장음표시 사용
381쪽
MEDICARUM LIB. IV. 33 rconsiderata hac arteriae eXploratione, quae facile plus damni, quam emolumenti adfert. excitato vel panico aliquo terrore, Vel imaginaria ejuscemodi moestitia, ex qua facillime aegroti in febrem hecticam praecipitarentur. quibus monitis consul fidem habens, sustulit prudenter manum de Carpo, restituendo, hac ratione, non solum pulsui pristinam harmoniam , Verum etiam Corpori sanitatem pene ademptam.
Quam etiam sibi haud parum labefacti tum eunt illi Medici, qui aegrotantes, idem jus
in propriam arteriam sibi esse credunt, quo sani utuntur in aliorum carpis. ignari aegram manum facile titubare, . ne dicam errare, inductoque moerore imaginario, haud parum dejicere animum, quem in morbis, magis expedit esse alacrem ac erectum, quam Prostratum ac moestum, secundum illud Celsi :HConvenit aegi OS securos agere, Ut corpore M tantum, non etiam animo laborent, & si,, qua ' sint quae ipsorum animoS exasperatura ,, sint, optimum est, ea dum aegrotant, ipse-M rum notitiae subtrahere. CAPUT L. Mors a iurato pede.OUantumvis populus raro Chirurgis Committat curam luxatorum ossum, artis
382쪽
gy8 OusERvATIONUM tamen non eXiguae est, operam illam salutariter corpori impendere. ecquid enim quaeso mirum siquidem is, cui omne praesidium
ab audacia, vel non satis exacte noverit positum figuramque cujuscunque Commissurae plaeserit facile tumultuario suo opere, tendineS, ne OS, VenaS aC arterias nullibi quam circa articulos frequentiores quibUS tamen improvide dilaceratis, necesse erit actutum insequi dolores, inflammationeS aC ulcera, qUM non modo Carnem, ligamenta , & ossa, verum S ipsam depascuntur Vitam. Vir temerarius, magnus tamen in oculis
vulgi , repositurus Adriano omni mundo, luxatum tali os, adeo non attigit scopum illum , ut potius, foedum in modum, Contorserit ipsius articulum, excitatis convulsionibus, febre, delirio, imo ulceribus tam frequentibus, ac sensus adeo exquisiti: ut prae intolerabili dolorum cruciatu, coactus merit, ante diem vigesimum, diem silum obire quem
terminum etiam calcis ossi, ob summum cum universo corpore consensum, designavit olim locuples auctor HippocrateS lib. de arti C. IT. histor. XLVI II, lib. V. epid.
Acri iccirco, si ullibi, in hoc saltem taliarticulo, circumspectione opus erit ne ille
fortassis minore diligentia, in manibus, ac pedibus, in quorum maeandris, ac diverticulis facile videas plures a retento acri pure,
383쪽
MEDICARUM Lin IV oboriri abscessus, quam vel natura humana ferendo, vel chirurgorum indutata fuerit cu
CAPUT LI. Pes sponte a crvore se et tus. Consuli Amstet redamen si septuagenario,
Consultum a Medicis, Ut curaret serrula sibi praecidi, quae in curiae gradibus, minutatim effregerat, circa tali articulum, surae tibiaeque ossa. utpote quae nulla alia ope posssent juvari, miserum quidem id, sed unicum esse auxilium, ac proinde dubiam spem certae desperationi praeferendam. quibus monitis adeo non paruit homo imperio assuetus, ut potius sibi indulgendo, misere perierit. CXCarnificato non modo corpore a doloribus, Verum etiam tendinibus, ac nerVis, ob diutinam moram, ac acri pUre adeo perrosis: ut pes vitiatus prius, per se, sedibus suis exciderit , quam e vita eXcesserit ipse aeger, suo arbitrio relictus. CAPUT LII. Variolae e demicae.
