장음표시 사용
201쪽
elinque superbibit infusum, ut lenis sudor prorumpat. Pari ratione quoque, contra febres inte mittentes adhibentur Piluta , sic dictae, Sedatus
Restat nunc, ut coronidis loco mentionem Inseram methodi, a reliquis summe discrepantis qua, hoc morborum genus curatum etiam iri, sibi persuadent nonnulli. Abtinentiam , loquor, ab omni alimentorum genere, per plures dies exactissimam, quam, reluctante licet stomacho, toleranter tamen perseverant miseri aegrotantes, suturae curationis suavissima spe unice permoti. Ueterum dudum opinioni, innititur methodus haecce Vere singularis; etenim, suis aegrotis olim Celsus, omnem fere dissuasit per plures dies, cibum, non nisi aquam calidam illis concedens, simulque mentionem facit Heraclidis Tarentini, qui, in quartana primum alvum ducendam, deinde in septimii mdiem abstinendum, commendavit. Sub ipsis paro-xysmis hanc a cibo abstinentiam summe fore pro-fimam, quisque facile videt; utilitate etiam non carere omni, modicam & brevem inediam inter paroxysinos, aeque apparet, illis imprimis aegrotis, quorum Uentriculus crudis adhuc atque immutatis scatet ingestis. Diuturniorem vero plus justo abstinentiam, exitialem stupius in febre intermittente observarunt practici solertiores, eam que semper plus secumtulisse
ob Formul. invenies apud S. Sehum de formulis. p. 36I.
202쪽
tulisse damni, quam emolumenti p). Sed manum de tabula; nam Non, Lectores, Vobis scio quod cuncta placebunt , Nec misi quaeque placent, nunc me piget adder ex plura.
' f Ηujus rei adfert Ill. v. Smieten plura testimonia, in Commentar. ad shor. 762.
203쪽
PROOEMIUM. Remotissimis jam adhinc temporibus sanguis
non modo Vitae thesaurus a Plurimis reputatus est, verum etiam multi sapientum, vitam animalium in eo consistere existimarunt. Nuhilque certius, quam homines & animalia reliqua fine sanguine Vivere non posse. Licet vero ania mali ad vitam sit quam maxime necessarius, plurium tamen in illis morborum, immo mortis praematurae caussa evadit, Vel qualitate, vel quantitate, vel utrisque peccans. Ad propositum quidem non pertinet pertractare emolumenta atque dispendia,
204쪽
quae ex sanguine in sanitatem & vitam hominis
redundant, cum tantummodo. quosdam effectus cxplethora oriundos, Haemorrhagias nempe, leviter
umbrare in mente sit. Quo id vero facilius i a hanc dissertationem in XII. dispescam paragraphos.
Quarum prima vocis Harmorrhagiae tradet significationem, simulque ostendet, quo haemorrhagiae, quas pertracto , a caeteris sanguinis eruptionibus differant.. Secunda ejusmodi enumerationem sistet haemorrhagiarum , & vasa, e quibus proVeniunt, simul indicabit. Tertia Mscribet ipsam plethoram, qua emciuntur. Exhibebit quarta personas ad plethoram proclives. Quinta caussas plethorae in illis. Sexta enumerabit signa. quibus manifestatur. Docebit vero septima, quinam plethoricorum his praesertim obnoxii sint haemorrhagiis. Octava caussas, in ipsis haemorrhagias perficientes. Imminentis eruptionis signa indicabit nona. Decima prognosin. Decima prima curam praeserUM tyriam. Decima denique secunda ipsam curam.
Vocis umorrhagiae fignificatio.
Origine graeca vox haemorrhagia est. Componitur vero voce αἶμα sanguis , & verborumpo , & copiosiorem quamlibet sanguinis effusi nem cum impetu denotat. Hujusmodi etiam nuturae sunt haemorrhagiae, de quibus loquimur, conjunctae cum virium prostratione & cunctis symptomatibus, quae magnae sanguinis jacturae effectus, sunt. Ab excretionibus sanguinis a natura ad minuendam plethoram paratis, hae haemorrhagiae it que discrepant; talia symptomata nullas harum excretionum comitantur, nec illae quam levissima mala, sed secundam potius afferunt valetudinemo
205쪽
Neque menses, neque lochia idcirco ad haemorrhagias pertinent. . Neque fluxus haemorrhoidalia regularis periodicus. Neque insuetae istae sanguinis eruptiones, quae, secundum Auctores, loco mensium, e vasis auris externae, apicibus digito- Tum, papillis mammarum, umbilico &c. &c. erum punt, dissertationi huic igitur peregrina sunt. , Nec haemorrhagiis inseri positant magnae sanguinis profusiones, e ruptis varicibus, vel anevrysmatibus vel vasis, vi externa laesis, oriundae, cum effectus plethorae proprie dici nequeant. Neque eadem ratione expressiones sanguinis, quae in diarrhoea ct dysenteria e vasis intestinorum, ut. in aliis mor- his, e v isis certorum viscerum, fiunt. I 'Multo minus gingivarim ire sco buticis cruentatio, eje- ctio languinolenta e faucibus & aspera irteria. FLbusdam perquam familiaris. .
