장음표시 사용
571쪽
intelli liquo ad Oneeptum illius obiecti ad equati . Quid est obiectum adaequatum nostri tutellectus s ens . de sede quolibet comento sub eo possum cognoscere , quod
Ex isto sit quaestio de rapacitate ipsus intellectus no
Vtriam rapacitas nostri intellectus sit s nita,uel infinita: loqui pollumus de capacitate palliua,l eu susceptiua, uel de ea
pacitate activa quo ad patituum: quid natui est recipere interectus infin:tas notitia est potens suscipere notitias o nium partium,omnium entium. virum ii esset una inlinita notitia a Deo producta, idest induite intensa posset ab antina nostra suscipi ni In tertio dicetur:quitis est dabilis semina statia, licet non sit infinita, di s ei et notitia infinita a Deo tactibilis, capaciatas animae nostrae esset apta ad illam suseipiendam, licet non si iactibias, εἰ hoe contra Gregorium.vtriim anima periuiam notitiam ins vitam, infinite intelligeret, ideii secunda totam extensonem illinx qualitatos ecce de capacitate activa. Respondetur,quod non. de ponatur talis propositi pacitas activa animae est finita, se uidelicet, quod determis natur ad tot, uel tot. ad tantum, uel tantum. Ex quo sequitur, et in intellectu nolito potest esse notitia.
quae era maior in raraone qualitatis quam in ratione no litigrespectu illius intellectus. Cuius ratio est, eapiatur, ' capacitas acinia noso intellectus sit, ut decem, ponatur notitia, ut uiginti ut intel:ectu nostro. vlium intellectus intelliget se. cundum extensionem graduum, ut uiginti nO. quia no at turget obiectum, nisi secudum suam capacitatem, di sic erit m ror inratione qualitatis, quam notitiae,& sc non hebit ratione notitiae,nili secundum, quod intestinus per eam potest cogno scere. Lx quo se situr,quod si essent duae notitiae essentiales, quarum una poneretur in intellectu nostro, di alia in intellinuangeli, ubi esset maior in ratione intellisus in at Melo. quialcapacitas angeli est maior nostra , quia angelus per eam in sis attingeret obiectum,quam nos. Respoudet milias plura licent,dico tibi Scote, quod ratio tua nilui ua et, cluia eris non est uni vocum ad omnia et tia: immo aequiu um, de aequivoce dicitur de rebus male malibus, de immaterialibus. Modo dico,quod obiectum pr ptium ad aequatum nostri intellectus .diceret Philosophus, te homas est quidditas materialis n.ens materiale.&voco et smateriale omne ens extensum, uel extensibile, uocatur quis ditas materialis, ta talu illud diceret Philosophuc possumus cognoscere.ista albedo est quidditas materialis, 3e quamuis Don componatur ex materia, ibima, tamen est extensi bilis Contra:potentia habens obiectum adaequatum non potest habete conceptum communiorem, quam lit conceptu x illius obiecti adiuuati.Sed perte obiectum adaequatum nostri iti tellectus est quidditas rei materialis:e o non potest habere eo ceptum communiorem, quam sit coueeptus quidditatis rei nisteriali, quod est falsum quia de ente inquautum ens potest haberi conceptu . Ecce intellectus noster habet eoncepta communiorem,quam sit quidditas rei materialix: puta de ente inquantum en secundum I hilosophum in metaphysica. Respondet Thomas.Verum est,u habet conceptum communiorem.quam sit coueeptus quiddilaus rei materialis, sed tamen ille conceptus caulabitur a quidditate rei materialis, i. a te materiali, uel extensibili.
Contra arguitur tibi sic:ergo sequeretur, τ tu Philosophe ponere beatitudinem in conceptu impersectiori, quam sit conceptus quidditatis rei materialis.utrum beatitudo consnat in conceptu quidditatis rei materialis snon ergo tu ponit beatitudinem in aliquo imperfectiori quidditate rei materialis.Probo,nunquam de aliqua re potest haberi coeeptus ita perfectus, sicut proprius conceptus illius rei, sed cocept uscommuniores , qui habentur a quiditate rei materialis noti sunt Hoprii conceptus rei materialis: ergo tu pones beatit dinem in conceptibus imperiectioribus, quam sit conceptus rei materi λlis. Vnde pono una reg. A qualibet re msidi pol eari coceptus proprius, & conceptus coit. ab albed ne habetis conoptumpto pr. um illius albminis, & conceptum encis , dccoiiceptus proprius est magis perfectus, de conceptus eonfiisus, sciliceromatas non est ita periectus. Quicquid sensus intuiti uec inoscit, hoc idem cognoscit intellerius intuitive.
eadum etinespondet doctor , quod nullanar
tura inferior natura humana potes linati sieari.Ratio. quia beatitudo consistit in elara uisione, ec fruitione Dei. de brutunon potest habere illam notitiam. id est uisonem. de si uitionem.brutum non habet notitiam nisi sensibilium: Diees: contra arguitur ii potentiae sensit iu possunt quietari in aliquo optimo ipsis,& persecti si mo ipsi, ergo possunt beatificari, de illud erat beatitudo eorum. Respondit doctor ponendo illam propositionem, non est dubium qiiod potentiae senstiuae de animalia bruta possunt et here suat selisitiuae optimas operatio ues respectu suoru biectorum optimorum ut potentia ui sua poteti habere uisionem optimam , sicut
obiectum pulchrum potentiae uisivae erit pulchritudo beatii sim corporis domini nostii Iesu Christi, de sacratistimet matris eius. Ergo possunt beatis ti bruta atitudine secundu quid suis optimis, idest habendo obiecta sua perfectissima, sed illa non est beatitudo simplieiter, cuius ratio est, quia nun- 'ua aliqua creatura beatificatur in aliquo, quin si persectius illo quod beatifieatur. Homo beatificatur in Deo. Deus est pertinior homine. Vilis est res illa, quae ponit beatitudinem in re ignobiliori se, de sit distur sis de singulis abusbus, si aliqui quaerunt beatitudinem. in cibis, feci Dices, aliquod inanimatum potest simplieiter beatis cari. Patet quia lapis potest quiescere, si sunm optimum attingere, sicut quando attingit centrum, ergo erit beatus.
