장음표시 사용
131쪽
ditus est: is nisi corrigatur, obstructionum, aliorumque morboxum inde nascentium,sit au- r . Qui tarde concrescitiis tenuis est: at qui iam frigescens non congelat, is aut plane aquOsus, ut in hydropicis,aut omnino putridus existit. Idem fissio aperte declarat; nam crassus, dissicile finditur; tenuis, facile: at putridus, non finditur, sed simulac attingitur, totus in exiguas particulas discerpitur; siquidem, cum fi-hrae eius corruptae sint,conglaclare,& cohaer te nequit. Serum multum,aquae simillimum , concreto sanguini innatans, frigiditatem, i
hecillitatemque iecoris, & imminentem hydropem, portendit: nisi a liberaliori potu, vel 1xenum imbecillitate, obstructiQneue, prouen xit ; has enim ob causas aliquando serum in v nis redundans,sanguini permiscetur. Sanguinis concreti color rubicundus, bonitatis est i
dex : at si lucidus is ac splendens fuerit, ardorem denotat; flavus, bilem; albus, pituitam a subnigerimelancholiam testatur. Calor etiam effluentis sanguinis obseruandus; aliquando enim ita feruet, ut si vitreo vase excipiatur, il- Iud e stringat: is iecoris feruorem loquitur ,
temperati enim sanguinis calor mitis, & Pl cidua est.
132쪽
ΡΗarmacia non Hethoram, sed cacochymias sanat: at non solum eam , in qua humores quantitate,& qualitate simul peccant, quae impura plenitudo dicitur, & quam venae sectione etiam curari diximus: sed eatequaque, in qua sola humorum qualitastvitiosa est.Vitiosa enim humorum qualitas, unde morbus praesens vel imminens,purgationem indicat. Continet hec, Pars pharmaca alterantia,lenientia, & purganetia : quae ut methodice administrentur, necessum est scopos quosdam rigoculis habere,quos indicationes vocant ; quia, quid medico agem . dum sit,fideliter indicant .
De scopis pharmaceuticis, ex viribus agri - morbo, desumptis. cap. 13.
SCopi pharmaceutici ex tribus potissimum
sontibus depromuntur, nempe ex viribus aegri, morbo, & causa morbi. Vires perpetuo conseruari, aut si collapsas fuerint , restaurari de ni ; quae pars maxime digia, & pharmacis corroborantibus, absoluitur. Quod ad morbum spectat, is, si a plenitudine fuerit, inantitionem ; si ab inanitione, repletionem requis rit quomodo autem hoc fiat,ante docui. Si v TO morbus erit calidus, refrigerantia; si frigidusa
133쪽
dus, calefacientia;si humidus,desiccantia si siccus, humectantia; & ut summatim dicam unusquisque sibi cotraria pharmaca expostulat. Te scopis a causa morbi hauriis. cap. I 6.
