장음표시 사용
31쪽
Sed cum hominum nitituta , nisi pi. blica auctoritate firmen. Iur variare, atque ad Hulgi libidinem fluctuare soleant i θsum fuit, Quitatem cerus legibus sundari, easque exteras. ut omni, inuidiae praetextus recideretur, aduocari placuit
Liuius lib. 3. In legi Senim salus Populi posita est,' ut corpora nostra line ruente, sic Ciuitas line lege, ut Cicero pro Cluentio scribit, suis partibus, &neruis lac languine, uti non potest Instructis igitur ex publico triremibus Tres lagatis Athenas
nitida tuerunt,qurinclytas Soloni, leges scriptas serreni,iura etiam, & mores aliarum Ciuitatum, maxime Lacedae inoniorum noscerent,& fuere Sp. Posthumiu, Albub, A lus Manilius,& P. Sulpitius Canierinus. Athenienses ut tradit Accurs. in d. l. 2. I. exactis in verbo corbstitui, non statim copiam tuarum lcgum Romanis facere
sed prius explorare voluerunt, An digni esse ut suis legibus. ad quod exploratistum ma scrutit quenda m sipies tem Gra cum Romam. Quod quidem praescientes Roinani, decreuerunt eum irridere, obtuleruntque ei quendam stultum Romanum Graecus credens illum sibi obicctum supientem esse,ccepit cum eo disputare, tu , signis.& eleuauit unudi gltum, lignincans in corde suo unum esse Deum, At stultus credens, quod sibi vellet eruere oculum eleuauit duos
digitos,& etiam polliceni, si tres dicens ita corde suo, si Vis mihi eruere unum oculum,ego eruam tibi duos. At Rcus sapiens credidit, quiod de Trinitate intelligere vellet. Ideo iterum sapiens ostendit illi stulto manum apertam, significans quod omnia sent manifesta Deo,stultus,credens, quod sibi vellet dare alapam, statim ostendit ei pugnum clausum,significans,quod si percutiet alapa, ipse pugnor Percutiet. At Graecus credidit, quod per pugnum vellet significare quod Deus omnia manaclaudat. Et sic putauit Romanos esse valde sapientes,& eueri Allienas, retulit Romano legibus dignos esse . Sed hoc Accurti commentum ridet Budeus in Adnotationis bus suis,& iocos miscere voluissE,dicit natus, nam eo rem-PQr nec Graeli,nec Romani, vel Unitatem Dei,vel Trinu
32쪽
ratem cognouere falsorum Deorum veneratione praestri. cti,ideo fabulam,oc vanam,& falsam esse dicemus. Tres igitur illi Lenaci Athenas missi,tertio postquam recessearant,anno, Romam reuersi leges scriptas, uti ab Athenies.sibus ipsas interim susceperant, moresque aliarum ouita, tum Populo Romano referunt. pultis, statim, decem viros creauit , qui ex Graeciis institit, tiε,patrijsque moribus, Romanas leges, occonderent, scriberent in Centuriatis Comitijsexponerent. Di silviatisqueri abrogatis eo anno, mrubus alijs Magistratibus, summam potestatem eis , uno tamen anno tantum durat ram Populus concessit , vivi leges coirigerent si opus esset, interpretarentur, & declino, singuli, die, ius populoxedderent eoque tempore penes viris profestum Fasces a. serent placuitque ne ab illis prouocatio esset Mirandum certe, nam Regum tempore, quitamen eximio pollebant Imperio,pxouocandi iusad Populum fuit Horatius enim , cum Curiatios Albanos ungulari certamine vicisset,inc Romam ingressissumorem uirginem, quae uni ex Curiatijs
despontainerat, sponsi sui fata lugentem, stricto gladio tranqfixisset,lTullo Hostilio Rege Perduestio iudicatus, ad Populum prouocauit, a quo tandem virtutis admirati Dc magis, inquit Liuius, lib. I. quam rure cauta ab. Blutus suit.
Decem vici fuere,vltra tres illos legatos,quos memorauimus. Appius Claudius T. Genutius, Pudi sextiu1,L.Veturius. Iulius Pub. Curatius,&TILRomuleius.
