장음표시 사용
111쪽
'dulae eamdem h beant proprietatem, flatim sit spi-
.cio orta est, has eodem sale infectas esse. Tnso pHRAsΤvs PARACE L sus illud extra controuersiam positum credebat ); alii autem, qui, evaporati Ἀ- ne peracta, vitrioli crystallos frustra quaerebant, tan- idem ambigere coeperunt, sed variis semet extrica trunt modis. Nonnullii his aquis nec serrum, neg, vitriolum inesse credebant, sed mineram ferri mol-lliorem et ens, ut vocabant, ferri primum: alii vi triolum fingebant volatile, et sic porro. F. Ho PFMAN, ineunte hoc saeculo, nota uni systema aquarum mineralium stabilire . tentauit, acit dulis verum et iubstantiale acidum inesse negans. Concestit quidem vaporem acidum, qui una cum principio quodam elastico aethereo quod spiritus mundi nomine venditabat, vitam aquarum medicatarum octi, ceret; sed hic volatilis putabatur et facile dissipandus. Acidulas contra aikalinas esse contendebat, . quia cum acido esse iuescunt et syrupum violarum viridem efficiunt; quae tamen signa ambigua sunt vid. VII). Cum aliud non agnosceretur a thali, quam quod ignem transierat et ibi natum credebatur, multi hoc adesse negabant. HopFM AN se aspiritu sulphuris illud oriri e cillimabat, qui pro di
versa subtilitate cum calce efficeret athali, ignis vel patiens, vel volatile ). H NOR L a sale culinaris thali derivat, quamuis se ignorare sateatur, quomodo eius pellatur acidum.
112쪽
Tandem D. I. P. SEip explicationem dedit, qua cuneta feliciter tollere videbatur incommoda. Geta uiniim spiritum mineralem cum plerisque antiqui Oris aeui acidum putabat sulphuris volatile; sed cum illi ex subito mutata aquae indole hoc cito avolare concluderent, is subtilem acorem ferro unitum iam metallum descrere contendit, ut cum alii ali coniungatur, quod in ductibus subterraneis fortiorem, qua pollet. attrahendi vim exercere non potuit, atque hinc notabilem oriri statuit mutationem, qua verae acidulae in libero aere corripiuntur. Hunc spiritum Hirsus destillatione pelli arbitrabatur, atque tum propria forma obtineri' . Q io usque haec explicatio veritati rei sit consentanea ex sequentibus patebit
D. G. C. SPRINGsFELD in ea tamen anno I 748Crat opinione, ut crederet aerem proprie es e caussam, quae contenta aquarum subtiliorum clare servaret soluta, quia abitus eius semper os scit turbatio-riem et sedimentum h). Haec sententia dein altio res si xit radices. Anno nempe IT prodierunt commentarii Domini UENEL de aqua Sol erana, ubi rationibus satis validis ostendit acidum sulphuris volatile non es le verum spiritum mineralem, quem ipse cuntra nihil aliud esse contendit, quam ipsum aerem.
a Beseli reibung der Pyrmonti schen Mitterat wasser iri T. Vltima et optima editio prodiit anno irso. Filius D. SEIP, natu in initiatis, Gottingae etiam i 48 disse latione ni edidit de spiritu aquarum mineralium,
b, Iter medicam ad aquas Spadanas.
113쪽
' as propositioites argumentis t. am analyticis, quam lintheticis confirmat Et quam Uis Veritatem non se tuus tetigerit, concedendum tamen est, propius m accessiste, quam ullum alium ante illum : acitit aeterea aquam Sellera nam imitari conatus est. Do-mdum, quod Cli emicus ilic perspicaci simus, qui, plorationibus aquarum in Gallia praefuit, nihil
ite obitum ulterius in hoc argumento ediderit. Certis tandem cyperimentis euictum est, genui- una spiritum mineralem, qui characterem et vitam uat aquis frigidis subtilioribus, idem plane este, ac b rem fixum, ut nostra aetate vocari coepit. Hie sis est communis, atque in aquis Se iteranis, Spa- .unis et Pyrmontanis, aliisque pluribus comparet, fit sales diu et si, nec non eorumdem proportio Va-iata, quamlibet speciem determinant.
