장음표시 사용
121쪽
Magni sita non adeo frequens est, sed non num quam tamen vel tri rata , Vel vitriolata, nitrata aut
A, gilia nitriolata siue alumen raro in aquis re
Inter metalla, praecipue in aquis detegitur ferrum, idque vel aeratum f. VI, Fς VII D, E: D, q), vel vitriolatrim, et non numquam foria
Magnolam huc usque non est repertum, nisi D. stum, quamquam et acrat&m et Uitriolationi inueniri
prum tantum repertum fuit Virriolatiιm, 9. VI,
Arseniciun rarissime, formaque calcis instructum
Extra Alium e vegetabilibus vel animalibus, qui bus aqua, strata penetrans, quae talia continent, in-tterdum contaminatur. Hinc putredini obnoxiae
quidquam etiam inuenitur, praesertimi in aquis thermalibus, interdum quoque ita martiali. bus frigidis, saepissime vero tam subtile, ut statimi in aere libero plane a uolet et vix ullo alio modo i prodatur, nisi odore f. VI, L . Genuinum hepar
traro adest, quamuis praesentiam mentiatur eiusdem apor, sulphure conflans, ope phlogisti et materiae E 5 calD-
122쪽
caloris in auram elasticam resoluto, quod luculenter demonstratur in Commentatione de Productis ignis subteriandi. Quo . modo denudandum sit sulphur, mox explicabitur VII, F, T). Pinguedinis bituniinosiae nulla certa in aqua in- dapare potui vestigia, sine aikalino subsidio vix imo k miscenda. Petro leum in aqua destillata quassatum sub quiete iterum enatat, non tamen inscianduin ie', quod vel optimo filii ata dein fortem eiusdem ilodorem retineat, sed Hydrargyrus nitratus nihil prae-
Singula haecce heterogenea numquam fmul cir- lcumferuntur, sed pauciora aut plura aquis singulari- ibus. Sic alia continent meteoricae, alia terrestres, lalia denique marinae. Niuales aliquantulum calcis salitae cum exiguis lueidi nitri vestigiis in sinu seuent. Nuper liquesa- ictae aere eiusdemque acido prorsus sunt priuatae, quae materiae alioquin maiori vel minori quantitate lin omnibus fere aquis adsunt. Num hinc niuales lanimalibus noxiae 7 lPtitutatis iisdem plerumque materiis inquinan. ltur, sed maiori dos . Per se patet, has in atmos- lphaera suspensas absorbere, et sub casu quasi con- ,
verrere, varia aliena, quibus abundat mare aereum, lideoque numquam obtineri puras: flatim post diuti- Inas pluuias aut niues minima horum quantitate gra- vi datae reperiuntur. Fontanae, ubi purissimae sunt, parum conti- lnent heterogenei. Alioquin in illis inueniri solent lcalx l
123쪽
. calx aerata, calX salita, mUria atque interdum paulallum alliatini. Quae minerale, vocantur, gypsu ins praeterea tenent, magnesiam aeratam et vitriolatam, vitriolum, ferrum aeratiam, etc.
Murtiatiles per motum ita saepe purificantur,
ut calcis tantum aeratae, muriae et interdum allia
ilini quidpiam contineant. Hae sentanis leuioresi esse solent, eoque puriores, quo vehementius vol- 'vuntur et quo duriori stando. Puteases praeter maiorem quantitatem iam nominatorum, gypsum saepe et nitrum praebent. Lacui res minus sunt clarae, quam antea recensitae, atque etiam grauiores, et sedimentum quoddam terrestre sponte deponunt; materias Omnes antea nominatas tenere possunt, i et praeterea extractivo plerumque inquinantur. Palu si es minorem habent motum, atque ideo sunt minus clarae, grauiores et . extra 'luo uberius contaminatae, unde colorem plerumque magis vel minus ex fusco flavescentem ostendunt. Marinae salem communem, magnesiam vitriolatam et salitam, gypsum et plurimum extractivi continent, quod partim ex innumerabili animalium caterua, quae in hoc abysso degunt, moriuntur et resoluuntur, partim etiam ex eleuatioribus terrae lo-zis ibidem colligitur. Unde ortum trahant heterogenea immixta, diversique caloris gradus, dedita opera inquiro in exa-
Minandis productis ignis subterranei.
