장음표시 사용
581쪽
talum, te prostre Guo. Exemplum, quodlibet animatum potest moueri deorsum, de drogressiue,primus motus est ab elemento prae dominante, mundum quantitatem. Vndem quolibet mixto terra pr dominatur secudum qualitates primas motivas. Unde duplices sunt qualitates prim , quadam sunt alterativa. ut caliditat, humiditas,filgidita , di siccitas.& dicuntur primae quia requiruntur ad generationem, & per eas si alteratio,& secundu in istas. dominium elementi in aliquo mixto iaci quam attendatur. Aliae sunt qualitates primae motiux,&sunt du*,scilicet grauitas,& leuitas. Et secundum litas debet attendi dominaii elementi in aliquo mixto. ita, quod si dicatur, in aliquo mixto, est aliquod praedominans, hoen 6 attenditur secundum qualitates primas alterat tua , qua sunt quatuor, sed secundum qualitates primas mortuas. Ex quo sequitur, quod in quolibet mixto,terra praedominatur secundum grauuatem , quia statim tendit deorsum , quodlibet animatum est unum mixtum, igitur elementum prsdominatur secundum quantitatem a te ira secundum grati ita ton . Llementumpta dominari in aliquo mixto secundum quantitatem, debet intelligi primo, secundum quantitatem uirtutis,& non molis, sic uidelicet, quod ubi plus est de istis qualitatibus, puta, grauitate, uel leuitate, sic cogno. Litur dominium elementa . si esset aliquod mixtum habens magis de leuitate, quam grauitate, quod clementum praedominaretur in istos Ignis secundum qualitata tem uirtutis., quia dominium elementi in mixto, atteditur secundum grauitatem, di leuitatem. Ultra dicit doctor,* isti duo motus. puta proeressivus remotus, qui eii a dominio elementi, tripliciter differunt. Primmo quia motus progressuus, est ab anima, sed motus qui esta dominio elementi est a grauitate . Meunda disserentia est, quia motus progressivus si mediate cognitione, sed secundus fit secundum naturale ni incli
Ex quo sequitur, quod iste motus qui si secundum naturalem inclinationem, uocatur proprie naturalis. Alius autem qui ut ab anima uocatur animalis Tertia differentia est,quia mobile, quod mouetur motu progrestiuo, potest s. sic rein quocunque puncto uoluerit, rea mobile,quod mouetur motu naturali, non potest sistere quousque ut in termino , nisi inueniret impedimentum.dices. Vnde uenit hoc Respondetur, quod uenit propter aliam,&aliam apprehensionem,&atium, & alium appetitum Canis uidens stat rem Iacobum in porta cum chorda, no transi, quia apprehendit
flagellari, B: si e silit, sed motus qui fit secundum naturalem
inclinationeni,non fit secundum cognitionem, de ideo nonsiliit usque ad terminum. Secundo uidenda est ratio agilitati x. Quid est agilitas Respondet doctor.quod agilitas est quaedam habilitas,quq dam' ualita . per quam mobile est promptum moueri ad omnem diis rentiam loci. motus,cuius anima ea principium. Ex quo sequitur, quod agilitas nihil facit ad morum , qui si secundum naturalem inclinationem , quia motus, qui est secundum agilitatem, si ab anima sie, quod agilitat non ficit aliquid ad motum naturalem, sed solum ad motum cui ux anima est principium. 5: sacit aliquid disponendo corpus, ut moueatur ab anima, secundum omnem cisterentiam loci, scilicet sursu in deorsum, ante, retro.
'Tertiouidendum, &e.Jiau rit ultra doctor noster, de potentia motiua ipsius animae seu desiit tute motiva animae, & primo quaeritur utrum anima habeat uirtutem se mouendi, ct mouendi corpus. De prirno qu rimus, utrum anima habeat uirtutem mouendi se, di praesertim quamur de anima separata a corpore , ut rumposit se mouere de loco ad locum uirtute propria. Primo ponamus ista .ppostione.Lrimus in cςlo similes Angelis Dei, ita r omnis uirtus,quae piat couenite Angelis, conuenire pol animae nostrae, secundia magis,& minus,sed Angelus t se mouere igitur, & anima. Intelligere, igitur, & anima.dixi secundu magis,& minui, quia Angelus habet intelligibilitatem maiorem,quam anima.Si igitur Angelus habeat uirtutem mouenes se de loco ad lacu,& anima nostra habet. Dice ,quomodo mouebit se, utrum de uno ubi vel loco,ad alia ubi, uel locum Dico π sic, de uno ubi dissinitivo ad aliuota dissinitiuum quia anima neque Angelus est in loco eirco scriptiuὸ, sed diuinitive. Vnde proprie esse in loco diuiniti-u ut distinguitur cotra esse in loco circsiscriptiue, est esse in Ioco determinato, cum exclus one circvi scriptionis, utru simia loco disinitiue s no. cotra sum iu loco det ei uato,quia
se hic, ut non alibi, dico, P esse in loco dissa niti urie notat clusionem citccisoiptionis,& huiusmodi est in loco A
Dices, contra,nuqua aliquid potest se mouere de uno tibi, D, ad aliud, uel de termino a quo, ad terminu ad quem, nisi pos- ut producere terminum ad quem, uel sibi acquirere, uel usare terminum ad quem, sed anima noti potest producere terminum ad quem, seu locum, initur non potest moueri uirtu. e propria, de uno ubi ad aliud ubi. Respondet doctor ad hoc. Nullum est eorpus quod non sit Torct --. productivum termini ad quem loci, scilicet ubi . Lapis mouetur deorsum, acquirit ibi unum ubi, ii hoe possit lapis Laeste, & acquirere scilicet tibi, a sortiori anima, & Angelus a quirit sibi ubi,& praesentialitatem. Vltra postqua animae hoc potest couenire. mpol semoue 2 qui . mare, ut tu possit sic inquere corpus cui corpori ipia esie unita. - spondetur, psic, &ponitur talis propontio. Siculania rem me ma separata a corpore potest se movete de uno loeo ad alio, ni un, O ita anima informans ipsum corpus, potest mouere ipsum cor auia. pus, & causabit ubi, ti locum ubi erit illud corpus & est notandum,m anima non solum potest mouere corpus quado informat istud, sed ubi non inlot maret corpus,potest mouere, sicut moueret unum truncum. Nonne Angelus posset moudire unam ciuitatem, uel montem sic, di anima potest mou re, scut Angelus,secundu tamen magis,& minus,unmo quiequid Angelus potest, & anima. Declarat doctor,quod anima istud possit facere, intellectualitas non impedit animam quia ianima non possit produces e istud ubi, quia Angelus idem potest facere habens intellectualitatem, nee in per ctio animae impedit quin moueat se, vel aliud. Arguitur ite. Anima producit aliquid persectiuscua sit ubi, quod est respectus extrinsecus aduenies,quia producit uelle, intelligere, habitus, quae sunt qualitates multo persectiores, qua ubi,ffitur spossipsectiora producere, tio est nega dum quin nos sit imperiectiora. Item corpora beata movebuntur pou resurrectione no organice solum, sed ad omnem disserentiam positionis, secundum nutum uolutatis eorum, di isti motus erunt ab ipsa aniamina potest habere istam virtutem motivam, mouedi se, di corpus, vel quod informat, uel quod no informat. Ex quo sequitur, tr amma quando separatura corpore, virum oporteat, P Angeli portent illam in Paradisum Non oportet, quia potest se mouere uirtute propria,quare igitur quilibet non uadit in Paradisum Respondetur hie, in illo instanti in quo anima separatura corpore, quia in illo nonini armat, di prius inform bat, in illo instanti uirtute diuina est in loco secundu sua merita, uel doner ita: ecce rein nerator tunc uenit.
Q ,aerit doc. ibi sed cit ne una, & eade virtus ulrsi sit una, Anan a
Ze eadςm virtus motiua in anima, qua anima mouet nuc cor ι --
hus pro restiue, di post diem iudicii mouebit torum corpus ture moueastimul s Doctores in noc discrepant multum, de uidetur, uisit nauris impossibile, et per aliam.&aliam uirtutem, iudetur u nosteadem uirtus, quae est organica, & non organica, sed Duemo Oueteorpus organice sed post diem iudicii mouebit tot uco sum tuapui simul.Non dico simul in itistanti, sed dico simul. idea to- i iiii tum limul, ut cum moueo lapidem proiiciendo. Dicterentia est inter corpus moueri organice, & non organice.O Uanicd nihil. aliud est, quam corpus illud moueri uirtute ammisit. Difrentia ν primo mouet unam partem,quam aliam. Se post una mo- inicis mMauet aliam, ut cum uolo ire ad ecclesiam .pes unus primo incipit moueri, deinde alius, de sic est motus parias po st partem. sed motus no progressivus est quando corpus totu simul mo .uetur sc 'una pars non mouetur post aliam, sicut erit post diem iudicii.uices, ε eadem virtus animae cotta, amma mouet nunc corpus progressue, seu organice, de movebit post resurrectiqnem totum simul. Quare igitur anima no mouet,nunc corpus totum simul,
sicut post diem iudieii Res det doctor, hoe nsi est ex desectu animae No est ine6
uenien T anima possit producere unu effectu, put a motu, de propter indispositione mobilis sit, v no possit producere illaestita nisi mediate parte ad parte, hoc uenit propter ii dispositione corporis, in non possit producere motu nisi mediante patie, in ordine ad alia partE. Dat exemplum doctor. Anima prius informat, de animat aliquam partem in corpore quam alia quia illa pars est magis propinqua, idest disposita. Exei plum inmnes Philosophi conueniunt, τ anima primo insormat primum. se adaequatu inior abile, quod est cor, ii aside cerebrum simul.quauis alii dicant,u' est praecise cor.
582쪽
Tamen melius est direre primum quδd istud totum smul anima , & impossibile est animare aliquid primo animabile,
uel animab iis.quin animet primo animabile, de se primo animabile quod est eo iunctum ex istis tribus, simul animatur. si ita sit,il, anima ymmo animat primo animabile proditer dispositionem.& deinde alias non est inconueniens, quod primo anima moueat partes magis dispositas ad motum, de doinde per illas alias partes, & quia omnes partes hominis non sunt xqu di ositae ad motu, non potest mouere tot si simul. Ar uitur sic, nulla uidetur esse indispositio corporis maioriquὶm si in corpore mortuo, sed uirtus animae est tanta,
V potest mouere quatuor corpora mortu quare non pote.
rit sic mouere eorpus,quod insorinat s Non est dicendum, et,
prauitas impediat. quia niagis est graue corpus mortuu, qua uiuum. Anima nostra qua diu est in toto corpore corruptibili,utrum ipsa possit tantum, sicut ipsa poterit separata s uel in corpore elorioso noninon potest nunc intelligere nisi mediantibus phantasmatibus , & multum confuse in eonceptibus confusis,sed separata intelli et intuitiuὰ,quid facit hoc titique iniquitas primi parenti dicit, Augustinus, facit hoe . v non potest habere istas intellectiones, si credo etiam,s, saeit Πν non potest mouere totum corpus simul, sed tune oportet respondere,&e.
