Elogium Tiberii Hemsterhusii

11쪽

sciplina, eui per similem iniquitatem labes adspersa esset, haesisse. Etenim ce

perae artes, magnam partem populares,& communi intelligentiae patentes, facile inVeniunt, qui, caussa Cognita, Calumniam depellant. Critica, plures difficultate & rerum discendarum copia MVarietate deterrens, quam delectatione aliqua alliciens ad se & invitans, paucoῖ omni tempore diseipulos nacta est, paucos habuit patronos, qui caussam suam cognoscerent, innocentiam tuerentur, dignitatem & gloriam Vindicarent. Cogitanti vero mihi, quae tandem Optima esset ratio tam praeclari studii commendandi, & injuria, qua premitur, liberandi, nulla commodior & essicacior Oecurrit, quam quae perfecti & omnibus numeris absoluti Critici iapaginem, ad

12쪽

ad vivum expressam, Ob Oculos ponat. Sic enim spero , futurum , ut, quicunque in hoc exemplar inspeXerit,

quam artem in contemtum Uocare ausus

sit, in ea liberalis doctrinae omnis fasti. gium esse fateatur. Verum, ne eui Videar Criticum, qualis nec fuerit unquam, nec esse possit, fingere , e emplar ejus ducam ab eorum aliquo, quibus Omnes omnia summa in hac facultate tribuerunt. Nec ille longe quaerendus. Adhuc animis, Vel dicam, oculis nostris inhaeret TIBERIUS II E M-sΤERHUSIUS. ViX dum lacrimae, quas in ejus funere profudimus, eXaruerunt. Hic talis ac tantus vir in illis, quorum vix singuli singulis seculis in generis humani exemplum nascantur, Praeci puum

13쪽

puum locum tenet. Quo magiS, ut mediocri ingenio homines facile patimur cum libris suis occidere, sic Hemsteritu sit memoria conserVanda modis omnibus,& aeternitati aequanda est. Quanquam vero ad laudem ejus magnificentius, &ad Communem utilitatem uberius futurum esset, si divina cum animi, & ingenii, tum doctrinae, & sapientiae bona, qui bus cumulatus fuit, singulatim explicarentur, nobis tamen, quod omnia perse qui insinitum est, eX ea maXime Parte, qua gloriam suam inprimis fundavit, hoc est, ex Critices scientia, spectandus videtur. Critica veterum scriptorum libros, tanquam materiam, quam tractet, & in qua versetur, sibi subjectos habet: nee an- fustis certorum scriptorum terminis septa B te-

14쪽

tenetur, sed per Poetas , oratore S, Grammaticos , Historicos, Philosophos longe lateque Vagatur , ubique judicium& censuram eXercens. Quam proVin clam tametsi proprio quodam jure tenet, tamen, si quando in graViorum disciplinarum auXilium Vocata sit, non dubitat illos sines transire. Sane eX quo tempore Erasmus & BeZa eam in Theologiam , Cujacius, aliique in jurisprudentiam, saluberrimo instituto adsciverunt, ferme tam frequens est in his disciplinis, quam in regno suo. Censendi vero judicandique munere sic fungitur, Ut Vera a falsis & supposititiis discernat, fraudes suis Vestigiis odoretur& demonstret, obscuris sive rebus sive verbis lumen affundat, depraVata corrigat, laudet recta , reprehendat Vitio sis.

Has Critici partes, tam dissiciles, tam

15쪽

TIBERII HEMSTER HUSII. 1 I

grwes, qui recte sustinere & tueri velit, duplici praefidio instructus ornatusque esse debet, ingenio acerrimo, & eruditione prope immensa. Ingenium in omnium artium, etiam leViorum, studiis Valet plurimum. Sed ut aliud aptius est Μathesi, aliud Poeticae , aliud aliis arcibuS , fac Critica

quoque sibi deposcit proprium & peculiare. Ejus autem Vis omnis ex duabus animi facultatibus oritur, ex imaginum ante perceptarum celeri instauratione, & ex Promta ae Parata judicandi subtilitate. Finge, Criticum, qUalem de r-mamus, impedito & corrupto scriptoris loco remediUm qUaerere , & diligenter attende, qUibUS mentis actionibus ad id, quod quaerit, perveniat. Altera animi facultas Varias imagines ante haustas,

