aurora deus, vir devir, id est, levir, nepotis, neptis, tu , tuus, meus suus, levis, en iis, vivus, iuvenis, vetustus, senis, oculus, auris, nasus, dentes, gentes,sta,

284쪽

ui , anguis, ansa corbis, axis, rota, jugum, pondus , culeus , callisa

cur nunc tractus, intractus, pertractus, extractus, mercius, immercitusti sutus, insutus, versus, inversus, per aversus, primus, unuS, duo tres, qua liuor cluinque sex septem plera que alia , idem significant Lituanta sermone quod, Latino. Devene. rant vero in haec loca majores nostri, milites, cives Romani, missi olim in licolonias, ad arcendum a suis finibus gentes Scythicas, seu ut certior ferit opinio sub C. Iulio Caesare appulsi, loceani adversis procellis nempe acum is Caesar, ut scribit Luc. Florus, victis Germanis hin Gallia caesis, Rhe-t num proxima parte Germaniae domita superans, ac deinde Oceano in Britanniam Uisjecta tempestatibus classe parum prospere navigaret delatae enim naves majorum nostrorum ad litus , ubi nunc est arx Samogitiae Ploteli, creduntur egressi in terram hini nostro tempore per venerunt naves quaedam transmari inorum in illud idem litus. Vbi no

stri progei litores laborum e periculo- i

rum I

285쪽

l Di VCR o. et luna maris pertaesi, et captivis tam riuus quam foeminis onusti, ceperen tabernaculis ad focos, more milit aclliue in Samogitia durant , vi degere unde ulterius progressi,ubegerunt vicinos populos IacZuiram deinde Roxolanos seu RuthenOS, liuibus tum ut oscis dominabanturiirariari avollienses de singulis Rut lienorum arcibus praesidebant ii, qui lappellabantur Bas alii; quibus ex isti sunt a parentibus nostris Italis, qui postea Litali, deinde Lituani appellati

sunt. Tum innata fortitudine, populis Ruthenicis, regionibus arcibusque Tartarica atque Bas aliorum servitute ereptis, ditionem suam a mari Sa- mogitico , quod Baltheum dicitur, ad X pontum Euxinum, ubi ostia Borysthei is, id fines Valachiae , alterius RO-lmanorum coloniae, sterras Voliniae, Podoliae, Tioviae, Si euvier, atque cam pestres regiones, usque ad terminos Taurictae ac Tovvani trajectum Borysthenis omnia occupando illincia aquilonem versus ad ultimam S pro- ximam metropoli Moscoviae arcem

Moraisco , ipsa quidem exclusa , sed

nibusque citerioribus aicibus mProvinciis

286쪽

168 N CAEvinciis inclai sis, protulerunt. Postmo idum amplificata sic virtute milita .r ditione sua diadema quoque cum no amine regio obtinuerant Principi suc ira in lavvgo, sacri baptismatis char ciere insignito Sed extincto illo rege, etiam nomen regium atque Claristia is num interierat, donec rursum vicinc inobis de Christiana gens Polona, ac sacrum baptisma Sc regale fastigium ii anno Christi millesimo trecentesim octua gerimo sexto invitaret felicit ei hi dominantem proavum Sacra: mjestatis vestiae, divum Uladi flavum Lituanice agelonem nuncupatum 'uo virtus duarum gentium confi linium consociata sortior foret in repri, mendo communi Christiani nominis , hos e. Iusticia quoque praestant nobis Tartari nam reddunt unicuique statim quod ipsius est . Apud nos vero capit Iudex decimam partem et judicatae ab actore innocente qua judicis me .ces appellatur Pere stud quae ilico in tribunali solvenda est Cum autem de minima fundi agitur particula, nora decima datur, sed licet non fuerit tanti pretii res judicata, centum grossi

quorum unus duos cruciatos Ummos Germavi eos valet, cum dimidia cruciati

287쪽

iuc at parte majoris vero decimam capit semper sum lanae bonorii in tosius, quantacula lue deducta uelit intem

