장음표시 사용
21쪽
1o Pandectarum Liber Primus. I
tributum, prout est mari, minae coniunctio, libero ' ru procreatio, e educatio de quo in t a supra de ust.& iuri Secundarium continet effectus quoidam naturali ratione in duci as,& linea qua gentium conititutione hominibus da tys, prout est erga Deiam religio, ut Parentibus Patriae pareamus, turin atque iniuriam propulsemus de quo in I. a.&j eod tit&hoc secundarium naturale ius a Doctoria bus etia a gentium dicitur, sed primaevum, ut intelligamus
dit secre ab eo, quod Dilariore tempore postea usu, ωhumanis nece .litatibu, exigenibus conititutum fuit, Ec de quo inserius dicemus Etlic dicitur naturale, quia a natura hominibus datus est,& dicitur naturale iecudacium, qui sola natu ratione excitatur in homine, nec hominibus
con brutis commune e; Et dicitur postea gentium,qui3- omnes gent xv tuntur; primaevum, quia primo aevo,&prima aetate vi re coepit, sic Helenor apud Virgil. Aenei Fdos lib. 9.prii naeuus appellatus est, eo quod adhuc primo Ru eu aetate pri ina floreret ibi.
- .... - . . . avrum primaevus II eisnor
Me inio Regi, quem serua Licinia furtim Susubrat, velisisqueasTroiam miserat armas. . Et c secundum hanc legem naturae,& secundum hoc ius natur demetrunt homines primo illo seculo, ω prima illἔataat quam Poetae auream dicunt,&de qua inlidius M.Aurea prima fata est mas, qua vindice nusio Sponte sua, sine cie fidem, re nine cotibat. Torva metusque aberant, nee vincia minacia collo ere ligabantur, nee supplex turba timebat Iudicis ora sui, sed erant ne iudice uti. Tunc enim mortales, ut Tacitus lib. 3 scribit, sine probro, &scelere vivebant': dispersi per agros vagabantur, in altis cacuminibus montium degebant nihil proprium, res omnes communes non se S,atq; aer, imbres, maria habebant, terramque mare, Coelum Olem,stellas,&quaecunque hac mundi machina continentur comuni gaudio possidebant. De rebus ad victum spectantibus nihil erat quod soliciti essent ii quidem,tunco lactis copia erat maxima, varie imsuper bis c
22쪽
supervenationes victum facilespraestare poterant, quan Iquam permulto, etiam montanis fragi glandibus, rni'. mori,,alijsque fructibus agrestibus furite contentos credemidum est.Sicque arbitratur Ouid .cu in Inquit. contentique cibis , nullo cogente creatis Arbutos fretus, montanaque fraga legenae cornaque O in duris harentia mora rubetis
Et quae desiderant patula prius arbore glander Vessitus preterea ipsis deesse non poterat,cum pro vestitu pellibus strinis uterentur, domibus nec etiam indigebant, quippe qui arborum truncos,aut certe antra habitabant,ut Cyclopas fecisse Homerus scribit ibi,
concilium iisnustumeri,i' nulla forentia Pratoris id, aura dat, obscurum sed in altis montibus antrum . . IV. Soli habitant, nihil hos a lana negotia tanguis Uxori tantum renaris ius dicere docti Et sic taciebat illorum hominum probitas, uitae innocentia . tu me bonorum omnium communio, ut nullis humanis legibus indigerent, nullis magistratibus, nullis denique R . .gibus subij rentur. Sed ut Ouidius Fast. I. scribit. Proque metu populum me vi pudor ipse regebat Nullus erat iuriis reddo iura labor.
Et quidem ut Apost. Paul.ad Romanos cap. a. scribit: Gentes, quibus nulla lex data est sibi ipsis ex sunt, si modo natur iis rationis praescriptum Observent. Ea enim qu: d sequendum, quid fugiendum sit, optime ostendit, honeste uiu
re, alterum non laedere,& suum unicuique tribuere docet. Quin ea est rationis naturalis uis ut omnia, quaecunq: etiam iniusta facimus,omni tamen studio honetare contedamus.. Q iare saepe erratis nostris speciosa nomina imponHNu , turpissima quaeque uitia proximae uirtutis colore decor mus, ut si minus alijs, saltem nobis met ipsis recte nos secis. se persuadeamus. Id quod nulla alia re apertius demonstrari potest, quam Medeae exemplo apud Ovidium Norat si
equidem Medea, idoue ipsa palam usurpabat, Regna Patris non esse prodenoa, unde ait. Prodam ne Retna parentis.
