Observationes Thucydideae grammaticae. Dissertatio ..

11쪽

locum esse a oristi sive ro postulante praegentis, ubi

non tempus futurum, sed sola actio significetur, judieat, per se fateor, cum ab omni parte satisfaciat omniumque sit implicissima, minime displicere. Ad eandem fere sententiam accedere videtur Bernhardyus'), qui illam rem tantum attigit, ut aliis, ut ipse ait, inquirendam relinqueret. Id quidem offendere portet, quod vir ille doctissimus nonnisi oristi infinitivi rationem habuerit, ac si nusquam PraeSontiSinfinitivus hac in conjunctione adhiberetur. Quo modo autem fieri potuerit, ut idem in annotatione 3 rem ex analogia, qua Latini Saepius cule perfecti infinitivo uterentur - , poteras dixis8e, ignovisse velimus-: quorum infinitivorum vim parum recte intellexisse videtur)' - expediri posse moneret, equidem intelligere

non OSSU m. Quare hanc rem eo magis praetereundam

arbitror quo minus refutatione indiget. Ceterum ejusdem viri libellum, qui inscribitur: Paralipomena S n- taxis graecae pag. I- 3), frustra me petii8se piget. Fortasse enim rectius judicaverit.

1 Cf. Praefatio ad Demosthenis orati contra AeSchinem; pag. XVIII. 2 Cf. issensehasiliche Synta de griecti. Sprache, pag. 38 . 3 Immerito enim illius per et infinitivum ab eis potisSimum Seriptoribus, qui Graecos sunt imitati, ita adhibitum esse dicit, quamquam ne Ciceronem quidem aliosque ab illa constructione abhorrere Scimus. Itaque magis probanda esse videtur sententia eorum, qui in illo per et propriam vim esse sitam, cum hac in re Latini aliam ac nos sentiendi rationem Sequantur, putant.

12쪽

Praeterea haud inutile esse monere puto, liberas illa con3tructiones, quae etsi rarae Sunt in omnibus linguis pro ipsa linguae cujusque indole et ingenio inveniuntur, plerumque simili similium verborum usu firmari. Neque enim in arte grammatica aeStimanda negligi debet principium senEUS , qua ES ea mi Sentiendi, quae lege proprie grammatica i e natura linguae innata excedit et o jubet, certe sinit, uti licentia in verbis conStruendis.

Quam viam explicandi iniit Lobeckius 3 quum

Verba, quae huc pertinent, pro varietate significationum modo infinitivum suturi, modo ori8ti sive prae8entis)sequi contenderet. Sed i singulis a summi viri auctoritate discesSerim.Quid denique alii de illa re senserint, idoneo loco, quoad juvat, commemorare haud praetermittam. g. 3. Ante omnia hoc fundamentum hujus dissertationis

Statuendum Sse puto, ut Scripturam ex praestanti SSimorum librorum auctoritate tueri ac defendere studeam.

IIo loco nonnulla' de libris manuscriptis addere placet. Codice igitur Thucydidis tot superSunt, ut hic do singulis exponere longum 38 ducam quorum accuratae notitiae si quis cupidus sit, adeat praeter ceteros opponem P. II. Vol. I. g. 28 qq , qui libros diligenter examinatos in genera ac familias digerit. Itaque meum Sse officium videtur, hic de auctoritate ac bonitate librorum, qua in re sine dubio ars critica

s CL Parergorum ad Phrynichum, cap. VI.

13쪽

nititur, paussa monere. Inter omnes fere viros criticos conStat AuguStanum, Seculo duodecim antiquiorem, et Cassolanum, Scriptum anno MCCLII, quos Baverus in praefat, ad Thuc pag. IV sqq. describit tantum auctoritate valere, ut omnibuS Pteris palmam Praecipiant. Quare in mea scriptura hos libros potissimum, praesertim cum Plerumque ConSentiant, me sequi neminem offendere debet. Ouibus adjici pote8 Vaticanus, de cujus fide a dignitate tanta est inter editores dissensio, ut iis adhuc sub judice esse videatur. Quare ut brevibus illustrem ea, quae singuli protulerunt, permittas velim Poppo quidem tum multis exemplis Vaticanum in sex prioribus libris saepius explicationes atque interpolationes continere, id quod equidem negare non POSSUm, tum interdum, potissimum in duobus libris postremis, ubi a reliquis libris destituimur, veram scripturam exhibere, ut illi obstare non possimus, demonstrat. IIae de causa Belikerus et Boelimius huic codici plurimum tribuere haud dubitarunt, qua benevolentia nimia esse videtur. Quare errare mihi non videor, Si Vaticanum in posteriore Thucydidis parte aestimanda magni faciendum, omnino vero CaSSeiano AuguStanoque poSthabendum esse statuo. Porro inter primarios numerari possunt Clarendonianus, Palatinu8,

