D. Laurentii Heisteri ... Compendium anatomicum totam rem anatomicam brevissime complectens ..

591쪽

yatione tanto mel his non solum cum eruditis , ve,. etiam cum expertis chirurgis, pharmacopoeis , hemicis, hortulanis &c. colloqui potest, atque siemulta cognoscere & intelligere , quae ipsum sine hac notitia saepe latuissent. S. Deinde ut melius etiam dς rebus quibuscnn que & disserere, & sitribere, & ratiocinari discant, atque in disputationibua quoque, tam solennibus, 'uam privatis, aptum sermonem proferre ac syllogismos idoneos formare, ecisque etiam, ubi res hoc exigit, impugnare aut destruele valeant, Hορηentia qualicunque studio, & artς bene cogitandi sive I Pra opus est; iisque qui ad paullo majorem eruditionem, quam qua vulgaris Medicus clinicus in diget, aspirant , partim ob doctrinam causarum , Partim ut de rebus sit blimioribus , praesertrm inter

Cruditos, tanto meliu quacunque occasione disserere queant, etiam Metaplasc non prorsus negli genda . Morale vero studium, ut se apud plerosque, praesertim apud magnates meliorisque conditionis homines gratum reddere queant, haud obiter etiam Colendum esse duco. Medicus enim Philosopbus, ut

HIPPOCRATES ait, ibo is , Deo similis est. 6. Porro ex philosophicis disciplinis quam maxime rerum naturalium quoque scientia sive P sic inriuro Medico bene perspecta esse debet . Nam HIPPOCRATES hoe jam suasit futuris Medicis cdicendo: eonare ut ρυ sicus e vadas, atque antiquum

jam idque verissimum dictum est e Mi de is Pis-ρcus, ibi ine it Medicus. Opera vero ditnda , ut e ea res Medico maxime necessarias , ut doctrinam de aere, aqua, igne , terra , miseralibus , talibus , Degetabilibus, & animalibus sibi probe cognitam reddat. In qua vero apte addiscenda , praeter Vivam

honi Praeceptoris vocem , VER DRIES II 'Plascam

inter alias commendo; cui & wot ana aliave ex

eccnrioribus, si placet, jungi potest. PQuo

592쪽

T. Quoniam vero corpus nostrum artificiosissima

quaedam macbina est, ut a quam plurimis jam Pro batum est, atque actiones, quae in eo fiunt, secun dum mechanices regulas & fundamenta peraguntur,& quicquid certi in cognitione functionum corporis nostii habemus, ex mechanica scientia unicC fere obtinemus; hinc matbematica stuIia, & cum Primis ex quam plurimis ejus partibus, Machanica, Statica, HI ciaraulica , brdrinatica , Optica Acinica sedulo excolera da, quia sine his pleraeque actiones corporis nostri intelligi recte nequeant. Tyroni, praeter id O neum doctorem, CL. wOLFFII scripta mathematica aliave recentiora sufficere possunt.

8. Vario deinde modo ac via ad sudium medi. eum addiscendum pergi potest. Vel enim institutiones medicas primum audire ac discere potest, qu fundamenta & ideam praebent omnium Medicinae Partium; vel Anatomen & Lotanicam his pro lubitu, vel prout occasio in Academiis fert, praemitte Te, etiam haec studia simul, diversis scilicet horis conjungere: quia haec omnia ad fundamenta probe exstruenda firmandaque faciunt, & varietas haec ob tectorum delectat atque excitat, nulloque modo, ut nonnulli putant, confundit. Nee interest, quaenam alteri vel praeponatur vel postponatur, quemadmo dum quidam nimis rigorose existimant; si modo has partes omnes Stodiosus Medicinae primis annis adducat. Id quod & in linguis variis, aliisque non. nullis medicinae partibus, chemia scilicet, ρbarma' eia, ebirurgia &c. addiscenda verum esse putor ut

pote, in quibus addiscendis nullus adeo strictusor do observandus est, sive haec pars priori, sive posteriori loco addiscatur.

