Caroli a Linné ... Amoenitates academicae seu Dissertationes variae physicae, medicae botanicae antehac seorsim editae nunc collectae et auctae cum tabulis aeneis. Volumen primum decimum ... curante d. Jo. Christiano Daniele Schrebero ..

발행: 1785년

분량: 341페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

311쪽

levat; unde particulae in sanguine nidulantes, acres, salsae, aut in putredinem Vergentes , foras ejiciuntur. Rus ope. non tantum Ventriculus & organa chylopaea roborantur, Verum etiam tonus

. partibus solidis conciliatur. Hinc facile patet, quanta sit ejus necessitas, omnibus, iis vero inprimis, qui cibo salso, duro & concoctu difficili vitam sustentare coguntur; aut qui vel minimam latentis Scorbuti suspicionem produnt. Quamdiu

enim quotidiana contentione, corpora ad sudorem Usque exercent, tamdiu etiam a Scorbulo sunt immunes, quemadmodum nautarum, remigum & fa-hrorum in ossicinis ferrariis docet experientias . Cum vero vel labores fugiunt otiosi, vel etiam negotiis, quibus corpus fortiter moVetur, oce pari non possunt, ut milites in castris vel navi-hus g9, fartores, textores, Aulici, Eruditi, & nihilominus salsamenta eontinue & avide devorant, fieri non potest, quin a retenta in corporibus acria monia salina, Scorbutus acceleretur. of SaI per sudorem & urinam e corpore eliminari extra omne dubium est. Attentione sane dignum, ait saepol Iaudatus Lino quod salia quaecunque. in machina humana , quoad naturam commutantur, & in homogeneam ou ammoniae lem abeunt. excepto sale muriatico, quoa omnes tam fluidorum quam solidorum vires eludera videtur. Etenim indolem suam in eorpore jugiter sese vans, sine ulla mutatione per destillationem ex urina

obtinetur, si quis aliquam salis portionem comedit. P. 88. O Inter septem Seorbulleos in nave periclitantes, quamoead minimum fuisse milites, observavit Roave. In elassea expeditione Illustri Anson plurimi milites sco huto moriebantur, quippe qui in navo laboribus occvnpari non poterant.

312쪽

ή:o Animi pathemata, ut sunt terror, metus & tristitia, Scorbulo occasionem quoque dare Medici observant h). Scorbutici, ut pusillanimi &ad hypochondriasin proni, g. III.) a levi caussa terrentur, vel in tristitiam incidunt. Quod hi .

etiam adsectus ad Scorbuli genesin quidquam comserro possint, iis paradoxon non erit, qui terrordi vel tristitia excretiones in humano corpore impediri noUerunt. QJam igitur Scorbuti proxfimam in Acrimonia salina unice consistere, ex dictis constat. Etenim ex memoratis caussis, una vel pluribus, partitulis salinis, mox stimulantibus, dein rodentibus, oppletur sanguis & dissolvitur; unde vascula tandem tenerrima exeduntur, &, ubi longas ma-l.m habuerit moras, totius Machinae sensim praeparatur interitus.

Cognito morbo, ad ea quae juvamen adserunt,

properamUS.

Stadium Rum. Atque adventanti quidem Scorbulo occurritur iis, quae humores corporis blam dos, puros atque dilutos reddunt, ratione simul habita Diaetae seu causiarum occasionalium. Hinc protinus danda sunt lenia alvum ducentia , dein succi herbarum recentium propinandi, in quibus cpntra Scorbutum, maximum est praesidium. Sunt vero hi, ex Cochlearia, Nasturtio hortensi, Card mine pratensi, ceterisque ex Tetradynamistarum ordine; Acetosa, Beccabunga & Tropaeolo, qui vel per se, vel lactis sero mixti, sumuntur. Cui firmior

313쪽

strator stomachus est, Cochleariam crudam &Εrysmum barbaream interkrasse9 comedere, non sine emolumento potest. Sed si recentes herbae haberi non possunt, ut hibernis mensibus apud nos accidit, conservae antiscorbuticarum herbarum. quae in ossicinis prostant, deseduim supplere possi int. Quibus, si aliquantulum Corticis I inter i additur, Stomacho forte magis conveniunt Prodest quoque lac omnis generis, s Ue e butyratum, sue purum, recens, idque Vel asininum G, vel caprinum 0, vel, si ea non adsunt, bubulum V a San

D cortex Winteranus, qui etiam sub nomine Canellae albae': in ossicinis prostat, sapore aromatico praeditus, Venα. triculi vires insignitur auget & Seorbitio maxime resistit. teste Hermanno in Lapide Lydio, quippe qui nautas in expeditione navali a Wintero instituta, non tantum a morbo immunes praestitisse, sed etiam inveteratum deispulisse malum, traditur.