Et quando arguebas, eadem potentia non potest esse organio, Ic tio organica.Duplex est uirtus organica dicit doctor, quaedam est operativa, alia non operati uti virtus operativa, est euius operatio manet in seipsa.dtellectus quae uirtus est soperatiua,quia operatio eius manet in intelle stu, sie de uoluntate dicendum. Potentia uisiva smiliter, tune dico, si uirtus operat ua,
quae requirit determinatam partem corporis ad suam operationem, uocatur organica operativa. Operativa,quia operat io eius manet in ea. Organica. quia requirit determinatam
partem corporis ad agendum, & se omnes potentiae sensitiuae sunt operativae organicae . Sed utrum uirtus, Se potentia animae, si uirtus organi ea operativa s Non. utrum motus quando mouet corpus separatum, maneat in se non, & se potentia motiva, est uirtus lactiva, tunc dico, u nunquam eadem potentia organica operativa, potest esse non organi- ea. tentia ui sua, utrum possit esse non organicas non. ntra, anima separata est potentia senstiua, nego. iura, potetia senstiua est tantum anima.nego, sed organica non operativa, potest esse non organica, te ideo per eandem ut mitemper quam anima mouet nune corpus organice, per partem post partem, per eandem mouebit non organice, scilicet non
Qv AER En A TvR ut O potentia motiva sit omnica se,ur componatur ex una parte corporis,& ex anima. Respodetur,m no, Se ur quasi per accidens erat organica. o sunt notanda utrum potetia motiva sit eomposta,ut potetiae sensti ux ' Dicitur igitur non. quia ipsa anima separata, eandem habet potetiam motiuam in eorpore,& extra corpus, & si eorganica hoc est quasi per acciden .pto quanto mouet parte post partem,& ponitur una regula.Omnis porcita Droprie orcanica, quae eo penitur, seu quae in quodda cominum, scuthini potetiae sensitu ,se se habet, R operatio recipitur in tota ipsis notetia.Viso per se primo ubi recipitur in uisu. idest in poteria ui sua totali,&nsi in parte.Sed quilibet potEtia organica operativa, est quodda totum,quod immediat ὀ recipit operationε sic et no posset recipi in parte, di scis potetia motiva esset organica, motus reciperetur in toto, te no in parte. Notandum, V per partes propinquiores animae intemgentur partes bon per approximationem, sed per dispositionem, ita quδd illae quae sunt magis dispos x. di euntur propinquiores. Vnde anima sque propinque se habet ad omnes parte corporis per approximationem, sed non quo ad dispositione
Potentia igitur motiva, est potentia organica operat tua. sed non saliua,quia dato,quod producere possit in se motu, ut potent i a ui sua uitionem in se, tamen non potestaeque causare motum in alio, sciit in se. Quarto uidendum est. vuli doctor uenire ad principale. uid licet in quo sit ista agilitat. dictum G, τ est quaedam dispositio, per quam homo in paratus moueri. Respondetur ponendo opinionem R ichardi quae sat in tali proposito ue. Agilitas est quxdam qualitas perquam cor pus est di spostum ad promptem moueri ab ipsa anima. Dicit ultra, et ista qualitas ea talis naturae v ad postionε eius corrumpitur grauitas a x quo inserunt, ae corpus gloriosum quod est agile. nullam penitus habet sta ultatem. quu
illa tollitur per positionem agilitatas. istam opinionem non intelligo. Ne. J Aπιὰ se Contra ilia opi. arguit dotio.&quas arsumenti, Giburi a vi. Primo sic, illa agilita est quaeda qualitas. S ipsa tollit mauitatem, corpore, igitur seqti tur, P illud corpui non moliebitur a dominio terrae uel in in illo corpore non plus erit dominium teri t. quod est silium. unde corpus humanum habet prauitatί ex coditione,& c lexione naturae sue se, i, non
iret mari re in sua propria di positione, & codit one nisi haDeat grauitatem, unde sicut alis qualitates cosequuntur propriam naturam corporis, ita prauitas, ultra,scutalis quasi tat ex requiruntur ad debitam organi rationem corporis, ira de grauitas, line qua anima nunquam inibim x et co Pu . c. - lEx quo senuitur, ur anima non informat corpus qualiteristaque dispositum. si enim esset durum, ut aurum uel molle, h,e ut butyrum, anima non informaret.& oportet,et sit disposi-xum qualitatibus primit,& motiuis. μαιε m. Ex quo sequitur, T quia corpus gloriosum erit debiteor. panizatum, ita ui habebit proprias qualitates re quisitas ad
organirationem, ita habebit grauitate, ecerit ponderosum, se eundum illam frauitatem. IM- Conita affuitur se, si corpus loriosum esset graue, seque staria. retur, i uiolet et quiesceret surium,ferpetuo uioletaretur,ta detineretur sursum. Re podet doctor ponEdo talε tegula, R. a Sis quado sunt dum pot&iae ordinatae ad mulce, nati iralitas sum D. rioris est maior, qua naturalitas potetit inlitiori , ita videlicet, q, si aliquid ha cotia potentia inferiorem, de secundum inclinationem potetiae sumtiori . simpliciter naturaliter sit licet uiolet et secundum quid sed se et .m uolunt ac beati est maior qua si quae sique alia potetia in serior, igitur si per ea aliud nati iraliter tiat. licet fiat contra naturale inclinatione. inferior spoteriaio, insin 'liciteritaturaliter fit. sedeorpora beato tu sunt sursum secudu imperi u uolsi alis. ideo naturalitet hoc fit, licet eoira inclinationem aliarum potentiarum. h. x quo sequitur,u corpora beator u nile naturaliter sunt
sursunt, licet post ni dici uiolenter secundum quid. sicut dice corpora abatur de aquaque ascendit sursum ibi astendit secundum inclinationem naturae communis, licet sit contra inclinatione
Diees,si corpora gloriosa haberent grauitatem, sequere. mia merse tur quod anima non posset ea mouere, nisi cum fatigatione, et d.
istud est salsum, igitur. Pro declaratione istius ponit doctor
egregias propositiones. Tollisurn Prima est, anima non est satigabilis. solae potentiae eor . p rreae sunt fatigabiles, di dicuntur fatigabiles, promer perditio
nem spirituum iuuantium illam potentiam. uel ista poten. ab υν G. tias & inquiete recreantur illi spiritus. Dicit ultra doctor, licet corpus gloriosum sit praue, grauitas eius non faciet resistentiam uincendo potentia animae.neque erit ibi actio quasi contraria,& ideo non fatigabitur anima. Exi, sequitur unum corollamim.&e.JQuod omnia eorpora beatorii sui gravia in Paradiso. sed dicti quo situ sunt in Paradiso s Respondet doctor, in eo muniter imaginantur tres stus. stare. iacere, 'sedete, ideo quaerit doctor utrum beati sedebunt, iacebunt, uel recti seu itantes erunt .Respondet docior ponendo propositione Cormia beatorum erunt secundum illum stum, secundum quε sunt ' instrumenta magiς dispo sita ad actiones,corpora beator si igitur recta sunt, di stant in ecclo. Contra dieitur, 1 Christit, se , dit ad dexteram patri igitur sequitur. Π, beati non stant di eo τ habemus etiam oppositum. ' stephanus vidit Iesum stantem . Respondetii r. ii quando die imus,m Christo sedet . ad dexteram patris, idest est in aequalitate potestati . cui pater. idest, est inaequali potestate, sciit pater quia es aequali patri: ideo Christus se dii humanitate est secudusi si rect s. Ultra dicit doctor. 3 iacere est situs magis ineptus ad operationes animales,&sedere est situs medius inter stare, se iacere. Ex omnibus igitur istis patet, v corpora beatorum hisiabunt grauitatem, ut dictum est. A a Arguitur cotta doctore et, qualita non sit arilitat ibi. I, terea uel est qualitas corporalis, uel spirituali ,εc element rix uel mixti, de quiano potest uideri. Item si tollatur illacra iuitas uel erit tunc sine grauitate se cum hoe in linii rate. tiris ista agilitas esset una qualita . oporteret domi inaret corpus ad aliquem determinatum locum , a uita deterini Dat corpus ad unum determinatum , ubi, icilieet deorsum,sigitur ista astilitas sit qualitas,determinabit corpus ad delet niuratum ubi,quod non facit,ideo.
583쪽
Respondeo initur quantum ad istum articulum, &e. Vidε dum est igitur ieeundum doctorem quid sit ista arilitas, quae est do in ipsis corporibus beatorum. Respondet doctor, Panima non moueat corpus ad nutum eius, hoe potest priecise ex duobus prouenire,uel ex uirtute sua diminuta, seu ex imperiectione uirtutis, uel ex impedimentis, quae sunt in eorpore: ergo si isti duo tolluntur, sequitur propositum: puta quod anima mouebit ad nutum iptaim corpus. Dices uirtus motiva ammae,non potest intendi , non potest augeri: igitur sequitur, quod nunquam poterit mouere corpus ad nutum. Respondet doctor, quod uirius motiva anime potest augeri,&intendi. Arguitur si anima est substantia spiritualis potentia motiva est ipsam et animat sed anima no i tenditur, neque remittitur.igitur ita uis animae,quae est idoquod anima non intenditur, neque remittitur.
Breuiter in notandum, quod sicut iam dixi in illa materi si quod partes resurgent puriores, uel impuriores. mens dogori, est,quod substantia non sii scipit magis, neque mi
nus, di anima, reuis motiva est ipsa anima,potentia motiva ob PI 'potentia executiva, di non est quid eompositi im exani- 10 corpore ut potentiae sentitiuae,est istitur substantia i - non intenditur. Ex quo sequitur tollarium quod ubi- evnque inuenietur in textu docto. quod substantia suseipit Iara nec in minu . uel quod uix aliqua substantiae suseipit ma- πι in δε- minus semper capitur vis ista pro aliqua quali rate, iu eulpatuit de partibus purioribus resurgentibus, mediante
qua qualitate fit talis operatio, illud quod recipit macis,&minus, per quid recipit illiid per aliquid quod est eius se speciei, ut albedo per albedinem, di sic si potentia motiua intenderetur,intenderetur per aliam potentiam motivam, & illa esset anima: git ut anima intenderetur per animam aliam :eum aliquid non habeat intendi, nisi per aliquid eiusdem
specie . Vitra, in eo ore imaginanda sunt multa impedimeta,impedientia virtutem animae. Primo in nemiis,&runcturis sunt quaedam impedimenta,ri est quaedam ineptitudo in neruis,& iuncturis. quae impedit motione ultra in corpore sunt m tilia , quae impediunt motum alia ab istis: puta humores prosti, sumi prosit, spiritus terrestres,s ces: omnia ista terrestria impediunt motum
corporis: separatio omnium illotum disponit eorpus ad
Ex quo sequitur, quὁd ista agilitas, secundum mentem do
rix, non est nisi priuatio, uel carentia. uel separatio omniusit agi impedimentorum,quae non sunt de integritate naturae ineq; M.tij. Qiati sunt eonditio complexionalis naturae: neque sequuntur eon Ain. ditionem, uel complexionem natur et ista dispositio uocat ut agilitas, ta non unaginatur qualitas, non euro adhue ponere intentionem allius uirtuti et,& se agilitas est amotio istorii in impedimentorum mouendi,tonnotando uirtutem ni t tuam esse auctam, non intelligendo, per uirtutem motivam
s. - - Ad primum argumentum quando arguitur sic, ista a litas frustra ponitur in eorporibus beatorum: igitur tu male diei . probatur antecedens.Corpora beatorum uel beati,no
possunt moueri in paradiso: igitur frustra ponitur ista agilitat:quia ista apilitas non ponitur misi propter mot um. quod non possint moueri: patet semula es lent imperfecti.Nam essent in potentia ad loeum quem acquirerentalespondet do Sum cto..triplieia sumentia: unum est ita persectum, quod ultra non potest posci, ut Deus. Aliud ita imperfectum, quod nullam persetionem potest recipere propter suam imperia 4 ctionem sicut sunt isti respectucut ubi,qui est respectus locati ad locum, si ibstantia est periectior accidente, At aceidentia' absoluta sunt persectiora relativis & inter accidentia relatiua respectus extrinseci sunt imperiecti se quod non possunt recipere periectionem. Alia sunt entia. qu non sunt ita persecta ut Deus, nee ita impersecta.ut isti respectus, de ista posisunt te ei pere periectionE ut beati qui possunt recipere mul
tax persemones, aliae tamen non faeiunt ad causam beatit dinis, neque ad integritatem eorum: quia beati sunt persecti
in entitate, di beatitudine eorum, sed quod possint perfici
multis periectionibus accidentalibu . non est inconuenien rInuenio ibi aliqua dissicultates de Bastalis tangit, Verumlum empa reum ubi est paradisus. possit etaere eorpori beator: sit li angibile uel possit dii iidi a corpore. sulii antiqui di- eunt quis d O infra ibile,& quod non potest cedere corpos, is r P ri.Quomodo igitur corpus beati potetit moueri ibi s Breui --α ter non inuenitur inscripti, rariu sit instansibile, ecquod
non possie cedere eorporiSi tamen teneretur hoe, quδd eni et inu anpibile omnia ista fierent uirtute diuina, undum nutum beatorum. Si beati possent moueri, & aliquando mouerentur. sequeretur, quod libere perderent unam partem beatitudinis: patet, perdet istam uisionem. saltem humanitatis corporis Cnrisit. Dicit ibi de Bastblis, qu5d Deo conser D detuitaret uilla, nem corporis Christi, ubicunque essent in uisu Mu omina beati.hoe non est demente doci is quia notitia intuitiua, Sin. requirit praesentiam obiecta.quam quidem Deus non potest supplere. Di eo ultra, uod ista uisio qua uiderent humanitate Christi,non est de essentia beatitudinis: ideo non est inconuenies, quis d priuentur illa ad tempus.
