장음표시 사용
591쪽
est in loeo Anima latronis,erat beata quo ad ratum: sed non quoad locum in triduo: & sic loquitur doctor
de beatis,& damnatis,quo ad statum, di locum aulus etiam erat beatus quoad statum, sed non locum. Similiter daemones qui sunt nobi istum, sunt damnari seeundum isatum, sed
non locum: tunc qua Mo est:v:rum beati existentes in coelo empyreo cognoscat INPnas damnatorum existentium in inferno: dicit doctor u= ati pollunt cognoscere aliquid duplim si cito uno modo in proprio genere, unde cogeos cerς inplO- ος si ' prio senere, est habere cogni tionem,quae causatur ab obie cto, uela specie illius obiecit, uel ab siquo aequi ualente illi. H rix ut uideo albedinem, in proprio genere uideo: quia causatur ominum ab existentia, etiam cognosco ros rari per speciemarcissae notimp g liae vocantur notitiae in proprio genere uel notitiae uesperti-nt: quia idem est tunc ponitur propositio.
Adhoe aliquis intellectus creatus cognoscat aliquid in proprio genere, di hoc notitia intuitiua requiritur debita di
ilantia: Lati autem in paradiso existentes non sunt in debita distantia, ut possint cognoscere pcenas damnatorum in tanta distantia, cognitione intuit tua, de in proprio genere. Ultra dico, notitia abstractiva,quae uocatu in proprio genere, quae fit per speciem non requirit determinatam distantiam , benc requirit ut determinata distantia ad habendum speciem: sed ad cognoscendum per speciem, non requiritur terminata distantia. Et ideo si esset aliquis beatus,qui suis.
set in inferno, di remansiiset species in intellectu seo, nonne per illas species in proprio genere, di abstractive posset habere notitiam de illi, poenis quia licet requiratur determinata distantia ad habendum speciem, non tamen ad intelli aedum per speciem. Qui equid igitur sit, beati existentes in citio empireo,non possunt primo habere notitiam in proprio genere de poenis amnatorum:& dico primo, ad soluendum arsumentum dessa specie intelligibili: quia tunc non cosnosmet primo per
speciem quia iam prius cognouit.' Dices nonne possunt cogitoicere aliquo modo istas poenas damnatorum: Respodut doctor ae sic, di hoc cognitione quae est in verbo.Vnde coenoscere aliquid in uerbo, id est inel seniistia diuiua, nihil aliud est quam per cognicionem,qua cognos.
eo essentiam diuinam, di Per illam cognoscere aliquam erea V iura: tunc illa cieatura qui coῖnoscitur, dicatur cognosci inueibo: di dico u tu per illam notitiam perquam uidet .essentiam diuinam, per inani uidet tot sicu i placet Deo, mplexe, de incomplexe,& affirmat lue.
Ex quo sequitur ςorollarium, V non in imaginandum mcognosccte tu virbo, sit cognoscere unum in quo omnia relueent sicut in speculo, q .i imaginarentur 9 essentia diuinast similitudo ommum rerum: sia uerum est, P essentia diui.
na est in fisita,- minenter continet omnem creaturam: de
se notitia de i: lo obiecto representabit quicquid Deo placebit:& se creaturae rellicent in ei lentia diuina, id est in notitia quae habetur de essentia diuina. - . Dices arguitur sic. Gentia diuina est obiectum determinatum ad unam notitiam, scilicet diuinae essentiae,ad unum representandum: igitur non poterit Omuia ista representare.
Respondet mor. Aliquid dicitur esse illimitatum, Se inde
terminatum dupliciter: scilicet passi uc,& umVnde potentia illimitata uς,ad recipiendum. uocatur potentia eor tradictionis; sicut materia,& est illamitata dupliciter. Vno
modo quo ad disparata: quia materia ligni potest reciperela imam terrae, clapidis,di sic ista potentia pol serina, di
ratas iecipere scdo est iudeterminata seu illimitata ad eou. tradictoria, quia scut recipit illam tormam, ita pol non recipere, sicut ipla est limitata ad disparata, de ad contradictoria, ista potentia passa ua i limitata, & inde terminata, limitaturia determinatur ab agente, & producente istinam in illa potentia, vel materia: ilia igitur illimitatio qua materia est illimitata ad disparata, utrum excludat coultadictionem Non. quia pol recipere boc,&non recipere.
πιι Miad.. Alia est potetia illi mirata active, de ista est duplex quaedam est illimitata ad disparata tan: um, sicut sol est inpotentia actim is dis ae ua illimitata ad disparat ad producendum rani,vernae, uel alia limoi.Ilia illi mi iratio ea laudat contradictione, cuius roest: quia passis approximato, non pol sol no producere taloso. iis essectu.&sic soli, et Dictu illimitatam ad disparata: sedis adiuinam excludit determination. contradictionis quia solito pol non ovo producere rana in maturia disparata. Alia est illimitata ex in. lectione sua, de est illimitata ad cottaria disparata, de corradictoria,ea sua perlectione insuit sicut egeuua diuiu qui estot ν esset
illimitata ad representaniasi hoc, vel n5 representandu, rem
colui adactoriu,ad tepresentaudu a bu, de nigrunt ecce cotti ria:ad representaudum boucin, ta asinum cccedi parata experiectione est mi aediuiuae: igitur, ipsi hi sentia pol represen are contraria, disparata, de contradictoria. i. t repreleut re di non representare: de ratio huius ultimi est quia ipsa uo arci rei curat ius mediate sua voluiitatevi vult uidetur, si vult no videturni militer ii vult aliquid, videtur in uerbo. u uult, allu: si uult uidentur contradictori uel contraria. dcc. Dico ultra, ut tu ecte ut in diuina determinetur ad represent dum hoc,vel illud, nihil iniperiectionis est in ipsa essentia diuina: ut ro hoc Faliquis videt solum solum mellentia diuina, utrum Pyhoc ut aliquid imperiectionis in talentia diuina o inde crurinatioue istam Non. ista excludit det et minationem contradictionis, id est ipsa non est solum deter nata ad contradictoria.