Ariolae, ac morbili (quos vix quisquam
mortalium in perpetuum evadit raro cernuntur uniusmodi , nedum faciunt sem-
384쪽
per, ibidem loci, idem sui indicium. sed
quod semel invasere membrum, illi, deinceps , in omnibus propemodum CorporibUS, imprimuntur plerumque, prima illorum rudimenta. seligentes modo quidem faciem, mentum, jugulum, aut pectas, modo VC-ro manum, aliamVe aliquam Corporis partem, proiit, id temporis, prima hujus eruptionis germina, huic illive membro circa initium , imposuit sagaX, ac omnium opportuni
Prodeunt autem hae pustulae ferme in conspectum , tertio, quartove febris die, primum quidem rubrae, eXiles, ac teretes, dein, de vero turgidae, quae octavo demum die, disssipato jam rubore ipsas ambiente: ubi matUTuere , ex toto albicant, & deperdito splendore, brevi corrugantur, indutae obscuriore Crusta, qua utique serius, ac ocius decidente , reVertitur tandem Corpus ad pristinum colorem, decoremque, nila profundior suppia, ratio reliquerit in cute, indelebilem aliquam deformitatem, cujus ergo, multi perpetim hunc morbum timent , qui tamen auferendo perniciosam pessimorum humorum colluviem, si initati semper adeo non nocet , ut interdum
etiam plurimum illi prosit Ipsae vero pustulae haud parum inter se dis
perici omni periculo, mox iterum lividae, de-
385쪽
MRD I CARUM LIB. IV. rarpreta, ac spiritu aquave distentae, ne quid in
terim dixerim de nigris, purpureisue illis maculis , quae vel prope, vel in ipsis interdum apparent pustulis, cum manifesto Vitae periculo. quas easdem pustulas interdum videre est adeo vas, ac feroces, Ut nulli parcant aetati, senibus juxta ac pueris infestae. & quos non occidunt, illos saltem destituunt voce, Visil, auditu , incessu, aliorumve aliquorum membro
Qualem efferi hujus morbi rabiem, equidem memini aliquando, tanto impetu in patriam nostram irruisse: ut praeter maXimam , quam ederet stragem, ludum dixisses jocumque , Caeteroi Iam morborum incommoda , prae ut quae dedit indomitum ipsius contagium. quod non tantum infecit quemcunque obvium, verum etiam interdum quoque Corpora, a morbillis adhuc rubentia. idque cum febre ardente, ulceribus malignis, ac tam Perenni, acriori S puris, Cursu: Ut CXesis venis, ac sanguine carnibusque, imo ipsis ossibus Vitiatis, Consumptisque, membra redderentur non tantum eXucca, rigida, ac incia Ua, Vertim etiam omni omnino motu tuta. ConValescentibus autem, ac jam recreandi caussa in publicum denuo prodeuntibnS e-Venit saepenumero, (quod etiam pestilentiae familiare) ut nec opinantibus, interveniret sive ulcus in adnata oculi tunica, sive caligo
386쪽
in pupilla, aut aliud aliquod immedicabile
Febri incipienti aderant, praeter pulsus Celeritatem, inquietudo, lancinans lumborum dolor, facies rubra, vomitus, aphonia, nervvorum distentio, delirium, animi deliquium,& interdum morbus comitialis, ac nares sanguine stillantes quorum profluvium plerum que insequebantur prima hujus eruptionis indicta , sive in facie, sive in manus dorso. alnus Cita, ut circa morbi initium minimum habuit periculi, sic plurimos occidit sub ejusdem finem. cui periculo sategimus, pro virili, Viam ire, quae sequuntur, remediis. Herbarum plantaginis, verbasci, singularum manipulum, florum rosarum rubrarum pugillum , seminum psyllii, Cydoniorum, singulorum dragmam mediam , coquantur ex lacte ad uncias sex,
& additis vitelli ovi dimidio, syriapi erosis siccis, uncia cum dimidia, cum olei rosacei dragmis duabus,misceantur & fiat clyst r. Radicis scors onerae, hordei mundi singulorum unciam mediam, scabiosae, Veronicae , singularum manipUlum medium, seminum melonum, AC CUCume rum , singulorum dragmas duaS, gummi laccae, tragacanthi, singulorum scrupulum medium, coquantur ex aqua hor
387쪽
MEDICARUM Lia. IV. 36gdei ad libram, addendo colaturae Priapi
granatorum acidorum , dc rob berberis sangulorum unciam mediam ;Misce, fiat potio. Ne autem augeretur incendium febrile, per se satis magnum, abstinendum fuit ab antidotis calidis, & in ipsorum locum substituenda
