장음표시 사용
11쪽
Corpus humanum, quamdiu in eo statu est eo stitutum, ut omnes alitones sibi proprias exercera valeat cum facilitate, oblectamento & quadam conuantia, ut recte dicit Excell. Boerhavius, habetur sanum; ut vero haec conditio sarta tectaque conservetur, tot a Summo Statore hujus universi dicata sunt instrumenta, eorumque inter se relati nes, quot ne mortali culpiam ad unguem exspiscari adhuc datum fuerit. Si vero horum instruis mentorum vel unicum aliquo modo laesum suerit, aut relatio inter illa peccet, corpus humanum in illum redactum est statum, quem nomine morbi imsignire solemus.
Ut ut cognitio singularum partium vitae ae stinitati hominis inservientium exactissima adhuc deficiat ex indagatione tamen tam Veterum quam recentioram Anatomicorum atque Physiologorum dudum evictum est, illas c spirare ad continuandum circulum sanguinis, ad secernendos ex hoc liquorps unicuique lanctioni exercendae proprios at- me excernenda corpora machinae humanae noxia,
quae Omnia, cum aequabili modo fiunt, id absolvunt, quod sanitatem dicimus.
languinis idoneam, verum etiam justam illius requiri quantitatem, per se itaque patet; hinc prout haecce vel etiam illa variat, sanguinis quoque evacuatio aut utilis & saepe necessaria quoque, amplus vel rhinus noxia est; in illo casu cum iam minis evacuatio sub nomine morhi neque V
12쪽
nire, sub considerationem jam non cadit; in hoc casu vero nomen Haemorrhagiae justia meretur i, tulis.
Ad dignoscendam haemorrhagiam a reliquis cru-ciatibus, corpus humanum adfligentibus, non opus est, ut multa dicantur, cum sanguis impetu emem satis superque unicuique adspicienti hujus morbi ideam imprimat.
Causam proximam hamorrhagiae merito e notendimus consistere vel in praeternaturali dilat tione & apertura, vel in riaptura vasorum sanguiferorum partis adsectae. Ad hasce vero producem das multae causae remotae suum conferre possunt symbolum, quas omnes instituti ratio non permi tit enumerare; illas itaque tantum tangemus , quae deinde dicendis lucem adferre queunt. ' γ
Praeter illa. quae quasi modo mechanico immediate rupturam inducere valent, consid-i m retur fluxus humorum ad aliqiram partem magis quam ad reliquas determinarus, quem Stahliani verbo congestionis efferre solent. Haec congestio non potest non inaequalitatem circulationis humorum indigitare, ita etiam variae ejus constitui possunt cause, ut debilitas partis adfectae, irritatio. aliaque, quae fluxum humorum illuc lege mechani,ca invitant, item obstruetiones partium vicinarum, illarum spasmi, suppressiones evacuationum alia fieri solitarum, quibus etiam plethora, sangstini
13쪽
circulatio humorum aucta, aliqua ex causa ocell-sionali superaccedens, consideretur, facile iotet. ligitur quomodo haemorrhagiae exortus explicari potest.
Haemorrhagite divisonem in criticam, quae in cibis supervenit diebus criticis cum levamine &remissione symptomatum, & Symplomaticam, quae absque lovamine manifesto cum prostratione virium incurrit, aliasque sicco praeterimus pede; sussicit solum modo addidisse. illam varias recipere denominationes pro diversitate partium, quae illa corripiuntur. Sic ex naribus sanguis proveniens, haemorrhagia narium vocatur; ex pulmonibus si exsiliat, harmoptysis audit; ex ventriculo per fauces eveniens. Vomitus adpellatur cruentus; ex vasis haemorrhoidalibus, sub nomine haemorrhoidum venit; 'ex utero autem sanguinis vehementior effuxus, quam qui menstruae evacuationi competit, haemorrhagia vocatur uteri. Reliquis vero missis, de haemorrhagia uteri paucis disserere animus est. Si vero B. L. Vires meae tuae expectationi non suffecerint, aut in conscribendi ordine vel ratiociniis error irrepserit, & rudior stylus offenderit, b nigno tamen ut interpreteris animo, etiam atque 'etiam oro quaesoque.
