장음표시 사용
141쪽
ponant, quamuiS non semper sedimentum oriatur, seidum enim salis ferrum, licet plilogisto valde pauperatum , suspensum tenet. T) Arsenicum altam aquae tantum inseruit, quae genuinum quidem hesiar non continet, i sed eiusdem tamen vapore plus minus est imbuta Si tali arsenici albi e Xiguum granum immittitur, hoc pedetentim flavescit ex adiacto sulphure, eoque in auripigmentum mUtatur. VJ Sapo non omnibus soluitur aquis, et ratio latet vel in acido libero, vel maiori salis medii copia, bali terrestri aut metallica dotati. In utroque casu fit decompositio: acidum cum ali ali saponis combinatur et oleum liberatur. Tales aquae durae vocari solent, atque ad vestes abluendas, nec non ad pisa, fabas, legumina et carnes duriores coquendas, sunt minus aptae.
Aqua destillata vix sui ponderis suscipit, idque imperfecte, nam opalescit et aliquo tempore praeterlapso, quod suspensum erat, decidit instar mucilaginis. Spiritus vini melius operatur, quippe qui ultra j soluit et dein sine turbatione patitur admixtam aquam destillatam, minime vero duram. Si tantummodo in cantharo 8 adsunt grana aluminis , magnesiae salitae, calcis salisae, unica huius gutta turbat solutionem alcohole actam, et dein aquae destillatae aequali volumine dilutam. X) Hepor fiιlphuris memoratis addunt nonnulli, quum tenerrimo acido immo etiam purissimo aureo, decomponatur, sed illo, aeque ac calce sa-
142쪽
lita, alumine, mercurio stibi imato corrostro, hydrargyro nitrato, saltim calide praeparato, et plumbo acetato, in aquis explorandis facile carere possu mus. Idem valet de lacte. Si hepati paullum acidit vitrio lici additur, mox aura elastica generatur,
qua similiter ac acido acreo imbui potest aqua, dein hepaticum spirans foetorein sq. VIII, T) Alrohol vini sufficienti quantitate omnes praecipitat sales, qui in aqua hospitantur et spiritu vini solui nequeunt. Tales sunt singuli, acido vitriolico compositi, qui autem muriatico a at nitros constant, plerique soluuntur, 'quamuis itiacqualem poscant copiam Heic memorasse iuuat, quod meis experimentis congruenter, alcohol vini, in calore is graduum, suscipiat sui ponderis ex magnesia nitrata exsiccata , , , exi magnesia salita exsiccata ἰ , ex calce nitrata exsiccata I et ex calce sa
Praeter reagentia modo consilerata longe plura passim adhiberi solent, quae iam sicco, ut altant, pede praetereunda existimamus, quum nihil aliud indicent, quam quod dudum in scenam productis proditur, nec melius. Et ne quidem tota cohorte scrupulosus examinata necessario indigemus. Dum res permittunt circumstantes, superflua, si placet, non nocent, quum uin alterum si mei, sed plerumque pauca, rite selecta, scopo sussciunt. Pro acidis liberis non opus est nisi tinctura et charta heliotropii,
ligatar) Vid. Ill. MACQ 'ERI experimenta in Comm. Taurinensibus.
143쪽
i ligata autem argento nitrato et terra ponderosa sali a haud dissiculter deteguntur. Athalia libera cliar
iris fernam bucatis et curcumatis innotes Unt, at nu i pta acidis alcohole vini in conspectum p ΓOUO cantur. t Terrae calcareae aeratae sacchari acido deturbantur,
t et quod, ea perfecte separata, ope ali ali aerati de- iici potest , inagnesia est, vel argilla, quarum priora aceto destillato cum effervescentia solii itur, poste- rior vero sine motu et tarde suscipitur. Metalla ala
hali pii logisticato egregie nudantur, sed praeter fer-
rum rarius liorum ullum inest, ideoque, Gallarum tinctura plerumque sufficit. Si aliquando adesse ter- , ra ponderosa acido vitrioli haec inuestigatur. He- par sali muri vel terrestre rarissime aquis frigidis natu- ratibus circumfertur, facile quolibet acido mox de- Tomponendum : sulphure separato, claritatem tur bante, redit pelluciditas. Plerumque non nisi va- , por hepaticus aqua continetur, qui odore licet licpar referat, non tamen aliis scidis instillatis statim dea componitur, quam illis, quae etsi diluta, phlogi Hon avide appetunt et valide arripere possunt, qUale est acidum nitri. Praeterea aer quoque pii rus ad Aquisgranum, sed extra aquam, sulphur ex hog vapore extorquet, quod heic nullo ligatur vinculo
Tandem addo, quod rea gentia Non tantum aquis, nuperrime e sonte haustis, sint immiscenda, sed etiam in exiguum spatium evaporatione redactis. Ei heterogeneorum tantummodo qualitates indagare 'propositum est, unus 1 ci duo aquae pollices cubiciret cuiuslibet reagentis una paucaeue sum ciunt guttae.