CAusa morborum, paucis exceptis ut in pathologia docui) in humoribus est: unde
omnis morbus est, vel sanguineus, vel pituito fus,vel biliosus, vel melancholicus. Quare ab humoribus indicationes petantur: ut si pituita peccauerit phlegmagogis; si bilis,cholagogis; si melancholia, melanagogis pharmacis evacuetur: sanguis enim non pharmacis, sed venae sectione, tuto educitur. Hi quoque humores dupliciter considerantur, vel ut putridi, vel ut noputridi: non putridi, huc non pertinent. Putridi, vel sunt omnino putridi, vel semiputridi rilli, euacuandi,& radicitus extirpandi ; hi, alterandi,& ex praecepto Galeni) coctione corrigendi sunt. Quia autem humorum putredo a prohibita transpiratione prouenit,transpiratio vero ab obstructionibus impeditur; propterea, si a meatuum angustia obstructiones prouenerint,aperientibus pharmacis auferendae erunt; si vero ab humorum visciditate, lentore, d
crassitie, ortae fuerint, tunc abstergentibus, incidentibus,& attenuantibus, humores corrigantur,& motui praeparentur; ut tandem uniue
si citra molestiam, expurgari queant,
134쪽
A Motu humoris morbi fici indicationes su
muntur, in inflammati0nibus,tumoribus, omnibusque fluxionibus. Consideratur hic humor , vel ut fluxit, v et vi fluit, vel v t fluxurus est: quatenus fluxit, eatenus ex parte assecta euacuandus ; idque sensibiliter, igne,aut ferro ;vel insensibi liter, digerentibus,& resoluetibus. Quatenus fluit,eatenus a parte affecta arcendus est,repellentibus,ut sunt omnia frigida;reuerulentibus, de quibus alibi, derivantibus, ' t so ticulis ; & intercipientibus,ut sunt medicamenta, quae vulgo defensiva vocantur. Quatenus fluxurus est,eatenus astringentibus, & conde fantibus impediendus, ne fluat. At in omni motu duo praecipue considerantur, terminus a quo, & terminus ad quem: terminus a quo, est pars humorem morbificum transmittens: te minus ad quem,est pars recipiens. Pars transmittens humorem morbificu generat, propter intemperiem: unde,ne amplius talis humor g neretur, ea temperanda venit. Pars recipiens,
ne ad recipiendos humores ita prompta sit, corroborari debet. Quantum
135쪽
Quantum euacuandum sit. cap. I 8. Totum omnino humorem peccantem euacuari debere nemo dubitat: an aute simul,& semel ea evacuatio fieri debeat, non ita constat : sed quia omnes extremae euacuationes ut alias docui) periculosae sunt,propterea altern ta vicissitudine melius ea instituetur. Quantuautem Unaquaque vice purgandum sit,ex mombi magnitudine, & viribus aegri, cognoscitur. Extremis quidem morbis, extrema debentur remedia; mitioribus, mitiora. Vires robustae, generosa pharmaca bene tolerant; imbecillae, vix lenia perserunt. Deinde,si primam corporis regionem euacuare volueris, lenia propinabis ; si secundam, mediocria; si tertiam gener D. Habitus quoque aegri inspiciendus; ijs enim, quibus laxus, & mollis adest, moderata dabis: macilenti vero,facilius purgantia ferunt. Illis denique quibus aluus natura, &sponte soluta est, lenia , quibus vero stricta, ijs generosior . dabis. Magna inflammatio,& valida febris,g nerosa pharmaca resormidat: hicquoque aestatem posuero, nam sub cane,& ante canem,dissiciles sunt midicationes . . . Q
136쪽
xa, IusTI CNvYIr. Quando purgandum sit. Cap. Is. Octa purgare conuenit, Non cruda: vndia in principio morbi a purgatione abstine
dum; tunc enim cruda sunt omnia: priusquaigitur medicamentum purgans propines, compus meabile faciendum est; meatus aperiendo,& materiam praeparando,ut,si crassa, & lenta fuerit, incidendo, coquendo,& fluidam reddendo: ut sic pharmaco trahente, natura expellen- te,nulloque impediente, feliciter succedat purgatio. Quod si vero materia turgeatitum qu uis tempore,imo statim in principio, purgati ni incumbendum . . Turgere materia dicitur,
quando impetuose hinc inde fluit,& periculum
imminet, ne in partem principem decumbens,
extemporaneam mortem inferat: ego omnem quoque materiam, quae coctionem non admi
tit,turgere dixero; qualis in febribus malignis,& pestilentialibus datur. Cave ne die critico, aut morbi vigore purges: sic neque in paroxiΩmi accessione,vel statu,id faciendum; expectandum enim, donec remittat, si non intermittit. Praegnates, aut plane nullo, aut valde leni,pharmaco purgabis: si enim ijs vehementer aluus fluat, abortiunt .
137쪽
CoM P. MED. LIB. v. I3ῖ Per quam viam sit purgandum .