Hippocrates in Ileo melle. praescripsit. Foelii. magno, lae asininum eossiim eum De intern. Asserit. 546. edit In Lae caprinum comnabendat Lind p. et s. . 1M Egregium Lactis usum in Seorbulo confirmat mese ferks in Ohfersations de Medecine des hospitaux milia

tarres; emus verba, latine reddita, adferre haud piget: De praesentia aerimoniae singularis in sanguine Scora huticorum convicti . concludimus illam cum Duthesi muriatiCa esse intime nuptam, ideoque scorbuli caussam . proximam esscere. Hac theoria ducti, curam per munis dificantia, demulcentia & incrassantia instituere conati sumus, & ex voto res successit. Nam ubi deerataia antiscorbutica spem frustraverunt. mane aegroto dediis mus lactis vaccini uncias sex, & prandii loco. portio

nem oryaae in lacte coctae, idemque ad ecenam' pro

potu ordinario praescripsimits Fumariae tenuem infusonem, & ad os colluendum Spiritus cochleariae drach-

mam, cum decocti N urtii inciis tribus, mixtam,

314쪽

citri vel Cremore tartari paratum, praeprimis, si per longum tempus usum praebet quotidianum. Juvant etiam in hoc stadio lenia sudorisera, quiabus cutis spiracula servantur aperta. Optima vero sunt, quae ex Sambuco ejusque floribus aqua praeparantur. infusa. Pauperibus & quibus jam laudata remedia nimis pretiosa sunt, sufficiant Insula Rad Armoraciae, Raphani sati vi, Herbae Trifolii aquatici & Fumariae, per aquam vel tenuem cerevisiam confecta: vel Decocta ex Radicibus Britannicae αturionibus Pini. Iis quoque Allia atque Cepae stequentius sumtae, & trito eum aceto Sinapi condita prosunt alimenta. Non desunt quoque exempla optimi successus ex Decocto antiscorbutico, quod auctorem Bellovium in castris Poloniae p. m. Regis Caroli XII. medicum famigeratissimum agnoscere putatur, qui ejus ope, S rbutum ab exercitu Sue-eano profligavit. Paratur vero hoc ex herba Sedi acris recentis uncia, quae in libram cerevisiae infunditur, & cujus unciae tres smul propinantur Dulcamaram quoque insigni laude contra Scorbu- a tum. PorreTimus. T. F. P. 324. Vide etiam Hos anni Medu rat. Sas. T. IV. p. 29. Quin etiam, cum in Lappo- n a Scorbutus graviter adfligeret Monticolarum plurimos, qui initio hujus Seculi e Germania, ad res metal- I licas ibidem tractandas, vocati erant, & se a Lapponiis' bus magica arte Vexatos putarent, omnes, quotquot' hoc morbi adsecti fuere, sanavit vetula in pago Heden,' idque solo lactis usu protracto. Dum captivos e Mose ovia Suetos in patriam.reduces Scorbutus pessimus infestaret, vetulam aliam, Carolia coronae, in lectos omnes sanas e refertur, ope Tonnae ' unius Turionum pini, sedi aeris tonnae octavae partis, nec hon Aluminis unciarum duari cum semisse. Mixta

haec et quedamur in aqua. α aegro unicuique libra quos . ridie bibenda porrigebatur.

315쪽

tum extossit Cl. . Sotu diues o . Sed Diaetam aegro ii ordinare maximi est momenti. Vivat hic in

acre calore temperato, Vel si ejus opportunitas non est, vestimentis tamen bene sit munitus. Des diosam vitam effugiat, ac salsamenta imprimis & qua vis concoctu dissicilia, vitans, recentibus, quantum fieri potest, Vegetabilibus vescatur. Stadium IIum. Sed aliam Seorbutus jam in-

Veteratus curam postulat, qui lenta remedia &segnes Medicos prorsus repudiat. Huic igitur cum leniora vix lassiciant, ad validiora, quae putredini resistunt, simulque corporis colatoria aperiunt, refugiendum est. Eminent inter haec, quae lolii su-Σum promovent, ut Allia, 'Ceppe , Porri, & inprimis Scillae Radix: illa variis cibi generibus apto miscenda sunt: hae vero Medicamenti instar, caute & ad granorum aliquot pondus quotidie est porrigenda. Putredini vero maxime resistunt, atque alimentorum pravitatem qmendant acida fere omnia, e Vegetabilibus praecipue expressa, ut Succus Citrorum, Malorum Aurantior iam, Liaeonum, qui, Cum ad protractum usum recentes & a si tu liberi servari nequeant. coctione ad Syrupi consistentiam inspissari possunt & in lagonis probe obturatis excipi , ut docet Lind p . His vero in vehiculo

aquoso dilutis, ea pro potu ordinario aegrotis porrigere necessum est. Si vero hae e non adsunt., nec Comparari possunt, acida mineralia, ut Spiritus

Salis vel Uitrioli, & ex his parata Elix iri a Vitrioli , Varia, acida, desectum sippleant. Sed ante omnia diaeta aegroti erit corrigenda. Proscribenda sunt

V a omnia

Q Λct. Paris. A. 176 I. P. 3. D p. ao . Huic usui magis inservit succus citri, vel acetum

. frigore concentratum, cuius praeparandi modum docet Pharmacopoea nostra Suecita P. II.