Notandum est hiciqu4d potentiae sensiti ut sunt potentiae
operatius, se uoco potentiam operi tivam, tus operatio estim nem,quia manet ia ea intellectui intelligit lapidem,intellectio nianet in intellectui intellectu, est poteria operativa. Alis sunt essentiae quae non habent sic potentias operat tua , habent tamen potentiam activam, uel si tiuam, sicut est m tu , uel mouere, de pcr illam solum attingitur unus paruus respectus,quando lapis est in centro, de motui est ad centrum,
suid enim habet ultra illud quod prius habuerat Vnum re- 'ectum, scilicet ubi,sed potentiae quietantur in aliquibus absolutis ut potentia uisiva in aliqua uisione. ARovit ENT 1 urguitur sie natura humana, te angeli sunt diu aturaeiquarum una est persectior alia r ergo in persectior, scilicet natura humana non attinetit obiecta bea-4itatim nisi mediante perfectioni natura, scilicet angelica. Respondet doctor, quod licet inter naturam angelicam, εἰ naturam humanam si ordo p ectionis, non tamen est ordo attingendo obiectum beatiscum, quia quaelibet illarum immediate attangit quia dato, quoia natura angeliea esset de. tum,adhuc natura humana possit beatificari. Ad aliud di- cit:quod per idem attingitur obiecti ni se in is o quieta tiri. Ad aliud de fine tat in aequivocatione isti iis termini. finis: fi nix capitur quandoque pro causa si ali ali ruam o capitur, pro heriectiori perfeci one,qui respouit habere in se. Quid erit finis nostet sperisectior operatio, quam possi miri habere, i sed finis extrinseeus .est causa finalis. scilieet Deu : quia matus,desideratus Se cognitus, mouet efficientem ad attii pendum eum, de illud per quod attingitur uocatis e fiui , de se extrinsecus homini, e st i 1eiis, re est causa sit ali .sed. .snis intrinsecus, de s malis in nobis est perfectior operatio
QVARR TvR NONO, qualiter homci appetat beati inem: supponamus. quod nihil est uolitum mi , pr
cognitum. Tunc quaeritur. virum uoluntas posui appetere beatitudinem non cognatam . sicut iuuenis, uel simi ex homo, ut nunquam cognouit beatitudinem. ut rupo Giit appetere beatitudinem. Mouet aliam qui stionem doctor. Utrum quicquid appetit homo, appetat propter beatitudinem. Respondet ad primam quaestionem, Ec supponit primo, quod uoluntatis est duplex appetitus. quidam naturalis. Appetitus naturalis nunquam est nis naturalis inclinatio alicunt ad suam persectionem, de quaelibet res positiva, habet talem appetitum naturalem. puta ad aliquam eius perfectio notiuoluntas nostra est aliqua res de ideo habet naturalem inclinationem ad suam periectionem. Et ideo dieit Philo phus primo physicoriam . Materia appetit sormam appetitu naturali. .habet inclinationem ad sermam. Iste appetitus naturalis,nec eli actus,no operatio, est ipsa inclinatio rei uatui alis ad suum bonum. Vlto,iste appetitus non praesupponit eognitionem, materia appetit ismam. utrum cognos eat illam non.hee lapis cci,
572쪽
erum, di fiere aliqua appetit,mod n5 potest tognoscere iste
appetitus naturalis, est testa ea pete id est eadem res real ' i ter eum eo euius eii, ut appetitus turalis uoluntatis,essu tantas. MExquo sequitur,qu Ad impossibile est egerem, uel uolanis
t, ratem, sine appetitu natur li. naturali, id es habet inclinationem naturalem, tam beatitudinem ire uniuersala, quam in partici lati,dato, quod in quam cognoscat. δ. Ex quo sequitur, quod appetitus naturalis est ad aliquid, quod i bi naturaliter no pol est,eognoicere e duenire, ut uoruntas appetit beatitudinem, quae tibi naturaliter non potest
Ex quo se alimur, quod licet uoluntas appetat naturiliter beatitudinem tam an uniuersici,cuam in parti ara. Ista ta-. non es, nobis euidens, qualesquia non est nobis euidens' quod ista beatitudo partiacularit et possit meomi mire quia non potest sibi conuenire naturaliter isse actus beatitudinis. Vitta est nor dum quod beatitudo potest cognoscere tam inruniueriali, qiram in particulari. In uniuetiali est omne bonum eonueniens res,licut bene esse, non tristari, non habere eontrarium, di sic appetitu naturali uoluntas appetit sibi bene est Ex quo secuitur: qu isto appetitu naturalι appetit alia quid impossibile sibi naturaliter, appetit ho nunquam dolore, nunquam insimari, quae sunt sibi ipossibilia naturaliter. . Ultra est notandam, quod beatitudo in particulari est illa qua ponamus, ec speramus , ut uisio clara Dei, di s uitio sequens , uidere clare Deum, de se ui sunt perfectiones an immrrua est persectio uoliuntatis,& ideo uoluntas habet natur Iemi inationem ad illam, dc ideo appetit istam beatitudianem in particulari. vltra, postquam iste ametitus naturalis est idem realit ei . . . eum illo cuius est, qummu illa res erat , necessi rio me ista. appetitus. . -
i Guoli Ex quo sequitur,quod posita hypotbesi: id est posta em
eas mine ap tantia uolumatis rei, uoluntas necessario appetit beatitudimas Masi nem appetitu naturaliac sic uoluntas no necessario appeti , domet γ quia non necessario existit. Sed posta uoluntate , necessariot m n n. appetit beatitudinem. Dico etiam, quod summe appetit, secundum totalem ioclinationem, de naturalis ineliinatio eti Q. .... - ad maius bonum quod potest sibi conuenire Ee ideo nee - rio appetit, de summe appeti Ista est salsa, uoluntas appetitu naturali, necessario appetit beatitudinem,immo mingenister appetit quia appetit Maritudinem uoluntas, sicut volun tas. Seu uoluntas contingenter est ergo contingenter appo it beatitudinem. Si etiam iste appetitus naturalis esset Ous, nos experiremur, quia impossibile est in nobis habitus esse, te latete no .
- - kQuantum ad secundum articulum te
ι, .erse videndum est nune de apetitu libero. uouintas habet arm de quo Vnde appetitus liber. m. actus uoluntatis sequens cognitionem dc de isto dicitur, quia uoluntas non fertur in incognitum, quia appetitu naturali fertur nedum in ineopnitnmita etiam in impossibile. Tune est ibi dissicultas. Utriam uoluntas appetitu libero. - appetat beatitudinem, de hoc tam in unal eruui,qua ni'par. iaculari. lo bene mihi esse, Seuidere Deum, ideo situ. /Ponit doctor opinionem Henriei de Gaudauo, quae stat in tali propositione uoluntas necessario appetit beatitudine. appretiansam in uniue sali,appetitu libero,sed non oportet, myti ' u, in particulari. Hoc est dicere, cognito beneesse, quod ess. . beatitudo in una uersati,di non contristari, non dolere,iseces . satio uoluntatactu libero appetit ili .utrilini tueri 116. quia inlimia a nolla causa inseriori potest necenitari, anult v apprehenson ,εc a nullo habitu.Nam uoluntas potis suspenaere actum suum.
ου - ,. c. secunda propositio, uohantas non necessario appetit beatitudinem,periem apprehensam,ut apprehensa clata uisione, .' . e militone, soli vias non appetit aliam neces irio in palmu lara .ri istud Hobat, quinii quis appetet et necessatio,idesvellet necessario beatitudinem in particulari, idest saram uisionem Dei. dei lationem 1 .