Italus, Parisienses C, F, G Regius), II hi igitur libri

praestantissimi duci solent. Nec vero spernendi ac mediocres judicandi sunt hi libri, quibus jam majore cum cautione utendum est BasilienSiS, Graevianius, Marcianus, Laurentianus, LugdunenSis, Parisiensest, . , Vindobonensis Ultimum locum sessimi libri

14쪽

poris Christi, Danicus Monacense m et b. Barrociant S. Sequitur, ut quale in univerSum Sint Causae, Cur Thustydides infinitivum praesentis vel aorist modo DUdum modo cum conjunctum modo futuri adhibuerit, exponam. Neque enim mihi perSuadere po8sum, optimos illos scriptores, quos excolendo dicendi generi Summam operam dedi 8Se constat, sine ullo certo consilio a severiore dicendi norma recessisse et tales in-Solentia S, quales tam crebro nobis occurrunt, inconsulto admisisse immo vero in hae negligentia, quae videtur, certum finem secutos esse dicam. Qui igitur' St, qui miretur, Thucydidem, cujus lingua, quamquam Nix e cunabulis prodiit et in pueritia admodum Versabatur, tamen non erat rudis atque inculta immo subtilitate ac sublimitato abundabat, et in ceteris rebus et in acres de qua me acturum profeSSUS iam, multa Cum libertato varias structuras usurpaSSO, ut reet Troικιλώτατοc sit vocatus In hac autem oratione variata. quae No8tro tam propria est, eximia quaedam Subtilitas esse solet Deinde neminem, qui aliquam tantum cum Scriptor nostro contraxerit familiaritatem, certe fugit, illius scripta ea esse indole, ut pleri8que loci8 lectorem ad cogitandum excitent et reddant attentiorem, cum historici id sit officium, id maxime agere et efficere, ut lector res illas, quas deScribat, Suo SenSUpereipere po8sit quare illi eae potissimum vectorum Structura sunt eligendae, quae huic fini optime consulant. a igitur sunt praeeipuae causae orationi SThucydideae variataQ. Praeterea, si reputamus, linguam Graecam, quae

15쪽

est varia et libera ideoque venu8ta, magi Sensum inconstruendis verbis equi solere itaque longius progredia nativis ad vicina constructiones, apparet, unde tam ingentem locorum multitudinem Thucydidis eripta exhibeant, qui ob insolitam structuram saeptiis difficiles sunt explicatu.β. . Cau8is igitur universis expositis, ad quaeStionem ipsam tran8eamus, quibus rationibus Scriptor sit adductus, ut iis locis, ubi de re futura agitur, poStquaedam verba modo infinitivo praesenti vel oristi, modo futuri vel alterius illorum temporum infinitivo C Um Particulaici sociato uteretur id quod diligenti ObServatione minime indignum esse videtur. Omnino igitur lingua Graeca usu satis docet, in oratione directa, ubi de refutura est sermo, aut futur Um ternPUS, Ut quippe quod officium sit indicativi, res praedicata vereeVentUra exprimatur, aut, ut leniter ac modeSte Ontendatur, rem aliquam verisimiliter esse futuram, Optativum cum, particula conjunctum, Se praeSenti8, cum res perficienda aliquantisper duratura, Sehaori Sti, Cum re cito transitura dicatur, usurpari. Jam Veroea Sermonis lex, quae in oration recta regnat, num

mirum cuiqUam videbitur, quod itidem in oratione obliqua observatur Longum est, cum hic dicendi usus satis notius et in omnibus scriptoribi is sit tritus, exem