144쪽
sed si sint ut sedimentorum pondera desideramus maioribus mei, sutatisque Opus esse per se patet. In poculis vitreis claris haec instituantur oportet ex.
Perimenta. , lv III. ιomodo tolligenda heterogenea volatilia.
Materiae elasticae azrem reserentes, quae maiori mel minori quantitate in aquis reperiuntur, magnam in illis examinandis curam facesserunt, et ad nostra usque tempora methodus easdem cxacte colligendi agnota fuit. Praeterea media, initio adhibita, ut quasi: itio in vase vitreo, cuius collo vesica vacua esti Illigata, vel coelio cum deductione ad ampullam
vitream inuersam et aqua repletam, manca fuere et i imperfecta. Prior namque vix totum extorqUet contentum, et posterior liaud exiguam partem iterum recondit, quae sub transitu per aquam absorbetur. Sequenti vero ratione aura, spiritus mineralis nomine vulgo nota, omni adcuratione secerni et
A) Quo ditior aqua fuerit materiae aeriformis, eo minor quantitas requiritur Oxamini subiicienda. iEarum, quae illa abundant, non nisi dimidio qua pdrante, opus est, et pauperrimarum o stuplum sussice hre potest. Ad hunc usum retorta adhibetur vitrea, an- gusto et longo instrucsta collo, quae extremo sito paullum curuatur sui sum ABC Tab. II. fg. 2). Magni-iud c, ita cligenda est, ut aqua explorauda obulliens per collum est luere nequeat, non tamen iusto maius relinis
145쪽
relinquatur spatium, ne in apparatu iii natum aeris vulgaris supra aquam includatur. l Immisia quantitate, cuius volatilis aura quaeri.l illi , vas retortum ita collocetur, ut igni pollit exponi, sed antequam hic accendatur, lagena vitreal DE, Hydi arg)πo repleta, super extremitate colli sursum curuata ita inuertatur et stillentetur in idoneo
vasculo, hydrargyri pleno FG, ut orificium lagenae paullum haereat infra superficiem metalli fluidi.
Inuersio expeditam et latice operationibus exercitatam requirit manum, ne hydrargyri. quidquam 'effundatur, vel quod eodem redit, quidquam aeris intromittatur. Magnitudo lagenae tanta ccte de bot, ut, omne fluidum elasticum. e Xpellendum, et quidquid aeris viilgaris in retortae collo supra aquam laospitatur. illa contineri pollit, adeoque capacitas paullo maior esse debet voluminibus aeris, in collo occlusi, et aquae explorandae simul sumtis, hoc est, totius icto itaq, ii aqua est saturata, si vero fuerit vulgaris, multo minor susticit. Omnibus rite dispostis, ignis est admouendus, qui ad plenam usque ebullitionem aquae consinuari debet. Calor penetrans bullarum prouocat copiam,
quae aestu increscente augetur, hydrargyrum tranS-
it et in superiore lagenae parto colligitur. Coctio aliqu6t minutorum per se quidem non sufficit ad omne sui dum elasticum expellendum, sed quod superest, exigua admodum est portio parui que
Hisce peractis notetur quousque attingat superficies liydrargyri in lagena inuersa, ut dein extensionem
146쪽
sionem cubicam, apparenter vacuam, demetiri liceat. Si lagena cylindrica, huic operationi ad aptata, et in notas capacitatis partes diuisa, adhibe tur, mox sola obseruatione innotescit fluidi volu men, e quo subtralienda est moles aeris in collo hospitantis, ut habeatur quaesitum. In eum dein lfinem, si apparatus descriptus desideratur, adhiberi potest ampulla florentina, vel alia iustae capacita- itis. cuius collo vesica bene compressa alligatur, quae sdein fluidum elasticum mediante ebullitione extrica. itum recipit. Sed concluso minus erit ad curata.