. . Dicit Hen Lux talis nullo modo sit peccare.iste appetit siuitionem, de uisionem Dei. Vtrum posui peccare Dicit Hem Ex isto ponentur aliquae propositones , uoluntar appetit se H beatitudinem tam in uniuemli quam in particulariare itu
D ubi ignotaret. Puitia impedire nisi a Matitit -- μ ει se fatali litem appetes eu intate nouessica Secundo com D messicaci uoluntate. posita ignorantia. ari, lim , Adtiti eniqgandoaecipuui, Si cur ia o . xl Quaeritur ultra: utrum illua in quo omnis ratio boni mpatet, de nulla ratio mali, te nullus destini o M paretIV- rumium nee sisto, maturis apprehendatur vide ecla .re Deum, utrum necessario appetatur appetituli tot dic, non. unde bremterponit doctor 'luoluntas pinxinason potest necessitari ac fit inserioribu nee a uisione, demi tu i quo sequitur, uolunt ac in libera libertati, inradis nctionis,cirea quodcunque obiectum, qualuere inque appe- Ahen simi uisum, deos usum, Deo clare ui , uoluntas inli- ember libertate contradictionis, idest potest uiso de non velis. Non uelle dicit non actum, hie loquimur de contradictis
Colma .non potest esse liberalibertate eontradictioni, in ψῆρομ' ea miseriam, de odium D ergo maledicis. Probaeu Uuhtaν non potest uelle,ec non ueste miseriam, quia non μω uelle illam miseriam,nec odium Dei t e o nim est tibera rubertate contradictionis. Dico u potestnolle, uel moti h6ls i pectu odii Dei. e potest uelle, uel non uelle miseriam: di sie Plibertas contradictionis testiit uelle , vel nolle.di 5 mur. tradictionem de velle uel nim uelle, Sc de nolle, non nosse Ex quo dicit doctor interendo, s heei hinta sit liberi libertate contradictionis,eire,quodcunque Obiectum, nori tamen libertate eontrarietatis. Libertas contra herali est is ri. Mis' contraria, et contradictionis est pereontradictoici tis mihi eontraria in uoluntate uelleri de nolla, quia con tari, sui it postiir Umi mei rea quodcunque obiectum, posset ha bere, uelle dc nolle Non. quia Deum non potest nos infe m seriam.non potesὶ uge. Resilire est nosse.Vtrum possit ediuntas resilire, circa quodcunque obtectum non. via Deus o
Pono ea n K d aliqua res a Deo ostendatur uolunt ti,sub ratione cuiuscunque boni, quamim fesi te sine filione deiectuti Varum uoluntas possit habere nolleritea illud tDico,quod sicio, iis quare repugnat Deo terminare not-les Vtrum ratione apprehensimiis, uel ex natura rest Laenatura rei r quia est talis natura , 'u5d non potem termini. e. Et ideo sat , quod aliqua res errata ostenda ire volu vetati sib ratione omnis boni, licet selfi, te hullum d
fectum habet, uoluntas res resilire cito illud quia appremensiones non necessitant , nec ponunt diurisitatem om
Ex quo sequitur unum, it domin λAeam, Merea tura ostensa sub quacunque ratione mali, posset diligi. Misi miseria. Etiam res qua iique ostensa sub ratione borii epo test a uoluntate odiri, dummodo sbi ex natura rei non pugnet. Hoedi copiae piet Deum,&αIContra opinionem Henrici arguit doctor. Et primo cor ira illud, quod dieit, quδd noluntas necessario appetit' mittudinem in uniuersat, sed non oportet, quM appetat ripartieulari. Patet sie: atitudo in uniuersali appetitur, ouia apparet ibi ratio boni, te nullus desectu ε boni, te hoe in aethapparet in beatitudine in particulari, eigo si ri itido iis aevi vel sali necessario appetatur, mastis appete me in par inutilari Dico, quod nee istam, nee tuam neehzari appetu Item particulare, semper addit aliquam pes secti eis, ultra uniuersati, ergo persector ratio in beatitudine particulam, qu imum uersali. eteo Hasti uppre, tur. lienis uoluntas necessario uppeteret 'bea id eritia tueriali, hoe esset quia habet natur,tem ine Misonent a
beatitudmem in parti lari: erro sinetessario irre tia infi
Respondeoi ico nune adistum artieulum . ita tit iniri RHi n uoluntas necessario uelit beatitudinem apprehensam Neognitam , de ne eessitetur ad diligendum Deust, lys, s - i init propositionem, i ieet uolimras . ur se 'pluribk, uelit beatitudinem cognitam, non tamen necessim vi ali
sunt duae partes his. a dist.γω non nereiurion alae Alia est. Huod ut in pluribus uuli eam. Probat, qui, ovo cessariose. Quia uiuunta si neemtaretur, o diem apsa, vel a causa superiore, Melis iniserio e. in seipia
573쪽
insi Dore ad uoluntatem, Deo excepto omnes ergo habet . iuiuoluntatissus t cause M.tiores uolim ali , 5c onmes notat eri e .um in inter se iis de omnes tentationes, sunt cause . inferiore .Item omnin appetitus si nilli su , est causa mistior - i. .i Quotumatem,&ab iis nunquam potea voluntas nectili. .Regula, nunqui in causa superior determinatur, mecha . . boviodum magendi i causa in se tori, sergo deteram
retur, istis causis ivi moribus, haberet modum agetidi se . sum illa , de inpolrio quociuique habitu in intellectit, an wsii necessitate a luatatenis non. Immo uoluntas potest
am uria ara quod omnes irassiones sensitium. Omnes titillationes caram, sunt eauis iniurio rex respectu uoluntati Etio est uolum resti incontra illos uel instare ab actu. Dico ultra, quod quocunqu habitu, uel uisione, Olmuhissames rei ut elle ι runtiis est diuertereintellectum Maliud ola ui 1ella in bare, de si pendere actam. Diios, ea nectita ria causa superiori, scili in Deos Diditam in quod Deus potest praeue sit uoluau tem,ereat in dest
uelle uoluntatem et eatam .facere M , di cominuam alium, . . nec posset in oppositium Tunc: et 'arguo a rimile it --ltimas necessit retur ad ammi nim, omnes res necessitaremur ad inodun inspectu allius aerata, tunc uvtellectari necessitatetur duidentini illud obiectum, de ratio hui est: exust ins moi sagulit se tutum,quod terminare Hr,s-ra tur muta su riore &sia Munt eausa superiora t. . ., s cauta saperis agit e rangemur,omnxs interiores agunt
ta necessario, nocessirimpone oppositum, &eatis, sive r agit con in nro ,ερ inici rucinam .ia Macausa . i. i possit agere sine prima. Sed uoluntas est causa superior . , uolum is ergo si arethocessistis, oporteret omnes poten tiassens uas de habitusquisiitit in intellectu . necessirio .c . i. ger εἰ in illuctus,n cessario miseret Mestum, eum ul. Potentia in imor uolumate, deuoluntas trecessatio uehet Vndebre leo, ipsi uoluiuas ena, raperesseantiam; imi est i aliae potentiae te omnia quae sint in i plis, sunt libet aper pan ticiparaboeimilites lectu est liberperparticipitionetm, qaia uoluntas poto impe redit . de omnia quae sunt in inten Ohsunt liue perparites alumem Unde est quod intelliactus Mitelligat per vitam specientinistentem in ilio, di noti
