장음표시 사용
12쪽
INTENTIO PTORIS EXPLICATUR. IXIT ANNIS ABHINC
lciscit recentsi insignis quidam Vir siummae e uuditionis desapientiae, nec minoris uorsan san- . tatis, nomine Romun Lullus, qui maxiα
tutam admirans, ac earundem ιnter se uarietastem contemplans, hominis miseriam deplorauit, quod longo temporis spatio per deuia scientiarum errando, vix tandem ob immensum Iaborem, non minus confusam quam exivam rerum cognitionem ussequeretur: cupiensq; literarum cultores ab hoc struituist iura si berare, ac breui temporis curriculo in summam omnium scientiarum noticiam deducere: nescio quo diuino Gaius furore, inter caetera Quos libros ad omnes scientias assequendas Oon cripsit: quoru unum breuem artem, alterum verξ generulcmappcllat, ex quo posteriori priorem collegit. Verum oblonum experientium deinde cognosccns paucos ad illarum Oognitionem deuenire, elim propter sindulare ac admirabile artificium, quod continent; tum etiam ob praeceptorum paucitatem, quibus immensium scientiarum chaos implicatur, voluit clarius sententiam suam explicare; tali tamen modo neutra apro.
phans contaminari possent, er non nisi summa inunia arcanorum penetralia degustarent. Ad quod peragendum librum edidit, quem nominare uobiit a Arborem scientiarum, nec immerito: quoniam ea omnia, quae ab omnibus scienti s uni possunt copraebedi. Liberiae quatuordecim tantum arboribus distinctis miro modo conliderat. micum ad manus nostru deuenerit, curavimus maiori, quam fieri potera facilinite, eius libri sensium aperire, ercirca hoc unum tota nostra intentio uersatur. Quaedam enim inutilia subtraxim M i ali-
viare pauci ad noticiam artiugeneralis et breuis
deueniant.. Per arbos rem scien tiarum clas
s emetia explicatur. Arbor scientia tu noi merito ta
lis dicitur. Interio Authoiis cirsca quod
13쪽
qua uer) ualde necessivi addi i xus scuti sparsim in toto opere reris Quae praes nipotest,et potiyimu in prima et quarta partecim quaru prima, prae cipuein pri ter animaduersiones in toto Lulli artificios me necessarias fabrica ma ex quλr calearias uel ut uuli' intelligi praedicamera quα enti Ai omnibus colicnire possunt, quaecus sint illa siue realia siue ab misaddita. tolle H fbricata, siue creata uel increstu. . Adiectavi insuper in se.
Quibus ea . cunda parte arbori vulcris proprias formas, ea omnia breviter ex regoriae no plicando, quae ad arborem quamcuns reduci poterunt. In tertia ue/nsae conue rro parteqquarta proprio Marte musta desiumpsimus, xti iunio iNec lae maximis incommoditatibus Ermiatis
si hi Λ',2 id perficimus, ut Philosophiae imbuti ualiant se aliquando abs te addita . infinitis ambagibus liberare, ta viri in scienti s confiumati post iusi. Quate hoe nitos labores perassis possint liubfelici harum arἷorum umbra perio pus Auti petuo π secure quiescere. Non reprehendant nos Eloquentis culto ede et V tu res si rudi Minerua in scribendo idi sumus, quoniam satis erit cutar - bitramur si sub rus cortice Docti Eloquentes siua Eloquentia NotionibbiI mrcos stultus cognouerint Crgustare poterint. Hae dicere volsoli edat set inuisti nostra intentione, prae operis diuisionem accedamus. monis sim.plicitate.
xum opus IT G Ombulas operst processu obstruetur inquatuor partes dividixur. V passiendum est ι in quarum prima de his tram; ouid qAorum praecognitio neccssaria est ad confiequendatu
In secuda. arborum cognitionem. lusicunda parte quatuordecim arborum visetcram declarabimuis, ex quarum notitia tota entium cognitio depen. In tertia. det. In tertia exemplis illustrabimus quae tum in prima quam ni se 3Π xa,quet eunda parte truduntur. In quartu uero et vltima modum ostentia
doceantur tota generalis ars Romunii ad hoc opus sit reducenda ita qῖ docenti altcrius multiplicare me in ionitum cooceptM, σαν
14쪽
menta ues euiuscunt alterivi generis emplara iam pro parte uera
quam fuUs, miIcendo radices cum raduibus, radices cum formis, arbores cum arboribus er regulas cum his omnibus, cralijs mustumodis.