Vnde potentia illa illimitata esse tradictolia, ex ludit determinationem, quia si sit illimi tata, non est determinata; illa quae est deter iuuata ad disparara, bene excludit determi
Potest igitur poni. r beati Possunt cognoscere pimas dam
Sucundo uidendum quomodo hoc est. Sce.ὶ Quaerit doci quo eu possibile, i beati eos noscant pcenas damnatorum. Respudet doci e iii damiratis est duplex ponascilicet damni,&sensus:damni est carentia botiti idinis, quae deberet esse in illis damnatis: eo est maximum matu, non in ratione pinuq. sta piaena danni est carcntia beatitudinis quae de ret ineste carentia quo cognoscitur: priu tioncs cognoscutur per suos habitus, ut dicitur primo de at a. Rectum est index sui,&obliqui: unde carentia nullupradu entitatis dicita ideo est dissicultas utrum carenti pollini cognosci tu verbocu ncm videantur nisi per habitu, etur lue et non possunt primo cognosci in verbo, nis quia tu uerbo continetur ista um Privationum liabitus, quae sunt entitates positives & cuellen traei uina eminem et contineat omnia entia, v rucOutiueat non curia, ut priuationes non. quia non habent ideas in ellentia diuina.' id hoc eii dicere Respondetur hie Idea dupliciter accipitur.Uno mo accipitur Idea sumaliter, ta sic no est nisi notitia alicuius. Alio mc capitur idea pro re cognita, deiic capitur obiective. ideo tequit conua D.4homam; Slde no sunt respectus imitationis creaturam ad ipsam essentiam diuina. Breuiter Idea non est nisi notitia, uti res cognita Ex quo sequitur, et res habere ideas in euentia diuina, nihil aliud est, quini illas res eosnosci in essentia diuina: id est per notitiam perquam agnoscitur essentia diuina, & sla essentia diuina habet rationem ades pro quanto res c Vnoscunturiaeuentia diuina, priuationes quae inhil sunt, uon habent Ideas ines ciuia diuina id est non cognoscuntur Primo inessentia diuina: sed cognoscuntur ptimo per habitus suos di infinit AI x illis inieri doctor,T damuati habena quintuplicem poena: Primo habent rinam damni, oui. caret beatitudine ster na, cundo quatuor alias poenas habent, quae sunt pcenae senius. Primo habent tristitiam de illa carentia: id est nolunt e rerς ill gloriosa visione, de carent, ideo tristantur:&illa tristi tia non est pena danm: sed poena seu sus, bene habetur de pti a domi.Secunda Ps sensus est itissicia de culpa, de de peccatis luis ueςordantur se iecisse tot peccata cognoscunt te esse in peccato tristantur, & dolent se fidicisse tot peccata: Ed dico ae son tristantur de istis, quia sunt olimsiua Dei, sed quia sunt inducti uarix ,ec inducunt eos in pinnam: de dicit do-oox ut ista tristitia de istis peccatis vocatur vel mina eri iana est tristitia de detuntione pernetua in igne, quia nolui det intrario tristantur.Quartacstae appreheusone perpetua illius apnis,rv quem detinentur ab apprehensone aliorum, de cognosco ut et perpetuo sic aperehendent, di nolunt sie deti ueri: ideo sequitur quarta ita stitia.
Ex uno suquitur, istae 'ne sensus, sunt aliqua postiuarisit ut illa possunt uideri tu uerbo, cu lint vera res. Ex quo sequitur igitur, T beati existotes incito empyreo, possunt in verbo videre omnem pina sensus Gnatotu existentiu in inserno : eo P sui it vera entia positiua : quae entia post ua habentsias ideas in uerbo: id est ita stunt cognosci in verbo: id est in
potitia habit ade diuina mentia,per quam cognoscitur verbum, uel essentia:& hoe mere contingenter:quin uoluntas diuina, mere contingenter determinat essentim divinam ad istud, vel illud, representandum.
Tu dicis ut beati pollunt uidere raenas damnatorum in verbo, di credo τ vident ad cogitos a iustitia Dei, de inis ricordiam
592쪽
Deordiam,quam dominus illis fecit, &praeseruationem mul
orum inconuenientium. Et dicit doctor unus, τ non solum
beati cognoscunt illas pretias . sed quare hiarem illas poenas, di causas illarum rimarum.Supposito isto, T cognoscat ilias Panas, utrum uelint istas potias esse inficias illis dant natis , . Ad respondendum adisum quaestionem videndum est, ad quid sunt obligati Deo beat nutium sint obligati adco uibr -
. mandum uolun t cm suam uoluntati diuinae in uolito: Pse. ει credo et i tunc dico et uolunt istas poenas in illis. Nonne Deus uulostas poenas esse in illis damisti. & beati o Migantur consormare voluntatem suam uoluntati diiunx in uolt
tocian hoc et uoluntas diuina uult, & uoluntas diuina uult
uus ponas elle in illis; ergo de illi biati.
- Dices isti uirgaudebunt beati videntes,& uolentes pinat: - dio Uschtabitur iustus cum viderit uindiciam:qui uide μ' iliai euas iusti infligi secundum diuinam iustitiam. - Dices, di forsan. beati non obligantur ad coruor manda uo
Obligantur. sed ad quid ad uolendum uel nolendum illud
v Deus uult illos teneri, uel uelle, te nolle: tunc est dubium, utrum Deus uelit beatos teneri uelle illas pcinas in damnatisse,praecipio uobis ut teneamini uelle illas poena 3 in damnatis vis m, utrum babeant aliquod nolle de poenis damnat rum molumus cristae poenae sint in istis: doctae conueniunt, u non habent nolle abii lutum de poenis damnatorum: dicunt
tame omnes, ae possunt habere nolle conditionatum. nolumus istas enas eue in illis si Deo placeret: quicquid tamen - . sit, quicquid habeant, uel nolle, uel aliquid aluid, non habent ιἷ-, H habent suuinium L. Murium de obieeiis persectissimo: Ec illud gaudium expellit omnem iri sui iam non solum contrariam, disparatam.