. ii hoc sequitur. quiis quam prim causa, idem uoquicquid agit eum eauiis secundis, agit continget ter vos . Omnis caeus ascenuda itine continget et in uinibus ibit actionibus,quia causae secundς determoantur ad agendum. prout agi dicam a prima, eth prima pausi agit c tingenter:
, a Contra, igni meessariocomburit stuppam, bito modo proximat mi inti do quod ii te arion esitate natis in se tris monti stipite ieridui potest nonager se non geret, ues ageret, uountas e praeuenierite causis seriore ut uoluntas beau uidens tkdilistens Deum. Deeessi rio, uel contingenter contingenter, seu neee lario se dum quid ma hausa superior cuire secunda eausa semperavit contingerit mergo causi secunda agit contingenter, sed ne sario secundum quid.Aliquando ereatura ave,id est 'r' supposito illo alio ente, ZMoagente. Dico et o quod uo. hi mere contingenter vul beatitudinem in is mersui, reparticula i. dammodo intelle inmadubitet debeatitu' '' dine parti lati ut 6 intellectus audiearet hoc non est beati d udo,nonoportet et .quod uoluntas uellet ali id Aidicas si liseognostentes beatitudinestumcessiario uolunt eam. Ne
oo tibi, ista est salsa, duplicet sunt fideles, alii sunt fidelisboeni; alii na. v boni violum snem beatitudini suae ii oluntate emeaei, puta volendo,dc ficiendo media ad tuum finem. υ Ioire in Paradisim iacio mi hamonaosessi lis mallax bene vult beatitudinen voluntate complaeentiae, di simplici. non vin uoluntate hiseaei , quia n volt μὰ agere. Ui-eunque vult finem uoluritate esse l. vult media ad finem.
bis iniit beatitudinem cosmiam. Iuret se uolunta habet naturalem inclinationem ad beatitudinem tam in uniueria i submis stiri uis . Um'volonta , vino imbus serenis
inclinatione re naturalem -Vnde uoluerus. Seliust Hesinari, uel habilitaria tribus, uel tripli iter. Primo ab ha bus quos habet in se, i naturali in natione. &ab appetitsi si is, nai, 'tiuo, quia uoliantas nae est operari eum apoetitu sensitium atri .enne ponuntur aliquae propositiones. Prima. is nullo volu tat potest habilitari, & inclinari, sicut a propria sua inclinistione. Datoquὀd habeat multos habitus. illi habitus non tantum inelinant, ut inclinatio. Datorigo. quod esset riliqua voluntas habituata habiti u in oppositum beatitudiniri ueputa in nolendo beatitudinem, adhue magis sua naturit is in esitiatio iistiti aret ad uiuendum beatitudinem, quamilli habitus inelinarent ad nolendum. Exnuo sequitur,quod quiluemque iussiri sierit habito a tu ad uiae um mori propter Demn, natur sis inelinatio in ad oppositum magis inelin it, sciliret ad non moriendum; ' .vim ines habitus melinent ad moriendum. Ee utris ultra docto bi , sed estne actios virum, actus quo aliquis vula beatitudinem ostensam, sit naturalis uel Eaberi Responderiari quisdestinus liber Guia est actus eliciti τι uoluntate, nediante eognitione.vnde actui omnis est claus. uoluntate mediantem timeo uocata restiarii Iste - . - .cto quo ut voluntas beatitudinem media me eo nitione.
erit in liberi Gre. Ex quo sequitur. qu Ad taxanimalia agentia ὶ voluntate posint habete actiones naturales, de arere per modum natare: A en iraturale. dimetet abigente libere,qui aposito obie
cto dis sto,non potest nonagere. I.
tur ad beatitudinem. Respondet doctor ibi, actus naturidi ' dieit duplieiter. nomo quia fit eo nis iterad natura 'lenii inationem illius ecce iste a Medi ei tuti turalix. se ili ho illa imo qua e bearitudinem uoluntas. Securi do modo actus elicitur naturalix, quia fix ab ag trium rausa raretrali de Monliberar, id est omma talia agentii a volun tile se atrox naturas . Ignis comburit lignum actione
naturali:uoluntas vult beatitudinem libere. .
diei mi virtuosus Respondet dot iamdupm iter dicitur uiro tuosus. Vno modo quia fit secutidum melinationem virtu tit et et iniim imiter ad inclinarionant uimicis seeundo quia elicitur iurente. virum omni tactus ut ni elimaturὰ inrtere Mn,quis primi acturi resimi faου habitu. Se modiciturni re tu, quia fierebine dum uirturem finiri mi: Diemst uirtuosueritiis iasrseeundi m in linitio, fi m tu thruirrex inelinit ad actui mitii os . . A Wquo u intra vult bearitudinem. dicitur ἡat utilis, quia sit securi taurine indit timem natur,em sicut acta uirtuosur se nisduni inclinati emuliturix. B citha, etsi, amat xxiis uas cinclinare iid aliquem: in in viri in m sensebi, illux. M possit titilinare ad Mihi senactui non ora uoscin αRespondi , hae quod iudicion eis est diaet controuersiai Ei copmeharitat potest ncti hareas ii dictum erroneum medianditii dictum eri evmes in intestinui fient odisti ludicium. egbsum deterib inop& Hemelior met. Clia tax. to inediate; scis et mMhintea suo cine istat ad iudi iacium falsum: ete humilitat: mebndit ad aestimandrem ninu eἡ ω. rnn tramen eredo.' d militaui, tam immedore ire elinat nistri a mimilitet sinu. Credo quM s,nrvies diem te, τ ista iudicia qui mi mi hidrea nisi patrum . min mi ex humilitate; sed ex conte rix apparentibm in Hii . de uirtuo E. ut hi uideo aliqua bonaei natio, dominora me. Id dllaci elim aliummeliorem me. Non tamen est uelle deliberativum.&αὶ Notandum, qudi deliberario est a sintellectus, volan. Deu α tat ben/ hi sequiturdeliberationem. sed nunquam habe e 'liberationem, lini deliberatum, quia uoluntas non liberat, sed intellectus, appretiatio, deliberatio, sim in intes lectu divolistas habens Hum secundum ossensionem4llius . deliberationis insequitur deliboationem, Sest actus mi dum deliberationem; quia dest ratio es eorum quorum ebectio, de electio est eorum quae sunt ad finem,&habetur dae clusione syllogisni pratae .Eleii est a tuoluntatis. ebectio respicit media ad inem. & non immediate sinem nolo hoe onerati, iacere propter beatitudinem aeternam. Istud uolo, respicit media i deuocatur electis. Volo hoc propris beatitudinem ternam. Perillud uolo,uolo hoc, e finem sedi crisatin, de media adfinendi, oc est eousii sonis
574쪽
tio de eonclusione, uo eatur electio. Exemplum Ruicunque appetit beatitudinem, se debet perari, iste appetit beatitudinem : et o iste sie debet operari, volitio qua vestri operati,quae est ue medijs ad finem, uoratur electio.