Ad aliud dicendum, quaerit quando beati habebunt dot εarilitatis Respondetur. quod in instanti resurrectionis, de ideo secundum illam agilitatem, uenient obuiam Christo. Contra dicitur quod ministerio angelorum leuabuntur. Respondetur si inscriptura inuen tur,qiuod beata leuantur per ministerium angelorum, hoe non in per indigentiam, Pindigeant auxilio angelorum. sed propter reuerentiam, qua dominus uul seri seruis suis ab angelis.
v Tnvri corpora beatorum erunt clara. Pro declaratione is ius conueniunt omnes doctores in hae eonclusione,
quod corpora beatorum clarissima. de lucidissima erunt, sed quael tisaelaritas.& lux,quaerunt sic lucida, Eeelara, dubitatur. Unde aperit doctor duos modos, quos aperiunt etiam alii. Primus modus stat in tali propositione. Corpora beator 5 - .erunt colorata secundum exigentiam eomplexionis eorum.
Vltra dico quisd erunt colorata secundum ultimam per se '' ,
ctionem conuenient Et ali complexioni, ut puta, si si cholericu .habebit periectissimum colorem conuenientem tali eo plexioni,& he huiusmodi, Ne. Ex quo sequitur,quod beati non erunt coloris eiusdem: sicut nee eiusdem complexionis, sed erunt diuersorum Olorum , secundum diuerstatem complexionis qualitatum primarum, colores sunt secunde qualitate , t ini equi intur sem per mixtionem quatuor qualitatum primarum. Ultra diei edoctoriquod uisus humanus in nullo tantum delectatur, s-cut in pulcro colore corporis hominis, ita qliod in facie bene colorata magis deletatur visus hominis, quim in quotaque corpore luminoso. Vltra, pulchritudo hominis stat in tribu , indebita quantitate debita proportione membrorum.& qu5d si input chrii Melito colore secundum existentiam complexionis: tune poni iniritur talis propositio. Opinio doctorum est quam ponit ibi do binctor quod claritas corporum beatorum est color beatorum, Puid cia eon notando tamen talem colorem esse manifestati uia illiti, iar. cuius est, de quia color beatorum manis stat cor ptara beat rum: ideo dicitur ille color.& uocator clamas, te doctor uidetur tendere ad istum modum.
Ultra est notandum, quod est alius modus dicendi , qudd s.. i.
beati habebunt suo proprios colores,& cum hoe unam qua dita Llitatem, quae uocatur lux per quam lucidissima erunt. Ultra. lux, Be eolor sunt incompossibilia ex parte agentis, idest nullum est agens ereatum, qm d posset roducere illam lueem quam habebunt beati in eo potibus suis.&sic claritas eorporum beatorum erit lux producta immediate a Deo in talitius eorporibus glorios . Et dico ultra . quδd secti umexigentiam meritorum magis. uel minus habebitur de luee ista.corpu babet dotes,quia est animatum tali anima, quae anima habuit talia. de talia metita Rideo isti habebunt clari tata tem secundum exigentiam meritorum, & quia inserina atur tali anima.
Ex quo sequitur siliitas dicentium, quod membra p que
anima exercuit bonos actus, habebunt maiorem elaritatem. uel malis de elaritate. di quod hoe est falsum:quia eorpus non habet istas dotes,eo quod talia membra exercuerint tales operationes:sed quia informantur tali anima.ista est opinio communis doctorum,l non solum habebunt eolorem, sed claritatem,& lucem. Primum argumentum uult probare simpliciter per aucto i et num itatem Gregorii. quod corpus beatorum, immo quod nid δε- ιι π.lum corpus possit simpliciter reeipere lucem: eorpora be m non sic erunt colorata,quomodo poterunt igitur teci
584쪽
ἀetur diecte, quM corpora beatoriam erunt simul eum eo loempyreo non iaciendo distare partem coeli ab alia parte.Ex quo sequitur,quod non repugnat, igitur duo eo ra simpliciter esse in eculem loco. utrum corpus beati posvit se facere eum alio corpore non est dubium , cum duo corpora possint esse simul, ut diximus.
Adducit doctor modum illi ut Dura. Vnde dominus Duta.& sanctus Thom. tenent, quod impossibile est duo corpora esses mulin eodem loco: quid igitur de eotpore gloriosos nonne potest esse simul cum alio corpore: Non. Contra, nes doctores uidentur dicere quod corpus gloriosum potest se facere cum alio Respondet Dura. quod cortus gloriosum est sub potestate uoluntatis beati sic. quod vountas beati potest facere de suo corpore quicquid non implicat contradictionem, di facere subtile, di deinde subim tare aliud corpus, di sic corpus gloriosum intrat aliud corpus, di est in alio corpore, & lic non fit, ut duo eorpora sint in eodem loco, sed unum est in alio. Ista opinio est una fictio, de nullo modo tenenda. Notum
est , quod anima non informat corpus uili debite orgailit tum,&est debite organi Zatum, quando habet debita qua
Ultra notandum, uod illi Thomisiae, & Dura. di sequa ces qui tenent, quia duo corpora non millant esse simul in
eodem loco nituntur adducere aliquas rationes adprobandum intentum suum,& ideo uidendae sunt an concludant . Primo sic arguunt,duo corpota non possunt esse unu corpus: igitur duci eorpora non possunt ei Ie simul in eodem to .co. Antecedens est notum, S consequentia probatur: quia corpus, te individuumxorporeum, est unum per proprietates idiuiduales. dc inter proprietates indiuiduales, locus est principalis: igitur si locus sit unus, corpus erit solum unum: igitur ii duo corpora essent in eodem loco, duo eorpora es.sent unum: quia duobus conueniret una proprietas, scilicet unus locus.Respondit hic,quod ueriam est, quod sunt proprietates indiuiduales, sorma, figura, locus, stirps, nomen, patria, tempus, sed istae proprietates sunt accidentales. & uera accidentia, de per ipsa individuum non distinguitur aba .lio nisi accidentaliter, ab extrinseco, 3c ab exteriori, & non
per se primo :sed unumquodque indiuiduum distinguitur ab alio per suam digerentiam indiuidualem, quae est eade reali
Quando ulterius arguis, duo eorpora repugnant adinviacem.isitur duo corpora nullo modo pollunt este simul. Pro declaratione istius argumenti, uidendum est quom do aliqua repugnant,& quare repugnant, suppono, ouod aliqua repugnant, sed quare Respondetur, quod aflua quare, ad diuersa debet reterri:potest referri ad subiectum, ad locu, ad naturam eorum, dicatis duo corpora repugnat: utrum adhoe,quodsiit in eodem subiecto, uel in eodem loco, uel ad quid Caliditas.& seigiditas quare repugnanis uel quia non possunt esse in eodem loco,uel in eodem subiectis:isto supposito,quaeratur quomodo duo corpora repugnant, uel ad odi Respondetur, quod adesse simul in eodem loco sieut duo
contraria ad esse smul in eodem subiecto.Arguitur sic, eo pus nihil importat,quod repugnet alteri: igitur non repugnant ista duo corpora: corpus importat materiam , & ior
mam.Vtrum materia unius, repulmet materiae alterius, uella a se ae Respondetur, quod corpus repugnat alteri adesse simul in eodem loco,& ista repugnantia prouenit ex parte dimensonum, idest quantitatis. Di mensiones sunt tres,lougitudo, latitudo,& profunditas,primo de ecelo.Procedit igitur ista repugnantia ex parte dimensionum: virum una dimenso repugnat se alteri. quin possit elle cum alia in e
dem subicio Respondet Duridanus,quis d non,& Marsi ius,& dicit quod dimensio,est compossibilis naturalitercu alia in eodem subiecto, & cum quaeritur per quid aliquid fit magis extensum alio uel maius aliol Dicit, quAd per aduentum alterius dimensionis, qua cum prima dimen ne fit magis
Quicquid sit de Buridan dicimus', qudd dimenso repu-rnat alteri ad esse simul in eodem subiecto, & plusquam istis
siditas, & caliditas ad esse smul in eodem subiecto. Ex quo sequituri, quod dimensiones duae non possiani r pugnare formaliter: quia quae repugnant sermaliter possunt esse in eodem subiecto ecce igitur duae sunt incompossibiles in eodem subiecto, dices, duae dimensiones non repugnant set maliter ad inuio quomodo repugnabunt ad esse simul
is eodem subiectos Res pondet dinor, quod repugnaat uir-
tualiter adesse simul in eodem subiecto,uel loco. Aliqna dicuntur virtualiter repugnare, quia effectus eorum repugnat ad inuicem, ideo Elmelisiones duae repngnant virtualiter,ila effectus earum tepumant ad in idem.
Dices, qui sunt euectus isti duarum dimensonum Respondet doctor, quod sunt repletiones: istud corpus propter repletionem,sacit distare partem a parte. N hoc propter dimensionem.quando corpus est in loco, replet locum. Videatur ii aliud eorpus posset replere illum mei locum, non,quia essent duae repletiones,&in duae repletiones repugnant.& no possunt simul es :quia postquam istud corpus repleuit, aliud corpus non potest replere, di sic s duo corpora egent simul: Γ-mul essent duae repletiones. Dices,a Numentum concludit igitur, quod duo corpora non erunt simul quia smul bis replent locum. Responde*octor quod bene probat, quod duo corpora per potentia n turalem non possunt iste in eodem loco : quia cuo corpora naturaliter non sunt in eodem loco, quin sint duae repletione , sed per potentiam supernaturalem , dico quod μssunt
este in eodem loco duo corpora.Modus est talis, puta, ius pendendo actionem unius cani, , istud corpus est iam ibi. quid fecit s Repleuit locum, si aliud corpus iterum poneretur lueodem loco, iterum repleret.separetur igitur repletio secenda, εc tunc non erit repugnantia, & Deus poteti suspendere actionem dimensionis secundi corporis, quae est replete:quia non repugnant dimensiones ad inuicem nisi uirtualiter, de propter effectus earum repugnantes, de sic, s Deus suspedateil ectum unius dimensionis, tunc illa duo corpora non repuenabunt quo ad esse simul in eodem loco. Vnde in genere causae essi eientis,dat unum exemplum.Concipere de parere, de Deu potest facere quod mulier pariet ubi non concepit ecquod cencipiet de non pariet .Quando ipitur arguitur, dimecones repugnant,contraria repugnant rigitur non possunt esse simul. Istud argumentum bene probat, quod uirtute naturali, non possunt duo corpora esse simul: sed bene uirtute di uina, de homo qui uult bene respondere ad istam materiam, videat quare duo corpora repugnant, stigiditat, de ealiditas,quare repugnant ex natura eorum dicit Gre o. sed quare utrum, quia unum Vit in aliud Si dicas quod sie,suspendat Deus actionem unius in aliud, tune amplius non repu-sncunt.
cedere, quod duae animae repugnent respectu eiusdem corporis, ut anima senstrua, Sc intellectiva, an proprie repugnent ad hoc. ut simul inis ent corpus s non . sed important non repugnantiam,sed bene incompossibilitatem.