124쪽
Duplici via exploratur aqua, per reogenita aut per euoporationsm. Ad particulas aquarum heterogeneas cognoscen das, duabus potistimum viis peruenimus, Reactio ilibus vel Euaporatione. Reagentia vocantur materiae, quae additae flatilia, aut breuiori saliena tem pore, colorem aut claritatem mutando, inquinamenta praesentia produnt. Haec res u temporis
valde sitiit compendiosa, sed non semper adcura. tam praebent decisionem, praesertim ubi de quantitate quaestio est. Ponunt tamen per pondera sedimentorum in hoc etiam negotio saepe haud exiguum praestare usum, quod mox erit ostenden dum, quamuis huc usque in eum finem non fuerint adhibita. I
Altera methodus in eo consistit, quod per euaporationem et clystallisationem separetur contentum. Vbi tempus suppetit et aquam adcuratius eXplorare volumus, utraque adtribenda est methodus, mutuam enim habent probandi vim, et reagentia euaporationis rite nastituendae modum indicant. Analysis tandem per synthesin confirmetur oportet, ut certius ferri possit iudicium. In hunc usum adhiberi debet aqua nivalis purissima, lente destillata et in aere aperto empyreumate suo liberata. Huic debita quantitate uniantur heterogenea reperta, quo facto, aqua artificialis in quovis tentamine Omnino ut naturalis se liabere debet.
125쪽
6. VI. Qitalitates pht sicae observandae. Variae qualitates sentibus ui Ostris mox perceptibiles. de indole aquae iudicandi ansaina praebent haud spernendam. A plura discernit momenta. . Garifasci I si alli aemula, maximam indicat puritatem obscuritas' contra et color suscus satis petaspicue innuunt, heterogenea adeo crasse esse immixta, ut transitum lucis impedire queant. In fuit.
do argilloso et limoso aqua numquam perseelelimpida, sed ubi arenam pertransit, plerumque est clarissima. Ior in bona aqua prorsus desideratur: sed inde
non sequi ur, quod Omnis aqua coloris expers, eximia
haberi debeat. Color fuscus , in rubedinem aut flavedinem vergens, in pigris et stagnantibus locum habet, iam a martiali, iam ab extraci tuo, iam forsan aliquando a pinguedine derivandus. Caeruleus, vitriolum cupra; biridis, vitriolum ferri, prodit, et sic porro. Si inter quassandum plurimae adscendunt bullulae aereae, hae acidi aerei copiam indicant. R) Odor bonis aquis nullus est. Quae acido aereo abundant, subtilem et susto cantem spargunt halitum: quae hepatici quidquam continent, putrium ovorum et pulueris pyrii deflagrantis odorem praebent: stagnantes et corruptae putridum habent
126쪽
C) Quo persectius sap0re caret aqua, eo meislior. Lingua tamen sensibilis et aquis adsueta, etiam inter purissimas disertinen obseruat. Acestentia te viter titillans ab acido aereo Originem ducit. A ita ritu do, salem Glauberi, nitrum, magnesiam vitrio. latam, nitratam, aut salitam, atque etiam calcem nitratam et salitam comitatur: leuis au seritas calci
aut gypso, ad riagentia siliis , sulfedo
communi, sapor Iixhliosus aikali, aeruginotis cu-pro , atramentUus ferro competit. D) Graisitas Specisca standamentum subministrat aliquatenus aestimandi quantitatem heterogeneorum immixtorum, quae tamen non semper 'deurate sibi inuicem congruunt, quum mutua quaedam penetratio in nonnullis saltem casibus habeat
Generatim tamen verum est, quod aquae leuiores grauioribus sint puriores. Bilanx hydrostatica et rite adornata araeometra huic negotio in primis sunt idonea, si vero desiderantur talia instrumenta, ponderatio ita peragi potest, ut aqua destillata aut niualis purissima cum aliis comparetur in lagena vitrea angusti colli, quae ad certum signum impletur et exacte ponderatur. Quo grandius vasculum vitreum, eo melius, spatium tamen unius aut duorum quadrantum quarteo susscere solet ' : maio-
n Cantharus laeeicus 8 habet quadrantes, quorum quilibet iast pollices suee. decimales vel seometricos comprehendit.