Eae injutiarum autem personali una ac violentiarum utcunqtie insimulatarum causis, capit a reo ratione multae tantum tantum adiudicat acto t. adiudicat autem propter tanta suacra actori, aperte etiam calumniani favens, pro offensione ejus qualicunque , mari sexagenas grossorum vicenas , foeminae quadragenas pro damnis vero realibus, quicquid calumniator peieransii eruerit, centenas

millenas, etiamsi ne unam quide nasexagenam valere appareat tota elus subi antia. Et pro homicidio, non luxta legem di inam, ut sanguis sanguine vindicetur , sententia fertur , sed pecuniaria fit, cum decimis magistratus. Eo circa freqtientia hic committuntur parricidia. Et licet a cor ingenuus in causis injuriarum victoria potitus, placetur a reo mollibus verbis: at non judex is enim semper secunias haurit, ab hoc multitias , ab illo

decimarias,

Capit: decimas a pragmaticis sanctionibus de transactionibus in cri-rminalibus vero causis, non decimam

288쪽

sed totum capit,quicquid furti mittat latroni ademtum deprehenditur penialiquem, qui ejus proventus appellitur Lit Ee. Qilando autem res ipsa futiva penes furem seu victorem eji portanda est ad alium iudicem bal crem ejus integrum capit prior jude iit ut necessium sit apud nos repetenrem suam surreptam , impendere imagistratus plus quam res ipsa valea

quapropter multi cernentes sua tmenta furtim abacta , aut vi erept. lnon audent litem propterea intent re. Fur etiam in recenti crimine captu

non a magis ratu loci illius in quo diliquit aut captus est judicatur , sed simulta viarum discrimina ducitur it dicandus ad suum dominum , interdum ad talem in cujus domum furtinferebat quamobrem secure furtcommittuntur. At apud vicinos, cstros Tartaroset Moscos,jurisdictio omnes baronum inobilium subditos, tam in civilibus quam criminal tbus causis, non privato cuiquam se publico ordinarioque competit magistratui eidemque sobrio Sessimul cur aliis habitanti nostri autem dc singui seorsim,et bibentes id agunt, remoti arbitriti testibus , ubi quidvis patiare licet Capit etiam praeses apud nopraete

289쪽

: praeter scelus D et grossos a sumento quod quis rapit, de appellans erratiis ituna trabit illuc ad stabulum curiae. : Sic de ab homine etiam immerito in carcerem detruso, totidem exigit grossos praetendens, ea stipendia jure sibi, .carceris et stabuli ratione deberi.

Famulus quo lue judicis, executor sententi aeri capit decimam rei iudicataertem quin etiam citra judiciarium repitu nata accipit decimani debiti cre-

diti, seu depositi, quantumcunque liquidi etiamsi minime ea inficias. Et: orarius decimam pene pro litterisii nitivis, ac pro qualibet opera sua

exigit aliquid pro solo citationis sigilia

llo ad causam unius grossi quatuor. quo carius omnia vendantur, necesse est citationem geminam, eamque sigili latam Sc manu proto notarii subscriptam steri quod interdum antequam fit, notario in aliis occupato, elabitur

non citatus reus, ut eorum natura est

sugere Capit item alius judicis apparitor Viset, diem reo dicturus, in cau- sa vel minima, siquidem Palatini fuerit , grossos quinquaginta si vicarii ejus, o si regius , vel se eum simulat,

centum Capit tantundem alter, id est, oo, vel so, vel minimum o isque Decethi dicitur, qui reum accersit 5 ad causam

290쪽

2 1 causam cum citatione ducit item stelles tantundem rapit, quia coni stata lite ad testes sitiendum exarenandumve, aut ad agrum pratui a ab aliena pecude proculcatum aut pasium , seu ad aliud minus damnuvidendum delegatur. Si paupersa tam pecuniam non habuerit, jumen

spoliatur iniquum e hoc, quod pa

per aliquem e magnatibus citatur non invenit tum vel maximo praemapparitorem. Nec hoc minus iniquiarquod vicinus meus potentior ejusdem e cum pagi haeres, alterius sit so nec tam facile. ut go, citatur: nuc appellationis remedium sublatum ii nobis enormi poena apposita, ut est i stat Lit dist. c. art. i. Prohibitae iam contra potentes vadia, quae t nuibus sunt arma, quasi scuta a protegendum. Ad hoc quicunque testimonium nominantur, quibus cur que in causis pnaeterquam in limita ribus , in jurati idem plene faciun solo quaestu falso testis candi vivente Librum publicum ad referendas i eum venditiones ilia, praeter privitas schedas , non habemus. Rei etiamsi manifestus fuerit rerum alinarum raptor atque vi Clatori non .men ante ad judicium accersitus qua