Ad aliud algumentum . si duo puluia essent immediata sibi inuicem, sequeretur, ut dicit commentator,quod duo psicti essent unum:igitur ubi duo corpora sunt in eodem loco, duo corpora erunt unum. Respo et Bonaυε. de dieit,quod omne corpus potest dupliciter conliderari. uno modo inquitum est mathemati cuni alio modo inquantum est corpus naturale. tunc dicit, quod si eorpus sit immediatum alteri in quantum est mathematicum,tune erit unum: sicut duo puntii sunt unum mon tamen erit unum si consderatur, ut est naturale: dici t Scotus. istud est unum inintelli stibile. Et pro declaratione istius, notandum, quis d idem eorpus numero,est corpus naturale, de est mathematicum.ut istud lignum. Corpus mathematicum est, quando consideratur secundum dimensiones Corpus naturale dicitur, prout habet qualitates secundum exigentiam suae formae, de sic idem eorpus est naturale, de mathematicum: igitur si istud corpus i
quantum mathematicum iunctum alteri sit unum, ita etiam inquantum naturale est.
Dices,mathematicus est alius artifex, quam sit physicus, seu naturalis: igitur sequitur , quod non erit idem eorpus, quod uocatur mathematicum, Se naturale. Respo ndetur ad istud, quod uerum est, oe mathematica, de philosophia sunt duae scientiae,quae eon erant aliud, de aliud, mathematieus quid considerat dimensiones. scilicet longitudinem, latitudinem, te prolanditatem, de hoc absolute recundum naturam earum, non considerando utrum sint in tali subiecto, uel in tali colore,uel qualitate. Similiter naturalis consideratens naturale solum aspiciendo naturam suam, te omnia ista considerando ibi. Sed ex hoc non sequitur, quineorpus naturale, se mathematicum, sint unum, Se idem,Scia eodem. Et ad commutatorem respondetur, quaado continentator dicit
585쪽
quod si duo puncta essent simul, faciunt unum Respondetur
quod commentator non ituit dicere, quod unum punctum
' se esset aliud, sed quando dieit, quod ei ni unum,debet intelli
si se si unum: quia non maiorem extensi nem iaciunt duo,quam M Is num punctum: nee mille quam unum:quia quodlibet eorus m. est indiu sibile quia indivisibile additum indivisibili non sacit maius sic non est de corpore extenso,quia diuisibile additum divis bili, facit maius. vltra notandum, quod etiam commentator dieit quod si linea adderetur lineae, quod esset una: quia non facerent malui secundum latitudinem,quia linea est indivisibili, secundum latitudine. Ec se linea addita lineae, facit aliquid maius
seeundum lonstitudinem,& non latitudinem. Unde ninthematicus considerat lineas, ut unam, non P multae sint una,
sed quia multae lineae faciunt unum, scilicet unam figuram, ut triangulum, uel quadrangulum, Cum ultra argui a puncto ad pun tam non potest trahi
nisi una linea ergo si duo corpora essent in eodem loco, tion
posset trahi nisi una linea a corpore. Dicit doctor, quod non est simile de diuit bili. dc indiui sibili: immo duo corpora exissentia in eodem loco, nihil perdunt , ii et de qualitate, uel
quantitate & sic tot lineae traherentur, sicut sunt corpora in
eodem loco:& ideo non est simile de corporibus, ia lineis usque ibi. Et quia secundum theoloeiam. v j a M. Ponit doctor talem pr'positionem oportet theologum tenere duo corpora polle esse simu probat. Nam in sacra scriptura habentur is arpat et de Christo qui exiuit uterum matris clausim intrem, de quomodo exivit sepulchrum, sce. Ultra tenet theoloetus, quod empus beati potest esse ii muleum alio eo ore laltem non beato. Qualiter hoc mist D inmare ri,est dissicultat, e controuersia inter dociores .Est igitur eo trouersia non in concitis one, sed in modo ponendi, uidesi- .s-eet virtute cuius hoc st Respondet Richardus, pone do prosa. sed ma positionem.Coi pu gloriosum potest se sacere cum non si rioso per subtilitatem suam,quae subtilitas est quaedam qua di . . litas, perquam qualitatem corpus facit secum alio corpore ora Eis . non plorioso.ita uidelicet,quod ista subtilitas est eausa actitia huius, quod es corpus eloriosum potest facete se eu alio corpore non glorioso, ut des dere deorsum lapida, a duo est causaliter agrauitate lapidis.probat Richar. suum dicta multis modis.
Primose, quaelibet dor corporis glorios habet aliquam
activitatem, sed subtilitas endos corpori ploriosi.ergo ha-iabit activitatem, de non nisi hane, scilicet facere corpus gloriosum cum alio corpore:ergo illa subtilitas laeti corpus gloriosum esse cum alio. Ses. Respondet doctor ibi, te tune respondendum est, ista est salta puta,quaelibet dos corporis glorios habet aliqua actio-S nem, uel effectum, hoc ostenditur, impals bilitas est dos.&ta Mi. cm. men nihil activitatis habet, corpora gloriosa sunt impastibilia. itrum ista impassibilitas dicat effectum in corpore plorioso Non. Dicit uoluntatem diuinam non concurrete cum causis seeundis ad agendum in corpore glorioso, & sic non est uerum,quod subtilitas dos habeat istam activitatem Dices, impassibilitas est, corpus non posse pati sed hoc est aliquid activitatis scilicet nonsesse pati Rei mandet docto quόd hoc non dicit actionem, sed magis resistentiam, modo resistere non est aetere. Vnde resistere, supponit pro aliquo, connotando idua habere dissicultatem ad patiendum non posse pati. isit ur,non dicit actionem, sed resistentiam. Cum ultra arguitur,Christus nonne in quantum Deus poterat sacere corpus gloriosum, cum non glorioso, & gloriosam cum glorioso uc, igitur inquantum erat homo gloriosus, habens cor ut Eloriosum eonveniebat sibi inados &no ut sacer et corpus gloriosum cum gloriose: igitur ut facereteorpus plotiosum cum non glorioso, te non nisi ratione subsilia sci. tilitatis igitur ista dox hoc facit Respondet doctor, quo Ve
u tum est,quod in beato erit ista dos subtilitati . de uirtute dotis est, quod corpus gloriosum saciat se, uel missit se facere eum corpore non glorioso, non quod isa do . puta,quae est subtilitas. habeat activitatem ad hoc faciendum, sed hoe sit ex ordinatione Dei; puta, quod gloriosum corpus animais tali anima, ite se habeat quod Deus ad nutum uolutatis eius sacrat corpusi suum,cum non glorioso, & non quδd ista do, faciat active, sed Deus: re hoc erit ratione dotis, sed uirtute dotis, uel latione dotis non set gloriosum cum elorioso,
Deo sic ordinante,quod solum de ratione dotis sustilitatis, it oriosum cum non glorius otia acu cum glutios
Quoniam uatis arguis , si corpus gloriosum non seret sincere uirtute dotis cum alio corpore non glorioso, sequiatur quod corpus esset in onus, Ec in impedimentum, te sarei Rasinam anini .patet sic, anima uirtute sua potest se sacere eum florioso, te non glorioso corpore: igitur ii beatus non posset facete corpus ratione dotis cum corpore non glorioso, ei set sibi corpus in onus. Respondet doctor, quod hoc nihil est ua anima beati uirtute dotis facit corpus suum etiam cum omni corpore non glorioso,non active, sed ex ordinatione Dei, quae ordinat se solo hoc facere, ultra, uirtute diuina absolute potest seri,quod corpus gloriosum,posti t esse cum florioso, Se sic non esset in onus ammae.
Vltra,quando arguis, Deus potest facere corpus glorios si cum non glorioso, uirtute dotis. igitur potest ipsum conser uare cum corpore non glorioso, lepotest sibi dare aliquam formam conseruatiuam istius igitur poterit sibi dare forma, perquam poterit se facere cum corpore illo non glorioso . Respondetur quod non potest esse forma per quam corpus gloriosum pollit hoc facererimmo neque omnes angeluquia
non possunt duo corpora naturaliter simul. Cum ultra a uis,duo corpora naturaliter possunt esse s mul in eodem loco:isitur a sortiori corpus gloriosum naturaliter uirtute alicuius qualitatis potest se facere cum corpore non glorioso. Antecedens probat duobus exemplis. D- e et Primo de ierro ignito, ubicunque est terrum ignitum est ra iurat ignis, quia ternam ignitum habet actionem similem igni, de tertionisest quia eli simul cum igne , iguis de ferrum erut simul in eodem l o. 'ο υ- . Respondet doctor ponendo talem pro postionem. Quan- xe M. docunque aliquid susceptiuum dicitur esse magis conlpaciure deorum,qualitas quae recipitur in illo, uidetur esse magis Sosintensa. ec quia terrum est multum compactum, de .leni um; ideo caliditas recepta in eo est multum intensa, te ideo multum lidit sc ideo ferrum dicit ignitum, quia habet magnam caliditatem causatam ab igne. Dicit ultra Motus, O LEe fere uuamuis setium si multum denium, tamen est adhue poto quibus potis potest ignis recipi, sed ille igni erit intra terrum, sed ex hoc non sequitur, quod istorum duorum, si idem locus proprius, bene erit unus locus communis coatiliens utrum ue, sed locus proprius ignis erat porus, de locu ν proprius terri,erit aer circunctans. Dat aliud exemplum de pane de uino,qtiae sunt duo corpora, de naturaliter sunt simu uigitur duo corpora sunt simul in eodem loeo. patet sic, videmus quod panis si ponatur in uino, detrahit uinu ad se habet humiditatem uini :quod non potest fieri, nisi qtitaui
num & pauis sunt simul . Respondit doctor, quod pani, e ita .r
multum est Dorosus eo in poris recipi potest uinum, ec recipi Utur,sed ex isto non secuitur, quod panis,s uinum snt in eodem l o proprio, sed uinum est inter panem in illis potis Piuxta position . Contra, arguitur sic: Panis recipit humiditatem uini, puta capio partes non forosa in pane an illis partibuη est titimiditas uini, de non niti quia uinum est cum pane. Respondet,du.plex est ibi humiditas in pane quaedam circunstans, de ista est in uino. quod per iuxta postionem est in poris panis, de ea ibi humiditas inhaerens ipsi pani, quae humiditas est causata ab humiditate circunt stante, de sicut caliditas causat caliditatem,ita humiditas humiditatem . Lx omnibux istis patet opinio Richardi,qua pat una concludit. Modus ponendi est, dc
Alius modus ponendi dicit. quddaliquid dicitur netrare aliquid tripliciter propter figuram, subtilitatem, de dote. - .