britannicus, lapis porcinus, radix drahena,sive Conti Verva, lapis beZoar, tam orientalis quam occidentalis, Cum syrupo e Carduo benedicto, aliisque malignitati resistentibus, eandemque per cutis spiracula exigentibus, sine evidenti caloris excessu Quorum agmen merito ducit lapis porcinus, sive malacensis, quem Jacobus Bontius lib. I. Med. Ind. asserit in hystrice , ac apro inveniri, qui quantum forma, ac Colore be-Zoartico inferior est, tantum Usu eundem CX-
superat. quicquid enim emolumenti pulvis beZoarticus semel duntaxat, id ipsum lapis
porcinus plus Centies corpori imperiitUr qUO-ties enim liquori alicui per horam solummodo immaceratur toties eandem vim illi communicatum it . idque cum tam exiguo ponderis decremento et Ut ViX animadvertas ipsum minui a frequenti usu. liquor autem ipsius licet aliquantulum amaricet, ingratus tamen nequaquam est , daturque facillime potui, delicatis corporibus, ac tenerae puerorum fetam
388쪽
g6 OAsRRVATIONUM.ti. Convenitque maximopere, (praeter febres putridas , palpitationes cordis, flatus, alvi fluxus, choleram ec lumbricos) febri malignae , morbo comitiali, ac variolis, Cum ob sudorem quem elicit, tum quod malignitati adprime adversetur. idque tortastis meliore Cum CVentu, quam ullum aliud, isti operi speciatim dedicatum. Non repudiato interim lapide beZoartico, cui in simili casu plurimum etiam tribuendum, praesertim si non sit adulteratus, nihil enim frequentius hoc fuco, qui tamen quo detegatur, injiciendus erit lapis in ignem, quo dissolvatur illud gluten, cujus lentore pulveres, eX quibus Coagmentatur, videntur concrevisse quasi insolidum CorpUS. Sed quid dicemus de radice di aliena, si-Ve contrayerva Caroli Clusiit cujus pulvis dragmae pondere exhibitus, sudorem insigniter moVet, neque in satis fortassis opis adfert morbis malignis, ac febribus putridis, quam incertus lapis beZoar, qui ut ob pretii magnitudinem locupletibus gratus , sic haec radix pauperibus, utpote minime Cara, . sum me utit S. At enim vero, epidemicae huic eruptioni,
equidem profecto nihil vidi fuisse perniciosius, externo frigore, sive aeris, sive aquae gelidae. qua conclavium paVimCnta a mulierculis improvide detersa, excitabant promtim
389쪽
MEDICARUM LIB. IV. 363 tinus insignes Oonvulsiones, ne dicam terribiles , morbi comitialis , insultus , Cum algido extremorum frigore. Cui rerum desperationi, nisi opem actutum tulisset theriaca antiqua ; multi profecto amisissent , qua etiamnum prolperrime fruuntur, dulcissimam lucis
Decedentibus interim non paucis ex hac vita, cum ob febres, VirCS Continuo atterentes, tum ob erosa pulmonum, jocinoris, ac lienis viscera, quibus addere oportet foeda, partium CXtremarum, Ulcera. quorum tetro halitu inficiebantur non magis aegri, quam qui illorum curam gererent. in quorum facie, labiis, ac lingua, vidisses pessima illa ulcera , quasi infallibilia instantis pestilentiae
praesagia, quae etiam anno insequente, tanto impetu per patriam nostram oppidatim grassata est i, & potissimum quidem Harlemi, atque Lugduni Batavorum; ut multa hominum millia trucidaverit. C A P U T LIII improvida sanguinis detractio. A Dolescens infractae aetatis, pertaesus febris qUartanae, ac . prodigus suae salutis ,
coegit in Insula Cypro , invitum Chirurgum, plus sanguinis sibi detrahere , quam vel morbo conveniret, vel vires ipsius fo-
390쪽
OusERvATIO NOMrent ferendo. quo temerario auxilii getaere tantum abest ut quartana vel tantulum siti minimia: ut potius plurimum increVerit. exhaus hisque vitae fontibus, privaverit Cor- FUS Omni suo colore , decoreque , relictis
illi duntaxat praecordiis inflatis, cruribus tUrgidis , stomacho infirmo, ac tam pertinaci Ciborum fastidio: ut vel coeco apparuisset quam atrox bellum sibi intulisset juvenis animi im
Quam corporis ipsius aegritudinem licet
paulatim viderentur ademisse remedia, mansit tamen perpetuo Viribus adeo es elis , ut etiam eX leVimmis morbis, incideret Continuo , in gravissima symptomata. Veluti CX pedis inflammatione, in gangraenam, & m paralysi, non modo in stuporem mentis, Verum etiam in ipsam mortem. Noli itaque, quisquis es, qUartanam, quae neminem jugulat, temere irritare. non feres id impune, sed reddes illam facile deteriorem. & praecipitabis te in exitium; in quod non semel vidi delapsos, qui intempestivis remediis interturbassent naturalem, innoXiae hujus febris, ordinem.