PRinia pars in quos partes subdiuiditur, in quarum primara. Principali,
dirum natura arborst euiuscunq; ostenditur, Insiecanda obo rum flia numeramur, ac declarantur. In tertia frmarum essensia explicatur. in quarta quaestionum uel regularum quidditas ac Mnumerus docetuc In quinta uero Cr ultima animaduersionesqua, In Sta pletuor praecedentium. partium ponuntur, quarum noticia ad sti omnia secretiora intelligenda eta necessoria. uerlI s
uersiones ponunt ad secreta Lu Ili inuelli ad a. .
L Qqqutμri de principijs illis uniuersalioribus quae quodlibet entu genus circundant atq; ii sensibiliter penetrant, nempe de Boo . . . nitate. A gnitudine. Duratione, Potestate, Sapientia uel cognitione, Voluntateuci appetitu. Virtate, veritate, Gloria, Dis alboru o. rentia, concordantia, contrarietate, Principio, Medio, Fine, Ma mnium. laritate. Atqualitate Cr minoritate, quae Ludus in eo libro qui Ar bor scientiarum intitulatur iub radicum nomine cratices etenim di. nassicescuntur eo qu)d Maria influentiarum genera, quae a centum frmis quare dis praecipi e emassa it, per eas ad quasculis: omnium arborum paries ςδnxur deducuntura considerat: Milium est prius digerentiam quans m. quae inter priores nouem posteriores totidem reperitur, mani stare, ae ordinem in illis constituere antequam d. vitia quas illarum pecu-ui tiaris sermo fiat: cuius rei cognitio noti parum proderit ad inue ι .gansam earum entium naturam quae sub Arboribus sunt comprehensa. Discrimen igitur est, quia primae radices arboribus Cr parti pila limen 63bula olud iamtu ς cor pletu choando radet.
15쪽
' ad rei finem uel eomplementum quod elarius statim patebit ubi ορο
dinem harum radicum ostenderimus. Posteriores autem rupectuum esse tantum largiuntur, quod ebbe secundarium haud impropriό no-- . . . vinari potest, cum ιllud praebupponat quod priores arborum radices euiu, dam coWrrulit. Nec est idorum opinio vera censenda qui ρὐiores radices refutatio. existimant ab olutus, in quantμm a respectuu distinguuntur: quoni am Dist rcntia concordantia. π caetere radices praedicatibnem
priorum recipiunt, quae absolutae sunt: quod imposibile esset, si Di
tentia illa veritatem aliquam haberet, quia oppositum unum de alio praedicari nequit, et poti limum quando talia buut quae aliquod teratium condiuidunt, quemadmodum absolutum G restemuum secum Cur abso sententiam eonsiderata : Sunt emi priores absolatae, rad cessirit donant; aliae uero sunt et quidam rsς' μή, qtionia esse quod communicant extrinsecum erincora. respectivet. pletum est. Ordo inter bas radices est admirabilis, quem uellemus trameraria ignorantium Cr sciolorum schola optime consideraret, si ad
hoc, sustinuectust in Ludi barbariem quoad sermonem idoneafain, Gisit, ut altifimos sensus sub impuro sermone uelatos queat contem. Ad qui ea Lurus postquam summή mentis indagine totam
pila etia o. entium multitudinem ad nouem capita reduxit, quae tam in generalimnia redu quam in breui sua arte uocat subieri vel ad quatuordecim arbores, ς Πtur. quis miro artificio descripsit, quae tamen de facili ad illa subiecta re duci possunt ex e contra: uolens deinde totum cuiuscunq; entis natus ram explicare, tam in se Crabsiolute, quam extrinsiece uel in ordine Ad quid ad aliud : ossiderim generalipima praedicata constituit, omnia omni sint in ueta bu Deentibus conuenientia: quarum priora nouem rei naturam,CTOctodecim necessario eandem consequuntur, essentiam declarant: NI'