Hinc aqua tantummodo aerata nec Se iterana, ec Spadana, nec Pyrmontana iure vocari potest, teque is earumdem artificialem praeparationem cal- et, qui aquam aere fixo, vel ut iam rectius dicitur, cido aereo, saturare tantum nouit: requiritur praU-
eruet illa diuersorum salium dosis, quae cuiusuis indolem constituit. Aura, qua, hermis inest, nonnumquam acido quoque aereo conflat, ut in Carolinis Bohemiae, sed liaud raro alius est naturae , de
Anno dudum 17 i Vpsaliae nonnulli aquis ute-hantur arte productis, quae Selteranas, Spadanas et
114쪽
Pyr montana r naturales non tantum qua partem vo latilem, sed qua tot uni etiam contentum, exacte referebant, et harum usus postmodum per pleraSque regni prouincias inualuitq). Anno 1 a libellum Londini edidit D. PR1rs T. LEY quo docuit, quomodo aqua aere fixo, e creta per acidum vitrioli expulso, saturari possit. D. LANE antea per fermentationem ad eumdem snem peruenerat, addito insuper ferro, unde aqua euadebat martialis. Vapor hepaticus, quo imbutae sunt variae Thetam ae multum facessivit negotii, quum sulphur ex. tricari non potuerit, quamuis latex saepe illud sponte sublimet, ut ad Aquisgranum. Instar omnium, qui in hac palaestra desudarunt nominandus est C.
LVCAs; metam tamen non attigit q). Iam vero hoc my
sterium in aprico postum est f. IV, VII F; VIII, E).
Postremum referre debeo, cognitionem heterogeneorum in aquis, nostro aeuo adquisitam, plures excitasse ad aquas secundum contenta ordinandas. His nixus sundamentis edidit Cel. Pro f. et Eques I. G. WALL Riv S systema Hydrologicum 1 48 F. A. CARTHEvs E R tale condidit II 8 ct D. MON. N ET ITra' ), vi illos taceam, qui intra fines cert
il) Vet. Acad. Handi. 1773.eὶ Essay on waters, Lond. 37s6. Vol. III. in 8. f) Waltu Rihet. Ad finem breuis comparet introductio ad aquas examinanda S. g) Rhidi ii tenta Hydrol. System. Fr. ad V. Us 8 in 8. h) Nouv. Hydrologie 1 72. Ds. MONNET anno 1768 ediderat opus in hoc argumento egregium : Traiia fur les enux mineraleS.
115쪽
a regionum subsistentes, i, OU OmΣ Σ' aquas notast iactarunt.
Inuentis recontiorum singulis, qUae ad aquas pe- tus examinanda S viam steri int, recenseribis ina torali non iam permittit instituti ratio: haec et ina in libris recentioribus pastina leguntur. An de intero in hunc finem quid ius m profuerint: aciditas fris fixi essentialis demonsi ata '); calcis et magne- ae mediante liocce subtili menstruo in aqua soli itio; tamen fontium I psallensu in et acidularum Da- emalli risium l), nec non analysis et synthesis aquae rid soliti ensis, Sellers irae, Spadanae et Pyri non ta-aae '), aequus et peritus serum aesti inator ipseudicet.
9. II. Aquarum explorationes maxime fugit nece sariae. Aqua per se spectata et ab omni liberata heterore nec , quantum conieci ura adsequi licet, eiusdem lane est indolis, dum vero varia lambit vel penerat strata, plus ni inuSue, pro re nata, onerat Ur,bartim mechanice irretitis subtilissimis puluisculis uartim intimiore attiactione seu vera solutione. Hinc nulla in sui erficie telluris aqua reperitu T
116쪽
Olni ὶO pura , quin etiam pluuia et ni X, quamuis naturae vi propria e subtilissimis ortae vaporibus, lon'. geque perfectius, quam in ullo Laboratorio , quasi destillatae, purissimo licet modo, qui excogitari
potest, collectae, vario tamen modo inuetuuntur contaminatae, ut anni tempestates, climata, aliaue se
Particulae lieterogeneae, quas aquae circumuehunt, diuersae sunt et qualitatis et quantitatis, ideoque iam ad usus nostros idoneae reperiuntur; iam ineptae, perniciosae, immo interdum letiferae; iam cssicacissimae ad plui es tollendos, vel saltim mitigandos morbos. Aquae salutares qua vires omnino discrepant, pro copia et indole molecularum, quae iisdem inhaerent. Illae igitur, quae, teste experientia, in certis casibus selici cum successu ad hibentur, in aliis inertes vel noxiae esse possunt. In paranda cereuisa, in pane pinsendo, in coquendis leguminibus, in lauandis et dealbandis linteis, in insidiendis quibuslibet materiis, in praeparandis coriis, pellibus, par yris, inque aliis opificiis bene multis, tanti est momenti aquae natura, ut nisi idonea eligatur, tota operatio sat frustranea. Cibis conficiendis multum aquae impenditur, et in potionibus nostris maiorem semper essicit partem, adeo ut si unicuique adulto unus tantum cantharus per singulos dies tribuitur, calculus in genere magis sane defeetu, quam excessu laborabit. Hinc tamen haud obscure elucet, quomodo exigua heterogeneorum perniciosorum dosis, quotidie
117쪽
tngesia, intra breue tempUS lemam malorum arere queat Ex allatis satis constare arbitramur, pernecessa ita est e squarum e ami ia, non tantum in dilucida ionem Philosophiae naturalis, ted etiam in commoda et emolumenta, tam publica, quam priuata, timirum Vi-1 Ρurillimam ad internos usus eligamus. ab Vt noxiam et minus aptam euitemUS. 3) Vt eas, quae in medicina utiles sunt, rite diiu. dicζmus. Dum oXperientia plurium annorum est caciam fontis cuiusdam comprobat, Otsimul quid contineat aqua, notum est, multorum annorum tentamina anticipare licet, statimque de virtute aliarum iudicium ferre, quae contentis han' vel alias, antea probe exploratas, exacte referunt.