Secundo non habent tristitiam:quia Deus nunqua concurre-
causit,ad causandum dolotem, uel tristitiam in ipii . At mentum principale ea solutum de illa illimitatione, di alia: pro tertio est dissicultati ritum sint obligati beati ad volendum quicquid Deus uult. uolunt quicquid Deus uult, supple: si sat ob igati ad cons mandum uoluntatem suam
uoluntati diuinae in uolito. dummodo ostendatur eis, Noedo quod uolunt secundum, quod Deus uult eos uelle.
v. . uati beatitudo omni u beatorum si aequalis. potesse, M. b. MD qu ilio debeatitudine animae,&corporis ideo doctoria dimi ι. a est duas qones.Vna erit de beatitudine corporis: alia anim . . rio declaratione est mens doctoris, P ea tenso p nae, uel
gloria nunquam es de essentia poenae, & gloriae, secundum
correspondentiam ad mala, uel bona, sed intensio. Nam non in dubium, quin inter duos aequaliter merentes, unus bab bit inaequalem gloriam, uel beatitudinem extensiue quia qui
moritur nune in uno gradu pratiae, & alius deliine ad mille annos in i mili merito, an dissimiliter, uel inaequaliter praemiantur praemiabuntur a qualiter, quo ad illud quod per se respicit praemium, sed non quod per accideus tespicit. Doctor pro solutione istius qu rit primo, 'sio potest st
rei quatitas beatitudinis in indiuiduis eiusdem species, sicut incuabus animabus rationalibus. Hic non comparo animam ad angelum cum non lint eiusdem speciei. Et arguitur, i nullo modo possit essu inaequalitas beatitudinis, in indiuiduis eiusdem peciei. Primia sic arguitur. Nullus potest esse beatus, nisi quiescat in.habendo illud, quod appetit naturalis appetit; sed appetitus naturalis uoluntatis appetit summam uatitudinem, &sumniam persectione sua igitur non faciabitur nec quiescet, nisi attingatur illat imma beatitudo, A. per consequens oportebit ege omnes ae quales in beatitudinem:quia in summa beatitudine , aliter non esset quietatio, vel sit ratio: quia appetitus naturalis non
haberet illud ad quod inclinatur. R θ ιν Rei pondeo, quod maeuualitas,&c. JFra porro Respondetur ponendo aliquas pro postiones. Prima pro .
p si Onia. posti , dato ui appetitus naturalis appetat summam perie- a. nov. ctionem, tamcncum hoc stat,*etitii qualuas iube titudine indiuiduorum eiuslcm i ciet. a. mp. Secunda propositio. Ad hoc,quod appetitus naturalit satietur, uel quiescat, nuoportet, quod attingat summam persectionem vi quam incunatur, uel quam appetit. Tertia propositio.
Ad bo et appetatua naturalis quiescat ussicit ae attinaat
summam perlectionem secundum activum principiunt,quod est in tali ad attingendum illud.
Istud declarat lapis est unum graue, graue ad quid inclinatuis Ad deo lsum, di ad centrum. Vtrum quodlibet graue attingat centium non .quo igitur quiesciis quia attingit deorsit in secundum principium activum, quod est in illo.Nam habet paruam grauitatem, ideo quiescet insuperficie terrae. Ad propositum quaelibet anima habet propriam inclina
tionem, di appetitum naturalon ad beatitudinem aeternam:
tune ad hoc quod amma quiescat in beatitudine. Vtru oporteat,quod attingat summam beatitudinem non.sed quod attingat secundum principium activum quod est in ipsa. Quae M t assunt principia beatitudinis mamma s sunt merita . dispo- principiabasuit heu, ieeundum i sitiam distributivam meritorum da- -- ι re nobis Diotiam, & sic secundum. Quod lapis magis, uel in anis . minus habet de grauitate, magis. uel minus, tendit ad centrum: lic nos secundum quod magis, vel minus, habebimus de melius, masis, vel minus, ha imus de beatitudine. Ad primum argumentum.Quando isitur arguebas, appe- s lauta I. litus naturalis non potest quietari, nili attineat suam sun et mam peri ectionem, ad quam inclinatur: istaeuiatici,sed quietatur attingendo illam periectionem, secundum quod habet
principium in se, uel secundum principium quod habet in se.
Cum ulterius arguis. Appetitus liber,est abus uoluntatis, appetatus naturalis est inclinatio. pio declaratione ponte doctor e regiam propositionem. Voluntas nostra, habet tres regulas: habet unam superiorem habeaquae est uoluntas Dei, uel ratio recta in ipsemet ammarregu- tres reginata inferior, est appetitus naturali , tuc ponit alia Nostione. Quandocunque uoluntas seconiormat regii supeliori. stuanti . ipsa est Lmpliciter tecta: quando autem regulae in serioti, uel luntas ἔ appetitui naturali se conformat, non oportet, quod si recti, nisi lar te secundum quid. Vnde stat, uoluntatem este rectam, d. - .
e conformare se appetitui naturali, sed erit recta tune secundum quid, quia propter hoc non est recia, quia consorii atse appetitui naturali , uel propter hoc quod non consormae se ibi ed quia consormat se dictamini recto: ut appetitus naturalis uult capere modicum uim propter ali erationem, ii
Iunias se conformat illa, propter dictamen rectae r tionis: tuc voluntasse conformans illi, est recta.
