장음표시 사용
12쪽
Principiorum iuris quae inquatuor primis libris continentur, cluae sim partes. Prima est iuris abiblute considerati Altera iuris suo obiecto accomodati. Prima pars iuris abforula con siderari, tria habet capita Pri, mum caput est de iuris subiectovi fine in Titulo.
Ustitia definiturint. Io. constans Z perpetua voluntas I ius suum cuique tribuendi:&sic per Voluntatem, quia etsi duo sim effectus iustitiet iusta velle,& iusta agere Eth. F.
13쪽
cap. I. tamen actio potest impediri voluntas non aeque; ideo non dicitur habitus tribuens, sed voluntas tribuendi, iustus est qui vult, non qui iusta facit, aut iniusta non ficit,nam iniustio uoque faciunt plerumque iusta, aut iniusta non iaciunt. Seci neque iustus est qui modo vult, modo non vultius suum cuique tribuere, sed is demum qui sic ab animo comparatus est, ut perpetuo ius cuique suum tribu re veliti
Iusa iustitia dicitur&definitur in I. I. ars boni, aequi, quia aequum ab iniquo, & licitum ab allicito discernere docet.
Ius dupIex est publicum priuatum. Publicum est, quod ad statum Reip. principaliter pertinet. Privatum quod ad
singulorum utilitatem aeque principaliter spectat, licet, illud priuatam, istud publicam etiam utilitatem respiaciant d. l. I. Rursus priuatum diuiditur in Naturale, Gemtium,&CIulle.
Naturale ius est quod natura omnia animalia docuit, βωε minibus conbrutis commune est ut est maris 4oeminae coniunctio quam nos matrimonium appediamus, quia quae bruta incitatione naturali faciunt homines ratione facere debent, ad hoc ut iure naturali facere dicantur, liberorum procreatio,&educatio d. l. I. . ius naturale,&dicitur natura docuit, ut constet huiusmodi ius non constitutione ali qua,sed tantum natura haberi,cum illud idem ab alijs animalibus obseruatum esse videamus,quae non nisi natura d
14쪽
Ius Gentium est, quod naturalis ratio inter omnes gentes eo u stituit,&apud , peraeque popul custoditur LLI. s.fin.
Ius gentium duplex est,unum quod sola naturae ratione excruo tatur in homines, prout est erga Deum religis; nulla enungens, ut inquit Cic.Tuscul. Quaest. lib. I. tam sera est &n mo hominum tam immanis, cuius mentem non imbuerit Deorum opinio,vt parentdus inlatrι pareamus,4.2. itasVt in priuatis parentibusa. pen fv.ff. de Postuland in publicis pamae magis debeamus, . . .qui filium, fide re mistit. ideo si pater veniret contra patriam, filius non solum Rhetur defendere patriam, contra patrem, imo, quod vix Credibile videtur, tenetur etiam iptum occiderea. minime 33 infra de Religios. sumpt tuneri quod tamen inteuligo quando patria aliter se defendere non posset,quam per
mortem patris,& moueor auctoritate Cicer. qui lib. Ome.