Propter figuram, patet de sagitta, de clauo. lauus propter ii-guram acutam,penetrat lignum subtile. sicut sunt spitus . qui dicuntur penet rare, de diissut, per totum corpus, ita P dotem beati corpus dicitur penetrare aliud corpus non beatu. Breuiter corpora se penetrare ad invicem .non est alim qui ista duo corpora adaequale esse in proprio loco, de se no eliaeeidentia unius esse solum in subiecto alterius. Et ideo aliis ter se penetrant corpora. 5e alit zr qualitates.corpora se penetrant quia sunt in eodem corpore,qualitates quia adaequate uni & eidem parti inhaerent, ut albedo de caliditas in aliis
quo subiecto. Alii dicunt, ut Petrus de Tarantasia, quod subtilitat in meorpore beato, tollit grossitiem totaliter corporis fati, ad Tis . cuius remotionem, remanet corpus i ubtile ira quia ipsilit iape, ...tune corpus gloriosum iacere se cum uon glorioso. Istud ni -h:l ualet quia dictum est, quod oportet corpus glorios mese
586쪽
secundum debitam quantitatem ista non tollunt quin verest sensibile illud corpus gloriosum.igitur quamcunque si
i litate in habeat non potest sacere quin repleat locum. Praeterea si dimentiones essent separatae.virum occuparet loeum ite sicut in sacramento altaris,ubi sunt longitudo, latitudo,& protianditas, teplent locum: igitur adhue ubi inhere e. corpori, replent locum: sed inherent corpori beato: ergo im sent locum.
Praeterea ad disii nitionem quantitatis e. e. JItem situs est de dissi natione quantitatis: igitur non potest esse quantitas sine situ. unde Arili ponit di fierentiam intersis,q,-- qu ntitatem successivam, de quantitatem permanentem:
situm,tres conditiones requiruntur.
i. iiiivi. Primo quod paries sinit permanentes, qu6d eopulentur ad W inuiem,&quod habeant ordinem adinvicem, idest τ sint de toto ordinata: non in igitur quantitas permanens quae nohabeat situm.
Durtibi se Notandum, pro hoc quod duplex est situs, vel positio v. idem est: quaedam eii positio quae est differentia quantitatis permanentis ista requirit.Tertia,quod partes sint permanentes copulantur, di quod habeant ordinem, & ista positio est de diutiuitione quantitatis sippie permanentis, & se quantitas permanens non est line icto situ. Alius est situs de generes tu ,N non dicit et nis ordinem, vel respectum extrinsecum, partium alicuius corporis, ad partes loci, quod una est iuxta aliam partem loci, Ee alia iuxta aliam: & ce corpus esse sinatali situ, vel postione,ut corpus Christi es in eucharistia sine πην tilis tu. Virum una pars Christist praesens uni parti hostiae. christi sit in vi eaput isti parti hostiae. N pedes alteri Non. sed bene est s-
degenere quantitatis, lic, quod partes continuantur ad
inuicem:vi eaput collo,& collum sparulis,d Qeo quod quantitas non potest esse ii ne stude genere quantitatis, & continuatione partium t ideo naturaliter non potest esse quin repleat locum,cum habeat ibi dimensiones uias quae sunt repletiue loci.Ordo partium ad inuicem, est quod una pars conti
nuetur alteri,& altera alteri.
' sum potest ei te cum corpore non lotioso . Sed qualiter hoe' posset seri, declaratur: videlicet duo corpora pol sunt mansere, di habere esse eorum, igitur Deus potest conseruare esse istorum duorum corporum sine hoc, quod aliqua causa secunda eoncurrat ad conseruationem istorum elia , transeat. itur Deus potest sacere corpus gloriosum cum non Homo torquia ad eue illorumagit ut poterit laeete ista duo elie sine hoc,quod aliqua causa secunda concurrat ad istud esse, di per consequens poterit iacere quod duo corpora habebunt esse, sine hoe quod materia concurrat ad illud esse, Se quantitas, di qualitas, & sic nihil impediet quin duo corpora sint limul. Pioueclaratione istius, est noti dum primo quod caii Tho. 1, Tham nunquam voluit tenete, quod Deus posset facere unum cor reveri pus in pluribus locis esse circumscriptiue, bene sacramentali Bus 'ad temenent etiam quod Deus non poteti iacere duo corpora sep u. esse in eodem loco, concurrentibus causs secundis ad esse
isto tum coiporum: sed causis secundis non concurrentibus,
potetituite Deus facere duo corpora esse in eodem loco, istac pin.D.N opimo filii issima est, de peliculo la magis,quam aliae: patet sic: t. o. r. a. quia ad Politionem istius, sequeretur rem msse esse nne eautis intrinsecis, ta principii intrinsecis . di sic Deus faceret tia elles ne materia, &forma: quod est salsum 8ciii imaginabile. Dices sorte, ego dico tibi quod quando duo corpora et sit simul in eodem ioco, materia remanebit: sed tune illo tum duorum , non erit nis una ma eria adhue illud est magi, falsum.Nam per te, duo indiuidua disti usitur per materiam, di ibi non erit nisi una materiar igitur ista duo eorpora non distinguentore quia non nis unum distinctivum: pura mare ria diceret quod non distinguuntur, nisi quo adesse: ederet quid est secundum D. Thom. En unum aeeidens, dicit:quia esse cuilibet rei creatae, accidit secundum Avicennam .ieitur mus potest iacere eue rerum, sine principiis illarum. Esse P ti quidelis Petrus in se, esse e sentie Petri est natura Petri: eit humanitas eiu .esse existentiae Petri,est illiud idem. Quando ultra arguis quantitas distinguitur per situm' u
tum est per stum de genere quantitatis si sit quantitas permanens: sed non distinguitur per situm, qui est ordo partium ad partes loci.
Alius est intellectus &cilisinis Henrici, quod Deus potes ruere omne prius sine
posteriore sed quantitas est prior natura situ quo situ id ego M φαncrepositionis, verum est, igitur Deus potest facere quantita ι ι Henrtem sine illo situ, verum est: isitur potest faeere duo corpora in eodem loco, quae non habebunt litum verum est, ut corpus
Clii illi in eucharistia sine stude generestu, de adhue posset esse aliud .corpus eum corpore Chiisti sacramentaliter: sed non haec quaerimus, sed quaerimus delitu, qui est degenere
Ponitur similiter opinio Godostedi,quae stat in hae propositione Orpus glorioium per miraculum potest esse cum uoploriose,& isto modo: luia quantitas potest est e sine suo modo quantitatiuo quo facto Deus si ei et duo corpora elle ι mul. Modus quantitatiuus quid est est habete situm de praedicamento stus,est corpuε quantum este in to eo secundum situm , se quod una pars eontineatur ab uno loco , di alia ab
alio: & alia ab alio usque ibi. Respondeo igitur ad quaestionε. νRespondet doctor ad quae ilionem renendo hane propositionem, duo corpora possunt esse simpliciter in eodem loco: 'istaeon luso si it probata per scripturam & fuit ostensum, quod Christus exivit uterum virginis loriosae sine tactione, de sic uterus virginis, A corpus Christi .erant simul. LProbat tamen doctor vltra, quod simpliciter duo eorpora' possunt esse simul in eodem loco, nulla est repugnatia in duobus eorporibus,nec potest assignari , quare duo eorpora non possunt effecinulti, eod mloco: igitur istud non est negandum: patet se . Si duo corpora non possent elle in eodem lo- eo, esset propter dimensiones eorum: id est quantitates, hoenon: quia dimensiones duorum corporum non repugnant formaliter adinvicem.
Diem ego dico tibi quod repugnat duobut corporibus esse simul in uno loco , propter noe, quod duo ubi repugnant ad esse simul: quando istud corput est in isto loco eii ubitatu & illud est ubitatum: ὀe repugnat duobus corporibus habere
via duo, respectu eiusdem ter maria. Contra illa duo ubi in duobus corporibus, non repugnant adinvicem, patet sic, quae se ut in duobus corporibus, vel subiectis, non repugnant ad inuicem: & se si ista sunt in diuersis subitas non dicuntur repugnare.Nam nunquam aliqua dicuntur repugnare ibi maliter adinvicem, nisi respectu eiu iadem stibi . Me igitur sint in diuersis subiectis , non repugnant. Dices,di eo xibia ista duo ubi non repugnant inter se tamen repugnant habere unum terminum , istud corpurest in isto ubi,& illud in isto ubi,&repugnant illis ves,terminari ad unum terminum, ec ad unum locum. Contra non repugnat duobus respectibili intrinsecus ad- uenientibus terminari ad eundem terminum: igitur nequo duobus respectibus extrinsecis aduenientibu : ecce Petrum,
de Guillelmum, iste est situs, ad quid terminatur ad sortem patrem: iste alius est filius ad quid terminatur ad eundem sortem patrem utrilisque, sic dico respecius intrinsecus aduenientes habent eundem terminum: igitur etiam hoc conueniet respectibus extrinsecus aduenientibus: utpote duobus ivbi, non est igitur repugnantia ex demens ovibus, exobi de
Dices,dico, tibi, quod repugpat duo eor pota esse simul in eodem loco:quia causa non potest Ptiuari Hio effectu: modo istud corpus naturaliter habet replete: si aliud ponentur ibi. istud prauaretur suo essectu, qui est replere, istud est inconii mens. Respondet doctor hic, quod istud argumentum optime probat quod causa naturalis ab agentena tiarali, nou se et est priuari suo effectu, di se bene dico quod naturaliter auo iamrpora non possunt se in eodem loco: sed causa naturalis aquaecunque se illa, potest virtute diuina priuari suo effectu . Deo concurrente cum illa, de sic duo corpora poterunt esse simul in eodem loco, virtute diuina. Ex quo sequitur,quὀd Deus non solum potest sacere causam sine est edesse effectum sine eausa in seuere causae essicienti .
Quirit nunc hoc suppolito,quδd duo corpora possunt etasmul in eodem loco, quid est subtilitas quae in dos corporii glorios per quam corpus gloriosuin potest se sacere eum
alio corpore non plorioso, ad nutum suae voluntatis Respondet doctor quod ina subtilitas non est aliud quam possibilitas istius corporis, quia potest ege eum corpore non glorioso.
Contra ar uitur siecigitur senueretur quδd quodlibet cor
587쪽
tests inpliciter esse eum alio corpore non glorioso, Deo δε-
ei ς me: igitur possibilitas ista, est iu quolibet corpore. p nendum est hic ordotes coi porri dantur coi potia quia tale corpus est in tormatum tali amma. Dico villa,quod tales dotes debemur corpori ex ordinatione Deia iura eu iniar aratum tali amma. Ex quo sequitur, quod licet quod i bet corpus habeat possibilitatem ad ei Iecum alio corpore tamen illa pollibilita; m, in ea dos: iuia noest tib dubita ratione anima in tot mantis illud corpus . Ecce legent .Quodcunque corpus ivlorinabitur illa amina, habebititia dotes . Munde sicut persectio 8ce. JDicit doctor, sicut perfectionis est in anima quod ordinetur ad gloriam aeternanima periectio est iii corpore, quod habeat pol suilitatem debitam ad elle cum alio corpore ad nutum suae uoluntatis, uon quod illa uoluntas effective faciat.