9. Pro institutionibus sive fundamentis primis hae nostrae, si arrident, inservire polliint; quibus situ

bet, vel FRID. HOFFMANNI medicina rationa iis

593쪽

lis vel BOERHAVII institutiones alliaeve sire i IesIungendae: quamvis hae ultimae sine prudenti praeceptore a tyrone vix intelligi queant. Io. Pro anatomicis addiscendis fundamentis, compendium nostrum anatomicum haud ineptum est.

Cui ob figuras BARTOLINUS , VER HEYGNUS aut ΚULMUS, &, qui gallica intelligit,

wINSLOI expositio corporis humani quique ad altiora in hoe studio aspirat atque controversias etiam nosse desiderat, MORGAGNI seripta anatomica addenda. Speciatim vero ditisenter tam in cadaveribus humanis, quam brutis incidendisse exercea tetatque in musculis com eri, in nervis meussenii figuris utatur.

CAM rationaliter, secundum certa scilicet fundamenta, cognoscendam, pro optimo compendio &fundamentis hujus scientiae acquirendis commendamus RAII methodum plantarum. Ditiores TOURNE FORTII institutiones rei berbaria his addere possisun , & deinde quam plurimos alios Bolanicos recentiores scriptores. Plaeterea ad promtam notitiam plantarum comparandam quamplurimum facit inspectis earum frequens praesertim quando a prudenti Bolanico demonstrantur, notaeque earum rite indicantur atque explicantur. Si quis autem plantas apte siccare atque in herbarium feeum colligere studet , ille tanto maiores hic facere potest prqgressias equam deinde frequens perlustratio scriptorum Bolanicorum, qui aptas figuras de descriptiones earum

dederunt ut MATTHIOLI, TABERNAEMONTANI, LOBELII, DONAEI, BAUHINI, CLUSII, CHABRAEI Horti Eystettensis, Amsieloda- mensis, BREYNII, RIVlNI aliorum recentium

multum provehere potest. 12. Ad vires vero plantarum addiscendas, postquam prius

594쪽

prius earum laetem externam, odorem de saporem cognoverunt, commode adhiberi potest vel FRAN CI Flora, vel HERMANNI materia medita, aut DALE Pharmaeologia ; vel LEMERII liber de medicamentis simplicibus; itemque'wEDELIUS de Medicamentorum Facultatibus. II. Eodem tempore vel & paullo post proderit praecipuos ac praeliantistissimos scriptores medicos Se quid de singulis judicandum sit, probe cognovit se. Hanc in rem maxime laudo CONRINGII nostri intrο- ductionem in artem medicam 3 quae vero, qu ia jam dudum conscripta est, adeoque de recentioribus non agit, operam dabo, ut brevi usque ad haec nostra tempora in usum tyronum Medicinae continuetur. Praeterea etiam LINDENIUS de scriptis medicis,NERCULINO auctus, huic scopo servire multum

potest. Lexieon simul medicum tyroni valde est necessarium, ut vocabula ignota medica, termino linque, ut vocant, technicos, si qui inter legendum vel audiendum occurrunt, quos nondum novit, evolvere eosque inde intelligere possit. Hunc in fi

Medicum adhibendum est. ii Absolutis generalioribus illis fundamentis medicis, 'vel etiam pro re nata simul cum his opus. est , ut partes medicinae varias cui iosius ac specialius sensim pertractet. Et quamvis PHYSIOL GIR si vel doctrina de usu partium, in demonstra tionibus ac icholis anatomicis ab idoneis magistris plerumque jam tradi soleat, tamen lectiones speciales physiologicas, ut tanto firmiora medicinae fundamenta ponantur, instituere haud alienum est: mihique hic aptissimae videntur physioloetia vel BOH-

cina rationali. Ex veteribus, GALENl libellus de . paxtium legi meretur. II. Pro

595쪽

tia secundum mechanica principia comparanda , rur

Ioraia ex libris modo indicatis peti potest. Qui ve .ro Stabliana principia nosse desiderant, quibus anima omnium actionum, cum secundum tum praeter naturam, auctor constituitur, vel ipsius ST ALII Physiologiam, & Pathologiam . vel unius ex secta toribus ejus legante quamvis forte duleius ex ipio bibantur fonte.