Hi decem viri, elapso eorum anno, scriptis conditis legis bus in Decemq; Tabuli, , propositis, ingenti omnium e Pectatione populum ad concionem vocarunt, ireq:NdGgere propositas leges iusserunt, contestantes, sequantum decem hominutu ingenii , prouideri potuit,omnibus summis, infimisque iura aequasse. Itaque caturiatis Comuijs Decem Tabularum eges tule-
33쪽
runt easque in tabulas aeneas incisis,4 perscriptas, exemplo Minois, civi, deges suas Cretensibus datas, aereis tabulis inscripuli pro Rostris, seu mauis, ante Rostra post runt. Sicque cio suo honorifice perfunctis, sua sponte. se simul magistratu abdicarunt d. l. 2. . exactis Rostravi Liu tradit Forum erat ante Curiam hostiliam, quae senatorum fuit, ubi culpitum erat rostris narium exansiatibus
Vulgatur deinde rumor, deesse duas adias Tabulas,quibus unia uersum corpus populi romari absolui possit Propterea sequenti anno ali Decemviri, iterum creati fuerunt inter quos Appius Claudis unus ex primis , qui solus pessimo exemplo, cum haberet comitia semetipsum creauit, imperiumque continuare affectauit. Hi Decem viri, Duas alias Tabulas, no Zelo virtutis,aut amore Re P va tyrannica eorum potestas declarauit, sedit histimore, ac Populi iussis adiecerunt, δὲ sicleges Ia Tab. factae fuerunt d.l.2. . exactis. Quas et 2 Tab leges tanti iscit M. Crassiis apud Ciceron. de Oratore, ut dicere nodubitauerit, Bibliothecas omnium philossiphorum , ab uno Ιχ. Tab. libello,o auctoritatis pondere, italitatis uber rate superari. Constitutis igitur. a. Tab legibus Explosoque Decem virorum Magistratu, Populus iterum Consules creauit, Trinbunos suos Plebi restituit.
Consules, ubi lex. I a. b. non disponebant de aliquo nego-cio, senatum m primis adibant, eique rogationis suae lententiam exponebant, inde populum insormabant, Gutrosquius ipsi postea videbatur, decidebant, talisque decisio lex erat de qua ins lex institide iur. i. gent & ciuilis
34쪽
Similiter&Τribunus Plebi, idem faciebat cum Rebe, quod Consulco populo, eiusque decisio erat lex, quae dicta fuitii Plebiscitum, de quo in . Plebiscitum institi detur. nati ocind. l. a. s. Deinde cum esses. Uerum, qui eo iure, quod Plebs statuebat Patrici; ω senatores non tenebantur, multa' ue discordiae ob id inter Pa . . tricios, plebem nascebantur ideo placuit ut eo iure quod Elab statuisset, omnes tenerentur d. l. a. β. augescent
Deinde, quia disticile erat, ut Plebs,& multo difficilius, ut Populus, ob multitudinem in unum conuenire posset; ideo necessitas ipsa curam Reil ad senatum deduxit,sicque ea I a pit senatus se interponere, 'uicquid statuisset, obse uabatur usque ab eo conititutum Senatusconsultum doctum suitid.LΣ. I. Deinde quia dissicile.
Et quia quandoq; ConsuIes extra urbem proficisci debebant; ideo ne Ciuitasse ribus careret, facti fuerunt mo Os siciales, dicti Praetores,quorum Vnus dicebatur Praetor sebam, qui praeerat civibus, Alter Peregrinus, qui causas Peregrinorum audiebat. Hi Praetor es quaedam proponebant edicta in Albo, quae per Populum approbata, habebam vim legi dictaque fuerunt Praetorum edidia, de quibus in I. Praetorum quoque insit. deiur nat. ωind.l.2. . eodem tempore Et quidem oum haec edicta habebant vim legis, non quidem perpetuae sed annalis, quoniam cum magistratu pib, quι annuus erat finiebantur ut per Tot Tit instit de Perpet. Temporia Action. Sed Cornelius Tribunus Plebisse animad Uertens, multitudinem, varietatem edictorum Rei P pciniciosa messe, multis inuitis, legem tulit, ut Prael rum edicta perpetua essem. Quae res Maiiamambitiosis
35쪽
Praetoribus sustulit qui vide suo aliquid in Rem R. coni Iule, viderentur, singulis annis noua edicta proponebant, euius rei nomine Cicero in Verrem acriter inuehitur. Primus postea Aulus ossibus praetorum edicta confusa colligens in unum redegit des. a. . ex his, posthum tulianus. idem multo selicius praetulit l. . . sed quia Q de Veter. r. enucleand. miles Curules etiam iuris constituendi facultate habebant. ec edicta quaedam proponebant de quibus per t. it. Hae Aedilict ediet &ind.I. Praetorum quoque instit detur.