Sed hoe loco sacere non possum, ut hane UaeStionem praetermittam, de qua viri docti diu multumque CertaVOrunt num particula, futuri indicativo itaque

16쪽

illius particulae vi parum clare PerSPeeta, negat, cum una eademque res non possit confidenter et dubitanter simul proferri. Sed quamvis sint variae Singulorum sententiae, tamen quaedamn OSSunt tabiliri, quae

nescio, an omnes concedere debeant Clare ac perspicue de ea re disseruit L. Schmidi ius '), qui de studiis grammaticis optime est meritus. Rem diligenti

examine perpendenti haec disserentia occurret. Nemo enim potest infitiari, particulam ct etiam in oratione indicativa, si recedis a sententiis conditionalibus, quorum argumentum a realitate, ut ita di eam, abhorret, cum indicativo copulari, velut cum indicativo oristi, ubi i8, qui loquitur, Se rem non penitus tenere significare velit et cetera illustranda fraudienti relinquat. Idem sere valet de indicativo futuri, qui sociatu cum particula re ita differt ab optativo cum ci conjuncto, qui dicitur potentialis, ut haec particula optativi sententiam

per se incertissimam, cum illum modum ea, quae mera cogitatione enata ideoque non eventum revocata Ponantur, exprimere inter omne ConStet, haud paulo

faciat certiorem futuro addita autem imminuat rei probabilitatem Cujus rei exempla congessit L. IIerbs-tius ) correxit, imperiose, ut solet, obetus alei' Cf. l. c. pag: o. 2 AD omissa apud optatiVum et conjtinetivum' particula. Mai burg 186 pag. s. - fraefandae syntaxis graecae ratione. pag. XIV. Mari, ISTO. - observationes de analogia et anomalia in Syntaxi graeca pag. V. arb. ISTI .

17쪽

exemplum exstat Iolao: αφε αν καταστησετε; quam lectionem multis ac bonis libris proditam alteri καταστήσαιτε praeferendam esse e connexu Sententiarum

demonstratieri,stius ). Cavendum vero est, ne huc referamus hos locos, ad quos explicandos prorsus alia via est notanda I, 33:ω αν μάλιστα - την χάριν καταθησεσθε quae Fritχschi conjectura nunc ab omnibus fere editoribus neceSSaria atque unice recta agnoscitur). IIo loco omnium maxime jerbsti expositionem probo, qui, postquam Bel heri conjecturam καταθεῖσθε improbavit, α particulam ad relativam enuntiationem, quae incipit ab c ita ut elliptice sit expedienda, pertinere contendit Nec dubito huc addere II, 8o λέγοντεc,

οτιραδίω αν καρνανίαν σχόντε καὶ τηβαακυνθου κρατήσουσι, ubi sensu docet, Eriptorem hanc breviloquentiam adhibuisse: αδίω αν καρνανίαν σχοῖεν καὶ ταυτην σχόντε καὶ - κρατή6Oυσι. Eandem dicendi rationem, quam supra in I. l. I, Igo amplexus est Noster, etiam in oratione obliqua obser-Vare possvnrus. Liceat igitur mihi notabilia exempla, quorum lectione codices mire consentiunt, illustrare. Velut II, 8o: νομὴ οντε . ε πρώτην ταντην (SO. Στρά- τον λάβοιεν, ραδίω αν τάλλα προσχωρησει militeSCnem haud prorsus persuasu habebant, Strato expugnata, cetera esse feliciter eventura, sed audientis eSSe scriptor significare vult, aliquid sua cogitatione

18쪽

ησυχάσειν Sed haec hactenu8. g. b. Redeat oratio, unde digressa est. Frequentes igitur in Thucydidis scriptis sunt loci, qui illi plerumque

tritae regulae repugnare et infinitivum praesentis velaoristi nudum de re futura exhibere videantur. Itaque quaerendum At quid causae fuerit, cur scriptor in singulis exemplis illam permutationem admitteret. Verba promittendi quidem, ut ab his ordiar, quorum notio jam ad rem futuram spectat, nonnisi cum infinitivo futuri conjuncta reperi. Conferas, G6.