Sub refrigeratione extremum colli retortae hydrargyro eximendum est. alias hoc fluidum metallum retortam senssim implet, nam quod supra aquam vacuum apparet, Vapore tantum aqueo est impletum , qui frigore in aquam iterum redigitur.
R) Collectum sui tum elasticum partim aere
puro, partim acido aereo constare solet. Ut hoc spateat, et utriusque, si ambo adsunt, quantitas de- terminetur, alterutrum separari debet, quod hoc modo esscitur. Quassetur nempe fluidum aeri for- me in aqua culcis, quae lagenam inuersam intrat, is haec probe clausa, ex hydrargyro in vasculum laquae calcis plenum prudenter traducta, iterum ape- ritur. Hoc medio absorbetur acidum aereum, et lisolus, si inest, aer purus remanet, cuius volu- men a toto subtractum, quantitatem acidi aerei postendit.
C) Atidum aὸrram genuinus e si veterum spiriatiis mineralis, quod analysi iam proposita evidentissime
147쪽
iis me demonstrari potest, nam omnes aquae huius virtute celebres, illius multum, immo interdum: aequale eXpromunt Volumen, singulas possidens huius subtilis acidi proprietates, et, quod illestii, extra omnem dubitationis aleam ponit, eo vel in i aperto vate lente disipato, vel celeriter ope ignis fugato, aqua gratam titillantemque aciditatem amit tit, quam iterum plene recuperat, restituta iactura. Adeo igitur perfecte consentiunt analysis et synthesis, ut, qui umquam lius Operationes debita cumlattentione itistituit, non possit non veritatem clare perspicere. Quo modo natUrales aquaS aeratas imitari possumuρ, alibi sustus indicaui q). Fieri quidem potest, ut acido aereo aliquando: acidum vitrioli phlogisticatum vulgo acidum sul- phuris volatile dictum sit admixtum: sed rarissimo
hoe sine dubio evenit. Hoc saltem certus adseuerare non haesito, quod aqua Pyrmontana, Spadana, Selterana, aliaeqUe, quarum penetrans et volatilis recticacia, libero acido vitrioli phlogisticato tribuit solet, ne minimum quidem eius atomum in sinalsoueant. Hae memoratae a tuae, anslysi instituta, continere inueniuntur et calcem, et magnesiam peritat' , immo tertia etiam ali ali minerale aeratum,
quod cum libero acido vitriolico, ne quaquam con-ssisiere potest. Hoc enim quantumuis phogisticat tum, sortiori tamen vi calcem, magnesiam et athali, quam acidum aereum attrahit, atque ideo non pot- est non expellere debiliorem hospitem, ipsius occupatas
ι Cons. Commentatio in hoc volumine sexta.
148쪽
, pans locum, hoc est, suam amittens libertatem, ita-cli ac sine aperta contradictione acidum vitrioli phlo- p. gisticatum praesens flatili nequit, quamdiu aikalinae I materiae aeratae in eodem latice degunt. Regeritur quidem, in sinu terrae tranc decompositionem pia on ieri posse, et, quin hoc interdum verum sit, sdubio caret sed hoc certe non valet de Pyrino n. titana, de qua tamen in specie adieritur, nam in lu- , cena prodiens mox alco hole vini adfuso magnesiam. suam et calcem vitriolatar perfectasque secernit. Rcidum vitrioli pii logisticatum cum aereo confundere Epotest nemo, nisi qui hoc posterius nec vidit, nec examinauit. Odor enim prioris est pungens, pe- 1ietrantisiimus, posterioris vix sensibilis; sapor prioris acris nauseosus, pCcterioris mitissimus gratus; prius qua formam. in liquorem cogi potest, poste- I ius vaporosum manet; prius fortius ab omni basi posterius expellit, longeque diuersissimos cum qua libet efiicit sales compositos μ); paucis: illis vix quidquam est commune, praeter generales acidorum proprietates. Si vera esset corum adsertio, qui utrumque contundunt, prius quoque syrupi violarum colorem in viridem mutaret, quod numquam praestat posterius, sed mihi semper acidum Viti APphlogisticatum, nisi marte inquinatum,
) Aquae acido aereo abundantei, pungentem, sed gratum habent saporem acescentem, ut antea di-
t) De acido at reo, pag. 7.. v Cons. Dis q. de Attractionibus cludit iis.