Ex illis inieri doctor:u, appetitus liber, id est uolsitas, secundam recta ratione non vult bος de beatitudine, nisi secundum s Deus uult eum habere: di uoluntas diuina uult uia Quemque tantum habere de beatitudui quantam meruit., e appetitus naturalis nobis est datus ad attinet dum
persectionem summam, non sinplicitur,& summe,sea secundum quod habet principium, uel dispositionem attingendi. Eit notandum, quandocunque nos loquimur de delectatione,& de tristitia,que sunt passiones quod nunquam sunt in potest ite nostra, nisi quia actus ad quos sequuntur istae p. s - , sones, sunt in potestate nostra, ut in potestate uoluntatis est non delectati , quia in potestate uoluntatis est non habete riactum. Et ideo quando dicitur in textu, quod in potestate uo 'luntatis est non delectari,debet intelligi pro quanto in pote r Psate eius est actus ad ovem sequitur desectatio. Dico ultra, quod celectatio nunquam erit mala. nis quia actus est malus. & ideo confitendum est de actibus tamen per Missas passiones cognoscimus actus . iaco bonus contestar interrogat de istis passionibu .Nam quando dicitur, ego summe re uehementer delectatus sum, agnum est, quod actu, suit multum intensus unquam igitur passo dicitur bona, uel mala, nisi quia a ius ad quem tequitur est bonus, uel malus. Virum igitur uoluntas peccet in delectando in aliquo obi cto non, nisi quia actus praecedens delectationem, est malus. Secundo uidendum est&c. JSupponamus unum quod quando dicimus , quod merita misi a dicuntur esse principia beatitudinis,capimus ibi principium di in in large, prodii hostione praeuia, si nequaboc non baberetur: tim b-ι,- id est merita lunt dispostiones praeuiae, sine quibus Deus tia . . non daret beatitudinem. Ideo quaerat doctor ibi de principio actruo, te adhuc supponendo secundum doctorem nostrum, Quod uoluntas i curtat actiue ad beatitudinem suam: dc etiam intellectus:t sic sciCapiamus animam sancti Petri: ipsa habet maiorem be titudinem, quam anima sancti Lini, de magis intensam: tune quia utrum proueniat ista maior intenso ex parte animae Li mo Dii
ni,vel obiecit beatificis . . μ' -- Pro declaratione hui ut ponit doctor propositiones. Pri- ω.ma, potentia passiua beatitudinis, scilicet intellectus, de u
593쪽
Iunii , est potentia activa et quia idem est agens, te patiens,
hic: tamen alia, di alia ratione. Aeens quia producit: patiens quia recipit.Vnde de potentia palliua ponitur tegula. Potentia palliuae ii capax ad recipiendam totam petis onem, ad quam appetitus naturgiis inclinatur: & se potentia passiua est intinatae capacitat:s: quia non recipit tantam, quin possic maiorem. Atia propositio . Obiectunt beatitudinis est inlini tum, ita quod uultus pol et se beatus, nisi in obiecto infinito ut inlinitu est,& illud elisolus Deus, ubi e summa infinitas. Et ibi dissicultas, quare dicitur ibi ut infinita utrum oporteat ad hoc quod aliquis beati licetur in Deo, apprehendat eum ut infinitum idc ultra si apprehenderet aliquam creaturam tanquam insim tum, utrum ibi quietareturi' Respondet doctor potiendo aliam propoliti nem. Nunquam aliqua potentia quietatur in aliquo obiecto,nis attingendo periecti iasimum obiectum. Obioctum intellectus letioluntatis essens. Nunquam intellectus, uel uoluntas quietabitur. nis attingendo persectis imum ens. Ex quo igitur sequatur,quod postquam nulla creatura est persecti sit in umens, in nulla et eatura possumus quietari. Istu suppositis te spondendum est ad quae ilionem. Utrum inaequalitas beatitudinis, id eli quod sit unus beatior alio, proueniata potentia activa, uel passiua, supponendo quod uoluntas , di intellectus, active se habent ad beatitudinem suam: Petrus, ta Linus, habent intellectum & uoluntatem eiusdem speciei. Vnde uenit, quod unus habeat actum intensiorem Matitudinis alio: dicam quod non proueniet ex parte uoluntatum, quia possunt habere eundem conatum: so prouenit ex parte grariae,quae est partiale principium. Contra arguitur si Stat aliquem esie magii beatum,& minus habere de gratia, ut se iste habet multam gratiam, &multa met ita. peccat mortaliter, perdit gratiam,& sopita est si oria, sibi debita, tunc resurgat ad gratiam, habebit gratiam secundum quod nictetur habere, de non restituetur sibi perdita grati sed bene gloria sopita. Dices, dico tibi,quod prouenit ex parte obiecti puta Dei. Contra, iam dictum tu, PDeus ello bis ium infinitum,& obiectum infinitum non estinaequale Rei pondeo.Posuit diei quod licet obiectum infinitum non postet esse inaequale in entitate sua, poli et esse inaequale in actione,& agere iecundum maiorem, uel minorem dispositumem. Unde Deus magis edcurrit ad actionem illius antesiectus uel uoluntatis, quia maior est da spolitio in isto, quam in illo.Et qui est illa dis sitio maiora merita,& id coitia inaequalitas pote it prouenue a principio activo extrinseco, scilicet expalle Dei, tui magis uel minus agit, secundum maiorem, uel minorem dispolitionem, scilicet merita.
Lxistis soluitur quaestio. utrum in beatis possit esse principium activum beatitudinis inaequale Respondetur quod se,
quia principium totale intrius ecum, est uoluntas.&gratia, nonne ista pollunt este inaequalia is quia uoluntas cum gratia unius gradus, est inaequale principium respectu uoluntatis, ec gratiae trium graduum,comparando principium totale, ad illud principium totale, & principium illud totale est
aggrega uni ex potentia, di charitate, de ei inae. uale in beatis. Et ideo uidetur dicere doctor saltem probabiliter, quod inaequalitas beatitudinis in beatis, prouenit ex inaequalitate istius totalis principii,scilicet uoluntatis, tigrati A. Dices cotra. stat aliquem habere maiorem beatitudinem, in quo est minor gratia, quam & in alio: & alium habere mi norem in quo eli maior gratia,concedo, ista inaequalitas potest sui scienter assignara , per ista.Negatur consequentia,&ratio est,quia si si minor gratia, probabiliter et it maior conatus uoluntatis: s minor gratia, minor conatus. Vnde iste habet ni agnam beatitudinum de paruam gratiam: ista inten-Lo unde uenio non ex gracia,quia gratia est parua sed exinaiori conatu uoluntatis, & unusquisque habebit conatum uoluutatis, secundunt quod Deus uult eum habete beatitudinem, iste habebit magnam gratiam, de paruam gloriam.Vnde uenit hoc: ex parito conatu . Si sint duo aequa iter beati, de non habeant aequa. eni gratiam,qnae proportio init ibi uti ubeatituditiis ad principium activum erit propositio aequalitatis secundum quantitate quae est ex parte potetiae fc habitus. Viide tangit docior duplicem proportionem, scilicet proportionem aequalitatis quantitatis, di pio itionem aequalitatis qualitatu, proportio secundum aequalitatem quantitatis, attenditur penes totum principium activum, de se emaequalitas qua niuatis, quia ibi erit uoluntas, de gratia, sed proportio aequalis qualitatis, attenditur penes conatum. est
ibi uoluntas, ta Si alia, ni uuo: do inmutam tu alio, tu Pr portio raualis quantitatis: quia tot sunt agentia in imo, treii alio deato, de sunt duo scilicet uoluntas, ex gratia, sed nimili omnibus erat proportio aequalis qualitatis, quia non omnes beati habebunt aequalem couatum . Sed quids uolunt ne
Quaerit doctor, Utrum beati uelint aliis beatis tantam bea ratitudinem messe sicut uident ipsis inelse. ueatus laniis uidet Π ιμ- uirginem gloriosam, de tantam beatitudinem sibi inesse.utra ιμ-- auelit illam sibi ineste, scilicet uirgini. ab .