quaerens, an filius silere debeat si pater conetur tradere patriam, respondet,quod primo obsecrari debet patrem ne id faciat vi si non proficiat, debet eum accusare salutem patria praeponendo saluti patris Vt hiatque miuriam pro pussemus ι 3. hoc, quia vim tantum etiam aliis animal bus competit, sed vim vi iniuriam solis hominibus conu ni deum brutique: sensu carent,iniuriam pati dici non pol- sintd. I. . I .infra si quadrup. pauper. secis dicat. Ex quo sequitur defensionem esse de iure naturae, ac etiam de iure gentium; quini mo& de iure ciuili,ac canonico; in iure natum dicitur inquantum homo mouetur instinctu naturali,quo cuncta animantia feruntur,ad se tuendum, de vim illa tam propulsandam, . r. . cum vi, is ci v vi armat. ω l. i. . cum arietes infra si quadrup pauper secus. dicat, sic Lucretius
15쪽
Illistratus petit, atque infensus inurget, T. Et Propertius Non solum taurus ferit unces cornibus honem Vera, etiam insanti ias repugnat Ouis. Dicitur de iure gentium inquantum homo mouetur ratione aliqua naturali, non ad vim tantum, sed etiam iniuriam propulsandam. . lveaenum dicitur de iure ciuiIi canonico inquantum homo ,
vim ,4 iniuriam repellit con moderamine inculpatae tui De Quod moderamen consistit. Primo circa Ordinem actus ut scilicet praecedat Cffensa, vel sanem iustus timor Orsense l. 3 ψ.C. ad L Cornel. de Sicar.l. 3. infra ad i. AquiL Secundo circa modum,ut si armis vis inferatur armis, si uiane armis, sine armas, repellatur l. I. g.eum qui&4.3. g. eum igitur,fs de vi & vi armat Tertio circa tempus, ut statim&incontinenti durante taxa S aestuante ira vis repellatur, d. 1 3.I. eum igitur. Quarto, ut defensionis, non vindistae Caulautiit, hoc est, ut tanta sit repulsio, quanta est necessitas de sensionis, Bart. ini. I. Q unde vinum. Io. seruato hoc moderamine licet vim inserentem repessere,in occidere etiam in quocunque loco, puta in Asylo, templo, imo MCoram vellerabili sacramento,usque adeo ut per talem la guinis effusionem locus, neque prophanetur, neque opus
habeat reconciliatione Dec. ind.ls. num .8. inflaristit. 1ibi Mantua num. et Siluest. in verbo consecratio. a. num. F.
Quinimo licet sacerdoti rem diuinam celebranti inter cso ossicio aggrestarem occidereo denuo non obstante tali
homicidio ad altare redire,in celebrationem inchoatam Perficeie Abb. in c.clericii l I. de Vlt honest. cleric Dec. in . l. 3. num. BOIOg t. num .ao plures refert Farinac. de Homicid. quaest. a. F. Ampliat. 8 num.22. ω 49. Atque Hinc Sumr Ponti in cap. si vero de sentent excommunD.
Car. L. Paul. I Cina scientiam, qui cum aliter, Tad DAquil dixerunt vim vi repelle e omnes lego, Ona nidque iura permittere . hinc: Ouid. lib.3. de Arte amam
16쪽
urite me fruus avoncessa rep llere fraudem
Armaque marmatos sumere rura munt.
Et Cicer pro Milone dixit gladium ad occidendum hominem ab ipsis legibus porrigi te defendentibus.
ΑLerum ius gentium cit quod . X naturalibus illis principijs, usu, bc humanis necessitatibus exigentibus constitutum fuit; ex quo, bella, intelligite. ii iusta lint, & rationi naturali consentanea alias si inlulla ellent ad ius gentium rescrri nopollent,4 iusta dicuntur ii propulsanda iniuriae, aut repetendae rei causa facta intc. tuitu in c. dominus 23. q. T. Neque obsunt damna,Minsortunia,quae ex bellis pululare solent, quoniam non euentus, sed rerum rationes per se pendunturmec unquam euentus crescit, aut decrescit ho nestum, ut apud Lucanum assimat Cato lib. p. proptege Phillis apud Ovid. iustissime inprecatur careat successibus opto quisquis ab euentu facta notanda putat. Captintiatates, eruitutes, S hoc ne in bello capti occiderentur, sed seruarentur,l. infra de stat. homin. manumissiones,obligationes,4 contractus fere omnes prouenerunt, .ε. F. h. t.