Ex ouinibus ictis sequitur. quδd ista dos quae voeatur Dubtilitas. non est aliud nisi possibilitas debita tui eo portet quia informatur tali anima, ut possit esse inim alio corpore nouoloriolo ad nutu in suae uolui - - i. a Lx quo sequitur quod ilia possibilitas, no est aliud, quam non repugnantia ad esse cum alio corpore non glorioso . Ex quo sequitur ultra quod non est una qualitas ista lub. tilitas, sicut ponebat Richaidu ' quia nulla cli qualitas tanti
virtutis, quae possit facere corpus in quo ei . aeriue euecunia. io corpore .patet dicit Scotus, quinat geli non 'ossunt iacere: igitur unaqua: ita hoc uon pollet. num si ellet qualitas, eilet activa . vel pasDua non passiua, quia tunc per eam cor pus est ut palii bile, quod est Lilium : quia ei gloriosum : nec qualitas actiua, probo sic: quia si eidet qualitas activa, ipsa habem aliutiam actioneni. ue haberet actionem ad hoc,quod est iacere duo corpora esse simul, uel ad aliquid aliud, uerum eli. Dices. ontra, hoc, quod est duo corpora elle simul, non est ageri, nec actio : iuimo esset actio unum corpus expellere aliud, uel effecius actionis esset . Oilendo quod illud corpus este cuni isto , eli priuari istud corpus a suo proprio effectu: quia est non concurrere cum effectu istius corporis, qui est re
Notandum quδd secundo de generatione dicitur, quod quatuor sunt qualitates, didicit quod istae sunt active, devassiuae,ita quod dux activae.& duae pals tuae. Actiuae caliditas & trigiditas, passive humiditas, & liccitas, non est imaginandum,quod iii aequalitates dicuntur passiuae, eo quod non babent a tionem: ted ideo, quia non tantum agunt ut oppositae, humiditas opponitur siceitati. Patet igitur quid sit ista
Restat soluere argumenta .Quando se arguitur. Si eo us lotiosum eli et subtile, sequeretur quod corpora gloriola minus de materia babirent sub aequali quantitate . patet: garcr hoc corpus uicitiat iubtile, quia inmus habet de materia,
i et pondet doctor, illud nihil ualet, iam dictum est quomodo ppo et ilia co ii ora ede ecbite orpanizata, di Sto uia, ta
'D eo peeundo quδd Orpora non dicuntur subtilia pro
pter hoc ; sed propter pollibilitatem eis delatam ad me cum
Cuui sceudo arguis. Corpus gloriosum non habet dotem. ut simul pollit cile in pluribus locis: lini ut igitur non habebit doteu, ut pollit se iacere simul cum esto corpore.Respondet Richaidias,quod non est i mile de hoc quod est unum corpus posse ede timuI eum alio: de de uno corpore, ut sit tu pluribu locis:quia distiolius eii dicit Richardus unum corpus elie in pluribus locis, quam ellu sint ut cum alio corpore, hoc nihil ira et quia tet pectu potentiae Dei, unum est ita facile, sicut aliud, i iter postibilia , uel agibilia, unum non est magi dissicile respectu Det,quam aliud.quia Deus ita faciliter iaciet unum coipusia duobus locis, scut unum corpus cymDico ultra, qudd licet si una dos subtilitatis ad hire, ut unum corpus iit cum alio non glorioso , tamen non est aliado , per quam corpus possit se tacere in pluribus locisinon tamen uego, quin Dcus illud posset iacere. sed non ei set ratio
in rit liber noster, utrum uirtute Ventis naturalis esse disicilius unum corpus eue smul in Muribus locis , quam unum corpus este cum alio Breuiter dico tibi, qu uo mponendissicilius teliquo:quia quodlibet illorum esti mpol sibile respectu agentis creati
cultra tamen notandum&ςd -- unde hoc uenit, quod unum corpus non possit se saceres Gi. . mul in pluribus locis quae repugnantia esu En quia uel face- νe io: --ret se tu pluribus iocis simul, uel pcr mu'ationem, uel per pso murisino tum: non pet mutationem,quia tunc in inuanti esset. mu se se in mtatio fit in instanti,& motus successive. Modo eu opimo do- εἰ- b A .cioris,quod nullum creatum potest de uno ubi, in alio ubi iacere se in iustanti, nee etiam aligelus propter naturam suam limi tatam. Nec poten osse per motum dupliciter. Probatur quandocunque mutatur acquii ita ua de ceperditiua possunt esse respectu eiusdem susceptiui, nunquam potest esse mutatio aequi istiua,quin sit deperditiua.Oppotitu e set ibi : quia ego acquirerem unum ubi, de non perderem aliud uta: Echecis et mutatio solum acquisitiua, de nulla deperditiua : sed . quandoque est acquisitiua, siue deperdat tua: ut in illumin tione aeris:quia acquistiua dc deperditiua, ponunt esse cir-' Ei s die, . est ibi priuatio tenebrarum, concedo: sed tamen nihil deperdit. Λ
Item arguitur, quandocunque est motus locatis,eit receI-sus ab uno ubi, ad aliud: de hoc uirtute agentis naturalis : sed tunc esset motus, de non eis et recessus ab uno ubi, ad aliud ubi: uti tute igitur ageni ιs naturalis, unum corpus non pol seces e limul in diuersis ioci a tCuin ulterius arguitur,si duo corpora essent in eodem loco,duo corpora essent unum patet: via qu cunque uni te tio sunt eadem, inter se sunt eadem: sed illa duo cor Dora, sunt eadem lini tertio: scilicet loco risi tu sunt eadem, dico quod erunt bene uni tertio per continentiam: sed non per identi-
'' v ita di eo quod ista proposito se debet intelligi quaecun a se
que sunt eadem uni tertio singulari, singulariter, de uni uoce Ctento, non illimitato, illa inter se sunt eadem pater, restius in diuinis.nonne sunt eadem uni tertio. scilicet essentit diuinae sic Sed est illimitata, de se pater, dctilius, non sunt eadem I MVltra notandum,locus, utrum habeat dimensiones s locus esti uperficies corporis contancns. Locus, an habeat di meum . Dico quod est una dimensio, scilicet supersei es lorata, tabens dimensiones. Et locus non habet dimensiones alias a dimensionibus locatorum . Istud arsumetum supponit talium, cuia scilicet locus habeat dimensiones. Ad ultimum. Corpus plariosum potest esse cum corpore
non illor.oso, iter uin est. sed non uirtute dotis, sed Dei. Lis dicas magis conueniunt duo corpora gloriosa, quam non glorioiuin,cum glorioso: igitur si possit gloriosum elaeco in tion glorioso igitur em cum glorioso: consequentia m-hil valet.
LT RuM aliquis secundum rectam rati h nem, ad fugiendum miseriam, potest appetere non ei, e. Miseria est duplex: scilicet His cit, aenae, de culpae. Mitaria ponae est ipsam et Duplo. t xna, quae non est nisi dolor, uel tristitia. I. Via. H, inna corporis uocatur dolor, & p na aniuocatur tristitia. Miseria culpae est ipsum peccat uui, uel culpa, quet' rentia rectitudinis, quae deberet incise aciutiNon ei se capitur ibi simpliciter, ut opponitur creationi: ita quod est idem quod anullulatio : ita P
tuli, qui, secundum recti, in rationem , possit appitere
anni bitari,ad sugiendum miseriam, de sic Virum damnati secundum rectam rati ii . possint*ppetere anni Lilati, ad euitandum iniseriam. Ista quaestio habet' 'ibimo quaeritur. utrum quis secundum rectam rationem possit appetere non esie, ad sugie dum uuleria in P I ri .
588쪽
codalic Reseondet mctardus.N ullus secundum rectam ration Epo-xeii appetere non esse, ad sugiendum apsam p nam: ut dolo tem, uel tristitiam. Blam concl.probat, sumendo unum quod doct. eo iter sumunt. videlicet 23 malum est tam malum, sicut dirimit de bono: igitur malum quod magis diriniit de bono, erit mi ut malum aed non esse,annihilari, magis dirimit de bono :quia priuat totum bonum, sed malum pinnae, non tam dirimit de bono, Quia non priuat. nisi unum oppositum, non. n. negat nitisaudium, uel delectationem .non ue igitur non esse, eri maius. malum, quam iit poena: tunc sumitur propositio cois praesentatis duobus maias, maius malum est magis fugiendum, sed
non ei se,& pina sunt duo malarigitur illis duo, praesentat
maius malum, puta non esse,eli magis sugiendum, igitur nul. peti Ius secundum tectam rationem,potest appetere non esse. qaeu maius malum,ad sugiendum minus malumssipet O. Sumtur alia propositio, praetentatis duorumalis, minus malum e magis eligendum. i. minus sulliendum: ista etiam capitur in enlu proprio quando eligibile addatur malo, de nun matri
est magis Eligibile. i. minus fugibile. Diuot pro ista ratione, ae ilia simpliciter non est uera, malum quod magis dirimit de bono, eii magis malum: immo ει impliciter talia:ut ecce unum qui incipit peccare: istud p catum quid dirimit de bono gratiam quam inuenit sparuata uolo.2 per adulterium.hoc hat: alius autem toto tempore vitae suae perseuerauit ingratia, di tandem fornicatur,ec Perdit totam gratiam quam acquisierat: tunc illud peccatum,
- i. . Um gi d mi de bono, non eii maius malum, sed minus. mi id. ι- so dic o cil minus peccatum adulterio. Dices ista prppolitio est imosa, ui malum est tam malum, sicut dirimit de bono: dicitur ut iii ita debeat uniuersaliter
esse uera,debet sile intelligi, malum est tam malum, sicut per se duimit de bono: & non quantum per accidens dirimit de bono. peccatum quis est scarentia rectitudinis. quid dirimi e perses prim virum gratiam speccatum utrum hi priuatio
Dicit,et quandoq; non :vt in illo qui addit peceatum peccato:peccatum persedit imit recti tua nem, de per accidens cratiam, & se non oportet,st malum sit tantum quantum est num quod dirimit per accidens: sed peccatum pet accides dirimit gratiam: igitur .s Praeterea, eccuArguitur sic, ivga maioris persectionis non est appetenda - propter adeptionem minoris peι sectionis,sed appetereno est e,eii iuga maioris perseetioni i. negatio maioris boni equia totius eis erigitur non pote ii appeti propter adeptionem mi noris bouia ad sugiendum m iaciat inae. breuiter nulli tenent, ae quis potui secundum rectam rationem appetere non esse ad iugiendum pinam. Et uotanter dicitur secundum rectam rationem: quia sim .pliciter,pot appetere quis non esie ad sistendum pluam, ut iam nati, de quibus credo illud elle uerum .ibi est diis cultas ubi descit aliquis, prae sentatis duobus malis, di appetet maius malum, uel contra quod praeceptum facit s quare est hoe
contra rectam rationem: unde sum obligatus ad aliter faciendum,uel appetendum Breuiter satis eii,ui sit contra ronem naturalem rimmo cognitis duo&malis, de cognito P unum illorum est maius sinu quocunque praecepto: immo luminem .es turali iudicamus maius malum, magis este fugiendum..ia, ia avtvm quaeratur de malo culpae quid de malo culpae ει - Λ- - cri dumeti Rei pondent aliqua doct. ponendo talem proposi
titia iis tionem Nullus iecundum rectam rationem, poteti appetui eis .i ista ei se, ad sugiendum malum culpae: N ideo isti tenent uniri is, formiter de malo culpa sicut alii de malo poenae, isti probantal .u Miquibus rationibus. ra inimo culpa non adimit tantum bonum .sieut anni hilaritigit ut non euita niala, sicut anni hilari, uel sicut ironiale.culpa per se, non dirimit,msi rectitudinem, quae deberet esse macto,ia per accidens dirimit bonum uoluntatis inratianitru
illa lint ita malassicut anni hilari,quod priuat omne bonum Secundo nobilior conditio in Deo, uel in re est, esse: igitur oppolitum eius erit magis fugiendum, conditio accidentalis eli ei se tuitum, habere tu latiam, sunt conditiones accidunt
les, di i l .ud oppositum, est uoueue. Item arguitur. si culpa esset magis fugienda, quam non esse hoc ellet propter tres conditiones, uel propter tria, quκ la- . Tria f. cit culpa. unde culpas Mitria, ptinio propter culpam instigi D. turriua:este uim inductiva maenae.
bucundo, Ino no potest euicere culpam, potest tamen eiscere esse.