23쪽
morat patriam non esse relinqu endam, sed ut prodito mire
ae propria terra relicta Iaisnem sequeretur clementiam,ωhu manitatem sibi esse his gli, iuuenem, inrtute, generis n hillitate, & Brma insignem, a draconis mors bus, Mimm nissima morte liberare. Propterea sic ipsa secumlomaitur. Quem nise erudelem non tangat Iasorus alas Et genus, ovisisse
Hoc ego si pallar, sin me de Tigride narum Tum ferνum. s opulos genare in corde fatuor Atque his quae de patrevi patria dixe rat tibi luccurret,lecum
Nempὰ pater saeuus,tempseR mea barbara tellus verum, licet ratio noli ra quandoque js sensuum illecebris
deprauetur, non per hoc tamennatum bonita, vincitur, nec suum ex Diere v. unus cessat, sed assidue intus clamat,
nostrum nobis uetus continue exprobat, conscientiaeque simulis usque adeo nos vexat, et non modo quiestere , sectne spirare quidem sine conanu animi angore valeamus. Audite eandem Medeam naturae vi coactam sibi ipsi reo spondentem. coniugiumque ne putas spetiosaque non me culpa Imponis MedeMua quin pice quantum l fraudia e nefas dum licet sue crimen Non seeu, in Sticis Miriae,cui obse patris amore incenta, antequam se obfirmasset,ut illud stelestissimum facinus aggredi vellet; ratioomma uia suggerebat, quae tam nefariae libidini, impetum coercere poterant, Pudorem scilicet,
Fletalem i& saerat parentum lura.
Illa quidem senis Ddoque repugnat amora Et secum quo moto ferore quid maior inquit Di precoruo pietas , saerataque iura parentum Ηο prohib te nefas, scelerique resinite nostro Ste& Alaea apud eundem Ouid post eius fratres a Meleagros boanterfectos, cum prius cotra filium ira percita dixisset. Tereat sceleratus oeliis vcmPe patris regnumque trabat, patriaque inam.
24쪽
yum statim quasi contrario aestu rapta subijeit
Mensibi materna eri ιι sunt pia vota parentam. Heimiui quσrapior fraίres Oiogeue matri. Et paulo post. Et cupio,ct nequeo,quid agam, modὸ En fratrin, nte Oealos mi hi sunt, o tanti dis imago. Nune animum pietas, maternaque nomira frangunt. Noe est illiud quod nobis Ariae significat Ethic. 3. cap. I. dum concludit, malos iniustosque minoiquamuis ignorar res eos dici velit non tame operari propter ignorationem, quippe quod malia praecedat ignoratio, quae illis electi nem adimat, ted pumet propria electione ibi ipsis rationis usum deprauem sic Medea apud eundem Ouidium. Video meliora proboque Deteriora sequor. Et paulo post Quid faciam, video, nec me st orant Hia Beeipiet sed amor. Quemadmodum igitur illi qui dormiunt, aliquando adbmno excitantur, sic mali incontinentes homines, ut idem A. rist. Ethie .cap. 3. scribit cum primum in ipsi, cessat cupiditas,ems vinculo soluti legis naturalis munus libere exeriseere possunt, tunc errata ipsi sua clarius perspiciunt, tunc terrores illi, animaeuue vexationis jnsurgunt, atque assiduae illae domesticaeque furiae quibus qui sceleste aliquis patrarunt, quasi ruriarum edi, ardentibus, quemadmodum Poetae lum macon ratione fabulati sunt cruciantur. v de oreste, alijs exempla non incognita sunt. Ex quo fit, ut vessi in alijsiumcijs res illae persona intersediffert debeant Accusator,Reus,& Iudex cum vel lege I Iia agitur,vel Pompeia,Corneliau aut aliis eiusmodi, quae ab hominibus latae sunti Tamen cum hae lege naturali agendum est, tunc unusquisque solus in seripis sormam iudicii quandam instituit, se ipsum tacitus accuset, semetipsum denique condemnat, adeoque seuerum sui ipsius iudicium experitur, ut vel si a quocuque
alio iudice absoluatus lis in iudice abiblui nunquam posi
25쪽
ecvt eleganter Iuuenals his versibus attingit. Exemplo quodcunque malo committitur ipse
Displicet authori, prima est hae visio, quod se
Iudice, nemo nocens absoluitur.