Pro declatatione notandum:quod quaestio ista est de ordine charitati sordo charitatis fit per amores, de dilectio uerita secundum auod duplex est status,scilicet viae de patriae: ita ciduplex est ordo charitatis, scilicet in uia, Scin patria. V 4 in natus charitatis in uia est talis, quod quilibet tenetiar magis
diligere Deum , dc ibi loquimur de bono beatifico i id est ad
maiorem gloriam. qualia sit . Secunda propositio. Quilibet uiator tenet se magis diligere, quamquam i que aliam creaturam:excepta sumatutate Chiissi, de loquimur semper de bono beatifico Et hoc est quod dicitur, quod charitas dene ordinata, incipit a seipso, ne poli Deum, uel citra Deum, de magis tenetur diligere se: id es ad imaius anum, scilicet ad maiorem gloriam humanitas Christi quae est uera creatura. Dicunt dociores communiter, quod post Deo, tenemur magis diligere humanitatem Clitasti: id est ad maiorem gloriam, quia Deus uuli nos teneri ad magis diuem dum humanitatem Christi, id est ad maiorem gloriam, metipsos, ille e ordo charitatis, dolpost nos proximos nostros. Ex quo sequitur, quod postquam quilibet uiator tenetur se magis diligere post Deum tenetur magis segere peccatum in se,quam in quocunque alio. Ita quod si daretur optio, peccabis, uel ille ecabit de damnabitur, magis est sugiendum peccatum in se, quam in alio, non quod uelimus alium peccare,quia iam peccaremus, sed debet exponi, nolo aliquem peccare, te nolle alium peccare si esset possibileai peccet, non uolo quod sit.
Alius est ordo charitatis in patria. Vnde ponitur talis pro- ordo charipolitio. Quil but beatus teneriis uelle alteri tantum bonum ratu Pu beatificum,quantum uidet quod Deus uult illum liabere. Vcice beatus Petrus uidet si oriosam uirginem habere tantam alitudinem. ipse tenetur uelle eam talem habere.
Notandum quod in omnibus istis, loquimur de ordine charitatis,qui ordo respicit bonum beati ii eum, dequo dici. I . protur , Dilietes proximum tuum sicut teipsum: id est ad illud A mum3 ι bonum, rei licet ad beatitudinem : id est uilis proximum tuum habiturum beatitudinem non tantam, quanti uis hEte. Notandum quod uiator potes idiligere creaturam ad maius bonum, quam se non loquendo, de bono beatifico, sed de alio bono. Monne quis uult angelum esse angelum sita. de li- ei te hoc potestin non est bonum beatiscum, sed licite non pollum rite uelle esse angelum. Dice Si hoc esset uetum sequeretur quod beatus magis gauderet debeatitudine alterius, quam de sua: patet dicis , luod ii Ibinus tenetur uelle tautam beatitudinem e Ie in uir ρ gine, dei a est igitur ad illud uelle, sequitur maius gaudium, quam ad utile beatitudinem propriam. Nam ad uelle, de iis est e sequitur gaudium. Respondet doctor ad istud argumentumTicet beatus teneatur uelle tantam beatitudinem inesse beato, quantam uidet Deum uelle, non tamen propterii se -ν-quitur, quod habeat maius gaudium de beatitudine alte. xius, quam de sua. Et ratio ea, gaudium non sequitur solum ex hoc quod uolumus aliquod magnum bonum messe alteri: sed quia magis intense uolumus: sed Linus habet beatitudinem, uidet uirginem gloriosam habere maiorem, uult fiam sibi inesse ee beatitudinem uirgini inesse: sed uult magis inesse, do magis intense sibi ineste suam propriam beatita dinem, quis in uelit ita intensὰ beatitudinem uirgini, de ex intensione actus, sequitur maior declaratio, uel maius gau- dium, de hoc est, quod dieit ibi doctor, quod beatitudo Quae est in uirgine, de beatitudo quae est in sancto Lino, non sunt ei usdem suppositi, uel subiecit, de ideo licet ego teneor iliam
inesse illi, do istam inesse mihi, tamen magis intense amo
istam inesse mihi, quam illam inesse uirgini gloriosae. Lx quo sequitur, quod praecepta, de obligationes, respiciunt actum , sed non intentionem, uel remissionem actus, Obligamur diligere Deum, sub quo gradu dilectionisi utrum multum inteme uel quomodo Ecce beati tenentur uelle beatitudinciri al:crius tibi ineste, ut tum multum lutenses non.