Corpus sexus sequioris non tantum ad amen prius perVenire, quam nobilioris, omnium Physi logorum unanimi judicio evictum est, tam ex ipsa experientia quotidiana, quam ex ipsa mollitie comporis feminini, qua vasa actioni cordis minus resistentia facilius extenduntur; cum e contrario sexui
14쪽
nobiliori vasa sint duriora, actioni cordis minus cedentia, adeoque minus expansilia; verum quoinque illud acmen transgressum magnam ctaligere humorum copiam, qua etiam opus fuerit, femina utero gerente, ad nutriendum fetum. Hanc ple- thoram & evacuationes quovis mense extra statum graviditatis contingentes evincunt, & enormes jacturae sanguinis, yel per liaemorrhagias uteri nimias, vel per saepius repetitas venae sectiones, sativa manente nihilominus femina, apud auctores practicos passim memoratae, abunde testantur, quales jacturas sanguinis, sine & virium & vitae dispendio, vel robore excellens vir neutiquam sacere potuisset.
Ast non satis est, seminae conmesam esse facultatem plurimum colligendi humorum, sed multis etiam rationibus illorum fit coligestio ad uterum. Uterus enim facile extensilis situs est in loco declivi, scilicet pelvi, quae latitudinem habet majorem in seminis, quam in viris. Hinc sanguis actione cordis projectus, elasticitate atque innatavi contractill arteriarum promotus, & ipso pondere per arterias ad uterum ducentes adjutus, illas debiliores & ampliores impetuique cordis ab cedentes, quin & ipsam substantiam uteri tanto facilius
replet, cum angustia pelvis non impediat, & uterus constet non nisi vassis, densa, stipata, duriusc Ia, silcculenta tamen cellulosa, in qua, praeter nervos a plexu mesocolico infimo ortos, fibrarum ali quid simile muscularium, revinctis, quae, eXtra
15쪽
sutum graviditatis serpentino ductu deeurrentia, slint dilatabilia. Sanguis in uterum jam congestus ob ipsum pondus majori redit difficultate, cum venae reducentes eum ad perpendiculum revehant, quae, si paveas in spematicis excipias, destituuntur valvulis, alioquin sanguinis retrogressum multum faetilitantibus; praeterea hae venae plus habent roboris, adeoque minus distensiles sunt, nec non sunt minores b) pro ratione arteriarum; ad quod accedit, quod hae venae circa uterum sunt ampliores, & minores ubi truncis suis inseruntur. Ex hisce sequitur, sanguinem majori copia per arterias adferri, minori vero per venas revehi; hinc necesse est, ut in
arterias uteri congeratur, cum columnae sanguinis, una post alteram venientes, continuo urgeant, usque dum, cum venae tantam recipere sanguinis copiam negent, extremitates arteriarum exhalantium o, non menstri: antibus non nisi humorem serosum iundunt, ita dilatantur, ut sanguinem recipientes illum in cavitatem uteri stillent, donee plectora imminuta sit; unde nimia illa pressione
κ Halleri Prim. Lin. Physiol. 8 . 8 3. eius eominenti in Boeein Inst. Med. T. V. p. II. 665. n. a.
o Multi equidem auctores eontendunt, in substantia uteri
inventri sinus quosdam sanguinem ab arteriis recipientes, Posteaque illum in uterum deponentes; sinus vero non dari. sed vasa tantum eellulo state quadam cincta, firmissime persuasus sum, eum apud huius aevi stimmum Anatomieum Perillustrem Da. Hallerum, euius fidelissimam informationem. perplurimaque in me merita, gratissima ae venerabunda mente ad extremum usque vitae halitum semper agnoscam, meis hisce oeulis viderim. in utero seminae, puerperio extinctae, feliciter injecto. nullos eiusmodi reperiri sinus, qui sane per ceram inliseeularia spatia effusam se prodidissent. si adfuissent, in hoe vero utero omnis eera intra membranas in eIlindrim eonvolutas eontinebatur.