Haee est legis naturalis virtus, hi sunt igniculi a natura homina hus diti, haae sunt virtutum semina, de quibus tot in locis Cicero loquitur.
Verum cum homines postea ex agrisvi sylvis, ubi prius ut duo
ximus disperii vagabantur,unum in locum deduci, ac conis gregari coepissent,&asera, agrestiquiuita ad hominum cultum deducerentur,quod sapientiorum quorundam opera,& facundia factum suis se credendum est,qui cum probe
cognoscerent, quanta animis hominum ad res maximas gerendas Opportunitas esset, eos a sera aggrestique uua ad hominum cultum deduxere. Idque suspicor euc quod de Orpheo & Amphione Poetae fabulati sunt. Eosnt nurum. Lyrae,&carminum suauitate, saxa,&feras demulsisse, atque unum in locum ad se aduocare solitos fuisse, ut recte pulchre oratius. Diuerires homines sacer, interpresque Deorum Coedibus, O victu ordo deterrui Orpheus dictus ablo lenire Tigres, rapidosque Leo SDictus o Amphion Thebanae conditor arcis Saxa mouere sono tenudinis , o prece blanda Ducere quo ellet. Factum sui tetiam vires proprias quaerere diuitias fibi comparare, contrahere, alia simalia facere inciperent, quae usu,& humanis necessitatibus exigentibus sic constituta,via apud omnes gentes obseruata, iuris gentium dici cε perunt. Quod secundarium postea a Doctoribus dictum fuit ut ab eo quod una con ipso genere humano rerum natura prodidit, lignoscatur. Atu uehinc bella orta sunt, discretae gentes, regna condita, dominia distincta, agris termini positi, edincia collata
commercia,&contractus sere omnes prouenerunt l. I. su .pra de iust.& iur. captiuitate, , seruitutes manum Illiones,'
similia, de quibus mdcl. eod. tit. Hinc Seneca in Octauian.
26쪽
Deterior aetas eruit ferrum gratie Murumque Duas mox, ct arma it manus Partita fines, Regna connituit, nouas
Et sic secundum hanc lagem,& naturae lentium, Wixerunt homines usque quo ciuitates Ondi, magistratus creari coeperunt. Nam conditis pqsrea ciuitatibus4 hominibus ab antiqua illa probitate, ad vitia, scelera pronius declinantibus, tutius etiam iudicatum fuit, leges ciuiles condi,quae cupiditate vacarent, surde, ac nexorabiles,cui ctisque aequales essent poenis insuper, sWmijs opus fuit, ut illorum propositione allecti, virtutem cuperent homines, vel coercionibus perteriti ab iniusti via reuocarentur indicitur in I. I. supra de iust.& ur. Atque linc Astream Iouis filiam ad patris latus collocatam, & criminum poenas Continue exigentem, ut qui plectitur, melior fiat, vel alijs exemplo sit, veteres fabulati sunt,ut Plato in Gorgia refert,
hinc etiam oratius. Oderunt peccare bon virtutis amore, Oderunt peccare mali formidine poena. Et sic non tantum moenijs contra vim externam, sed etiam legibus contra ciuium i inprobitatem ciuitates, ataueo' pida munire opus fuit,ut recte ide oratius satyra. 3. dixerit. Oppida coeperunt muni=riis condire leges
Ne quis fur esset, neu latro, neu quis Adulter Atque ita Tre, leges, de Tria iura esse coeperunt. Naturale, Gentium,&ciuile. Sic etiam Plato, ou Aristoteles societates nonnullas ciuilis disciplinae quasi figuras nobis ante oculos posuerunt, quibus quasi gradibus,Ciuitatum gubernacula, Imperia ad huc
quem nunc videmus statum, paulatim perducta fuerunt. Prima societa, inter mortales secundum naturam constituta fuit,eamque Arist. I. Polit. cap. I. domum, seu familiam appellat sed cum postea numero hominum paulatim excr 1cente ex lingulis domibus plures domus,4 familiae factae essent.
Secunda successit societas, quam idem Arist.Pagum appellat.