16. SEMIOLOGIAM, sve eotnit onem, & praedictionem morborum HOFFMANNU9 conjunxit

cum pathologia; seorsim vero eam ex recentiorib sbene tradiderunt WEDELIUS & VATERUS iii Semiologiis speetatim conscii piis , atque BOER HAVILIS in institutionibus suis meditis. 17. De HYGIENE ae Diaeta, cui haec, quae supra pag. II. & seq. tradidi, non sufficere videntur uberius consulat HOFFM ANNUM in Medicina ration. tomo secundo ; vel BOERHAVIUM in in-Bit. vel BRUYER1NUM de te cibaria; vel BE-BERO UICUM in thesaur. simitatis. Speciatim de studiosbrum sanitate, tuenda GR. DORSTIUS; de litteratorum sanitate wEDELIUS, de Principum Valetudine tuenda, RAMAZZINUS, idem que de vita obriae commodis, aliive evolvi possunt. 8. In THERAPIA morborum rite addiscenda magnae utilitatis sunt Aphorismi BOERHAVs Ide coenoscendis, Cr eurandis morbis itemque FR. HOFFMANNI Medicina rationa,. Tom. III. ac seq & forte illud compendium Medicinae practicae, quod brevi edere constitui. His si HIPPOCRATIS, SY

MAZZINI scripta practica ac speciatim ratione cn rationis febriam intermittentium , TORTUS, atque doctissimae observationes,& cautelae xv ERLHOFIi H li addam

596쪽

49ueddantur, magntam emolumentum inde ea pere poterunt. vero secundum STA HL H placita curationes instituere volunt, NENTERI Uel IUN. CKERI vel STORCHII systemata practica evolvivant ἔ vel eadem vernacula nostra in wEISBACHII vel GOHLII libris praeticis, quasi in compendio, perspiciant. iv. Ad materiam medicam simplicium eognoscendam, praeter inspectionem diligentem & scriptores supra s n. ia. jam laudatos, MACASII promptuarium Materiae Medicae, GRUBE de Medicamentis simplicibus cognoscendis, aut SCHROEDERI PLιν-macopoeia , vel VALENI INI Mus eum conducunt. Ad composita vero discenda vel Pharmacopoeia Augustana, vel Borussica, vel LEMERII Pharmaco poeta, vel Lexicon etiam Pharmaceuticum IUNG-KENII tironi sum cere videtur. ro. Quoniam vero de CHEMIA , tam ad eorporum naturalium quorumcunque , quam ad meis dicamentorum naturam & vires explorandas, sicut ,

& ad idonea atque essicacissima nonnulla remedia praeparanda , & adhuc nova invenienda , vel jam cognita corrigenda , Medico utilissima est ; praeter fidelem manu ductionem ab idoneo magistro id quod , & in ceteris partibus addiscendis intelligi volo vel RO I HII ehemia, germanice edita, vel

EDELII aut TEICHMEIERI , vel denique ,

qui profundius nobilissimam hanc artem penetrareae comprehendere cupit, BOER HAVII Elementis ehemicis utatur , eisque tandem & STA HLII &HΟFFMANNI scripta chemica jungat . Qui gal li eam callent linguam, LE FEBURE , LEMERII, SENACI, & MOLOVINI opuscula chemt

ca legere quoque possunt. 2I. Formularum Medicarum conscribendi rationem

Medicinae Candidatus quam accuratissime addiscat. Hae

597쪽

- 49 tHae enim potissimum esse videntur , ex quibus &Nedici, & Pharmacopoei junioris Medici vel scientiam, vel ignorantiam dijudicare solent . Legere hunc in finem posIunt vel MORELLI , vel wEDELII, vel ETTMULLERI libellos de formulis vel etiam EYSELII, FI CKII, aut JUN-CKERI aliosve de hoc argumento.