i PΠης ρ uero extrinseca cr respectua Ucndunt. Q ne licet commvnfima sint cr consequenter reisubstantiam in uniuersalipatefaciant: ab his tamen uniuersallaribus ad particularia vis datur descensius, Cr per communifimorum cognitionem notitia particularis haberi potest cum haec is tris contineantur, Et hunc descensium cognouit ac docvit L prau
16쪽
Ludus quando eximam subiectis quatuordecim arbores construxis D oeulea generali limo Traucodescendendo ad minus generalis, scillaei ad Lullus des Branchas, CT ab his ad Ramos, a Ramis ad Flores π dente i plo, icosum ab
ribis ad fructus ins , qtu species speciali imae fiunt, in quibM iubet a
Plato quiescere. Non erit igitur imposibist pcrbor g ης si si pticularia. morum principiorum uel radicum scientiam, intimam cuiuslibet spe ciei disciplinam habere, quod Lusii contemptores impossibile fore i l , putant, cum nequeunt Misero oculis a Noctia mutuatis ad tantum sublimitatem conscendere. Sed eo redeuntes unde digresti siumM dis ordinem inter principia vcl radices constituentes dicimus inter pria .mas novem talam esse ordinem, quod tres priores rei essentiam eiusdem essentispersi oncm, de existentiam Met subsistentiam r6pisse diee, absis,unt. Bonitas enim non ea tantum ratione, qua cum essentia vcι ente lutati conuertitur m ob sivi implicitatem maximam,rimagssint v,essentia respondet, sied principalius eam indicat ratione sua proprietatis, uidelicet esse sui ipsius dillusivam quam mutuatur ab ipsa essentia,cMessentiali est hipsam communicare. Magnitudo veris quae est secunda radix non fortuito primam sequitur sed maximo naturae consilio, quia essentiae nihil ol intimius persectione ipsa uel quantitate per si ctionali, quae per magnitudinem significatur de q*a D. Ata: inq*it D. Augi In
In bis quae mole magna non sunt, ut m est maius quod melius. D'. 6. de Trittio autem quae existentiam uel Absistentiam concernit, optimo ordi: ca: T. ne illis duabus postponitur, tanquam illud quod prius essentiae ad singularitatem eqntractae occurrit. Tres immediate sequentes radices cum potentiam operandi ac modum duplicem ostendant, optime , requirunt rei existentiam, quam Duratio cui dictum esu concer. nit: nec ulla res operationem aliqvam transeuntem producere po.
test, nisi existat uel sitskPlaris teste Aristo: in Proemio Netaph. Aristo. Potestas tamen prior est cognitione Cr Appetitu quid potestas cum . praecipue signisicet potentiam activam operandi, precedis modos perandi, qui per cognitionem CT Appetitum intelliguntur. Simili
ter cognitio Appetitum praecedit, ueluti dirigens id quod dirigituri v 3 Vltimae
17쪽
isimae rufices ulpula virtus, Veritis, o Glaria, quia con antinalbonem Cr rei complementum denunciant, ualde apposite uitiino loco constituuntur. Virtus tamen ultimas duas praecedit, quia priores cum his ultimis unit, ut inde sequatur huius unionis Veritas, ac ueritatem radicum omnium demonDat. Et tandem Gloria uel delectatio omni.