Dccinuis in . se uult sibi suam , quam alicti inesse aliam suamet
594쪽
MUM , Osuam eὶ nihili inus adimplere pratoptum La tamen notandum ιλ Mod beatum habere manis gaudium debeatitudine sua, de tintelligi satis. Vno modo directe. A lio modo res icxe uel per acium rectum, uel per Muni reflexum.Beate Line indetis Deum,& diligitis nonne sequitur gaudium s se .&hoc peractum rectum. iste habet gaudiunt de beatitudine sua id est sequens beatitudinem : per quem actum rectum. Pollea ipse cognostit suam beatitudine, sic, o tu uides Devin habet cognitionem qua cognoscit souidete I eum di diligere i videt tuam uisionem, de dilectio . nem: Nuuli ista sibi inesse, hoc sit peractum reflexum: Nadistud sequitur iterum mirabile gaudium, di de illo loquitur doctor noster. Est notandu pro isto toto textu, quod debemus aspicere de
maris Muta quandoque capitur intensue, quandoque extemiue,ec per hoc soluuntur quaestiones. Linus tenetur ma-
sit Sligere, uel uelle maiorem beatitu sinem Virgini Mariae. Distinguo, uel quod magis intense,n.:uel magis, id est maiorem extentiue, de sic concedo. Retat soluete argumenta,quando arguitur. nes beati aequalem beatitudinem habebunt*atet, omnes aequale denarium habebunt pro mercede r ut videtur dicere Euangelium breuiter,omnes beati habent unum denarium, qui eli essentia diuina: di Deus dat omnibus beatas istum denarium per uisionem, Sci uitionem attingendo.
Di oultra,quod licet singuli habeant istum denarium, tamininaequaliter habent immo cum hoc inaequaliter habent, quia unus magis uidet,di diligit, quam alius. Cinnulterius arguitur. Omnes aequaliter uident Deum: igitur unus non est magis beatus,quam alius .antecedens pro tur , quia linon aequinter uideant Deum omnes teque. retur quod isti beati deciperentur. patet, quia uiderent rem aliter qui infit: illitur deciperentur. Nam intelligere tem aliter quam sit est deo .Respondet quod dissiculia, istius argumenta prouenit ex piae de ly aliter. unde aliter est unum aduolauim& quando ponuntur aduerba a sine uerbo, uel aduerbio,redduntur propolitiones miscatae, dc ideo ly,aliter, potest aecipi dupliciter.Vno modo ut dicit alietatem actus a noscendi. Alio modo ut dicit alietatem rei intellecti, uel cognitae. Et ideo quaero a uobis dicatis . intellectus intelligentrem aliter quim ait est alius an si uera, vel salsa illa propolitio:uerum est,quod si aliter determinent rem intellectam, illa est falsa,nt intelligo Petrum album, di est niser, uel ly aliter dicit alietatori aris intelligendi, uel agnin udi: ita les sensus. Actu intelligenda , aliter ei quam res cognita, dei e uera estae uia res comita, ii quando est substantia: actus intelligendi est accident disi actus cognoscendi uel intestigendi aliter se habet quam res cognita. Cum ulterius aisviriit. Si beati haberent beatitudinem inaequalem,&quilibet uidet beatitudinem alterius di quilibet uult talem beatitudinem esse in illo : igitur sequeretur omnes beati de eisdem gauderent, de quoa uutas quod magis
Respondetur. Quilibet eaudet de bono alterius in patria,
α econtrarreciproces elia ent.
Ex quo tequitur quod extensitie beatitudines sunt aequa-im: quia de quocunque unus gaudet, gaudet aliut: sed non sunt aequales iurensiue, ne ue gaudium est aequale: quia gaudium magis sequit rimensionem,quam extensionem, uti de amor beatorum proprie est amor socialis, di amicitiae: ut est amor bemvolui, reciprocus, inanitenus, si ego amen alium,
oportet quod amet me, di innotescat nobis. Nonne beatus Linus gaudet p nituisse de pecoris, ii luit: utrum alius san'ctus qui nonpeccauit gaudeat s De hoc dico , quod Mugaurdeut quod Linus gaudet se poenituisse de peccatis siris.
QVaerit ultra docior utrum beatitudo corporis erit aequalis in beatis. Breuiter illa quaestio dς beatitudine corpo- .ixeoniistit in una propositione, . puta quod beatitudo corporis in corpori, quia est animatum tali anima.. vltra uidendum est, si dotes corporis, qui uocantur beati audinos coippias, recipiant magis di minus: quod si non. igitur beati tudines corporis craut aequales in omnibus, impatii bilitas utrum suscipiat magis de minus Impassibilitas est v luntas diuina, non coageus actionibus corruptibilibus , uel
'cornibi ii is propter ius 'quod ipsi beati habent. Agilitas dicit
solum neg tionem iudispositionis in neruis, in uenis &c.
Sti Militas dicit Disitalitatem istius corporis, ad pesse se iacere cum alio,& hoe est simile in omnibus. De Halitate,non ita est is tu pit mWis de milius. vitta notandum,quod illi qui tenent qu bd istae dotes sunt uaedam qualitates, di dona spirit alia, dicunt quod beat ituo corporis est inaequalis , quia insequitur beatitudinem animae, di beatitudo animarum est inaequali et ideo beatitudo corporis eris inaequalis, ita quod unus maiorem agi. iratcn
habet alio, de caeterae dotes quae sunt qualitates iecundum illos antiquos sed hoc non tenemus. Ad primam quaestioneni concedo. Axiii τ doctor depona damnatorum quarunam La bent damnati. Potiit propositionem, damnata post diem Rr m . . iudicii , duplicem habebunt inseri unam scilicet corporis, di animae. In an in a habebunt 'uam damul. de lenius, qui est trinitia. Miseria corporis, erit dolor corporalis. Declarat doct. de illa poena damni, de primo quid sit ilia. U atrum potiti esse inaequalis in omnibus. Pruvo p inna dam- ni ei carentia uilio reis Dei, & si uitio nix. idelibeatitudinis debitae inesse. Unde prena damni si eapa atur praecise pro ea. rentia bearit irris non est patia.quid igitur oportet, quod si ilia catentia debeat este poena oportet, auita ut carentia uasionis debitae inesse.