22. Pro CHIRURGIA, praestantissima illa , Mantiquissima Medicinae parte rite addiscenda, tiro ni mea forte chirurgia idoneam opem ferre poterit . Qui vero ad maiorem hae in arte aspirant scientiam, praeter usum, GARENGEOTI operationes chirurgicas, CHABERTI , & DRANII Observationes; ex veteribus vero CELSUM , AEGI

, PARAEUM , Fabr. ab AOUAPENDENTE, HILDANUM, SCULTETUM, alios

que , quorum quam plurimi sunt, jungat. Sed de Decialibus ebirurgia partibus qui scripserunt, videri posuint in chirurgia nostra, proxime latine edenda: plures enim sunt quam ut hic recenseri queant. Praeterea propter nova instrumenta chemica, chiruigica, & anatomica, itemque propter novas elegantioresque plantas, ac flores , ut & propter morbos sive casus peculiares chirurgicos delineandos, futuro medico quam utilissima est ars dolio artandi aut pingendi ; ut, si quid tale notatu dignum observat, illud apte delineare, & si postea lubet, pro usu publico etiam describere valeat. 24. Interea studiosus Medicinae frequenter quoque di putando, ovonenilo, & reisondendo per omnesti edicinae partes se exerceat; qua ex re non solum varietatem opinionum , verum etiam veritatem tanto melius m vestigare , cognoscete , dijudicare atque compleat poterit. Eundem in finem atque etiam pro variatione quadam & oblectamento plas cs G mesico egregie prodest lectio observationum

598쪽

Medi earum & Physicarum ζ ut Actor. Acad. Natur. curiosorum , Anglicanae, Gallicae, Petropolin anae, Bononiensis, Acta Hainiensia, & cumprimis jam commercium Literarium universale , quod Norimis bergae prodit .as. Ubi tandem omnes has Medicinae partes jiris

sto tempore rite excoluit atque memoriae probe

mandavit, ad CONSULTATIONES Medicas, tanquam ad finem, & scopum suorum studiorum aca demicorum te conferat. Multos quidem consultationum seriptores habemus inter paulo vetustiores; sed tironi suadendum, ut praeter ejusmodi praeleinctiones & manu ductionem per casus veros & non fictos, apud peritum Profes Io rem practicum quo tidie occurrentes , Fr. HOFFMANNI Confultasiones, CT consilia Medicinalia diligenter legat, atque re legat: ac simul obiervationes recentiorum praestantillimorum practicorum Medicorum, eum Primis ve-io, quae iam in Commercio litterario Nor imber gens & Actis naturae curiosorum , aliorumque collegiorum, aut praestantiorum observatorum Medicorum occurrunt scriptis, probe perpendat ac memoriae in primat.

26. In Medicina vero FORENSI , ubi coram magistratu de variis rebus medicis ad forum perti- Dentibus respondendum . Medicos quoque hospes eise non debet. Verum ex BOHNJI lib. de Onicio Medi ei dupliei, clinico, & io tensi; itemque ex ejus libro de Vulnerum renunciatione, atque TEI-cHMEIERI infitutionibus Medicinae forensis, praeeipua fundamenta patet: quibus deinde A M-MANNI Medicina critica, ZITTMANNI Medicina forensis, VALENTINI scripta forensia , imo & ZACCF IAE Quaestiones medico-legales, variique alii jungi possunt. z7. Denique etiam his tunc temporis, &quandas ad

599쪽

ad Medicinam iaciendam, sive, ut vulto dicunt.