ineratio ea tur pro indicio, quo iudieam ut se laetendum. A lio modo ut per argumentationem, di capitur pro in quisitione actus dubii, di tune uolitio circa conclusionem,
Communiter diei tun quod in voluntate non sunt pereat niti deli tale fatit, nisi uoluntas insequatur deliberatiovem fine qua coluntas non potest peccare morialiter,& u cantur altus breptilii, sine deliberatione sam,qui nec sunt boni, nee mali,sed Noe est unum dubium. Nune doctia inquirit de bonitate aliquarum consequentiarum,utrum ualeant, di sint bonae, prima, utrum ista iit bona, uo. untas non potest nolle beatitudinem: ergo necessario vult,virum sequitur etram, uolantas non poteti nolle beatitudinem et go vult, non. ledite valet, voluntas non potest nolla beatitudinem ergo vult,ues non vult,uel nutri aerit secundo , utrum ista ualeat, uoluntas non potest velle miseriam supponendo quod miseria non potest termi re dilectionem o ergo necestario vult, non ualet, i diice sonon vulta aethon nult, uel nul r. En ibi regula uelle, ti nolle, lieet sint contraria circa idem obiectum, nunquam tamen sunt contraria immediata, sed mediata, uelle aufertur a miseria: ergo nolle, necessario ponitur, negatur, quia non sunt contraria immediata, quae sie se habent . quod necessarium est unum illorum inlae suo suis sceptibili. AD PRIMvM A RcvΜENTu M. Dicit Augustinutiquῆd appetitus non fertur in ignotum, sed non omnes cognoseunt beatitudinem: ergo non omnes appetunt beatitudine. Notum est, quod illi qui carent usu rationis, o pueri, non appetunt beatitudinem appetitu libero , qui sequitur rationem. Sed bene omnes appetunt appetitu naturali, qui nullo modo requirit cognitionem . Cum ulterius arguitur, damnati sum natum intellectuales, de tamen non appetunt beatitudinem et ergo non omnisereatura rationalis appetit beatitudinem. Et sicas contra , appetitus iratu resis non est ponendus
stulit a. Sed si ponatur scindainnatis, frustra ponetur, quia damnati nunquam habebunt istam beatitudinem. Respondet doctor ad hoc, quod aliquis appetitus frustra ponatur, eugeonditiones requiruntur,scilicet quod illud ad quod melinantur, nulli indiuiduo illius speciei conueniat. Quod si alicui indiuiduo illius speciei conueniat, iam non frustra ponitur.Ex quo si uitur, quod appetitus naturalis magis respieit nataram, le speciem,quam individuum. Et ideo 'uando potest saluari in uno indiuiduo, salvatur in natura ed sc est, quod iste appetitus naturalis beatitudinis aeternae couuenit multis qui tum eiusdem speei et,cum damnatis. Et hoc tenendo quis dien et Seotiis, quod sib eadem specie sunt multi An,scut iunt multae animae, quarum aliquae sint damnatae, aliquae saluatae, de tamen omnes sunt eiusdem speciei, dissicile esset istud argumentum contra Thomam, tenentem quod quilibet Angelus,dissert specie ab alto,quia tunc iuuenirentur multet incies,quarum specierum nullum indiuiduum haheret beatitudinem, te ideo Dustia in eis pareretur appeti tus naturalis.Vltra uerum est, quod nullus damnatus habet, si .e unquam habebit beatitudinem, neque in uniuersali,neque in particulari, nunquam damnato bene erit. Bene esse, alicui est beatitudo in uniuersali tamen aliqua indiuidua eiusdem speciei bene habebunt. Secundo quantum ad uelle elicuum, Ece. Vtrum damnati appetitu libero ' petant beatitudinem , te de illo actu uoluntatis elicito, an habeant uelle respectu beatitudini, Pro declaratione isti ut ponit, doctor aliquas propositi nes. Prima est.damnati in egrum confusionem, cognoscunti eatitudinem , habent aliquam cognitionem de beatitudine, tam in uniuersali quim in particulari, habent cognitionem de Deo, id est de Cara uitione eius Moc supposito, ponit talem inopolitionem, quod damnati actu libero, ec elicito postquam cognoscunt beatitudinem. appetu ut eam, cognoti ni eam in uniuersili, dea articulari, dc appetunt, de uolunt illam habere.
alibi una d. Ucultas,utrum in appetunt,id est vesint tu, ne, Se licite istam beatitudinem. Res indes Dotes , quδd
non, immo in moderate oppetunt illam. Unde damnati, daemones tripliciter peccatit vel dupliciter peccant, siue nore licite agunt appetendo beatitudinem. lYimo,quando lomitamur, quod beati appetuntii beatitudinem, debet intestisti de appetitu concupistentiae, uel amore concupistentiae, di non amore amicitiae. Nonne dictum est, quod nullus inordiniate agit uolendo Deum dilidere, nis in deficiendo, de nunc dicis, quod damnati appetendo, id est amando beatitudinem, i moderate, de inordinate agunt uerum est, quod nullus pe- eat amando Deum amore amicitiae, licet bene amore con apiscetitiae, immo amando Deum amore concupiseentiae dupliciter peccant. Primo appetunt amore concupistentiae beatitudinem sibi inesse nimiam. si aliquis beatus appeteret tantam beatitudinem, ut ui go floriosa habet, ostenderet. Secundo immodetate, quia sne meritis, petere maiorem gloriam, quam homo metuit, uel sine metιtis, est inordinato petere Item addit lettium, quia ante tempus. Et si dicas,d mnati cognoscunt quod impossibile est eos habere beatum
dinem, igitur non appetunt eam.