Nouissime postea cum senatus omnes prouincias probe regereno ponet, Populus necelse esse vidit, ut rursus per unum eonsuleretur, atque ideo omne suum imperium, potesta- a te in m Principem contulit, ut quidquid ei placeret legis vigorem haberet, dictumque fuit Prancipis placitum de quo in I sed quod principi instit de iusinat.gent oli ciuit.: d. l. a. s. nouissime.
Postremo, qui Princeps tot tantaque negocia, tam domi, quam Oris, sustinere non poterat, creauit quosdam viros sapientes Iureconsultos appellatos, quibus data fuit, sa- Is ra Augusto autoritas de iure respondendi, quorum responsa tantae auctoritatis fuerunt, ut pro lege seruarentur, dictaque fuerunt responsa prudentu inde quibus in . responsa inuit. detur natigent.&ciuit 'ind. l. 2. S. VI Obiter. Et haec de Origine Iuris.
Nunc post originem iuris, Consequens est etiam, ut de Magistratuum uo:mnibus,, longine cognoscamus, quoniam, ut
36쪽
inquit Pomponius L . in d. l. s. post originem iuris, parum essetius in Ciuitate esse, nisi etiam sint, qui iura redis repossint. Quod igitur ad Magistratus attinet, constat initio urbis Romae nomen imperi j apud Reges fuisse, d. l. a. u. quod ad Magistratus.
Primus apud Romanos Rex fuit Romulus,qui condita Clusetate, prospiciens, tres eue Rei P gubernandae species,M narchiam,quae Regum est, Aristocratiam,quae et optimo Irtum,& Democratiam, quae est popularis Perfectissimam,&Platonicam, quae ex histribu, constati tostituit. Sicque ipse se Regem dedit, senatores centum elegit, Populum in triginta Curias diuisit, Dionysius, o Volybiu auct res sunt. Post Romulum,sequuti sunt,&alii Reges, puta,Numa Pompilius, Tullus Hostilius, Ancus Martius, Tarquinius Pri-kus,semus Tullius,&Tarquinius superbus in quo tandem Regia dominatio extincti,&in Consularem conuertatuiti
Iiaem temporibus, quibus Reges, ta Tribunum Celerum
fuisse constat, qui equitibus praeerat, velutique secundum locum a Regibus obtinebat d. l. 2. quod ad Magistratus. Habuit enim Romulus, non belli modo tempore,sed etiami pacis ad custodiam corporis, urgentia Rei P ministeria, trecentos armatos equites,quos Celeres nuncupauit,& qui eis praeerat,Tribunus Celerum dictus fuit Liuius lib. I. 1 Plinius lib. II cap. 2 huncque morem a Lacedemoniis R mulum traxisse constat, apud quos trecenti iuuenes ex ge
ne rosissimis fatalijs Regum Custodes eligebantur Hali
37쪽
CONSULES .. Exactis Regibus Rimana Res P. statum mutare caepit, pro
que regio qui 2 . annos durauerat, Cosularem assumpti t. Consulum summa fuit potestas,eadem nimirumquq Regum: datum enim fuit eis,ut omnia in Mit,quaecunque Regibus antea licebant,nihilq immutatu vivit, nisi quod pro perpetuo unius imperio, annuu duobus datu fuit Liuius lib. I. Is&a. in principio. Sed ne per Onania Consules regiam sibi potestatem vindicasse viderentur factum fuit ut ab eis prinuocatio esset, neve posset in caput ciuis romani animaduertere iniussu populi solum relictum illis, ut coercere possent,in in vincula publica duci iuberenti d. l. 2.9 exactis deinde regibus.
