De balneo thermali, Lixignano vocato, necnon de luto barboliorum medicato, in ducatu Parmensi, tractatus Hieronymi Zunthi, philosophi, ac medici Parmensis. In quo breuiter docentur modi reales vtendi, & aquis, & luto thermali ... Ad serenissimum Ranu

2쪽

SERENISSI ΜΟ

PLACENTIAE, &α

Hieronymus Zunthus Me m. F.

V i merces bonas,a paucis tamen cognitas, in alienas ciuitates per varios locos conducturus, commutaturus,& venditurus sit, mire cupit, ac summo studio semper quaerit illas publicare, ac tradere,vel sub nomine loci, vel rei, vel sub splendore alicuius personae multis cognitae , ut securitatem mercium suarum publice colligat, acalijs facilius,&utilius distribuat. Sic ego, Serenissime Dux, volens Typis dare, ac in lucem proferre virtutes, ac facultates aquae Balnei Lixiniani,

O 2 ac

3쪽

. ac luti B aiboliorum, & Ripae Altae, in ditione tua

Parmensi, quaelia Aenus multos latuerunt ; sicut tiam, qua arte, quo magisterio, & quotidiano usu nostris temporibus exhiberi, parari, ac administrari debeant, tum ratione, tum experientia multorum aegrotantium, cum salute ab eis acquisita,

ut securius hoc fiat, statui sub nomine, splendo- re, ac patrocinio Altitudinis tus in publicum conspectum Medicorum exire, ac apparere ; cum nomen tuum per uniuersum Orbem splendeat, ob famam tuarum rerum gestarum: imique adeo tota

familia Lunt horum est obligata, & deuincta, propter dignitates, & honores, quos fratri meo Iurisia perito contulisti, & in dies vivo beneuolentiam ostendis, & ad noua beneficia te facilem ac promptu polliceris, ut qui nunc adsunt, quique futuri, semper Sc vitam, & studiorum suorum facultatem, resque suas tibi, tuisque posteris Farnesijs prompte enixeque debeant, &vouere, & .exhibere . Modo cum Parmense Gymnasium antiquissimum, sed bis derelictum , tanto decore, lumine, & ornamento ciuitatis tuae, Sereniss. Princeps, renouasti, citissimeque instituisti; poteris etiam pro maiori hon re ,-laude huius tuae Academiae, ad vitae usum, &ad utilitatem publicam conducentia, his temporiabus renouare Balnea illa Lixiniana, de curare alia in hac tua iurisdustione, quae sunt multis abscondita. Omnia enim fere Italiae Gymnasia publica Thermales aquas, Medicatas, tanquam res magnas,

Diuinas, ac admirandas ad salutem hominum, de

4쪽

aduersam valetudinem propulsandam, liab eiu sibi vicinas: quare si quid deficit in his Lixinianis Balneis ratione antiquitatis, pro recta , utili, moder- .naque eorum administratione, praecipere poteris, Ut reparentur, ac publici commodi causa utilitatis que restaurentur. Quid enim prodest inuentum omnibus laudibus elatum, nisi sit iugiter custoditum Z

Non enim minor in conservandis rc buς, ac custOdiendis, quam in inueniendis cura adhibenda est ;quandoquidem si initiorum praedicatio debetur inuentori, ijs sane custodiendis acquiritur laudatape sectio possessori s ut antiqui illi Comites tibi merit6 debeant laudes, quorum fabricis dederis longissima tempora . Aura ergo suauissima tui nominis insignita radijs solis tuae Altitudinis reluceant nouiter Balnea ista Lixiniani ; & quemadmodum aqua est singularis, & magnae virtutis ; sic facias

obsecro, ut fabrica, antequam senectute confecta sit, nunc omnibus admirabilis,& tanta ac talis ornetur, Ut omnis pulchritudo cum utilitare infirmorti, ac delectatione reparetur, de constructio fabricae perficiatur, ut causam tanti remedij aeger cognoscat, cum de tua benigna voluntate nemo dubitet,

si animi magnitudinem admiretur. Sed omnia facile feceris, si donum hoc nostrum, summae seruitatis,ac obseruantic in te, familiae Zunthorum signu, licet leue, atque exiguum non as pernaberis; sed animi tui iucunditate cum voluptate accipies, publica: Vtilitatis gratia ; praestent ergo optatum Diuina beneficium, ut fama Balneorum horum Lixiniani

5쪽

verissima tua gratia noscatur apud longinquos, ac maxime crescat. Vale diu scelix : Te bene sortune t. semper D. D. M. &diutissime incolumem seruet, ac tuos descendentes. Familiam Lunt horum tibi summopere deuinctam, beneuolentia qua soles prosequaris, ut posteris relinquens famam, ad maiora virtutum desideria concitentur.