Voluntas enim non vult illud, quod ostenditur sibi , subiratione impossibilitatis. Respondet doctor, quod illa replica quot,utrum uoluntas possit appetere impossibile, sub ratione impostibilitatis, id ea quando ostenditur sta,quod illud est impossibile,de Alliaeo dicit, quod uoluntas bene,p test appetere aliquid impossibile, sub ratione nos sibilitatis,
id est ollensum ei se possibile.Sed dissicultas nostra est,utrum uoluntas possit appetere impossibile ostensum impossitate. Reii vindet docior, uoluntatem appetere impossibile subra tione impostibilitatis, id est ostentum, ut est impostibile, tin intelligi dupliciter. V o, quod uelit uolitione eomplaeentur, seu uo iis. tione abibluta. ieu sinplici, uel eoditionata, de sedi eos appetit in postibale, de ideo 3. Ethicoriim habetur quisau luntas est impossibilium, et aain impouibili uni ostentorum, sub ratione inpostibilitaris, Echoc uolitione simplici, de conditionata, ut uideo bene, quod non pos emelle I apa, tameti uellem ella. Exemplum deuolitione eonditionata. Si possibile esses. Mellem elie Angelus, dupliciter igitur potes appeti impos Nile, scilicet Dotitione sinplici, de uolitione conditio nata . Dicit etiam doctor, quod etiam in istas uolitionibus limpii ci bus, de conditionatis, potest esse peccatum, & niemum, demeritum. Istae uolitiones simplices, de condicionatae, minsint esse boiit, di malae, ut uellem habere autum ecthesaurum Venetiarum, dic. Daemones igitur, licet cognoscant beatitudinem tibi impossibilem, tameu appetunt Alio modo daemone, appetere beatitudinem, potest intelligi uolitione essi caci , de ii edico, quod non appetunt camvolitione emcaci, vide quiculi Fe appetit aliquid uolitione essicaci, appetit etiam inedia, exequendo ea ad line nisi sit impedimentum, ista uolitione caci damo vnon appe tulit beatit udinem ostensam sub ratione impossibilis, etiam nullus appetit aliquid uolitione ista evicaci, ostensum sub ratione impossibilis.
J Ad aliud quando arguitur, quod non necesario, c. Est notandum, quod quaerit duas dissicilitates istud ars
metum. Prima dissicultas est,utrum aliquis per a m quem nee esiario habet, possit mereri Ista materia in is debet de clarari in retrio,quaerit scotus, utrum Christus potuit peccare non, de tamen merebatur. cum hoc, quod non poterat peccate, immo per unum actum quem non poterat non habere, puta perdit onem Dei, merebatur mirabiliter de ideo breuiter non est contra rationem meriti , quod actus nee esario produeatur, ne costate secundum qui ci. Secundo sequitur, quod non est de ratione meriti, quod actus meritorius contingenter Droducatur. Alia dissicultas argumenti est, utrum uolitiosnudiit causa uoliti onis medio tum ad silem,beatus vult habete beatitudinem, ecce snem, vult media ad istum finem, utrum prima
Dolitio sit causa iecundae, scilicet de bene ageret Breuiter ista dissicultas tenetur apud Gregorium, te de Alliaco . de usu, utrum usus , id est uolitio, qua quis vult media ad finem, ecfinem, si una uolicio,vel ditae, ut uolo ieiunare propter a
575쪽
ν Hupp it duas simpliees uolutones, scdicti unam sinis,& unam mediorum ad finem. et seaces, de uolitio compara
illa est complexa, per hoc soluitur argumentum patine quaestionis
m Vr oppostum .pro tertio. sicut se habent principia in speculabilibus ad conclutionem c se quod concluso est propter praemiisai) ita sinis respectu mediorum, quia sicut eonclusio scitur ex primitiis, ira media appetuntur propter finem, di linisse habAut praemium.
Ponit casem, si esset unus Angεlus habent solum affectionem commodi, te non iustitiae, appeteret praecise illud, quod esset sibi conueniens, sed seeundum affectionem iustitiae appetimus nobis disconueniens. unde Clit istuc appetebat moti assectione iussitiae ,&se ubi est asseruo iustitiae,&libertas, quae debet conformari recte rationi, appetimus etiam in
Ex his sequitur solutio quaestionis seeundae, appetitus na turalis unus, & id m, sicut est ad finem, ita & aa media ad finem.sed appetitu libero bene appetimus finem scilicet be titudinem, sed notrinedia ad finem, uvieiunate propter s-nem, idest beatitudinem. Est ibi notandum pro materia ista. quado queritur, utrum omnia appetantur propter finem,uel utrum creatura rationalis omnia appetat propter finem.
De appetitu naturali, notum est. De libero, diis cultas est, ' μ' &dico, quod aliquid dicitur non appeti propter finem du- p . Vno modo eapiendo: ly non, negati ue. Alio modor' eontrarie de hoe est, quia dieitur, quod aliquid est irreferribile in Deum dupliciter . Uno modo negati-ue. Alio modo eontrarie. Negative, quia tunc de fine non consideratur, bibo lego, ego non eoi sidero de Deo, quom
re lectura dicitur non referri in Deum, est irre seri bilis in Deum. Quomodo ne aliud, quia tune non cogitas de Deo quando fit. Sed illud )icitur irrestribile contrarid, quod estineompossibile cum beatitudine sicut peccata. Vnde quodlibet peccatum, est irreferibile contrarie in Deum, quod non potest licitὸ referri in Deum, immo est ibi peccatum.Exem τὸ eo. Aci sp Dic o est peccatum , utrum sit reseri bilis in Ebris lia Meum non pst irrei tibilis in Deum. Quomodo contraritiri notandum, quod ista quae dicit scotus,debent intelligi G M peractum posi tuum, puta per uelle , quia peractum nega-z , , .s sunt resertim Deum etiam licitia, Ze meritoti E, deri est.. ordina ς, ut per nolle. ut nolo seruicari propter Deum nolo mentiri propter Deum, & sic vitia positi ni reserti in Deum,
per nolle. Contradicit doctor, quod sunt irresetibilia in Deum Veis nam est per uelle sed non taut irreserabilia per nolle. lψolo secisse peceat vel iacere mea: a propter Deum est usus: possumus uti creatura dupliciter, & per uelle, de per nolle,diligo Dat rem propter Deum. nolo, uel odio habeo peccata, pr
risinis si vltimus finis utrum sit irreseri bilis ce, negative,& eonnis . stire. . trarie. Negati . quia desactoco deramus Deum, di non bili, ne referimus in aliud, contrarae,quia ex natura sua repugnat s
sui, is , O b , quod in si reiciatur, quia est ultimus sinis. Vnde liceto, rari. . ultimus finis sit irreteribilis contrarie: Loe tamen non est euir in Uriis dens, nee est euidens. quod omnia debeant seri propter Eois, quod Deum, licet Aristote dicat, quod omnia debent fieri propteeniti sis fia ultimum finem. M ' in Non est euidens. Ex quo sequitur,quod ista est smplieiter de fide quod omnia debent steri propter Deum, Se lumine naturali Philo bi, nut iam potuerunt habere actum mora ,-ia in litet bonum complete propter finem, usque adq. D.