16쪽
sione sublata, vasa, dum elasticitatem servent, ite-Tum se contrahunt, fluentique sanguini hae vicesnem faciunt. Majorem ad uterum determinationem, & vasorum inde tantam distractionem etiam vicini nervi distrahantur, quas scimus o plerumque sequi, probant quoque molimina Vari ut dolor, calor, pondus &c. quae ante hune fluxum
Haec evacuatio sanguinis, quae stib nomine , menstruorum venire solet, renata iterum cohia ejusdem, post mensem recurrit lunarem, atque ilia decursus mos ordinario servat, initio facto cirςax:dum septenarium usque ad septimum, non tamen
negamus, variationem dari insignem & qua ipsum tempus primae eruptionis atque ultimae lappressionis, & qua ipsas periodos, ratione locorum, diretae & constitutionis subjectorum nisi ex causa quadam supprimatur, unde multi grautaque oriri so- , Ient morbi, vel ob conceptionis negotium sistatur, ut sanguis retentus in alimentum cedat latus. Quo itaque probes obtinenda cuidam est optatior, eo eautius est mercandum, ne spes ejus per haemo rhasiam uteri, sub statu graviditatis malo omine excitatam, destruatur. Quam dissicile vero stepet sit ab illa praeservare, & praesentem abigere, facile vident, qui considerant, causas praedisponentes haemorrhagiae semper in hoc statu adesse, quae cum quadam occasionali conjunctae haemorrhagiam producere possunt, quin etiam saepe casus dari. ubi in nostra non est potestate haemorrhagiam tollere sne extrassione fetus. -- Λ 4. g. ML
17쪽
Quot opiniones Physsologi circa coneeptum
fovent, non mei est instituti heic enumerare; aenon tantum labor humeris meis non serendus est, sed etiam sere inutilis, enodare, cujus sententia maximam habeat speciem veri; stissicit, cum certitudine concludi posse, ovum spermate virili secundatum & in uterum adlectum, ibidem in ambiento humore solum emittere rudimenta placentae, quae plerumque & quidem naturaliter se adfigunt crassiori parti, stilicet fundo, uteri, sed non tam constanter, quin possint etiam lateribus, imo etiam orificio uteri adnasci O. Ovulum hocce, in quo rudimenta fetus jacent recondita, semper augetur& erescit, ut . quod primis septimanis vix granum aequabat, ultimo graviditatis mense Iet, forsan etiam plurium sit librarum e , atque pro magnitu dine fetus & multitudine aquarum in magnum ex tendatur Volumen. Ρlacenta, quae initio non fuit nisi filamentum quoddam subtilissimum, exercVit
ultimo tempore in magnum rotundum viscus, i -
titudinis dimidii pedis & ultra, & crassiti ei plus ste
'pe quam unciae. Hoc viscus vasis tantummodo
. ' conis c Plaeentam non nisi lando uteri adnasti eontendit Deum- ier, imputans obliquitati uteii, si manus obstetriearris Placentam ab utero post partum solutura. illam non infundo sed ad latus quoddam invenerit. Contrarium Vς- ro, & quidem veritati consonum, experientiaeque, mulin' ti alii demonstrarunt. Ipsam vero ipsi orificio meri adnasci inter auctores artis obstetriciae, quorum labores
adhuc publiel juris facti sunt, unicus est Noster vari Borne, qui propria experientia adserit 1 cuius adsertionem celeberr. In. Dector Died , Practicus Sobstetricans Argentinensum felicissimus. in praelectionν hus sitis dixit se invenisse veram.
. . o Mannino . compendia. artis obstetr. p. v.
18쪽
constat, inertis scilicet & venis, cellulosa revin .ctis, quorum Venae recipiunt sanguinem a contigui uteri arteriis, illumque ad fetum vehunt, arteriae Vero sanguinem a. fetu revertentem in venas sun. dunt uteri.
Ipse uterus quoque, qui in Virgine vix magni. tudinem habebat piri, iam gravidus in insignem
excrevit magnitudinem. Εjus crassities tantum abest ut sub graviditate minuatur, quin potius augeatur j , excepta tamen inferiori ejus parte, quae ultimis gestationis mensibus, pondera aucto fetus incumbente, ita adtenuatur, ut digitus, st tum gravidae explorans, per substantiam uteri caput fetus, tanquam globum durum persecte distingvere possit. Alioquin substantiam uteri crassescere non prohibent vasa ejus, quae extra graviditatem ductu serpentino repentia, in illo magis fiunt exporrecta in rectitudinem, & ita expanst, ut, quae antea fetam vix admiserunt, jam vel digiti minimi sint capacia.