bas postponitur, eum in ea tanquam in summo complemento quies ordo inter eant. Inter respectiuM autem radices talis ordo consumi, Iedμο ςspςotu modo qualem in ab olutis asignauimus, ita ut triangulas primus ia δ ,-ςδ' DiJAreu ia, concordantia de contrarietate, cum tribus primis ra dicibus absoluist concordet: quia sicuti Bonitas notat essensium,gnitudo persimonem rei essentialem, er Duratio eiusdem rei exi-- stentiam uel subsistentiam, peper concordantiam Cr Dimentiam
habetur determinans er determinabile ex quibus uni coniunctis rei existentia pendet, ac perstre o. contrarietas uero Durationi respon/det, quoniam res extra causam Auam existentes uar s pusionibus afficiuntur, quarum ratione uari s quoq: oppositionibus sunt subiectae. Secundus triangulus qui est de principio, Medio ac Fine cum tribus posterioribus radicibus optime conuenit, quia posse operari quod Potestati ad crifitur. Principium requirit, quod est author operati-
: . onis. cum Medio βmbolum habet maximum sapientia uel cognitio, me conurelio, quia ueluti Medium inter duos limites constitutum est, ita ex sapientia, inter potentiam cognoscentem er cogi utum obis.ctum mediat. Finu vero apprime Appetitui uti Voluntati propor. tionatur. quia nihil desideratur nisi ob aliquem finem. Tertius er Q. timus triangulus de Maioritate, Aequalitate Cr Minoritate opti. mam habet sγmmetriam, cum ultimκ tribus radicibuη prioris ordi. nu. quam ste ostendimus: cum Virtute Maioritis maxime conuenis dicitur, quia Virtus est βns er origo multarum operationum, qua duo maioritatem quandam insinuant: Veritati Aequalitas est iuncta
cim Veritas sit adaequatio quaedam uel aequalitas essentiae ad suam is
deam. Et denis Gloria uel dele latio cum ab omnibus non aequaliter
sit participata, sed i quibu=dam in maiori gradu si βs est' sequi,
18쪽
er ab alijs in minori, ab allussus proprie er a quibusdam imprasprie, a creaturis rationalibus inmediate, e ab irrationalitas medi. die, ideo connexam habet ibi minoritatem non ratione suae essentiae, sed respectu eorum, quorum est summa quier. Et sic ordo inter has radices constitutus satis mani stus est per ea quae diatii sunt; quem si optime stultost cognouerint,ac obseruauerint,non exmam inde capient utilitatem, quia huius rei cognitio ad hoc Otificium ualet, ut Adsidia construenda definitionitas uarijs sciat Lullina convenientia prae dicata sumere π extranea omittere, cognostendo quaenam praedica.ta praedicatum aliud praesepponat, uel quae ad illud conseq*antur: ces. valet quos ad soluendum a menta, ut sciat respondens inuenire apto distin mones ad dιstinguendum istitiam ab essentia, essentiam
amodo, modum ab operatione ac Martys operandi modis, er abbis quae extrinsece essentiam uel rei operationem sequuntur. complura alia circa hunc materiam essentisicenda,de quibus alias loquemur.
Fed quid de uraquas istarum radicum Lurus sentiat uideam
Bonifas ste i Luro describitur. Bonitas est eos ratione cuius sm illi
m agit bonum, Cr sic bonum est esse, G malam est noti esse. deseriptio. Non ignorauit lilaminatus Romunius,plura esse definitionum uel descriptionum gincru,CTIrre innumerabilia ut ostendit quos do. ct imus Agrippa: tamen Bonitatem σ reliquas rarices por arum Quareer operationem describere uoluit, ut ostentiret haec principia uel finiatur rara sices non esse propter seipsa ac magis propter uniuersam entium dices per classem, quam suis operationibus modo ualia uniuersaliter, aliquam ctum. do minus umue allicr, quandos si ectulueri er demum speciali admirabiliter ornant. Hac etiam de causa tales tradidit de sust prini A Ita ratio
e ijs descriptiones, ut indicaret mediantibus fust principi sinama idem. quam rem commode posse definiri, quod scissi quidam fieri haud posse adimant: contra quos in expositione nostra in artem breuem
19쪽