perna. v 3TRVM homo expuris natura ibui possat consequi bea νι ia eos i titudinem. scilicet utrum expuris naturalibui possemus se agere, quod possemus Deum intuitiue, uirtute nostraui ubi JM. dere,& eoisui. Pro ista materia, omnes doctores conueniunt in istaeon inisone.Nulla creatura ratio ualis, potest ex puris, naturali Notisoria bus attingere beatitudinem istam, quam eredimus, idest ha. bere uotitiam intuitium ipsus Dei,ultra' licet omnes doctores conueniam in ista conclusione, quae est vera. disierunt tamen doctores in modo probandi, idest in modo ostendendi. primo adduci in noda probandi I ichaidi de media uilla probantis, quod ex puris naturalibus non possimus habere beatitudinem. tuhil cognoscitur nisi sit in e unoscente. Probatur sed Deus non potest equin cognoscente, quia modiis ei lin. Is sis a.di Dei, improportionabiliter excedit modum essendi intellectus nostra. igitur intestinus creatusi potest naturaliter c gnoicere Deum, uerum es cluod nihil cognoscitur nisi sit in cognoscente suo modo, quo potest esse. Unde quatuor modis aliquid dicitur esse in cognoscente,
primo per speetem intelligiti leni sui. secundo per habitum. tercio servium, quarto perdebitam praesentiam ipsi obie dis alia ucti ad potentiat ut puta, quia est in memoria. illo supposi-- --ro, uiuendum est,s Deus ali tuo istorum modorum naturali- in P se ater possiesse in intellectu nostro, utrum possimus habere spe νη.
ciem intelligibilem de Deo naturaliter c utrum habitumsutrum coMitionem actualem t uel quod si nobis praesens in
ratione obiecti, de hoe uirtute nostra non . & in isto quarto est punctus lectionis nostri, puta quod uirtute nolira , non potiumus sacere quod Dein iit nobis praesens in ratione obiecti, quia si vult videtur, si vult non uidetur, ideo nune uiden- odum est, utrum sacere poterimus, quod sit in nobis secunda
tres modos pret cedentes. Vnde sicut non possem sacere uirtute propria, quod Deus si mihi praesens in ratione obiecti, se uirtute propria non possum iacere,quod habeam speciem, neque habitum nequo
actum, id est eognitionem de Deo, & sic non possum iacere, quod Deus sit in me cognoscente. Ultra ea notandum,quod ista quaestio habet unam diis euitatem inter doctores, propter istam pro sitionem Aristote Distalia, lis. qu sicut res se habet adeste. ita se habet ad cognosci, pratio ita sed Deus in modo suo essendi, idestinentitate sua, excedit sis
improportionabiliter omnem intellectum creatum , igitur rei Diabonuitu, intellectui erratus potest illum cognoscere. ad en, Est notandum ultra. quod dissicultas est, utrum ista siue- ad tabis. a. ra quod sicut res se habet in entitate, ita ad cognosci, sic uia delicet, quod si in entitate excedat Deus improportionabitaliter istam tem, ita re in ratione cognoscibilitatis sic, quod si nulla sit proportio in emitate Dei ad creaturam, ita nulla in eo ouibilitate.
Reipondetur de mente Doctoris,quisd non oportet,quod Rs is
si non sit proportio rei ra rem in entitate, quoa propter hoc Som.
nulla sit proportio in intelligibilitate. Dices: quae est proportio rei intellisibilis ad intellectum
Respondet doctor, quod proportio intelligibilis ad intelle ctum, est proportio mouentis ad motum, uel susceptiuum , uel mouentis ad passum. Et ponitur talis propnctio, euiuscunque obiecti quod po- P mistest causare notitiam suam in intellectu, ad intellectum est
proportio mouentis ad pallum, istud obiectum potest mouer ς, idest causare cognitionem in intellectu: igitur est propor- I. - aetio eius ad intellinum, sed Deus potest mouere intellectum sis sit: --n nostrum, causando notitiam sui in intellectu nostro. igitur Sin. erit proportio mouentis ad pallam, de per consequens erit proportio in ratione cognoscibilitatis, licet noni uentitat Vltra est notat dum, quod emitas Dei est insinit a. ideo ad intellectum nostrum nulla est proportio eo metrica . Vnde Proporris imaginandum est, quod proportio ill eiiquq per reduplica- grammi , tionem uenit ad qualitatem. littera. cb. est proportio geo li' si . metrica. igitur per reduplicationem de b.fiet squalitas M. a. excedit &hoc excedit hoc in proportione quo inertica, igitur per reduplicationem huius secundi fiet aequalita adpri
inum. Deus excedit tutellectum creatum, utrum per redii plicationem intellectus creari possit seri aequalitas intelle snostri ad Deum ut quod intellectus sit melior in duplo, it
rum in duplo, &c. nunquam perueniemus ad aequalitatem Dei eum in intellectu nostro, igitur non cst proportio ge metrica tamen est proportio cognoscibilitatis, qui est inter mouens, di passum, quia Deus potest causare notitiam sui in intellectu nostro.