Parmae, Kal. April. M . DC . XU.

6쪽

atque Excellentiss. Collegio

DOCTORUM ARTIUM

STVDH PARMENSIS, Hieronymus Zunthus eiusdem ColleghS. D.

ONTINGIT sepenumero, tea, quae magis optamus, di ibin consequamur. Sis

ego di de inueni, posse faeliciter experiri virtutem aquarum nostrarum de Lixinianor quibus morbis praecipue salutares inuentae sint antiquitus a Romanis, sty ab alijs, propter paucum et sum ipsarum apudnostros antecessores, ne dicam coetaneos Messicos, cum fere nihilFri erint, neque docuerint. AEuarefacta diligenti desidiatione imarum, cognitis mineralibus contentis, et facta comparatione cum alijs aquis mineralibus medicatis , qua continuosunt in se apud celeberrimos Medicos ,pro diauersis morbi dijudicaui, istae iuuant,atqueprosint tali, vel tali morbo s quia continent tot salis, aluminis Aulphuris,

7쪽

. me milium miser alium, quod etiam eadem ration parique ' -Lixiniano, mel Barboliorum,HRipae Altae, quia continet tot satis,aluminis, ac sulphuris, aut erit maioris Dirtutis, s essectus in tali mei tali morbo aut minoris, quia maiorem mel minorem quantitatem ad pondus extractim,huius evel istius mineralis habet, quae omnia considerans,dum diuersas aquas Thermales separatim in eodem pondere, ac aliquando mensera saepe destiliaverim,ac naturam earum perserutauerim, adscribendum hoc opus, qualecunque sit, pro debili meo ingenio,quaedo dabatur aliquid temporis, eo animo accessi, mi sudiosis publicae millitatis praebeam occasioruem conside randi, γ' componendi alia maiora , meliora de Balneo Lixaniani, atque de luto Barboliorum, ω Eipae Altae,nec non horum aqua medicata, dum experientia fiet; illasq; maiae exciate, qui in arte Medicabassidua, ω diuturna exercitatione multa adnotauerint,atque obseruauerint, ea huic nostro labori addere s plurima namque hodie inueni tur, quae apud majores nostros no fuerunt in risu. Gare ea occultare indignum eΠ, quae ad salutem hominum plurimum conducunt. Laeta ergo

seonte , animo leue hoc opus legite, bonique consilite, disi

quis considerabit naturam, facultatem ipsius,'ad inguem

seruabit, quae Fris Difastor, subjciens mesaniori iudicis de

modo, de tempore, quae ante, quae in Esemet usu, ω quae post sint obseruanda, in morbis, quibus conueniunt, nunquam a concepta spe, ratione, , expcrientia comprobata, de Balneo isto Lixiniano, ac de luto Burbonorum, , aqua Ripae Altae, ipsiusque luto recedet . Halete,meque amate, Deus mo ortu

net; οἶν cumsicitassit cuiusique lapsiss insicribendo,ea modestia

in corrigendo, ac castigando tamini, qua alios in rebus συμ stris uti vellitis. Parmae ex Edib. nostris, Kal. Apr. I σI I,

8쪽

De modo cognoscendi aliquam aquam esse Themalim, seu media

catam . Cap. I. qDe quibUdam disserenti's balneorum. Cap. II. 6De modis mixtionis mineralium, quae tantinentur in aquis Thermalibus. p. III. 7 De materiis,quae cum aqua medicata naturaliter misceri possunt. Cap.Im 9 suomodo cognoscatur,quid unaquaeque aqua Therm. mevicata in Ie contianeat. Cap. V. Cur aliquae aquae medicataesunt calidae , aliaestQHa. Cap. UT De Gibus aquarum medicatarum. Cap. VII. I 6 suae aquae utiles sint ad potum. Cap. VI ILITU'as utilitates pr siet potus aquarum medicatarum. Cap. IX. ITVn;bus corporis partibus tuuent medicatae aqua. v. a. An balnea Thermalia quolibet anno semper iuuent. Cap. XI. Ostro anni tempore aquae medicatae sunt exhibenda. Cap. a II.

usti sint apti bibere aquas Thermales medicataa. Cap. XIII.