Ex quo sequitur, quod est mens doctoris. quod carentia et
alicuius boni non est pcdna, nil iste carentia boni ii titu- eu er ita ui istud debitum inesse, acae caretitia meu e ma Dices, Carentia uisionis debite inesse ei poena quaero cuius beatitudinis catentia ellet poena Et arguo sic. Si boc eisset uetum, sequeretur, quod unus dam tus non haberet maiorem p mam damni,quam alius:quia carentia dieit ne gationem totius ipsius habitus: igitur quaelibet carentia beatitudinis dicet totam negationem illius beatitudiam: dc per consequens unus no habebit maiorem poena dati Hii, et alius
Respondet doct.quod pinna damul en care tacta boni propitiqui, de non remoti, id est beatitudinis debitae inesse propinque, de non remoteruod sic intel igitur, quod mis da ni est earentia beatitudinis debitae melle, pro tunc, de non quae posset inesse aliquo alio tempore. i. remote. Illud quod posset inelle, uocatur remotu ui: illud quod pro tunc inellet, nisa eslit impedimentum, uocatur propinquum : de hoc eliquod dicitur in potentia propinqua, ta remota. Ex quo sequitur, quod licet carentia non susciviat in se . magis neque minus: tamen bene in ordine ad illud cuius elipriuatiouis quo sequitur,quod poena damni, potest esse in-iequalis, de de facto est in dam traiis ista carentia. Ad hoc, quod sit poena o it et quod sit carentia debita inesse. Oportet igitur, quod ii id obitum,& uidem ux.quod est maius debitum circa aliquem qui longo tempore multiplicauit bona opera, se memoria dc moritur in peccato, quam in pariaulo moriente in peccato originalis Ecce igitur, quia debitum sascipit maius, de minus. ideo ιcta pinnam ordine ad debitum
Lx quo sequitur, quod peccatum originale punitur poena , damni: de illa poena est condigna pro ipso originali peccato, di
idest conueniens: tamen licet condigna pro peccato origina- ii: tamen peccatum originale non punitur condigne illa I rar-na, sed citra condignum. Unde minima pce damni puniuntur pueri decedentes in peccato originali. Si igitur minima puniuntur puna damni . possent puniri maiori, te maiori, di sic Deus punit citra condignum. Arguitur sic:Pcena damni nunquam potest dici poena nisi quia tri lita:patet perdoctorem, sui dicit quomodocun'ue capias, non est poma nisi, quia nolita. Dico ad lioe, quod ista carentia beatitudi nis dcbatae non habet rationem p ae lupplere sensus,nisi quia nolita. Pueri decedemes tu originali an nolint habere poenam damni : an habeant nolitionem illius carentiae uisonis diuinae. Dico τ si nolint illam carentiam uisionis diuinae:sequeretur mirabilis trillitia, nisi fiat nutaculum:nisi Deus suspendat causalitatem secundarum causarum: luia ad nolle istud, sequitur tristitia, de non babent nisi unam poenam. lamni ideo melius est dicere, et non haben: nolle,& datori haberent nolle, diceretur, in Deus suspenderet causilitatem causatum secundatum respectu illius tristi. tiae .sed damnati habent unum nolle ,&unam tristitiam de
illa carentia.Ex istis sequitur, τ poena damni potest esse du - et m pliciter inaequalis in damnatis. Uno modo in ratione poenae iri damni. Alio modo in ratione poenae sensus. In rationej xnae dini, oui aestaliu l le aliud debitum an ratione poenae sensus, quia citer de aliter nolita est ab alio, de alio danato magis,&minus uitens secudum exigentia demeritor ,ec peccatora.
595쪽
aerit nunc doctor, quomodo unus erit magis ordinatus ad gloriam , quam alius, de per consequens quo poterit esse se ista poena damni inaequalis in istis. Et iudicio meo est qira: stiorum tam communis quae tractatur in scholis, utrum maiori peccato' mortali, debeat ut maior poena damni aiste esitor motor, ille
trans iaMu- adulter,an maior inmadanini debeatur adultero, scut debe- . tui maior p na sensus.
Nota pro intellectione illius dicti doctoris. in quo dicit,upoena damni non est solum carentia sed est catentia boni aptinritara di nati inesse, dee. non boni remoti, quod ideo dicit, quia beati-ctinis μοι i. rudo est bonum remotum alini,quod potest conuenire asino, non in se, sed secundum quod in se includit genus, puta animal cui scilicet animali inquantum animai,no repugnat beatitudo, ad dissieultatem tamen motam licii .espondet doctor ponendo talem propositionem, sicut maiora peccato debetur maior pom sensus, ita maior poena damni. Probo sie, qua docunque aliquis peccat maiori peccato,tune in illo actu est
catentia maioris rectitudinis quae deberet inesse: quia si se .ret cum debitis circunstantiis,laet magna rectitudo:ergo estorentia maioris tectitudinis,&per consequem carentia maioris beatitudinis, quae deberet inesse.
Nota tamen diligenter,milla ni mi doctoris in qua di
cit,quanto Mius elicitur cum maiori conatu, tanto debet habere maiorem rectitudii rem, sanὸ est intelligenda, scilicet de actu conliderato, inquantum actus est, di non inquantum talis actus in i e: quia eliciens actum qui est malus ; sicut odium De ,non est natus habere rectitudinem. Similiter quando dicitur, peccatum est carentia rectitudinis debite in elle actui. Non intelligitur de actii qui est peeeatum: sed de actu considerato inquantum actus: quia actui qui est peccatum inquanturalis, nulla rectitudo inesse.
Ex quo sequitur contra boch in cham , τ poena damni non solum attenditur penes debitum, sed etiam penes grauitate peccλti,se, T quandocunque peccatum eli frauius, sicut sibi debetur poena sensus grauior, ita de damni. Vult declarate doctor aliam partem quomodo potest essen agis nolita ab uno damnato , quam ab alio, ponit doctor pultaram regulam moralem. Quanto aliquis magis pecccat,
tanto magis videtur sediligere. Et ultra, quanto magis videtur se diligere, igitur tanto magis odit suum nocivum: igitur tanto magis odit istam earentiam quae est carentia beatu diis
nis aetems,quq est tibi incommodum. Ex quo sequitur, T quato aliquis magis peccauit, tanto magis odio habebit istam carentiam, & per consequens maior erit tristitia tu illo qui masis peccauit.
ψContra leo' Arguitur siccille qui mihi, peerat, magis se diligit: igitur
minus tristatu quia ad dilectionem sequitur delectatio,&gaudium.