B et quae

16쪽

quae ad talem locum expediendum ae commodatae videantur, ei celeriter et in tempore offert: altera, quid res PO stulet, atque adeo, quid ex pluribus sirimulacris animo ssimul obversantibus deligendum sit, eadem Celeritate videt aside cernit. Ergo critica vis maxime judicatur mentis celeritate, quam Graeci αγχινοιαν et , Latini fugacitatem , sollertiam , ingenii felicistatem Vocant. Haec autem sagacitas non in hominis potestate est, non studio, labore, exercitatione comparatur, sed rarUm et singulare munus est unius naturae fautricis; licetque adeo , quod Democritus de Poeta dixit, ad Criticum tranSferre: Criticus non sit, sed Nosci Vr. Tali inge

17쪽

paucitatem. Quod Vero diXimus, ingenium hac in re plus Valere, quam artem ac disciplinam, hoc argumento intelligi potest. Multi, iique praeclarissimi viri, Cum studiorum genere, ad quod ab ipsae Πatura deducerentur, relicto, se ad Criticam contulissent, eruditione sibi, quod

natura negarat, parare conati sunt, ingeniique vicarium, artificium quoddam

assumserunt. Quorum conatus , ΠOliquaerere, quam infeliciter cesserit. Quanta eruditionis, de Graecis fontibus ductae , copia fuerit in Jo. Meursio et EZ. Spanhemio, nemo ignorat, nisi qui ipsam antiquitatem Graecam ignoret. At illi ipsi, cum Vim facere naturae, et Criti-Cam exercere instituunt, quam sunt dissimiles suil Duo praestantissimi viri, N. Heinsius et P. Burmannus, omne studium suum in Poetis Latinis expoliem

18쪽

dis consumserunt, pari uterque eruditione , sed dispari acute sentiendi & feliciter divinandi facultate. Alter igitur Poetarum Latinorum sospitator dictus est, alter non potuit in tantae gloriae societatem Venire. Haec Vero Critici materies indolesque in Hemsterhusio tanta fuit, ut natura,

quid in tali ingenio fingendo posset, in

eo potissimum eXperta esse Videatur. Omnes in illo talem oculorUm aciem, qualis lyncibus & aquilis tribui solet, mirabantur. Sed Profecto mentis acies multo miranda magis. Nihil tam abditum erat, tam nihil retrusum , quod ejus acumen falleret. Nihil tam depositum ac prope conelamatum, cui non Vitam & salutem redderet. Nihil tam artificiose simulatum, quin fraudem facile senib

19쪽

ret, & indiciis suis teneret. Talis tam felicis Critices illustre documentum dedit in Xenophonte Ephesio. Hic scriptor, aetate demum nostra, mendoso& negligenter editus in Italia, nativa sua venustate Hemsterhussium invitarat, ut non solum quae quid vitii traxissent, emendaret, sed plurium etiam Verborum lacunas de conjectura supplerez. Post Dorvillius V. C. eundem scripto

rem iterum ad Codicem MS. exigi jussit. Quid quaerisy Nullus unquam Vates

Hemstertiusto repertus est Verior. Nam vetus codex lectiones & lacunarum supplementa sic, ut ille divinando restitue.rat, plerisque locis repraesentabat. Eisii vero permagnum Critico praesi dium est in mentis vi & sollertia, nemo tamen Omnia in eo posita putet. Com

20쪽

parandum est alterum instrumentum eruditio; quae ut parum aut nihil sine ingenio, sic fine eruditione ne perspica cissimum quidem ingenium quicquam effecerit. Recte Crates Mallotes, quem haec ipsa ars nobilitavit, apud Sextum Empiricum , in Critico requirit omnis Iiberalis doctrinae; quam Graeci ἐγκυκλοπαιοφειαν Vocant, scientiam. Si igitur ad Criticam adspirare Velis, de Cratetis praecepto, ante Grammaticam , non vulgarem istam, sed altiorem, percipias, habites in Poetis & oratoribus, peragres latissimum liis toriae campum, mente complectaris universiam philosophiam, & his omnibus adjungas Μathesin, maxime partes illas, quae mentem

CXacuunt ad Verum cernendum. Ex

tanta tot artium ac disciplinarum ubertate Critica demum efforescit et redun dat :