Post deinde cum census iam maiore tempore agendus esset, ,&consules non sufficerent, huic officio Censores duo constituti sunt. d. l. a. f. post deinde; si dicti, eo quod eorum
proprium munus esset, censem agere, hoc est, ciuium nu-merum recognoscere, ac eorum patrimonium estimare,&recensere Lui .nit, . . item sub eorum potestate, morum,.&dilciplina censura, decoris, dedecoris discrimen positum erat,vidi a senatu etiam mouere indignos,eis ius esset Liu. lib. 39.62. 98. quapropter ita in Orari pro cluetio Ccnsores dicit esse praesectos moribus, inagistros veteris di- stipi meto, seueritatis, de qua re apud Gell. Fenesteli.&alios auctores complura. pulclua exempla traduntur, sed nec illud iocosum praeteribo , Catonem seniorem in Censura Manilium senatu mouilla, quod uxorem, spectantes lia, fuisset osculatus Horum.Censorum magistratus, non ut ali 1 annuus erat, scd quinquennio durabat. primique Censores ex patribus creati fuerunt, nonnisiqipatres hunc naagistratum initio rerum gerere poterant, sed ut in aliis etiam magistratibus immutatum fuit, ita & de plebe Cen- iure cieari coeperunt, strua tu ILquesu.t,Vt nub patricius, alte
38쪽
'De Origuae Iuris Tit. II. 27 .
iner plebeius eligeretur Liu lib. io 6 Plutarch in Marico Caton .
populo deinde aucto, cnm crebra orirentur bella, placuit maioris potestatis magistratur constitui itaque Dictatores proditi sunt quorun summa uix potestas, inaior quani
consularis,nam&capiti Sanimaduersio data,&ProuCcan et idi ius ab ipsis non fuit d. l. g. populo deinde aucto Quintiamo Dictatore creato, Consulum P torum dilium caruterorumq. magistratilum,praeterquam Tribunorui cell, bat auctoritas, quam ideo veteres durare voluerunt, ut ad tyrran idem Dictatori aspiranti frenum aliquod in ij cer turiolib. lib. 3. cu Liu ib. 22.&hulac magistratum, quia tantam potestatem habebat, ultra sextum mensem rei merita, non erat d. l. 2. I. populo deinde aucto principioque rerum ad tantae dignitatis fastigium non nisi patrici,cuehebantur, at procedente tempore ex plebe quoque creati caeperunt Liu lib.7 fuitque etiam in more positum, Ut Di--ctator non nisi noctu crearetur, idem Lib. libo.
Sicut ab initio Tribunus Celerium Regi aderat, imperatoribus
Praefectus praetorio,ita,& Dictatori Magister equitum adiunctus fuit, qui Veluti magister consilioru adesset,ac si so a te Dictatori abesse, aut grauiore morbo laborare, contingeret,eius vices gereret,nmunia obire posset, factus veluti socius imperij, virtutisque ignauiae Dictatoris testis. Huic Magistro equitum summa militie credebatur,tantumq; ei ius m milites fuit,quantum Dictatori in populum: Milites enim omnes agiltro equitum, ple vero solius Dicta. toris dicto audien erat nec Vnus sine alio creari poterat Halicarn. lib. . Quinimo& Uterque simul imperium deponebat, prius enim Dictator magistrum equitum magistratu abire iubebat, ne ipse qui proxima Dilebat potestate a m
39쪽
1 3 Pati lectarum Liber Piimus.
in honore summo habitus solus aliquid moliretur, potastea ipse se magistratu abdicabat duci. . deinde Liu.lib.
c Pater meus de Venet & Roman magistrat inter e comparat ad i. I. s. de Ossic eius.num.66 6 67.