QVo natura vergit, eo ducere oportet,si loca fuerint conuenientia: non enim recte per oculos caput purgaueris,etsi eo natura vem gat, sed per nares,& palatum. Quare si natura a parte ignobili ad nobiliorem tendat,alio eam ducere oportet. Sic quoque, si via per quam natura vergit morbo prematur, alia ineunda est; afflictis enim afflictio ingeminari non debet:.hinc in dysenteria humores morbificos per aluum ducere non conuenit. De pharmacis reue ntibus.
VTi chyrurgia sua habet reuellentia , sic
quoque pharmacia ijs no destituitur: quae si simul iungantur, vehementissimos quosvis in filuxus impedire valent. Suntque primo Vescantia ,seu caustica potentialia, quae oculis laphorantibus, post aures,aut occipiti intra prima,& secundam vertebram applicita,mirifice prosunt: affectis faucibus, pectore, corde, pulminne,&Ventriculo,summam utilitatem adserunts brach ijs adhibeantur: caeteris vero partibus. Vexatis, brachijs, & cruribus apposita, utilissi masunt. Alui fluxum, per vomitoria, VOM
138쪽
lum,per acres cly steres revellimus: utrumque vero vomitum, & alui fluorem, diureticis, hydroticis, ad urinam,& sudores retrahimus: urina quoque per aluum, & sudores commode reuellitur: quae sudores mouent, diuretica etiasunt,& contra ; nihil autem aeque sudores prouocat, ac balneum aquae calentis.
ΡΗarmacia ut alias docui in habet remedia
prςparantia, lenientia,& purgantia. Praeparantia,sunt syrupi,quos apOZemata vocant:qui congrue non exhibentur, nisi prima corporis regione lenitivo abluta. Conficiuntur ex aquis destillatis,& syrupis simplicibus, vel compositis: ita, ut syruporum dosis sit ad sescunciam, aquarum vero, in dupla proportione, nempe ad uncias tres. Lenientia sunt ea,quae primam Corporis regionem abluunt: eorumque,si solida fuerint, dosis est ad drachmas decem; si tu quida, ad uncias quinque. Purgantia, non nisi ptiemita lenitivo, ac humoribus rite praeparatis, danda suntque,vel placida,Vel generosae illa a secunda; haec a tertia regione trahunt: il Iorum , si simplicia fuerint, dosis est ad drachmas duas ; si vero composita ad drachmas qua tuor: horum dosis est scrupulus unus tantum . C terum in omni purgante pharmaco lenitiuualiquod misceto, v t vim purgantis moderetur ν. ouia
139쪽
Cous..Man LIB. V. Quia denique omnia fere purgantia stomacho inimica sunt, propterea eorum vitium corrigi debet, addita tertia parte, vel Zinalberis, vel cinnamomi, vel masticis, vel galangae. De ponderisus medicinalibus .
AD scribendas,& intelligendas remedioru
formulas,quas receptas vocant, necessum
est ponderum medicinalium valorem, & notas cognoscere: quapropter tribus ea Verbis per- stringere hoc loco decreui, a minimis exordiu sumens. Granum itaque est minimum pondus, quo utimur; quorum viginti, scrupulum ; s xaginta, drachmam constituunto Scrupulus pendet grana viginti. Drachma pendet grana sexaginta, seu scrupulos tres: & est Octaua pars unciae. Uncia est duodecima pars librς, &constat drachmis octo. Libra pendet uncias duodecim, & haec est officinis usitata. Manipulus dicitur fasciculus herbarum, qui manu comprςhendi potest. Pugillus fit digitis simul in extremitate compressis. Semis, vel semissis, idem est,quod dimidiu. Ana idem valet, quod sngulorum tantundem, vel partes aequales. Reliquum est nunc, ut singulorum notas su
140쪽
Semis Ana . De praeparantibus. cap. 24.
Ρ Rqparantia pharmaca sunt illa, quq corpus
meabile , humoremque morbificum fiuia dum, faciunt: atque eorum alia bili, alia pituit , alia melancholis, conueniunt; quq singula proprijs capitibus recitare nunc aggredior.