Civile ius est, quod unaquaeque ciuitas sibi constituit,s quod
neque in totum a iure naturalio gentium recedit, nec per omnia ei seruit, sed interdum aliquid addit,&interdum detrahit ad praesentium rerum necessitatem, naturae theses accommodando L6. 7. 8. s. II. 4 2. Additius ciuile iuri naturae in educatione libemrum; nam ter de iure naturae tenetur stilum alere filioS d. l. I. At de tu Te ei ulli tenetur etiam alere nepotes, omnes descende 1o es auth. si pater c.diuortio facto apud quem liber educata debeant,ac etiam uxorem filua.si filia, . I. s. Famil ercisc. item addit iuri naturae in defensione, nam lex ciuilis addit moderamen inculpatae tutelis,l. I. C. Vnde vi. Detrahit lusciuila iuri naturae, quia pater de iure ciuili sp roseu incestuosos alereno tenetur ulli. ex complexu, C.deincelli nups licet lecus inure canonico c. cum haberet de
17쪽
eo qui duxit quam prius polluit per adult. Item detrahit in
casibus qui enumerantumn .aliudquoaue capitulum A th. Vt cum de appellat cognoscit ex quibus sicut filius p test exheredari, ita&alimenta e dcnegari possunt d. auth. Vt cum, sed cum iuris naturae perpetua immutabilis sit Vis,s vlt.insti de iur. nat.gent occiuit quomodo alimenta
II filijs voce ipsa naturae debita denegari possunt Resp.quod
ius ciuile non prohibet expresse,nec tacite dari alimenta filijs ex incestis nuptiis procreatis, nec rursus iubet dari sed solum necessitatem dandi alimenta ex lege ciuili proueniens adimit eamque in solo iure naturaecla naturali impulsu relinquit, nec enim dixit lex, nec potuit dicere, ah menta filio ex coitu nefario suscepto, non dari patet hoc ex auth. licet, C.de natural liber.ibi omni prorsus beneficio secluis dantur, scilicet, ciuili, in eadem auth.ex complexu, ibi, Omnes paternae substantiae indigni beneficio, scilicet legis ciuilis, quae non praecepit necessario ut alantur,sicut alij fili regulariter Silet enim in hoc lex ciuilis, relinquens hoc in solo iure naturae. Et Ratio legis ciuilis est, ne rem adeo nefariam aliquo modo probare videatur,4 sic impulsum illum naturae quo tacite impestitur pater,ut filiis suis etiam ex coitu nefario habitis consulat, lex ciuilis, nec attingit, nec adimit. Quod quidem maximi momenti esse poterit, circa confirmutionem quod legitima in totum auferri possit nam rapis mur quidem impellente natura, ut filio prospiciamus: nubiam tamen vim, nisi tacitam, & quae altius in nostro pectore est infixa, natura affert sed necessitas circa ipsam legitia mam relinquendam a lege ciuili exordituri; nec ob id dic eismus esse naturae, quia hac ratione omnia naturae tribuere necesse esset. Caeterum quod Accursdicit in d. l. 6. h. t. iurinaturali detrahi, in usucapione, cum contra naturalem a
Iaquitatem sit, rei meae te esse dominum . Hoc exemplum comunitera Doctoribus reprehenditur,quia dominia sunt de iure gentium secundario, Vnde rem meam a te possis deri potius deditius gentium,quam naturale, cum iurem turali Omnia essent communia sic Horati
18쪽
i Nam propria telluris herum natura, nec illum, Nec me, nec queηquam Ratuit.
Denique non est verum quod usucapio sit contra naturalem aequitatem,quia imo aequum, bonum, ac utile est, ut rem quam quis diu , iusto titulo: bona fide quiete possedit, ab eo non auferatur, ne dominia rerum, diu, emper in incerto maneant, rut aliouis tandem litium sit finis l. fin T. Pro suo,qua de causa Δί Cicero pro Cecina, siqem solicitudinis usucapionem dixisse pum maxime enim nostra in t rest litibus non vexari, ut scribit Vlpianus in i minoribusas annis, fide minorib. nam ut Martialis ait, haec sunt quae vitam beatiorem faciunt. Res non parta labore, sed relicta Non.ηgratus agre , focus perennis iLis nunquam, toga rara, mens quieta
Hinc&illud effertur Sit nox eon somno , sit me lite dies. Ius ei uile addit iurigentium, quia de iure gentium in testa mentis sufficiunt duo testes, sicut in quolibet actu, cum in ore duorum, vel trium stet omne verbum l. ubi numerus inafra de Testib.quodac iure canonico receptum est cap. resa tum de Testam. At ius ciuile addit septem testes,&alias s, lenitates de quiban l. haccosultissima,C Qui test acer. pos Detrahit tu, ciuile iurigentium quo ad dominicam potestatem quae de iure ciuili suit restricta l. I.: a infra de his qui sunt tui, vel alien.tur.