Ijsdem temporibus,cum Plebs a patribus secessisset,anno sere septimo decimo post exactos Reges, Tribunos sibi in momte sacro creauit, qui essent plebei magistratus, quos Plebs
a Dipsa veluti deserubres haberet aduersus Senatum, Consules d. l. 2. I. ijsdem temporis. Quorum munus,&ossicium erat intercedere, ac prohibere, nec enim iuri dicundo, nec. causis, querelisve cognostendis, sed intercessionibus tantum faciendis,& iniurijs arcendis,creati fuerunt, magisque ad impediendum, ut inquit Plutarch. quam ad agendum. Verum bene est, quod si eorum intercessionibus non par batur,tus prehendendi ac in carcerem adducendi habebat,iadeo quidem, 'tetiam itaConsulem ipsiam manus inij cere, & in vincula publica duci iubere possent Liu. lib. . . Quin etiam habendi dissoluendi ac intercedendi Senatus potestatem habebant; positis enim ante Curiae res subselliis, Senatus decreta excipiebant, quae si probabant, littera x. subscribebant, sin minus senatusconstatum per intercessi nem impediebant. Ac inde postea etiam in ipsa Curia iubsellia habere coeperunt,donec Attinio plebiscito Senatores estici meruerui ut scilicet, quem Tribunum.Plebs creasset, is hoc ipso in posterum Senator esset Coras in d. l. 2. . postea auctili. t. pater meus md suo Tractat numJ9 Sacrosanctus sui hic magistratus adeo quod nec prehendi ,. nec violenter duci poterat, Liu lib. 3.visi aliquando sorte unum ex Tribunis cogi Oportebat, id munus caeteri Collegae praestabant, inuicem errata sua moderantes,4 corrise-tes Ualcr. Max lib.6. cap. s. quia.principaliter creati fuerunt, Vt ab eorum iniuria plebem arcerent, propterea Triabum ianua nunquam, nec noctu quidem claudebatur, v tomni tempore corum auxilio indigentibus presto esse pos
40쪽
set &a principio Duo tantum fuerunt, sed gliscente in dies seditione inter patres o plebem usque ad Decem Tribunorum numeru, creuit ut munitior esset plebi libertas, tutior aduersus patriciorum potentiam status Liu lib. I.
Insuper quoniam Consulum arbitrio, plerumque scita plebis supprimebantur, ideo Duo ex plebe creati fuerunt Aediles a dicti, quod aedibus praeerant in quibus omnia scita plebs
deferebat d.l. 2.I. itemque ut essent.
Postea ex patribus alii duo creati fuerunt Curules dicti a sella eburnea incurvos pedes habente, cui ius dicendo, insid
hanccl. l. Σ. I Deinde cum placuillet. Quorum orti cluerat, sacrorum puhlicorumque locorum, curam habere, ludos publicos apparare, prouidere ut cloacae publicae, aqua duinetus, Omniaque munda, dc incorrupta adseruarentur de
quibus etiam ius reddebant eu aedicta proponebant l. vltisside via publica ponderibus pariter menturis praeerant, Ms aliqua iniusta, aut minora reperissent, fangi iubebant l. Item quaeritur si quis mensuras fTlocat quam legem A cursibi parum assecutus est, Aedili iij quoque muneris fuit prouidere, ne quid occulti latentisve vitii, vel morbi in re vendita inesset l. I. Tot Tit. infra de Aedilin edicto Cic. lib. 3.Ostic.&Du. lib. Fud olim Romae Aedilitas inter minores magistratus, ac pro inde adolescente, prima commendatione Aedilitatem consequebantur. Unde& Publ.Cornel.Scipio qui postea Africani nomen sumpsit, Aedilis Curulis, cum vix ex ephebis excesisset, ereatus suit, cui cum obsisterent Tribuni plebis negantes rationem eius habendam esse,qui nondum adi di tendum lagitimam aetatem nactus esset,versute respondit, si me omnes Quirites Aedilem facere volunt, satis ann rum habeo; tantoque inde fauore ad suffragium in Tribus discursum est, ut Tribuni meepto desisterent Liu. lib. as. Quandoque tamen in tantum honoris culmen Aedilitas