De modo bibendi aquam medicatam, o quid anteDGenaum. Cap.AIU. ad De quantitate aquae bibenda. Cap. XV.

λιν unaquaeque aqua medicata per Iesola sit ruben , an cum αιa meaicatami cenda. Cap. XVI.

Le ratione admisiurandi,cum plures usus balneorum messicatorum requιrantur in uno particulari. Cay. TVII. 62 De balnei ,seu lauacri usu aquarum medicatarum. Cap. XVIII.

uuibus corporis Eartibus iuuent balnea aquarum medicatam. Cap.3IxqqIn tempore anni, ae loco Hendi balneo, seu infusione aquarum medicam-rum. Cap. XX.

9쪽

Index Capitum .

Destillicidioseugutta aquarum medicatarum. Cap. XXII Ouuaesint obseruanda , consideranda ad Uumguttae. Cap. XXIII. I aDe fomentis ex aqua medicata. Cap. XXIV.

De usu aquae medicataeperci' teres. Cap. XX V. De Uu aquarum Thematium medicararum pro victu infirmorum. p. XXVI.

De Iuto Thermali medicato . Cap. XXVIII.

De Omprematibus, quae veniunt in inbus aquarum Germesium. p. XXIX. De aqua Thermali in Ducatu Parmense, Uxignani didia. Cadi. xxx. 71 De caenoso putei Lixiniani sedimento, o de ea, in qua cougitur lutum medicatum. Cap. XXXI.

10쪽

L AE IN HOC OPEREC ONTINENTUR.

Quae ad euaciranda eorpora an liquitus erant in usu.pag. 7. 8 Aetas conueniens adpotunt

quae Titerna. 23 Alui stiplicitas a balneo quomodo cure

Αlumen in aqua Lixignani continetur. 78Λlumen in aqua Thermali quomodo cognoscatur. I3 Animi desectus ob aquam Thernialem ebibitam quomodo sanetur. 68 Aqua copiosius sumpta facilius eiicitur. P-g. 3Φδε qua inter elementa quid habeat pro

prium . 1

Aqua Lirignani continet sulphur. 78 Aqua Lixignani frigida est actu. sAqua Lixignani quae mineralia continea & in qua proportione. I Aqua maxime necessaria ad vitam homi

num. I

A qua mineralis, & mixta a simplici quo.

modo discernatur. 4

Aqua per secessum quomodo facilius reddatur. . 36.38Λqua potentia ealida tempore aestiuo non est exhibenda. 2IAqua prima die i qua mesura sumatur. 34Aqua ii retinetur,quid faciendum. ο 6sΑqua Thermalis dum sumitur,vltima die quid sumendum. ALAqua TIierm. bis in die non est sumenis da. 33 Aqua Thermalis dum bibitur, incongruit ei fi vinum alia aqua limphare. 21 Aqua Thermalis varia in se recipit, a qui

bus denominatur. II. IL

Aqua vi per renes transeat, quid agendum. 36.38 Aqui Lirignani quando utiles. 7s Aquae multae actu frigidae erumpentes. 7sΑquae aliquando temere antὰ eorporis purgationem eum fructu assumuntur. 1s Aquae ealefacientes per secessum eijciuntur. At Aquae diuretieae in affectibus renum, &vesicae suspectae. 39Αquae Lixiniani mineralia, quae in viscerihus terrae immiscentur. 77 Aquae Lixiniani procul a minera possunt administrari. 7s Aquae Liriniani temperatura. 79 Aquae medieat quando non sint bonae. xo Λ quae medieamentosae a Medicis paran- . tur ad vina diluenda. s6Αquae refrigerantes per vesica transesit. 4 Aquae refrigerantes quae. IgΑquae retentae in hypocondri, signa. 6 Λquae salsae aliquando in uterum inijciun