Iuris praecepta tria sunt l. Io honem vivere, quod ad mores proprie pertinet,ut omnes nostrae actiones ita instituantur, quemadmodum ratio suadet, di nequid contra honestatem faciamus, i. 197 ff. de Regul iur. alterum non udere; quod intelligitur,nec incorpore, nec in fama, nec in bonis, nam fama, α vita aequiparantur l. iusta, ff. de manumia. vindict.4 bona altera homines vita censentur l. Adhocati
ibi Glossa in verbo vitam, C. de Advocat.diuersiudici.
19쪽
rum, suum nisuique tribuere, quod tam distributivari ἰquam commutatiuam tu imam respica. Distributiva dii stribuit poenas, iremia pro ratione meritorum , cu pro qualitate perisnarum. l. 6. sfaill Iul.peculat. l. Io s.de Poenisvi l. t infra de ossic. perfecti tor. Commutatiua aequalitatem seruat in contructibus. ω commutatione rerum a nulla habita distinctione nee inspecta peπsonaru qualitate. Secundum caput iuris abiblute considerati est, de iuris initio& progressu Item magistratuum,dc prudςntium uccelli
De Origine iuris&omnium Magistratuum, xsuccessione prudentium.
Prima lex natu set 3 'res': / i: ii, a Secunda lex gentium. I Tribanvsolamis. Tertia lex ciuilis a Consutis. Quomodoc gnoscaturiusci a Censores vile a iure gentium a Dictatores.
y Romani iuras origo. ia,2 Magιster aequitum. Romuli leges et Tribuni Tlebis. I Legati Athenas ad acesten Aediles.
20쪽
34 Triumviri capitaδει. 6 Tempore Iustiniani immensa
33 Quinqueviri erant legum volumina 36 Praefectus urbi. Iussinianus ad leges compo-3 7 sectus amona nendas animum applieuit . 38 Traefectus vigilum. O in primis codicem comis 39 rudentumsuccesso posuit. O NOm eo I. . qui in m o Deinde miseerat maerenticius civile retinebant Oa uulgauit. 2 fotum confultoribus se se onea institutiones p Rabant. 7 Denuo codicem emenda sis , I Nomina eorum I. c. quisu e repetitam Codicis es bood professisunt. tionem appellauit. 6 Cingu laressierim Publi D II Aedemtim nouellas eonNia sui visi tutiones, seu Muthentisais 3 Atteius capite μ' -- rtim librum edidit. late disersas sectas, Fodorum consueturires. factiones induxerunt s Legum F manarum M A cassianorumin Proeulian longo tempore amissi tam mmfactio dem reperti fuerunt. s Nomina rerum I. c. qui Extrauagantes.
HIs qui iuri operam dare cupiunt ante omnia necessaiarium esse iuris ipsius originem, S progresIom intelli .gere,demonstrat Pompon.I.C.inl.Σ. h. t. Ideo ut antla quitatis nihil pel4tus ignoretur, Operaepretium&ego facturus videor, des ris Romani origine dicturus , si paulo altius, quasi ab ovo ut dicitur sermonem sumpsero. Principioquct Deus creauit c elum S terram, statim atque cuncta facta fuerunt orta,& inuenta fuit prima lex quae nauturae dicitur, irimum ius quod naturale appellatur, ex quo eum aliqua prouenerintque hominibus con brutis coia munia sunt,&alia quae hominthus tantum competunt,factum fuit etiam, et a Doctoribus nostris distingueretur in primaevum, secundarium.
Primaevum ius naturale comprehendit in se quoddam naturala institutumiustum, bonurna natura cuique animali trib