Istud argumentum quaerit, ut tum damnati diligat se, sevi
homines vel det mones.Suppo mus unum, P isti pauperes danati, detinentur in perpetua apprehensione ignis. de in perpetua apprehenso ne qua apprehendulit, id in perpetuo habemactum reflexum illius apprehensionis, bc ideo videtur P aliaeutia multum remisie apprehendunt, propter istas duplices
apprehensiones, scilicet up perpetuo apprehendunt, de appi hendunt, Ψ perpetuo se apprehendant. Ex quo tequitur et si se apprehendant,multum remisse hoc si di non diu durant in illa apprehensione. SV uitur ultra, V dato u se apprehendant, te ui sorte se diligant, tamen iton sequitur ut ibi sit delectatii vel gaudium quia sicut gaudium de summo bono expellit omnem tristitia,
ita tristitia damnatorum expellit Omne gaudium.
Ex quo sequitur, in ista sane debent praedicam, id 'ones gaudent quando potium decipere aliquam animam. Omnes isti textus di bent intelligi gaudent, id est per modum gaudeatis se habent. id est volunt se secisse. Dico vltra i, isti daemones apprehensione complexa perpetuo se apprehendent: patet se,quia perpetuo nolunt sederisenerim illo igne: de quomodo possunt se nolle detineri in illo
igne, nisi se apprehenderent: & ad istam apprehensionem co- p exam, non sequitur uelle, sed sequitur nolle, de ista fissiciae de ista poena damni. I De poena vermis & JR I - λ μ tanta Sequitur de poma sensu . Quirit doctor utram damnati puniantur poena sensubde si scutrum illa poena sensu, si in- De sera a
aequalis si secundum inaequalitatem peccatorum . Liuule Diamna ha re doctor, in omni poena sensus inaequaliter puniuntur, qui inaequaliter demeruerunt e re ideo practieetur qua poena H eiu sensus isti damnati puniuntur.Psna sensus ante iudicium est l. . tristitia, post iudicium erit dolor. Quot p xnas sensis habebunt damnati Primo detinentur in igne, & apprehendunt Pperpetuo ibi detinebuntur,& nolui detineri: ibi sequitur trastiti Ista erat inaequalis secundum et aliter, & aliter dem naum ruerunt:ecce primaquet est de nolitione detentionis. Se do apprehendunt istum ignem, te sciuntu' perpetuo apprehen . dent, de nolunt perpetuo apprehendere: ideo sequitur alia tristitia mirabilis. Existis, sequitur pima vermi , seu uermis eonscientiae, deest quia apprehendunt peccata qua fecerunt, nolunt ista suisse,non ro Deum,sed propter menam quam sustinent,quae sequitur ad ista peccata,de ista tristitia uocatur uermis consciεtiae, de est vermis qui nunquam morietur. arto habebunt aliam rinani, quia vident se rere beatitud ine et terna, de nolunt earere: oc ideo habent tristitiam vehementem, de caere iis praecedentibus maiorem. Istae sunt tristitiae quas perpetuo habebunt, di multas alias accidentales habebunt. Arrianus quot tristitias accidentales, habebit, videns auos damnati suo
medio, e caetera huiusmodi maerit dissieultatem unde veniet icta inaequalitas cista anima est in igne,illa anima etiam , lista tristatur magis quam alia, unde uenit hoc,eum sint aequalia micti uas utril ex parte ignis. Respondet doctor m melius est dicere, P ubi est imaequalitas poenarum, ν ibi est ni qualitas affligentium id est causantium pina,qua dicere τ Deus semper iaciat mi raculu. Vnde est dissicultas, utrum damnati qui sunt in igne, aliquando transibunt ad alium locum: eum dieatur a Iob.Tracis bunt ab aquis niuium, ad calorem nimium . omnia ista se intelligi debent, ad denotandum diuersitatem pinarum quae sunt in istis:u, sicut tristantur in igne, ita possent alibi stamevidetur mihi unum secundum istum doctorem, Deus praeuenit beatos ad perpetuo videndum Deum, Sc diligendum, de . di eunt utricessitati secundum quissi unde scut praeuenit eis
secundum merita ad talem, uel talem intentionem. sic praeuenit reprobos ad tantam uel tantam liuentionem petnae, iec dum exigentiam demeritorum . Restat soluere argumenta. non est nisi unum argumentum SM m dissicile de poena quae debetur pro peccatis. utriam culpat spiciat intciuionem ponae,uel extensiouem. Sunt duo morietes,am in peccato fornicationis: isse moritur hodie uadit ad internum ilius morietur de hine ad uiginti annos, d ibi e in internum pro peccato simili: nonne primus magis extensiue punitur ut tu aequaliter puniant unita. de quomodo unus iit iam peruiginta annos. Dico ae culpa non respicit per se extensonem, sed intensonem poeniae. Altissio ren. dicit quare homo erit perpetuo iapcena. Respondet quia contra xternum peccauit, de in peccato xternaliter permanent: de quia aeternaliter permanent in peccato, ideo erunt in supplicio. Non est incoueniendi, tu unus magis puniatur quam alius extensi ne, sed no intensuὸ Et se aequaliter demerentes, pena quae per se debetur peccato, puniuntur .sicut peccata respiciundi utensionem P na, ita me rita intentionem beatitudinis, ita Pinteso beatitudinis eorrespondet per se meritis. Ex quo sequitur, cr aequitatio, non est deessentia meriti:
sed solum praemium accidentale. Ecce casum : uni datur una ii eiunium pro peccato, iste ieiunat alius ieiunat ex deuoti ne: isti aequaliter ieiunant, de aequali conatu: utrum aequaliter mereantur π non patet quia unus acquirat se alius, non igitur non habebunt aequale praemium: quia duplex bonum te ei piet unus scilicet qui se aequitat, scilicet acquirationem, de
vitam aeternam. Dico F aequaliter merentur uitam aeternam:
de aequitatio accidentaliter est meritum, Zc sic accidentaliter uouc magis meretur, quia aequitat se, de meretur glorianuali ut non acquitat se, quia non est debitor, pater meus mortu ut est: debeo reddere votum pro patre meo: an sie faciendo merear vitam aeternam pro me, ac si lacerem praecis E causideuotio uit di non obligationis te.
Finiunt Reportara D. Petri Tarareti in Votuis Lib. . teriarumscripti Anen. n. Dura Scoti. habita Torsiis in Silous Fratrum Minorum, Anno D. M. D. VI.