Temo,eulpa facit sabentem simpliciter malum,& non esse non iacit malum: quia annihilatus non est malus tune sic, si ergo culpa eiu et magis iugienta,quam annihilari hoc eisce propter aliquod illorum trium: puta quia est inducti uap nae, uel quod Deus tum potest illam facere, uel quia per iliani sumus mali, sed propter nullum illorum potest fieri. No propter primum,quia dictum est,quod non esse, est magis sustedum,quam sit pinna. Secundo, nec propter hoe, quὁd Deus non potest facere culpam. Est ibi miscuitas, culpa duo importat scilicet actum eccarentiam rectitudinis in illo actu, Deus nonne producit actum s sic. utrum iaciat illam carentiam riuq debent ei tu iaactus Non primo: quia non potest produci illa catentia: quia nihil est. Secundo Deus non obligatur, nee tenetur ponere rectit dinem in actu. igitur Deus non potest iacere culpam, capiendo pro eatentia rectitudinis. Diis euuaseli, ut cum possit sacere non esse non necopa ramus culpam ad non esse non pol iacere non esie: quia res habet non esie, uel annalia latur per hoe,ui Deus non conse uat, sed Deum nori conseruare, utrum iit ageres Non.igitur nec propter secundum: nec propter tertium, puta quia a culpam sumus limplicitet mali,cuius ratio est,quia licet 2 culpam uoluntas sit mala, non oportet tamen ae tota natura sit mala, di per non esse, tota natura deficit. Di ibi conlideramlum P peccata primo per se mutui ut urin uoluntate: sieut di actus boni si sint igitur in uoluntate iudetur, per peccatum uoluntas sit mala, sed per non esseta natura,deliruituraste rationes igitur uidentur probate, ae culpa non est tantum sugienda, sicut non esse. Alii dicunt, ut Rachar.& omnes conueniunt, P secudum rectam rationem, magis est fugienda culpa, quam non esse, ita u magis est elige um anni hilari,quam peccare. Et licet asta conci .fit uera tamen rationes quas facit Racbar. ad pro bandum, non uidentur esse suis cientes, iam hoc reprehenditur a doctore nostro.
Prima to est ista, quilibet tenetur magis fugere illud quod est contra Deum, oua in illud quod est contra homine, ted peccatum est contra Deum di non esse, est contra homine: igi tur peccatum est magis iueiendum, quam non esse. verum Edicet et aduersarius. ii illud quod eli eo tra Deum,eodem modo esset contra hominem, ed si esset alio modo contrahominem, quam contra Deum, non esset uerum, peccatum est contra Deum,qua re quia contra mandatum eius. an nihil ari est contra hominem, quares utrum quia contra praecepta homini, Non. sed per anni bilari, tollitur totum esse hominis, de per peccatum, honor Dei .unde si peccatum esset con .rra totum esse Dei, sicut anni iuri contra totum esse homnis, tuc peccatum esset magis fugiendum, sed peccatum noeli contra totum esse Dei: ideo ista ratio non eli essicax. Praeterea maius malum est magis fugiendum, &ciliacunda ratio Richardi maius malum, est magis fugiendum, sed culpa est maius malum,* anni hilara: patet, sit caratia boni debui est maius malum,quam earentia boni indebiti,uel non debati, sed culpa importat carentiam bona debiti:
anni bitari ueto dicit carentiam boni debiti,dicit me non es.se. utrum debet ut mihi esse non Igitur culpa est maius malo, quam anni hilari.
Pro declaratione istius est notandu,U Ois earentia boni in subiecto apto nato eli sy mala. Sed ut ilia carentia sit p a, uel habeat rationem 'nae:est solum propter hoc quod illud est mihi debitum, carentia beatitudinis in me. Vtrum iit mala nunc in me Ita .utrum sit mihi pina non. quia pro nunc non est mihi debita bonum debitum inesse, iacit rationem poenae si deesset illud bonum debitum,quod si illud debitum non sit, habebit carentia rationem mali,& nopsi xx. per hoc soluitur quaestio parua. Vtrum psna damni in magis fugienda, quam p na sensus s penasen iis e tristitia , uel dolor, in damnatis. An petna damni sit maior, uel magis fugienda, quam psna sensus i carentia eli tam mala, licui bonum , quod priuatur per carentiam pena dam. ni,quod priuat, beatitudinem: peti a sensus priuat laetitiam . desierina damni simpliciter eii magis mala, quam stri sensus: tunc quaeritur, quod illorum est magis malum in ratione poetiae Dico u rina sensus, in ratione 'mae est magis mala, vel maius malum quam poena damni: quare rena damni est mihi raena Propter bonum debitum inest e, faciat
Deus ae illud no sit mihi debitum inesse. Vtrum propter hoc
589쪽
m non esset mihi debitum, acquireretur gaudium in me , 5. O tollat Deus istam mani sensus a me: an acquiretur mihi gaudium sitie.Quando tu arguebas, bonum debitum est magis fugiendum, quam bonum indebitum:quo ad carentiam, verum est si istud bonum debitum, non 'supponat bonum indebitum, sed ubi bonum debitum praesupponi t indebitum non oportetis sit maiux oria est bonum debitum, non ne prae sun nonit stanum ine bitum i scilicet esse,.se non oportet et bonum debitum, si magis iustiendum, qua indebitum.
Praeterea quis dest malum ede.JIllud malum quod est malum simplieiter, est magis fugien-
diim, quam illud mod eli malum huic:Sed peccatum elimalum simpliciter: via est eontra bonum simpliciter: se non ense, non est malum simpliciter i sed solum malum huic, supplet
Respondet doctor, τ hoc soluitur: ut primum argumentu:s ruitu I, quia non est sussiciem.Cuius rati oes: quia peccatum non est R eontra bonum simpliciter puta contra Deum : seut non eriest eoiitra bonum huius, scilicet creaturae dc peccatum hontollit esse Dei. Vnde dicit doctor si per peccatum tolleret aliqua res, quae est in Deo argumentum esset bonum, per peccatum tollit ut sapientia Dei:tune esset magi, his tendum peccatum, qui iti non esse hominis : sed antecedens est salsum. Et quando diei , p per peceatum tollitur honor Deo debitus, vem hono qui debetur Deo, est magnum bonum t te- - . nendo τ honores in honorante, re non in honorato: cui bo- - ' non est hono s uouoranti igitur per peccatum, non tolle- tumuisi tantum bonum: licui esset holior qui eis et in illo qui
Praeterea iis dum licie. si per pereatum tolleretur aliquid quod est in Deo; Deus deberet potius anni hilare peccatum: ted non ah nil illat igitur nihil tollit a Deo.
praeterea quodcunque peccatum mortale Aduertendum,. τ mens doctoris eli,*secundum rectam rationem, homo de' an elere iunihil si, quam peccate mortaliter : de ad ictium sid dieitur, ubi dicit docitar, non credo tamen.
Non vult dicere doctor, quin istam conclusionem credat: sed vuli dieercist non credit, τ secundum rectam rationem ma sit debeamus appetere anni hilari. quam illum honorem non esse,qui debetur creaturae honoranti: quia honor est in honorante: usque ibi. Respondeo igitur ad quaestionem. . Ponit doctor pro responsione duas conclusiones . Prima, Pisa tinet nullus secundum rectam rarionem potest appetere non esse,
ad figiendum malum poene: id ei l ipsam p nam sensus, quaeno est niti dolor, vel tristitia. Dolo in corpore tristitia in animaristam conclutionem probat dupliciter. Primo sie, nullus secundum rectam rationem potest a petere non esse, ad sugiendum aliquod bonum, de iustum: led σε na est aliquod bonum di iustum: igitur nullus secundum rectam rationem potest appeter non esse, ad higiendum illudi bonum vel illud iustum .vndepina primo est unum bonum: quia ei unum en . de omne ens est bonum: p na dicitur esse
unum iustum: quia pεna instat tur iuste propter reordinatibuem culpae.
unde secundo probat. Nullus seeundia rem rationem poe
ppetere non ese ad sopiendum pinam quia nullus poten appetere stetisdu iectam ronem oppositum inclinationi natu. rati,conformi voluntati diuinae: habere esse, de conseruare iii
esse, est cons uiri uoluntati Dei beneplaciti, sed non signi Misis, non. n.babemus Praecepta in sinus: bene habimus praecepiar in Q si occidan iis nos;& ideo non est praeceptum de ei se, et quid si sit secunda voluntatem Dei beneplaciti, o sic pecca-do mortaliter,sacit secundu voluntatem Dei beneplacit ireta
. nu sine hac non peccarer : sed non secunda rationem iligni: qui, inciti habet praeceptum de peccando, sed oppostum L li ibi dissicuitati utrum quis secundu rectam ration Epossi appetere non esse,ad iugiendum penam damniti'snadamni quid est est earentia beatitudinis actitae inesse:& duo immisidari potiar, scilicet catentiam beatitudinis:&debi: umbeati rudi is ni s ilicsie:quid istit ut Deit orentia beatitudinis ei se s suam Nisil,hi si debitu istius beatitudinis inesse, ista est uera, priuatio, est tam mala, sicut est bonum illud euiui est diri uacto: sed non oportet ae sit ra ma, ut carentia beati dinis, pro nunc est nobis mala sed no petor: quia non est debita pro nue: quia nihil habet rationem pen x. nisi propter debitum inesse.' Quia est magis mala, uel peua damni, vel sensus in rone pinae ut dixi superius, est rina sensus aquia ista carentia beati velim α; ri uou in rana, tusi quia est debita, iaciat Deus in beatitudo non ςt mihi debita. ut pro nune, tuti e non L eroneni pint nonne damnati magis tristantur de carentia beatitudinis aeternae, quam depina iensus. Nolunt carere beatiat ine aeternamolimi detineri in igne de quo illorum duoruhabent magis nolle, Sc consequentur maiorem tristitia Creado,u' nolle de carentia beatitudinis aeternae est maius ita ad
istud sequitur tristitia quae est poma sensis: sed pina damni est ipsa eatentia beatitudi uis aeternae debitae & illa non habet tantam r)tionem poenae,ut poena sensus: & sede plua damni possumus habere poenam sensu . De secundo secunda conclusio ea talis .Quilibet secundunt
rectam rationem magis debet appetere non esse, quam velle peccare, uel peccare. Contra, nullus seeunda rectam ronem pol se interficere ad fugiendum peccatum: igitur nullus secundum rectam tonem magis tenetur sugere peccatu,ntiam non esse. Respondet doctor. Post dilectionem Dei, est dilectio sui, maximum malum est odium Dei:esse maximsi malum ereaturae, est seipsam in terficere. Rideo dissieultas est . utrum quis ordinate posse
uelle sensi esse, id est, *sit causa sui non esse, sicut est ea fametati No.Nullus potest uelle sibi date non eise, ad sugieda peccatum, quia 'fi uult se inter fore. & sibi dare no esse peccat in secundo loco grauiter post odium Deir de sie talis non iugeret peccatum mortale. Qilo igitur intelligis, τ quili tniandum rectam tonem det magis appetere non ei se, quam peccare Respondetur ae non debet liue lipi appetere non esse, instiςendo sibi mortem sed debet magis sustinete mortem ab alio inllictam,& non a se, quam peccare mortaliter,& hoc
tangitur uniformiter, Dia sicut uoluntas est causa peccati,
ita uellesbi dare non esse, et Guniformiter; sed difformiter uoluntas est eausa pereati, sed no uult esse eausa sui non esse.