127쪽
res enim quantitates Crassiora requirunt pondera, quae minus sunt adcurata. Quocumque demum modo tentamina instituan nar, aqUae comparandae Codem gaudea' portet
aaloris gradu, nam alias necessario fallunt. E) Temperatura etiam est obseruanda Ther mometro idoneor virum per totum annum eadem it in latice explorando, an vero atmosphaerae sequatur vicissitudines' Num per litem em in glaciem oncrescat' Nurn quidquam sub refrigeratione se- eernant aquae thermales t Num ea peracta foetor et apor hebeant, vel penitus evanescant 'F) momenta lati minime sunt negligenda. His ccenseri debet situs, tam ratione Geographiae po-itieae, quam naturalis, solique ambientis eleuatio pt indoleso Quantitas aquae etiam .obseruari debet, trum Constans sit omnibus anni partibus, an vero liccitatem et pluviam manifeste respiciat ' An fla- 'net, segnis vel velox currat ' Quot per horam canthari essiuant' Quot venae erumpanti Cetera. Num in alueo sedimentum deponatur salinum, eerrestre, aeruginosum vel octa raceum 8. Num cora ora immissa crusta obducantur' Num in vicinia sa-ini quidquam emorescat ' Vel in ductibus et laqueatibus sublimetur sulphur ' Num tranquillae vel cum uadam . ebullitione expromanturi Et quae sunt eliqUa. Ceterum obseruare iuuat, si ulla vegetabilia in pso latice crescunt ' Et quaenam' Si qua animal-
128쪽
o Latii ias audit, obtinetur, linteo puro incluso et squae destillatae immerso. Cito haec tota .caerule seit, ast, lumine illam transeunte considerata viola i eum psaebet tinctum. Si aqua seri sim additur, ru lbudo tu quinans debilitatur, tandemque omnis euane- iseit, et talis minimam acidi liberi portiunculam de tegere valet: hac enim mOX rufescit. Acidi vitrio olidi concentratissimi unicum granu in titusturae pla- sne caeruleae grana IT 3Oo, vel pollices cubicos i geometricos 4o8, vili bili imbuit rubedine V . Idem aut sere simile vas vitreum ad talia experimenta semper est adhibendum: differentia enim ldiametri non nihil adfert diuersitatis, ubi massam lintuemur radiis lucis illam permeantibus. Illud, squo in hisce tentaminibus utor, cylindricum cst et ldiametro gaudet II linearum decimalium p). Charta, saturata Heliotropii tinctura, quae paul-llum amyli per coctionem suscipit, illita, in certis lcasibus expeditior est. Haec aquae destillatae, quae lin quovis cantharo II acidi vitrioli concentratissimi lg'anu continet, immersa et mox extracta rusescit, lead inque aceto destillato rubens etiam aikali prodit,
o, Libra pharmaceutiea Sueetae 12 constat unciis, et harum quaelibet q8O granis. ip) Ρes sileeanus Io habet pollices decimales et hi singuli
129쪽
dit, liinc plus minus caerulei coloris recupe- iret. Ipsa caerulea charta quodammodo alliati praessentiam reuelat, nam eo faturatius caerulescit. A cauai destillata , quae in cantharo salis sodae crystalli latii grana 4O continet, Chartae, aceto rubefactae, co-jlorem caeruleum restituit immo longe minor eius- idem athali quantitas rubedinem obscurat. Tinctura tamen non prorsus carere postum Us, utpote magis lensibili. Aqua, acido aereo saturata, ichartae colorem non variat, sed una eiusdem pars tincturae circiter so dilucide rufat. Eodem fere
Modo se habet acidi vitrioli concentrat illimi granuma, aquae destillatae granis 344s immiXtum. Ita- que, positis grauitatibus specificis aquae de illatae, acidi vitriolici concentratis sinit et acidi ad rei respei stiue uti I, a et , memoratorum acidorum vires, quodammodo comparare possumus, etenim,
, calculis subductis, eaedem in aequali pondere reperiuntur vii 3443: 333: :6 : I, sed in aequali volumine uti 689O: I.
M) Tinctura Vernam buci a sofa rubra est, sed
atha linis facile caeruleum adquirit colorem. Cliarta, hac tinctura, amyli albi pauxillo in eadem per co-clionem soluto, oblita, etiam rubet et reactioniblis: aeque est apta, unde tinc iura, quae molestiore inrequirit apparatum, carere possumus . Gian unii aikali sodae nuper crystallis asi 429s aquae granis solutum, vel quod eodem recidit, Io grana in cantharo aquae duli illatae, rubrum chartae colorem in caeruleum commutant, debilem quidem, sed
130쪽
amen haud dissicultor discernendum , immo oculus adsuetus distinguit, si tantum 6 grana adsunt. Acida chartam fernambucatam flauescere cogunt, et quae aikalinis antea caerulea iacta erat, pristinam initio rubedinem recUperat.
Q Tinctura curcumae aquosa ab alhalinis magis vel minus in colorem badium mutatur. Charta per hanc, similiter ac praecedentes ope amyli coalorata , eamdem habet facultatem, unde tincturam
negligi posse constat. Unicum salis sedae nuper crustallitati granum aquae destillatae 8 ues
pertit potentiam, ut .chartae savum notabiliter ob 'scuret, ideoque cantharus idem non prius ossicit, quam 49 eiusdem ali ali grana susceperit. 'Acida 1lauedinem reddunt pallidiorem. Athali volatile chartis omnibus variationes infert cito evanescentes. Singula haec tria reagentia, prodesse possunt: primum praecipue acidis, et duo posteriora athali Dis detegendis inseruiunt. Fateri quidem oportet, quod caeruleum Heliotropii rubefactum athalina
etiam prodat, adeo ut chartae curcumatae et fernambucatae superuacaneae videri possent; ast simul obseruarc iuuat, harum posteriorem sens bilitate omnibus reagentibus' palmam praeripere, immo etiam terras, ponderosam nempe, calcem et magnesiam,
ope acidi aerei in aquis solutas, indicare, et quod ad priorem attinet, segnior quidem illa est, sed hoc ipso quodammodo quantitatem relative innuit, et praeterea, si aliquando ad candelae lumen colorum