27쪽
Tandem sicut pluribus domibus simul iunctis pagi fuerant
constituti,ita iisdem purie de causis ipsi quoque agi simul
iungi coeperunt,sicque. Tertia societas, conglata fuit, quam Civitatem appellamus.&in qua Civiles leges constitutae fuerunt. Qtiae triplex partitio amplici etiam hominis consideratione emanasse videtur. Primo namque homo considerari potest,tanquam animali
quantum excommuni natu ne affectione 4ns unctim uetur,& tunc correspondet ei ius naturae. Secundo potest considerari tanquam Homo, humanae scit, cet, conditioni,vi necessitati subiectus,vi tunc correspondet ei tu, gentium. Tertio potest considerari tanquam ciuis, quatenus mouetur iuxta precepta&instituta Ciuitatum,& tunc correspondetelius Ciuile, quod nihil aliud est, nisi ius propriu Ciuitatis.
Quare si lex vetet furari, & poenam fustigationis addat suram ii non per hoc tamen prohibito furti, erit iuris Ciuilis cum non ea propria sit eius Ciuitatis; sed communis omnium 6 Gentium; poena vero Ciuilis erit,&propterea etiam si eandem poenam postea sequantur vicinς Ciuitates, moxque reliqui deinceps populi,non hoc suppliciigenus iuri gentium
tis adscribendum erit, tametsi apud omnes gentes Observetur, cum imitatione potius & exemplo, quam naturali ratione
id faciant, siquidem id iuri entium esse dicitur, in quod
omnes gentes naturali iudicio consentiunt, quod pomquam cognitum est, statim ab omnibus non modo ut factum, sed ut probe, & iuste factum comprobatur, veluti de bello, & belli iure inducta seruitute nemo enim fuit, qui vim vi repellere,arma armis opponere, res ablatas belloi petere, Victos quos occidere faberat seruare, seruatos inpunitionem eorum,qui sinitimas gentes bellis iniustis persequebantur, victoribus seruire aequum esse non existimauerit. Idemo de emptione dicendum est,& licet Paul. I.C. in I. I. ff. de contrah. empl. ncget usum emptionis Troiani belli temporibus fuisse cognitum, idque Homeri testim nio comprobet,per hoc tamen non sequitur emptionem es
28쪽
o iurii, et uilis quia miti eius introducta quoniam & manamussionem, quam tame iurisse ullusn cile contiat, Tulluin hostilium quod ancilia genuus cile putaretur, priminii induxisse Halicarnaiseus scribit. Ex quo sequnurius gelium ,&Ciuile non antiquitate, ord/ne tena cum dii tingui. sed usu,&ratione, nam in quo gentes Omnes naturaliaudiacio consentiunt ius gentium appes latur, tametsi posteriore tempore fuerit cognitum vi nuuio reperto nemo fuit, qui eo postea ullas non sit, quod eum videret rebus contrahendis necessarium, ex quo emptio fluxit Hodaeque etiam . quid noui excogitaretur, quo agnito sponte suavi libenter
omnes uterentur. diceretur esse Iuris gentium: quia rationaturalis id apud omnes gentes constitueret. Sicut nec si qui sint populi rudes 1 barbari, qui usum emptionis non haheant,non ideo minus iuris entium censenda erit,cum n nulli adhuc esse dicantur,qui nullos contractus norut, quia omnia sint inter ipsos communia: neque propterea hos co tractus iurigentium denegare oportet.