149쪽
ictum est, via de procul dubio ab antiquis mis retro teniporibus di stae stuat aridulae. Ueram hanc esse
denominationem, nostra aetate a pleris Ue negat Ur, a quoniam tales aquae cum acidis, non vero clam al-
Latinis, effervescunt, et praeterea syrupi violarum colorem in viridem mutant, quae signa alliali libe- 1 rum ineste certo indicare creduntur. Sed obseruan- dum heic est: I) esseruescentiam numquam adcura ei loquendo denotarc alliali liberum, sed adunatum aci- . do aereo, quod alio sortiori accedente acido, separratUr, elasticitatem recuperans, ideoque sub formatbullularum in fluido grauiore enatat. Athali perfe- cete causticum ne minimam quidem spumescentiam in acidis prodit. 2 Talis osteruescentia etiam Ori-ttur, ubi calx aut magnesia aeratae acidum attingunt,aatque hic est casus in aqua Pyrmontana, quae omni-rno nihil continet salis aikalini aerati. Aqua tamen Spadalia huius aliquantulum in sinu fouet et Setterana lanatorem copiam. 3 Materiae at halinae tam sali-rnae, quam terrestres, acido licet aereo saturatae,itamen ut ali alia reagunt, certam enim vim C ferrunt in varia corpora, quae acido aereo debilis timosnon mutantur. Haec vero esticacia per acidum qui
dem aereum minuitur: sed non prorsus tolli potest quantitate, saturationi tam salis, quam aquae sol- ventis, neces aria. 4b Acidum aereum cum aikallinis effervescere unia potest; ipsa enim huius acidi expulsio per aliud sortius, non autem eiusdem com tbinatio cum aikalino, talem prouocat motum cis spumam. Sic Per additam portiunculam salisaalhalini, praelertim caustici, aqua Pyrmontana, a aut Selterana, maxime aerata, flatim languescit
150쪽
et saluum ad quirit saporem, idque sine ullo motu visibili. Viridescentia syriapi violarum fallax plano est signum . VII, C), nam aqua destillata, in
qua paullum vitrioli martis soluitur, vim statim ob tinet hunc sylupum reddendi viridem. Cum igitur in acidulis aikalinum non tantum sit acido aereo satura iuni, sed etiam aqua praeterea idem copiose contineat, quia lieliotropium inde ruabescit, pro athalinis immerito vendi tantur. Es f hoeneidum abundans adeo debile, ut omnes aikalinas facultates ligare nequeat: est etiam volatile, sed nee debilitas, nec fugacitaS essentialem eiusdem indolem tollunt.
E) Ex aquis thermalibus sulphuratis in lagena ED colligitvir unp0r hepaticus, cuius praesentia proprio foetore sacile dignoscitur. Plic non numquam adest simul cum acido aereo libero, et extra aquam ab aere puro decomponitur, quod non potest inlaru in videri, quum acidum nitri concentratum idemst in aqua valeat. Res eo redit, quod hepaticum vaporosam formam facile tueatur, unde amplissi1-inus oritur contactus siccus, mediante quo aer purus arripit phlogiston, in vapore hepatico sulphur cum materia caloris nectens, et hoc demto vinculo
sub consueta forma sulphur prodit. En ortum sub-lalii Dati sulphuris ad Aquisgranum. Hinc quoque intelligitur, quod vapor hepaticus immisso alio medio, phlogiston arripiente, cito destruatur sulphur