H. IEnumeratis haemorrhagiarum quaestisnis. Haemorrhagiae autem, de quibus agitur, sunt, ' Homorrhagia narium. Oritur e vasis membranae pituitariae, nares internas, siaus frontales, maxillares & sphenoidales investientis. . D
Vomitus cruentus. Ex Vass ventriculi, intest, , norum tenuium viscerumque adjacentium. i. Mictus cruentus. Ε Vasis renum , ureterum, vescae, urethrae & corporum spongiolarum, quae ethram circumdant. ι Haemorrhagia uteri. Ε vasis uteri & vaginae, eaeterisque hujus visceris partibus. AN FHaemor.
206쪽
Haemorrhagis haemorrhesdalis. . E dictis vasis hae. morrhoidalibus in- & externis. '. . Hgmorrhagia cerebri seu Apoplexia sanguinea. Evasis cerebri, cerebelli, medullae oblongatae & m ningum. cerebri, praecipue: piae matris... Omnia haec Vasa, ut notum est, delicatis admoduni & teneris constant fibris tunicisque. Neque firmioribus membranis , nec fibris musculari-hus teguntur. Neque a partibus, in quibu3 .sita sunt, ita sustentantur, ut sacto magno. sanguinis impetu illorum expanso ac rRptura praecaveri. queat. Facilius itaque altim corporis humani. Vasi S. cedunt, , m Oxemque sanguinis copiam, pro magnitudine Xesuminis admittunt, ruptum magis obnoxiae. i
Pistho1 a d criptio. Vasis itaque g. 2:da indicatis residet plethora,
Adae supra modum expan ndo caussa primaria fit haemorphagiarum. Graecae etiam originis vox est plectora. a verbo impleo derivaba Majo- rem signifieat; sanguinis quantitatem , quam 'quae Commode a corde vasisque capi & moveri possit.
Ab au riuus quoad vasa & vires distinguitur ple-
thora. Per illam. modo descriptam intelligimus. Pori hanc vero non sanguinis tantum abundantiam, sed nimiam potius eordis & systematis Vanrum ad sanguinem reeipiendum movendumque debilitatem. Magnam igitur istam vasorum expansi mem, quae debili i aegroto, hecticis scilicet aliisque, in paro-xysmo febrili peculiaris esse. bsolet, strictiori jure , . Plethoram crediderim, ut a quibusdam auctoribus, nominandam fuisse spuriam. Ita enim plures intempestivae & noxiae venae steliones impeditae esserit,
207쪽
ui egro saepius sanguinis penuria laborante ' nominis tantum gratia , institutae. Nunquam itaque spu iam illam intelligendam volumus, quotiescunque in dissertatione haec vox plethora occurrit, sed
Subjecta Plethreae. ' , Ad plethoram vero praecipue dispositi sunt, qllorum ventriculus, intestina & reliqua viscera,' escaciori munere suo fungendi vi praedita rint, &qai vehementi appetitu instructi, ingesta rite concoquunt. Id vero eo imagis quando cor Vasorum iqae systema ea gaudent capacitate , ut majorem stligulnis copiam facilius recipiant, vi motrice de- 'tiliori ; ita ut chylus in sa figuinem delatus', et lente imidisceatur, & in sanguinem convertatur, a eoque eum materiis, quae per cutem & renes e cernuntur', ab illo 'nihil' perdatur; quod in illis seri solet, quorum vis vitae sortis celerisque. Ple- thorae ergo praesertim obnoxii sunt sanguinei tasanguineo - cholerici, quia illorum corpus vitaeque vires dicto sese habent modo. Melancholici autem& melancholico - cholerici ob firmitatem fibrarum earumque vim agendi ad eam minus proclives ceris nuntur; si Vero per fortunam licet opipare vivere, digestio rite fit, abuίdantior in illis saepius gi- 'gnitur sanguis, Venis tamen potius quam arteriis residens, quum hae difficilius dilatentur cedantque. Sunt auctores, qui sanguinis copiam in personis modo memoratis, vocarunt plethoram ad vasa; plethoram vero ad habitum, quae in supra dictis locum obtinet. In nonnullis jam in pueritia adolestentiaque oritur plethora, ad sexagesimum ispius annum durans. Anno decimo tertio & quarto uti plurimum: in sexu sequiori apparet, illius ad . quin-ι 'o i N 4 FD
208쪽
quagesimum usque comes. Haec vero, ut aia,
Causse Pistbora. Cum in eorpore plus sanguinis paratur, quaneonsumitur, oritur plethora. Copiose assumtus stbeno nutriens cibus potusque, consuetarum excretionum sanguinis aliarumque evacuationum suppresso vel insuffcientia, motus necessarii desectus, χ- .mnus placidus & diuturnus, animusque incurivi, atque tranquillus, caussae illius sunt. Remotae prae , terea quaedam sunt caussae, sanguinis aeque in istius- , modi corporibus praeternaturali accrescentiu laven tes, ut commoratio in regionibus, aere tempera to, potitis autem humido quam sicco, iudςnti bus, vestitus praeter necessitatem dons , aliaeque illius generis caussae, quibus solidorum fibrae pedetentim laxantur, circuitus vero sanguinis ac se.& excretiones inde pendentes retardantur, S consequenter supra tempus retentioni partium nutrien. tium in sanguine praebetur ansa. In praedispόsitis hisce caussis perficitur plethora, juvenili celerius aetate, virili tardiu . . .