316쪽

omnia salsa, corrupta, pinguia, dyspepta; hisque

substituenda vegetabilia, radices & herbae recenotes . fructus horaei, ut sunt Mala, Pyra, Pruna, Cerasa, cetera, praesertim recentia, vel si haec haberi nequeunt, siccata. Sic in victus ratione potius quam in medicamentorum farragine, tutissimum quaeritur praesidium. Interdum etiam Cortucis Peruviani usus commendatur. inprimis ubi Ulcera cruda puris benigni beneficium non admittunt. Cetera, quae ad eorum curam pertinent, huc adferre supervacaneum ducimus, cum otium

nobis factum sit in Dissertatione de Ulceribus Λ:o1769 a nobis heic edita ac defensa Q. Scorbutus vero purgantia sortiora aegre admittit, sed, ubi opus est, lenia semper postulat. Venaesectioinni quoque heic raro locus est, ut Eugalenus, Graim

ger & Lind, multa edocti experientia, confirmant. Stadium IIIum. Sed longe dissicilior cura est, ubi Scorbutus, ad sum m culmen prOVectus, morbis aliis gravioribus sese adjunxit; quod enim congrua Diaeta non suppeditat, id a Medicina frustra exspectatur. Symplomata tamen mitigant remedia jam exponenda. Si sanguis e naribus, Ore vel qua demum cunque parte profluens, interitum aegro exhausto minatur, acida mineralia diluta, guttatim & saepe dari debent, hisque recte adjungitur Cortex peruvianus, vel forma pulveris, Vel ex vino rubro decoctus. Si vero Dysenteria, gravissimum illud Scorbuti symptoma , urget, caute mercandum, ne vel salutaris sorte evacuatio nimis cito sistatur, vel protracto morbo aeger succumbat. Protinus igitur Rhabarbaro humores irritantes recte evacuantur, dein lenia adstringen tia, opto mixta, dolores mitigant & intestina roborant.

317쪽

borant. In graviori casu paullulum Aluminis haud incongrue datur, scd parca manu, & electuariis adstringentibus, ut Theriacae vel Electuario Fra- castorii additum. Ipacacuanha Spiritu Uini infusa usu se comprabavit egregio in No comio navali ad Port- Mahon r) ; neque hoc in dubium VOe bit, qui & Ιpecacuantiae vires in Dysenteria & Spiritus Vini eximiam in acaris necandis virtutem perspexit. Ubi vero dirus Hydrops Scorbutum exincipit, evacuantia quaevis, praecipue Vero Diuretica, tentari debent. Scilla vel allio tum opus est, adhibitis interea remediis e regno Vegetabili, , inprimis quae a Radice armoraciae Raphano vel Sedo contra Morbutum laudantur. Sed haec omnia in summo Scorbuli gradu parum proficiunt, siquidem causae, quae morbum exitarunt, aegre admodum removentur: quapropter omne feret punctumue

qui Diaetam sanitati contrariam tempestive mutare potuerit.

l. VII.

Restat iam, ut paucis disseramus de modo,

quo Scorbutus in castris, navibus & ceteris locis, ubi frequens & simul saevus esse solet, aVerti queat. Quemadmodum vero, ut antea diximus, cauine mali praecipue vitiis Diaeteticis constant, ita Diaetae ratio in Prophylaxi maxinae habenda est. Moderata aeris temperies ante omnia eligi debet, &qui in frigore vel humido aere diu viUere coguntur , vestimentis a gelu & pluviis corpora muniant.' vegetabilia, quae per aliquod tempus succum in- Corruptum servant, ut .Eoma, Mala Citri &Aur n-tiorum, nec non cepae, allia, porri, cetera, Vel V 4 con-