Ex hisce, ut credo, satis superque patet, ' camas remotas haemorrhagiae uterinae apud gravidas ad-
f Uterum in statu graviditatis adtenuari, ut Galenus ejusque sectatores, & post illum Maurieeau aliique volu runt, recte negarunt de la Motte, Manningham, Deve ter &e. De bae veritate etiam ter GUttingae apud sui mum Halierum convictus sum, prima Vice in eadavero puerperae uda cum fetu extinctae, altera in cadavere feminae poli editum fetum tertio die mortuae, tandemque in Cadavere meretricular, quae ab adsumtis pha maeis ad pellendum fetum, post illum exclusum cito obiit, erius uterua inveniebatur rimam egisse. Duiligod by Corale
19쪽
esse. plethora, sexui sequiori alioquin Mopria, sebstatu graviditatis adhue magis augetur. Quamprimim enim mulier concepit, debet evaeuatio men-Mualis supprimi, unde sanguis quo iis mense continuo magis magisque augetur, qui tanto magis primis mensibus minatur haemorrhagiam, eum tenellus adhuc fetus tantam quantitatem humorum in sui nutritionem vertere nequeat. Congestionem vero sanguinis ad hoc viscus majorem fieri, arguunt& titillatio a semine masculo injecto irritante, ερ irritatio ovuli continuo augmento uterum per gradus distendente. Praeter haec considerandum venit, quod placenta quidem utero adhaeret, sed non tam arctis vinculis, quin possit aliquo in Ioeo ex quadam caussa superveniente dirimi. Cum vero placenta utero adhaereat vasis, quae inosculantur vasis uteri, sequitur, vasa, quae, quamdiu uterus contentis est distentus, sese non possunt contrahere,
eo in loco, ubi placenta soluta est, eontinuos fundere rivos sanguinis, donee ne gutta superstes nisi praesens adhibeatur auxilium. I. XV.
Haemorrhagiae uterinae variae Oceasionales eausis ansam praebere possunt, quae, praeter externam violentiam, ut ictus super abdomen receptos, e sus ab alto, pondera gestata, vestes arctius abdomini adstrictas, M. ad ea reserri possunt, quae lamguinem in majorem motum excitando eogunt ut rum ad se contrahendum & fetum ejiciendum, Vel alioquin placentam ab utero χlvunt. Hue adnumerari possunt animi pathemata vehementior peblentia , stimulantiaque pharmaea, vomitoria & purgantia vehementia, motus vehemens, equitationes, saltationes, calor aestuans, vomitus, tui sis, sternutationes vehementes, venus exercita,
20쪽
Rctiones in pede &e. Histe addendi morbi varii
graviditati supervenientes, ut parox nus hysteri. Cus, paro mi calculi renum atque vesicae, colisca, alvus obstructa, intestinorum tormina variaι diarrhaeae & dysenteriae, haemorrhoides, abortua saepius praegressus, mola una cum fetu in utero existens.
Quando mulier ex amatorio complem concepit , quod plerumque & quidem optime fit primis
diebus post menses, Navia quaedam symptomata. ut nausea, vomitus &e. illam adfligunt, quae tamen non timemus, haemorrhagiam ne inducant, , cum potius resorbiloni partis cujusdam ex semine masculo in sanguinem, quam sanguinis copiae auctae adscribi posse videantur; sanguis enim primo men se non majori necesse est colligatur quantitate, quam extra statum Faviditatis colligeretur, sub finem vero mensis, item reliquis mensibus, si incidant, omni circumspectione sunt sopienda, ne aucta & continuata haemorrhagiam excitent, quae inprimis illis diebus ac hebdomadibus timenda. in quas alioquin inciderent menstruae periodi. Consuetudo menstruorum tantam habet Vim, ut primis mensibus sub statu graviditatis saepe sanguinis
fluxum instar evacuationis menstrualis experiantur mulieres, inprimis plectoricae. Hic fluxus quando ex vasis tantummodo circa orificium uteri repen tibus provenit, tantum periculi non minatur, ideoque terrorem non incutiat, 's modo sequentibus circumscriptus si conditionibus: ut non a gravi quadam procatarctica caussa inductus sit; ut tem poribus solitarum periodorum menstrualium inel- dat ; ut non fluat sanguis tanta copia, quanta extra statum graviditatis consuevit, neque tam longo