Cognoscitur vero plethorae praesen' in sanguineis sanguineoque choleri eis, ex habitu corporis florido subtumidoque, faciei inprimis, oculis rubris & scintillantibus, phlogosi frequentiori, venia tumentibus pulsuque magno & celeri; in melan. cholicis autem dc melancholico- cholericis ox venis aduo turgidis, ut in stiperficie cutis, praecipue . . frontia
209쪽
frontis & extremitatum, instar tensae tactuique durae se praebentis chordae jaceant; ex pulsu deinde
magno, forti & celeri, capitoque praeter morem gravi. In cunctis praeterea dictorum temperamentorum personis ulterius se prodit plethora crebriori capitis dolore, continua corporis lassitudine, aurium tinnitu, vertigine, & ad minimum corporis motum, cordis palpitatione, angustia spirandi insequente sanguinis orgasmo nonnihil durante, ac se pius anxietate & inquietudine. Haec licet signa plethorae ordinaria sint, sub initio formationis illius omnes tamen non adsunt; sed crescente ple-
Subjecta Haemorrhagigrum. . Εnodatis sic caussis haemorrhagiarum ad horum morborum progredimur disquisitionem. Cum jam .paragrapho prima descriptionem, secunda enumerationem illarum fecerimus, sine ulteriori ambage ad personas praecipue illis obnoxias, conferre
nos possis existimaverim. E supra allatis, in fine g. 4:tae inprimis, patet, omnes eos id esse in genere, in quorum corpore perfecte, vel quoad maximam partem, formata est plethora. Illud vero in specie valet de plethoricis sensibilioribus tene- brioribusque solidis, & sanguine valde fluido ac mobili , gaudentibus. Ρorro de Omnibus , quorum parentes haemorrhagias saepius perpessi sunt. AEta- tis tamen respectu haec di ositio differt. Ita enimplethorici pueri, juvenes puellaeque, a decimo ter-:tio ad decimum octavum, & quod excurrit, a num , ad haemorrhagiam narium proni, posteriores nominatim, si te pestivus defuerit mensium fluxus, vel debita quantitas. Adolescentes virique ad haemoptylin, praesertim cum antea narium
210쪽
Iaborarunt haemorrhagia, vel etiam, ut haud raro cortis subjectis solet accidere, cum fluxum haemorrhoidalem experti sunt, consueto tempore deficientem, vel plane suppressiim. Foeminae juniores, quarum menses aut lochia non debite fluunt aut omnino supprimuntur. Omnes vero hae personae illud eo magis sunt, si pectore angusto &
plano, vel dorso male constructo, vel collo nimis Iongo praeditae, vel parentibus genitae haemoptoicis aut phthisicis, vel si omnes hae circumstantiae smul concurrunt. Ad vomitum cruentum, plethorici qui inferiori aetate haemorrhagiam narium, virili' fluxum haemorrhoidalem perpessi sunt, mulieresque natu majores & minores desectu mensum laborantes. Eo autem prius certiusque in hunc morbum incidunt dictae personae, vasis ventriculi viscerumque, vel ob haereditariam dispositionem debilibus, vel si a perversa diaeta, aut frequenti remediorum irritantium usu partis virium & activitatis jacturam secere. Ad mictum cruentum, quorum systema urinosum a natura supra modum tenerum 4 tunicae inprimis vasorum, potissimum quan- .do defuere consuetae excretiones sanguinis, aut debilitas, vel prorsus certorum Vasorum renum, ureterum &c. &c. ruptura, crebriori diureticorum
usu. effectae sunt. Ad haemorrhagiam uteri H
thoricae mulieres, quarum systema' uterinum ah
tura debile, quibusque menses pridem nimis copiosae, deinde insuffcientes , vel plane per intervalla suppressae sunt, aut apud quas regularis fluxus haemorrhoidalis ad tempus non rediit; omnium verum primo uxores partum olim dissiciliorem enixae, aut quibus placenta sub graviditate avulsa est. Ad haemorrhagiam haemorrhoidalem, viri plethorici j niores senioresque, qui juventute frequenti narium haemorrhagia, postea vero fluxu haemorrhoidali periodico laborarunt, remediis ex coe, jalappa &