4) Vt opificiis aptissimas eligamus. ue Vt deficientibus bonis aquis impuras emendare
posiimus, et heterogenea, quae usus desideratos maxime impediunt, separare. 6) Vt arte aquas eximia utilitate commendabiles imitemur, si per naturam suli ciens earumdem copia satis commode haberi nequit.
Quo minorem, quod quaeritur totius partem esicit, eo difficilius idem, tamquam aliis magis
118쪽
inuolutum et abscondituita, inuenitur. Via sicca interdum ratis, quin etiam infra non numquatri elicitur, sed in aquis explorandis necessarium saepes est, ut et, ουε, immo etiam Y 5 5 os detegatur. Vbi totum contentum exiguum est, et pluribus praeterea materiis conflatum, dissicilius perastitur separatio. In aquis interdum summa heterogeneo.
rum uniuersa, tantum totius e scit, et coma
posita tamen deprelienditur sex. septem vel octo di versis, sed commixtis et facile inter se confundendis, ingredientibus, quorum singula et qua indolem et qua quantitatem determinari debent. Huc accedit quod nonnulla contenta adeo sint, subtilia, ut sensus nostros fugiant, aut adeo volatilia, ut clanculum auolent. Quaedam etiam principia inter explorandum decomponuntur, atque ideo peculiaribus artificiis sunt inuestiganda. Crederes paucorum granorum disserentiam per
cantharum non multum variare vim aquae singula.' rem, sed aliud plane experientia edocet. Momenta iam adducta, illis etiam, qui Chemiae prorsus ignari sunt. de summa propositae quaestionis difficultate aliquatenus instruendis generatim sufficiunt. Haud mediocriter etiam in hac scientia
versatis, propria opus est exercitatione, ut in cas-hus obuiis perspicue satis praescripta exsequantur. Multum igitur abest, ut puluere tantum gallarum et syrupo violarum rem omnem hele confici posse, iure existimetur. Iam
119쪽
Iam viam, quam nostro negotio extricando i convcnientissimam in leni IDUS, sumtis monstraturi, sed antea nosse iuuat, quaenam aquis frigidis inesse soleant materiae peregrinae.
Subtilissimae mole culae silicis, calcis, magnoras, et argillae interdum medita ilice aquae inueniuntur: admixtae. Argillaceae claritati ossiciunt, coloremi parientes opalescentem, reliquae minus notabiles variationes efficiunt cum subtilitas particularum et: aqua ambiens pellucidas easdem reddat Haec, sia. itis subtiliter diuisa, tandem adeo amplam respectu sponderis nanciscuntur superficiem, ut frictio, sub . descensu vincenda, illam superet differentiam, vel l saltim eidem aequiues eat, qua grauitas specifica mo- leculas sollicitat, et quamdiu hae conditiones t . cum liabent, quae semel irretita sunt, suspensat haerent. Per solutionem autem Variae tam inter se ma-lteriae, quam aquae, et multo quidem intimius: adunantur, iam enumeraddae. Cui libet subiuna gam citationes, quae indicant loca, ubi in se quemitibus de diagno si et mensura agitur. Ais purus in plerisque continetur aquis ad poli licem sere cubicum pro quouis cantharo, qui peri coctionem et antliam pneumaticam expulsus, ex atmosphaera paullatim compensatur g. VII, S;
120쪽
Atidium aereum in omnibus quoque reperitur, sed dispari plane quantitate, a centesima voluinin s parte ad aequale aquae spatium. Hoc, una cuin aere supra nominato, sub antlia praeumatica sua cit- ilatatione bullularum auget numerum. Salub em, grate titillantem, refrigerantemque saporem C ilici- l
Aὸν in summabilis interdum ex aquis erumpit, non tamen in illis hospitatur, sed e fundo enatat et ad superficiem expanditur. Alia Acida libera non nisi per accidens in aquis
inueniuntur g. VI, C: VII, A, H; VIII, D). Athali vegetabile raro adest et semper fere accecsorium sq. VI. C: VII, B, C ς interdum vitriolatum vel falitum , saepius vero nitratum f. XI, Γ,
adest 3. VI, B, C VII, B, C; VIII,