infiigendo tibi non esse id est i sit causa sui no ei se . sed be
sustinere ab alio. Arguitur.Timor eadem in eonstantem uirum excusat, igitur si quis in tali ea peccet an imputabit ut ibi riit recedicitur mihi, ii non ceperis istam in uxorem,interficiam, te. Liego ea pio illam ibi est timor cadens in constautem uirum, qui excusat illum, ita similiter si quis peccat propter illum timorem excusabitur. Respondetur et timor cades in constantem uirum potest excusarea pereato ubi non est prohibitio, ut capere uxorem non est prolubitum sed ubi est tacta prohibitio non excusat. Istam conclusonem probat doctor inest ir,itibnibus. i' imo assumit unum philosophi. .ethi eorum, quando sciduci mala, minus comparatum ad maius, hξtrationem boni. vadeamus ecce non eue: ecce peccare, sunt duo mala: quod est maius peccare. gitur nou esse respectu peccare habet ratione boni .igitur istud debet es i.i .minus malum habet rationem boni respectu magis mali. i. minus malum non est tam nimiile:sicut magnum,& non habet tantam rationem fugibilitati
tunc sic arguitur,peccate est contra praee prum Dei non esse an sit eontra praeceptum Dei Non. igitur istud stilicet non esse est magis eligibile, quim fatere contra praeceptum Dei. Item quandocunq; sunt duo praecepta quae non possunt stam ut impleri magis deobligata minori propter ineopossibilitat Emon peccare,est secundum pexceptu Dei,& habere elis, est secundum incarnationem naturalem precare est eontra μceptum Dei: non esse contra inclinationem naturalem quod est maius vitum sacere eontra praeceptum Det,uel contra iacit nationem naturalem meo ui primum est maius. Notandum et quando dicunt doctores,et non vile, est contra naturalem inclinationem, uerum est, sed non sequitur, vsit contra legem naturalem Nam si esset contra legem natu rae, esset contra Des quid est ius natur x,uel lex naturae an sit naturalis intellectio non. sed lex naturae est iudieiu practita, υ Et assensus practi x, causatus ex notitia principiorum, uel deductus, in coit clusone ex principiis practi eis. Item arguitur sic velle citius mori quam facere cotta praeceptum Dei, est actus eliaritatis.&magnae obediemiae: Orgo istud est licitum di virtuosum,& non malum. Praeterea i ecudum philosophum, dicit philosophus. 9. et bico. τ propter actum uirtutis habendum , uel conseruandum, citius est moriendum, di exponendum periculo mollis, sed sugere peccata, seruare praeceptum Dei, est actus magnae vir tum: igitur propter istum actum, licite debet quis ex ponere se periculo mortis. In politicis quaeritur . utrum tortor, latro, adiudicarus morti, licite possit se suspendere,&inscere N n. Dices dico tibi et Arist.dicebat Loe, propter hoc uncia Osuescebad immor litate auim ipsi gnouisseti
590쪽
nunquam dixisset. Resp.doctor,ista istantia nihil valet, ostendo quadoeunque aliquis debet se coniungere fini, uel ten tur coniungere se omni illi mediate, quo habetur talis simis, Nattingitur,sed Pte Arist.quilibet tenetur se eoiungere sui, salte morali, uel politiemque P, Dis. puta Φ homo debet esse bonus. Finis morali setadu Arist. est i homo lit bonus rergo debet se coniungere mediis illius suis, sed media sunt acius uirtuos: igitur debet se eoniungere illis. Dices illa quae c6comitamur actu virtuos una, nihil faciunt ad illis actu uirtuosum: igitur et uita, ues anima lit immoria li., hoe nihil iacit ad bonitatem actus uirtutis.dato igitur, Panima sit mortalis, nes immortalis, hoe nihil facit ad bonitatem actus uitium: ininio melius eii pro momento habere actum uirtutis, quam perpetuo habere uitam turpem. Sed ex ponere se Iericulo mortis,ei actus uirtutis: igitur. Dices ista beatitudo non potest eise finis hominis. quia uiso Dei, di dilectio eius uni accidentia, di homo eit substan tia: ergo finis est melior his, quae sunt ad finem, sed acciden tia, non sunt meliora substantia: igitur ista aecidentia non Poterunt esse sinis hominis. Respondetur finis extrinsecus, semper est melior.& est Deus, sed finis immediatus, inhaerens, quo attingitur unis extrinsecus,non oportet, sit melior his, qua sunt ad finem. , Ad argumenIMAd primum argumentum de Iuda babetur Mat. 26.Melius sutilet illi si natus non fuisset homo ille: igitur propter peccatum,quis non debet sugere uitam. in ista auctoritate potest fieri comparatio ad poenam,& ad culpam.Vtrum melius titisset Iudae non esse,quam habere pet 'am siet nam 'uam habet sNon. quia secundum tectam rationem nullui debet appeteretio esse, ad iugi ei unii seria, ut dictum est: pol comparari ad culpam, ta tunc sensus est utrum melius suisset Iudae non esse,quam uenderediim Chiistum & se melius ibisset no suisse, perallam reg. quae est, P melius est non esse,quam peccare. vltra est notandum,* aliqui aliter exponunt dicentes inelius fuisset Iudae, ae natus non sui sietummo p suisset mortuus in utero matris ro uia si ita studet solum habuisset poena damni, di quia natus est,ta iecit seditionem. de proditionem ει uenditionem ideo habet ponam damni,& sensus. Alii aliter elosam, di dicunt, melius sitisset illi: scilicet Iutta, quod natiis non suillet Christus supple, quod si Christus non tuis set natus, a tuta non tuisset uenditus. Pro secundo argumento carentia mali,non est delectabilis ius prae lupposito aliquo bono.s .existentia unus cui ineste ponet uinium usque ad aliam q estionem.
v TR v M damnati appetant uon esse. Respondet doctor.
lima propositio damnati appetunt non esse, ad iugi edum poenam. Ad uolunt damnati,quod per non cise, exciti deretur poena eorum: de id appetunt.damnati non etae adfiistetulum mam. Necunda propolitamdamnati appetunt non habere eulpa, uolunt non offendisse Deum abii uce: non pro eo, ut cui pa Eoileusiua Dei sed quia culpa eii inficitiva punx, de ad illam culpam sequitur pinna unde istud displicere quod habent danaii de suis peccatis priapter istam poenam, uocatur uermis conscientiae damnatorum, qui nunquam morietur.
Da eo damnati non possum appetere non es e.ibi non eia se nihil boni agri: noli esse, nihil poni trigitur non possunt appetere non eis item esse est maxime appetibile: igitur non cite eiu oppositun ,est maxime fugibile: dc ultra, non esse Emaxime iusibile: igitur non appetitur adaninatis. Pro sol .ponit doctor aliquas propositiones.Verum est, melle, maxime est appetibile appetitu naturali, nihil est ad Umagis inclinemur quam ad eis e nostraim: immo est tantus appetitus ad esse, quod si non esset fides,uel ratio dirigens, si1 appeteremus Deum non esse,quam nos. Meunda prop.Nou ine, est opporium corradictorium deesse, non esse ex iu neque inclumi rationem odibilitaris, ueque diligibilitatis: ideo non esse,non est de se malum: re ideo ad inteaigendum multas materias de sugibilitate, debemus capere non ei se, ac si est et unum indisserens, neque bonum, neque malum de te de ideo qn qineritur. virum quicum; appetit non esse, peccet: uidendus est sinis, quale quis appetit non esse.Nam si quis appetat non esse propter sagiendu ecatum iuile, e sancte, appetit, didicebatur, appetere nota es e ad iugiendum maenam est peccatum, de se uon es, non
est malum de se, curatione alterius adiuini: quars neque esse est bonum, nisi ratione alterius adiiuncti . Quid ergo dedanatis, uerum licite appetant non esses Nonne appetunt ad iugiendum poenam:sie est, istud est malum. Dices, igitur daemones di damnati quotidie errant in almetendo non esse:dico i uerum est, sic uidelicet, quia exi mant nou se,esse meliusquam esse: Ze esse in poena vi de alii daemones errant, te cauta erroris eorum est, quia non adue tunt, v per non ei se excludatur omne bonum: bene ad uertulit,quod pet non esse excluditur omnis Paena, dc Omne malum,& sic sunt turbati intellectu suo.
Alia pro ista r Q. quae tamatur. Uando aliquid est magis dili sibile,oppositu eius est magis fugibile det intelligi,deop-
posito contrario, Senon deonposito contradictori a. Modono Cue,est oppositum contradiciorium de esse Nunquam opposi 'tum contradictorium in ita ei bile; sicut oppositum cotra rium habemus diligere Deum. detis contradictorium . no diligere Deum. contrarium est nolle, de contrarium s. nolle est peius,quim contradictorium, Schoc est, et sub aliis uerbis dicitur Omlisio nunquam est ita mala, licui actus contrarius. Dices beatitudo nonne magis est appetibilis, qui in cuc: Re- Omigis spondetur,ae non, cuius ratio est: quia licet beatitudo deside .suaretur, tamen desideratur a nobis, de propter nos: i turi iunxi sic iam M. est, quod nos magis diligimus nos:promet unum iu que tale, de illud magis. Contra arguitur se. postum beatitudinis, est magii sal ibile quam oppostum de esse. igitur beatitudo est magis diigibilis. Oppolitum beatitudinis contradici aliunt, est non beatitudo i .non uidere, non diligere Deum, oppositum contrarium,quod est incompossibile cum beatitudine, est mise. ma tam poenae, quam culpae, de maxime miseria culpae: nonne istud contrarium massis eli fugabile, quam non esse me. quia iniseriaeulpae de se ei a mala, de odibili mee ullo modo poteli diligi magis: igitur est fugibilis,quam noti esse, quod non est de te sigibile. Vltra est notandum quod ista consequentia non ualet.Oppositum est magis iugibile et igitur aliud oppositum est masticelli ibile:non enim ualet coni uentia a iugibili ad diligi vile: sed bene e contra: ut non sequitur, hoc est iugibile: igitur . x oppositum contrarium est diligibile, sed bene eueconuerso: . -- dicatis miseria culpae est magis iligibilis, Miam non eu er igi tur suum oppositum est magis diligibile, ee tu non capis ibi caetera Paria quia in uno tu cap. 1 contrarium, de in alio contiadi rium. Alia arg.soluuntur per ista Et cum dicitur damnati maxime sediligunt, quia sic se diligunt,quod contemnunt Deum. Et ultra maxime se diligunt : igitur non appetunt non eue. Vnde dicit Augu .duo amores secerunt duas civitates: amor sui usque ad contemptum Dei, iecit ciuitatem diaboli, uerucit, quod non appetunt non esse sinplicitet, sed ad sugien-
Restat soluere argumenta principalia. Adprimum cum sic arguitur, obiectum uoluntatis est bonum sed in non esse non habet aliquid boni, neque ueti ist- σια lair illud non potest appetia a S prisc. Respondetur hie ponendore'quandocunque aliquid ap-lietitur propter aliud, uel habendum, uel fugiendum,tune tae habet aliquam apparentiam boni, sed non ei te appetitur ad fugiendam p aenam, de ideo sub illa ratione qua non ei cxcludit omnem poenam. habet rationem boni appare litem, sed non aduertunt daemolles,quod per non esse excludimuraboni ui bono item daemones cognoscunt, quod perpetuo erunt in damnatione,quod non sunt mortales, quod sunt spiritu , situr non pollunt appetere non eise. Respondet dinor,quod non appetunt uoluntate essi caci, sed uoluntate simplici, de absoluta: sicut dictum est, quod impossibile potest appeti,non uoluntate essioci, sed uoluntate timplici, di absoluta. Quaerunt dociutrum daemones appetant beatitudinEHieci quod sie, eodem mos tappetunt tionei lec uoluntate simplici, de absoluta: sed non uoluntate euicaci; quia sci ut illud esse impossibileThabere alitudinem : eum sciant sententia. lte maledicti in ignem aeternum rappetum dicunt etiam .do Lappetitu condicionali, utpote uellenius bene eam habe re, si possibile esset. De eum M
V Trumbeati uideant pinnas damnatorum. Capit doctor pa- beatum, non secundum statum solunt; sed secundum sta- a d -- tum, eclocum capit beatumno solum qiti est beatus,sed qui ι .ram.