disputabimus Deo concedente flensendo veriores esse tales destri. ptiones uel definitiones illis,quas per circumlocutus Ilirrentias Peria ostenditur patetici tradunt. Si enim secundum Aristo et Asinus definiatur per ueriores ee genus silerentiam Cr proprium, sic dicere oportet. Asinus est unis Lulli defi mal irratiorati rudibile. Haec sanό definitio ratione dadforentis mansnixi 0nς q irrationalitia non sit Asini specifica dilfrrentia: Crrati o xist* sudibilitatis, quae ut proprium ei attribuitur, ualdό dubia est: quid cum ignoretur propria specifica dimentis, proprium qilos 2 i ignorari necesse est, cum ab ipsi pullulet. Si autem definiatur Ile A. Ilavi. secundum Ludi nostri praecepta: Asinia est animal cui conuonit Asinum producere. Haec definitio certior est quia actis naturalis au o m os unius specui, alteri nequaquam conuenire potest. Nec hoc in lam acad o accipi Apimus a lam pro actuali operatione, quis definitio non esset essen a tur actus at potio decidentatu, sed accipitur pro virtute illa quae inest in dς si nixi is iis, inatura ut libisimilem generare posiit. lnseuper notandum est, 00ς Λ β m quia quando indefinitione Bonitatis dicitur. Bonitas est eris, ratione Explicant cuius bonum agit bonum: sic verba haec intelliguntur. cum bonitas uerba in non tantum de his praedicetur, quae instriora sunt, ad ens traisens Boitatis de dentifimum, sed etiam de Magnitudine, Duratione, er alijs princissi Dixi*ς pQ ρθι tim absoluist quam reste liuis, sicuti Cr uissim illa de bonitate
imo quodlibet de quolibet cir de omnibus praedicari dicitur ideo stilis ratio cur bona uocentur Cr quatenus talia bonum producere posse sint. Omnes igitur arbores de earum partes quaecuns i Bonitate leanerali bonae dicuntur, Crsicuti bonitas teneralis est sivi ipsius plena. Cr caeterarum partium: sic Bonitas particularis datur. quae sui ipsi, Bonita, si sis est plera, Cr aliarum partium. Tunc Tneralis Bonitas est Iuli Hismodo fit plana, prout concernit bonificatiuum, bonificare, erbonificabile. plena sui i- Tunc uero aliarum partium plena existit, quando per Magnitus.
Psu - nem est magna, per Durationem durans, atq; per ceteras radices M. D nix qn Ist. iis iudieatur de Bonitate in particulari .s. Trunci, Brancharum
si Iu pq adiboram partium. consimiliter quos de Mnaq as radi xiv uxpiςδ hici sui iuvi plena erit, quando pol 'tu proximam
20쪽
praxi rari agendi, actum de correlativum ramorebit, sed eaeterarum partium, quando ab Elys earum similitudinem suscipiet. Essent intius Boninitis quamplurimae proprietates describense, quas Dibavaras, Aristo: Numemus Platonicus, Nercurius TrimeIstus, er Plato enumerant, inter quas Mercu: Trim: ad Tatium loquens, nouem Uignat, quoniam talium proprietatum notio plurimum pro dest pro exornandistanceptibus ac medijs argumentorum inuemenadis, de quovi aliasue afaciemus. Varias vero Bonitatis diuisiones
tui e colligito ex Mena arborum distin hone: id poteris obfcra Mare de alijs radicibus.
MAgnitudo est ens ratione cuius omnes radices sum munx 4ς oui ἡ caetera entis. cuium desinitionis partes Gnsimili modo sum Magni tu, explicanse, sicuti in Boritatis desinitione explicatae sunt. do.
Restat tantum ostendere plures magnitudinis acceptiones, quae tres variae ma- sunt nempe, virtutis, molis, operationum, quis Lultu optime eo gnitudinis gnouit dum inquit. Magnitudo est ambiens omnes extremitates est λςςςpuo sendi, per quae verba ianuit triplex esse. s. essentieta spirituale cui conuenit primum magnitudinis genus de quo abunde dicetur in cate. vria canantitatis: aliud est esse oorporeum, cuimagnitudo molis de uirtutis competit. Tertium est esse iis actu per operationem, cui re. spondet operationum magnitudo. Et baec ultima magnitudo multis modis uariatur, sicuti Cr variae sunt operationum species, reales, in variae opestentionales ; immanentes, transiuntes : naturales, accidentales: rationum
propriae, appropriatae : rectae, reflexae: spirituales, corporales: fpςςiς necessariae, continπntes : instantaneae, er in tempore factae s crnultae aliae quae Philosophis Cr Theologis sunt notae. .