ad praxin medicam exercendam, ib conferre vo-Iunt , suadeo , ut jact S Probe praedicta latione fundamentix, etiam antiqnissimos aestantisro Meis

diens, & ex his cum primis HIPPOCRATEM AZ

CELSUM , latinum Histpocratem, magna curta C a m-dilietentissime legant atquc releSant, & prae cereiasti, HlPPOCRATE eius aphorismos sibi bene notos saciant: ut non inium inde discant, quid Sequantum veteres hi iam in Medicina sciverint &quousque progressi fuerint 9 sed potissimum , ut

eorum regulas pract; ca S, tam ad eun/tionem & ρνα- dictionem aecurat Zm , quam etiam ad eurationem an arborum pertinentes, easque, non ex hypothesibus vanis, sed ex diuturnis de frequentibus obseris mitionibus, sive experientia natas memoriae bene imprimant, atque occasione occurrente in s milibutcasibus prudenter imitemur. Praeterea ex CELSO. Negantissimo scriptore Medieo romano , & propterea Med eorum sic evone dicto, etiam eleganter latine scribere discendum est Medicis, praesertim iis, qui aliquando Medicinam vel doeere, vel saliatem per scripta rem medicam augere exornareque

contendunt. . 'a 8. Postremo ni tam momeriae, quam posteritati etiam magis consulam Medicorum fi Iii, quam maxime o re erit, quaecunquae utilia, curiosa , rara, & obseriatu dignae vident, audiunt, vel inti de dignis ametoribus legunt, quae ipss hactenus

incognita fuerunt, in L OS COMMUNES, ue

Ocant, congerant, ut suo tempore has res tanto melius invenire, atque innsum & utilitatem suam commodius convertere queant. Fieri in hune ut una. me quidem judice, pro quavis medie inae parte pos-

600쪽

mersaria quoque appellant, in quos, quicquid in hac vel illa artis salutaris parte notatu dignum, , vident, audiunt Vel legunt,3nierat, litterisque conis Mnem. vel pso quavis parte peculiaris liber, charuta pura interpolatus, Ut V. gr. Pro anatomicis no

vis inventis vel observationibus, Compendium meis lum an atomicum adhiberi haud inepte potest; prochirurgicis, Chirurgia mea; pro rebus physiologi- eis 'aliqua physiologia ex Tecentioribus; pro cheis mi eis, aliquod ejusmodi compendium chemicum; pro practicis, aliquod practicum, atque sic porro in caeteris est faciendum Medicinae partibus.19 Omnibus autem his tandem ornamentum alisque emolumentum insigne addere possi,nt ITINERA prudenter instituta. cumprimis ad l a , ubi cele bres Medici & Chirurgi vivunt aut docent, & ubi

magna sunt nosecomia , magnaque aegrorum copla quotidie videri potest In rimere vero exterisque cumprimis regionibus prudenter, easte ae sobrie vivat, ne facile in morbos aut ipsi iis vitae periculum in

ei dat. Iis in locis Medicus iunior claros eruditosque Medicos & Chirurgos, Chemicos etiam atque Bo

tanicos , imo etiam mechanicos praestantiores, qui instrumenta Physica, an atomica di chirurgica conficiunt, aptis moribus atquedecenti observantia adeo at . cum lis omnibus civiles ac prudenter termOnes institim, consilia ab ipsis petat, dissicultates re solvendas vel explicandas ipsis modeste proponat , res novas ad medicinam attinentes ex ipsis exqu)rat, & quidque notatu dignum apud ipsos audit vel videt, memoriae primo, deinde&chaitae quoquc domi tradat, Qui animum Se manus ad chirurgiam spectatun applicare cupit, cum Praeliantioribus cni Iurgis , praesertim ejus , qui vel in magna versantur, vel qui nosocomiis ma:orum.civitatum Dralunt, amIcillam contrahere studeat, eosque vis ἄ-