Romani Iuris origo. Tres olim Civitates suerunt, quae particulariter iura Ciuilia
sibi constituerunt, scilicet,intheniensium, LacedemonlOrum &ROinanorum, Athenienses iure scripto, Laced 3 mones non scripto, nempe consuetudine Romani vero Athenas,& Laced mona,duo Graecie lumina imitati, partim scripto, partim non scripto, usi iunc . sine scripto instit detur. nai. gent. civit. Quod ut clarius intelligatur,sciendum ei quod . Principio urbis Romae, Populus Romanus sine certo iure, &sine certa lege vivebat arbitria cincipium pro legibus erant l. a. in principio hoc Tit sed aucta aliquantum Ciuitate Romulus qui primus Ronianorum Rex fuit in primis iuuentutem Romanam in classes militares,in legiones diuisit, quarum singulis, tria millia peditum, S equites trecentos continebant. Inde postea ex optimatibus centu in Senatote creauit, qui, S Patres honori S gratia eorumque Pro-
29쪽
progenies Patricij dicti suerunt,pauloque post adscriptis in
eorum Ordinem pluribus alijs, Patres conscripti dici coeperunt,ut Plutarchus in Romulo, & Liuius lib. I tradunt. D'mum totum populum, intres partesdiuisit, quas Tribus. vocavit, stingulisque Tribus, singulos praesecit Duces, quos Tribunos vocavit,&Rursus,singulas Tribus,in decem alias partes,diuisit quas Curias nuncupauit, eisque suos sortisiunos Duces Curiones appellatos,designauit. Caeterum, denuo Curias in Decurias diuisit singulisque D curijs uos Duces constituit,quos Decuriones nuncupaui Atque tandem,&quinque aliae luperaditae si ierunt. Curiae,&ita Rome trigintaquinque Curias fuisse Ascon Pedian. a. verr.&Appian De Bello Ciuili lib. I. tradunt. Romulus igitur populo curiatim vocato, leges nonnullas ringaui quas a Curijs, Curiatas appellauit, inter quas illa, hemens fuit; Quae, omnem vitae, necisque potestatem patri in filium concessit Illam quoque pertulit, Ne bello copiae urbes euerterentur, aut in seruitutem redigerentur. DCDi; simmortalibus, non nisi optima.&sentire, loqui lusesu. Cumque Sabinum bellum, prudentia raptarum mulierum extinctum vidit, emini, honorem lege lata detulit, Vt mulieri deambulanti prior a viro locus concederetur. VXOremque dum per iactas leges viro coniuncta essetis rum Omnium ictam con marito secit Plutarchus ' muloin HalicarnasAntiquit. lib. 2. Tulerunt leges,&sequentes leges, puta, Numa Pompi Ilus Tullus Hostilius, Ancus Martius,Tarquinius Priscus, Se uius Tullius,&Tarquinius Superbus, in quo tandem Regia dominatio extinctae, in constuarem conuersa fuit. Has regias leges Sextus Papyrius posterorum memoriae comis mendauit, conscriptoque ea de re nominatim libro, Papyrianum dixit ut tradi cur in d l. a. . I hoc Τ t. Sunt qui putantdicet mendose, hunc dipyrium Hilla, illum, qui puer adhuc ina trem nimis anxie percunctantem, quidio Senatu ageretur, tunc enim mos erat praetextatos filios
conpatribuada Curiainire festiuo incidacio detulit, disceptatum
30쪽
ptatum in Senatu dicensi Utria esset utilius,una potius,ut duobus nuberet, An unus duas ux es haberet qua de re Macrob. Saturnal. lib. I cap. s.
Exactis igitur Regibus, Tarquinio, scilicet', superbo,cu aliis. qui post eum futuri erant, Lucio Iunio Bruto Suasore, α Duce, ob iniuriam nocturna via Sex Tarquinio superbo illatam in Lucretiam castissimam,in nobilissimo genere
ortam; omnes Regiae eges etiam exoleverunt. Tanto enim in Re. Igiam potestatem Iunius Brutus odio flagrauit, tamq; ex sum regium nomen Populo, visum fuit, ut non modo R
ges verum etiam eorum leges, cla decreta aboleri voluerit. Sicque iterum Populus incerto magis iure, consuetudine uti coepit, Consulesque ut Rei P. consulere possent duos creauit da ab i exactus. Qui fuere Lucius Iunius Brutus,q uitantum gloriae in explodendis Regibus meruit, & Lucius Tarquinius collatinus Itupratae Lucretiae maritus. Verum cum Plebs, varijs iniurijs praesertim creditorum malignitat qui corpora debitorum pro seruis detinebant. stimulata esset Nec Primores patrum,apud quos saepe coquesta erat, auxilium ferrent tanquam a Senatu Consulibusque premeretur, cum delectu militum anno a pulsis Regibus sexto decimo Sicinio Auctore secessit, acrumque montem insedit armata, ubi per aliquot dies se continuit donec Menen Agripa ad Plebem missus Orator, uir sanhracundus,& quod inde oriundus effetinebi carus,iram Plebis in patres lenivit, in conditionetque tum est, ut duo ex Plebe agistratus crearentur, qui ueluti defensores Pl bis, ad uerius Patricios,& Consules est ent,& nulli patrum, eum magistratum capere liceret. Sicque Duo Tribuni Plebis creati fuerunt. C. Licinitis,& L. Albinius. Item ut debitores inopes solutione liberarentur,4 si quorum corpora legitimo tempore detinerentur, libera lent Halicarnas lib. 6.4 haec fuit prima Plebi a Patribus secesIio. Atque ita Plebso Patres, intestinis,4 quotidianis seditioni cbus agitati, nullis certis te ibus, nulla certa consuetudine