G Expertus est Chirurgus cir te & Lindeo aperuit

P. 258.

318쪽

possunt. Inter alimenta quotidiana adhibendae sunt herbae oleraeeae, ut Poe tulaca, Lactuca, Spinacia, Endim, Rumex patientia, cetera, quae Omnia, sale condita, optime in diuturnum usum serva tur. Cucumeras quoque sativi & imprimis Brassiea

capitata, sale condita Surkil o inter omnia egregio sito' usu eminent, quibus ob exploratam contra Scorbutum virtutem, in navibus, Indias p tentibus, nunc communissime victitare moris est. Nec minor prudentia in potu quam in cibis requiritur ; nam aqua corrupta & putrida, quam sub Iongo itinere bibere nautae coguntur, si scorbutum non facit, malum thmen insigniter exasperat Sanitati potius conveniunt Vina dulcia, pro potu continuo, aqua diluta; Succi pomorum fermentati; Cideo Cerevisa, sive mera, sive herbis anti scorbuticis & inprimis Turionibus Pini condita

Tali strunt.- fl). Sed praestantius in hunc usque ciem nihil inventum est potu illo, ex Μalto, aqlia, cocta superassula, parato, cujus inventionis gloriam jure sibi vindicat Q. Macbride, Chirurgus apud Anglos experientissimus f . Sequenti vero modo id parandum curavit. Sex libris aquae ebullientis duae librae malit insunduntur, mixta bene agitan

1be fame at Sea. Lond. Ir64. Scorbutum a defectu aeris fixi in corpore humano oriri autumat noster , ide que non tantum Iniusum Μalti, quod in corpore esse vescentiam subit & aerem fixum generat, sed etiam Salia Alea lina fixa cum acidis maxime commendat.

319쪽

tur, per aliquot horas tecta reponunt ir ae demum colantur. Hujus infusi malii duae librae non tam itum Scorbulo laborantibus, Verum etiam sanis

quotidie dare jubet; sed a parva dosi ad majorem

adscendere oportet. Alvum movet, &, propter blandam vim , hoc remedium ceteris Omnibus, etiam vegetabilibus recentibus, auctor anteponit. Ut vero excellentissimum hoc & generi humano utilissimum subsidium experientia quoque confirmemus , particulam Litterarum Clar. Forser, quas nobiscum communicare Illustr. D. Praeses dignatus est, heic adferre lubet u9. Tantum autem valuit

hoc potionis genus in Itinere, quod ad Terras australes incognitas instituit Cl. Foryler, ut, per V s trie

x Dat. d. 4. Cal. Aug. 377s. Cum nonnunquam ultra viginti hebdomadas in mari procul terra Vagaremus, nec quidquam aliud nisi carnes salsas comederemus, neque nautae tempore pluvio & ventoso per complures dies Vestes mutare madentes possent, tamen vix unus & alter Scorbulo laboravit; quod unice adscribendum quod nautis una cum carne, Brassicae Oleraceae capitatae sermentatae portio distribueretur pro cibo ; deinde si quis symptomata Seorbutica & ingruentis signa morhi h/beret, illico ei quotidie infusum Malti, unde Cerevisia fieri solet, recens propinabatur; & si iam morbus oh-stinatus quemquam invaserit, usque ad 4 vel e libras per dies ei porrigebamus, &, mirum dictu, vidi homines misere affectos Scorbulo, brevi spatio convalescere, quum nullum alium praeter insulimi Malti illis daretur remedium. Iam vero mea quidem sententia & experientia teste, Brassica sermentata per triennium & plus quam nouem menses optime conservata fuit, & hodie cum haec scribo, hujus fermentatae aliquid pro prandio comedi cum aliis cibis, idque erat optimi & grati saporis, adeo incorruptum, quemadmodum id fuit cum in navem primum imponeretur. Maltum per triennium optime in doliis servavimus, at tertio anno pars aliqua mucore Corrupta erat. Brassicae fermentatae so dolia in navem fuere imposita, & Malti tantum undecim, verum maxime capacia.

320쪽

3 triennium, nautarum nullus Scorbulo periret, sed, quod mirum est, duo tantummodo nautae, unus infelici casu & alius Ρhthisi, morirentur. Ceterum, qui Scorbulo opportuni sunt ad serios corporia motus sunt compellendi; iis vero qui morbo jam laborant, exercitatio caute instituenda est, ne illico suffocentur, cujus rei tristem experientiam adserunt Lind & Rouppe. Motu quoque memborum, praecipue ambulando, contractura genuum praecavenda. Aer in continenti salub is mirum in modum corpora reficit, & non tantum Scorbutum pellit vo, verum etiam homines a mo ho immunes praestat, id quod navigatorum eXemplis quotidie confirmatur.

V Dum ad Insulam Ninian inquit nautae nostri pervenerunt, aeris terrestris salublitatem illico experti sunt: nam cum in Pelago intra biduum ax homines moriebantur, nunc quamdiu in Terra degimus, Io tantum morbo occubuerunt. Anfon Voyage L c.

INDEX

SEARCH

MENU NAVIGATION