VIII, 81. - πίστει ποιεῖσθαι : IV, 5I. - πίστιν

δίδωμι V, 5. Venimus ad verba jurandi et similia, quae scriptor,

ubi verba sollemnis uris jurandi formulae magis respicit ac referre vult, Semper cum infinit, suturi, ubi autem magis res , de quibus jusjurandum fiat, indicare vult, cum infinitivo prae3entis nempe de actione repetenda vel continuanda copulasse videtur hac igitur constructione non tempus futurum, sed sola actio significatur. usi accedit, quod haec verba saepius in aliam propinquam notionem transierunt, ita ut derivata significatione proxime accedant ad verba voluntatis et

potestatis eorumque constructionem Sequantur. Absurdum autem esSe in hac constructione Cparticulam

excidisse opinari, vis verborum jurandi ipsa docet, cumis, qui jurat, confidenter polliceatur, se certe aliquid

19쪽

juncta notionem verisimilitudinis complectatur Majore autem jure, cum utraque constructio int praeSentis et suturi in una eademque eminitatione occurrat, aliquis anacoluithum statuat. Illam explicationem confirmaturum praecipium exemplum proponendum est VIII, 5 ώρκωσαν πάντα - Oυ μεγίσTOU όρκου - μην δημοκρατη

δεν ἐπικηρυκεύεσθαι : hic invitis omnibus libris ad

correctionem confugere inutile mihi esse videtur, immo Ver ego non Solum tolero, sed laudo praeSens ut bene conjunctum cui suturis. Nam in promptu St, Scriptorem hic de hac formula cogitasSe, qua jurarunt milites: δημοκρατησόμεθα - όμOνOήσομεν - διOi6Oμεν - πολέμιοι ἐσόμεθα, quae futura haud temere sequitur PraeSenS ἐπικηρυκεύεσθαι, quia, cum hujus verbi actio jam in proxime antecedentibu πόλεμον διOiσει et

noλέμιOι σεσθαι per Se contineatur Scriptor ad complendam, ut ita dicam, sententiam ex sua mente hoc addere voluit, ita ut conStructione, quae Verbi VoluD-tatis, Si propria, uteretur, quasi dixisset: και ούδεν

ἐπικηρυκεύεσθαι OgaOνTO. Paulo aliam explicationem postulat VI, 2 λέ-γOντε σφίσι ερκια ιναι - δέχεσθαι, ubi vides id Praevalere, quod jurejurando erat mandatum, non verba urifurandi ipsa Itaque hic senSu oritur Sejurifurandi religione esse obstrietos, ut reciporent. Plane diversa esse videtur conditio hujus loci V, 38:

20쪽

τυχόντι ἀμυνε, quamquam hac lectione omnes codd.consentiunt, Bel kerus tamen sensu accurat non perspecto futuri formam praeferendam esse putavit καὶμ πολεμήσειν τω μηδε ξυμβήσεσθαι, ubi optimo jure infinitivus praesentis idcirco defendi potest, quia actionem exhibet, quae ad id tempu8, quo erat jurandum,

proxime se applicat, quoniam ea rerum conditi jamjam aderat, in qua praestandum erat auxilium cetera autem, quae futuri infinitivi exprimunt, ad remotius tempus futurum pertinent. Itaque equidem servandam esse codicum lectionem censeo, ut quae unice sententiae accomodata sit: usurandum mare placuit, se et nunc et poStea, Votie3cunque re flagitaret, opem ferre velle neque Uuq Uam 'POStero tempore cum quoquam bellum

ge8turo nec compositionem assturos esse.

Praeterea conferas IV, b VI, 3, ubi futurum legitur. Eadem fere, quae supra dixi, valent de verbis pacissiendi et similibus, quorum constructio apud nullum RUCtorem tam varia, quam apud Thucydidem est. Ubi infinitivus futuri sequitur, ibi majore pondere ESSenotionem promittendi putandum est. Velut legati

coram pupulo pondere jubentur, se conventis StatUrOS

esse V II 8 σπείσα α - η μη εμμενειν. Idem valet V, 65 ξυνέθεντ-- ξειν. Multo major vero est copia locorum, in quibus talia verba cum infinitivo praesentis velioristi conjunguntur, ut indicetur, quid faciendum pactio statuerit, ideoque per synesin perinde ac verba statuendi, quibUs propinquam habent significationem, constrUUntur. Quare haud mirum, si infinitivus praesentis vel aoristi