vltra se arguitur. Nulla est adhue proportio Dei ad intellectum creatum in ratione cognoscibilitatis, igitur tu malὰ dicis. Antecedens probatur, Deus est infiniis cognoscib itatis, de intellectus creatus est finitae cognosciuitatis, igitur popo in nunatam erit proportio in ratione cognoscibilitatis, εο per iris Itimae consequens intellectus noster nunquam poterit cognoscere. nostri ad Est notandum, quod seue Deus est infinitae entitatis, ua Deum inest infinitae cognoscibilitatis, & quilibet intellectusereatus ratisse e est finita cogniti uitatis, sed ex isto non sequitur, quin sit pro Sm c. b. sit. portio mouentis ad passum, ratione cognoscibilitatis, seu bene sequitur,quod nulla est proporti' Dei ad intellectum n
576쪽
strum,ut cognoscatur Deus tantum, quantum eognoscibili est, di est quod dicit doctor in primo, quod nullus beatus post Q -- comprehendere Deum, cuius ratio est, quia ad comprei v. His hendere Deum, non sussicit eum perfecte,& intuiti uecognoe -- ρο scere, sed requiritur,quod sit ex parte coroscentis tanta coi si Gnin gnosci uita ,sicut ex parte Dei est cognoscibilitas, ideo sequido. D. -. in propositum, quod nullus intellectus creatus potest compte hendere Deum, sed solus intellectus diuinus, qui est in-
Ex quo sequitur, quod intellectus noster habet notitiam
Dei , non secundum cognoscibilitatem Dei totam, quia est inlinita, sed secundum facultatem suam, Be capacitatem. Ex quo sequitur,quod nulla potest esse notitia creata, per quam intellectus humanus tantum cognoscat Deum, uel postat cognoscet e tantum, quantum agnoscibilis est, scilicet in
Lx uo sequitur, qudd intellectus noster ei oscit Deum
finite licet cognoscat infinitum,tamene noletis nite,quia crearam p. illa cogi titio est finita, ideo inierunt aliqui , quod coatura x st rasse potest cognosci cognitione infinita , sed non infinite, nonnesta cogniti'- Deus cognoscit creaturam sile, di illa cognitio est infinita, ne infinita quia Deus cognoscit lapidem': quos cognitione , qua cognis . . tiones infinita, sed non inlinit ἡ,ti per oppositum intellectus noster coenoscit Deum cognitione finita, di non infinite, quia de oviedio ins nito. Ex quo intertur, quod non potest cognosti ab intellectu creato in se, id est quod intellectus creatus uirtute sua, non potest habet ecoceptum distinctii in ab .utum,de ipso Deo,
- .i quia iste non potest haberi nisi mediante notitia intuit ita,
quam non possumus naturaliter habere, quia Deus est obie
Ets vult uidetur,&e. unde aliquid esse in intellectu per modum informantis, ni hil aliud est quam speciem intelligibilem , uel habitum , uel 'notitiam illius esse in intellectu , di sic Deus potest hoc mo- m i do esse in nota, per modum inservianti , id est per speciem ' ititelligibilem.Vnde Angelii eoncreatae sunt species intelli- ' tibile, diuinae essentiae, per quas habebant notitiam abstrade Deo.duplex est quantitas scili eo molis, 3c uirtutis
quantitas molis, est de praedicamento quantitatis, longitu-Pηρ- θη- d , latitudo, profunditas, ice. Alia est quantitas uirtuti , ee' estentitas tei,unde quantum res se habet in entitate sua tantum se habet in quantitate uirtutit. Deus quantus es in qualitate uirtutis ins nitus,quia sua entitas est infinita: magnus dominus, ta laudabilis nimis,magnus inquantitate uirriatis,
millesima pars frani milii, in magis improportionata uisui
nostro, quam Deus intellectui,quia illa pars milli,non se habet in proportione mouentis ad passum, id est ad oculum, Se Deus vene se habet in illa proportione ad intellectum no snim. Respondeo ergo ad quaestionem. vel indis Ru PONPLO Ad qu stionem per duas eonclusones.se, admis No andum,qubdest quaestio de capacitate animae. Γst autem sis. m. duplex haec capacitas animae, scilicet passiua, & activa, quae stio est. Vtrum anima ex natura a sit susceptiua beatitudinis, & ab se certum est, quod se, hoe est de capacitate passiva.Vnde poni
St..d. eapa tur hic conclusio. Anima nostra ex natura sua est capax, be sit susceptiua beatitudinis. t. Contra anima nostra non potest recipere beatitudinem tetnam nisi mediante aliquo,quod est ratio recipiendi eam, igitur ex natura sua non est susceptiua beatitudinis. Patet per exemplum, quia paries non potest recipere colorem, nisis, πιών. mediante iii perficie, di superscies est ratio recipiendi lorem in pariete.Respondeo quicquid anima nostra recipit, in nos a -- mediate recipit, & est susceptiuum immediatum omnium ilmediate νι- lorum quae recipit.
p. . Vnde anima iecipit speetes intelligibilet, actu , habitu , operatione . Ac. & nullum illorum est ratio recipaedi aliud, ideo non est smiae de superscie respectu eoloris, de anima' respectu eo tum, qui reeipit, & Loe idem est siue illa recipiat' naturaliter, sue simpliciter contra, habitu es ratio recipiedi operationes in amma, igitur unum es ratio recipiendi aliud. Respondetur nefando antecedens. Nam operationes sunt priores habitu, ideo non recipiuntur per habit m.
item qualido est aliqua potentiaquς recipit plures formas
oriuitatasti vicem , principaliter recipit sermam persectiorem, sed minia potest suscipere; tu es formas accidentale ,: igitur principalius poterit recipere torm m persectissimam, quae dicit ut beatitudo.
Item si habitus es t ratio recipiendi ope ationes, scutis
beatitudo sequeretur, quod hal irias ni is , de prius ocipe ret, quam potentia, ec sie habitus esset beatus, stibnancta pit colorem mediante supersicie , quid cst quod prius reci piis superficies. Vnde eli regula , quando aliquid est ratio recipiendi ali- rari φνeci quid in aliquo, illud primo recipit , quia aliud non recipit. nis quia istud recipit, supersei et in ratio quare subsantia reeipit colores, di ideo si habitu esset ratio recipiendi beatitii dinem in anima, primo reciperet, & ite esset beatus. Breuiter quicquid sit: ergo ista eli tenenda de mente doctoris, puta, Juod anima nostra tam secundum intellectum, quam secunum uoluntatem, est susceptiua immediatῖ, omnium illorum quae recipit.
Ex quo sequitur corollarium, quod si aliqui habitias ponuntur in intellectu,uel uoluntate, in intellectu sicut lumen gloriae, in uoluntate, ut charitas, nulluin illorum ponitur tanquam ratio recipiendi.
Ex quo sequatur aliud eorollarium, quδd si aliqui habitus
ponantur in potentiis, hoe non est nisi ad producendum o
rationem, di non ad receptionem.
Hestat uidere, utrum anima nostra ex se, ex natura su , - ὰ ea a possit attingere, id est habere activitatem ad producendum beatitudinem, scilicet uisionem,&truitionem,qui ζ natu i . rasuaeli passiua, ct receptiva. Sed nune quaerimus an sit acti A .ua. producendo istam beatitudinem , sc videlicet beatus ui- det clare Deum , ut tum intellectus beati active se habeat adissam beatitudinem,&uolutas si uitur Deo diligendo Deum super omnia. an ex natura sua possit illud agere sRespondet doctis r ad istam partem ponendo talem propo . sitionem. Anima nostra ex se, ex puris natura ibu , non , LGl est attingere active illam beatitudinem, Leu lacere se bea- , tam, probat sic, illa potentia non potest ex natura sua attin- tete aliquod obiectum, nisi iit in potestate sua se facere prae - -
lentem tali obiecto in ratione obiecti, ex natura sua, sed anima non potest ex iratura sua saeere Deum esse sibi praesenatem in ratione obiecti, in ratione mouentis, igitur uost potest ex natura sua habete atitudinem. n. mDices,contra, Deus per suam entitatem realiter. re pr sentialiter, est esens cuilibet rei, igitur anima potest tacere, quod Deus lit ibi prxsens in ratione obiecti. Responderii rhie, quod verum est, quod Deus intimῆ est praesens reali et per suam essentiam, de existentiam intime euilibet rei in entitate sua tota sed hoc non sequitur, quod sit Praese nra- . tione obiecti. Dices, quid es igitur, quod requiritur ultra posentiam real em,& existentiam, ut aliquid se presens in ratione obiecti quia non est praesens in ratione motuit. ratio obiecti ei duplex, scilicet mouere, de terminare, uel motiva. & terminatiua,motiua Eeau are,terminatiua,quia terminat opera
tionem uideo albedinem,quod est obiectum falbedo, id est,
albedo terminat operationem uidendi, di Deus neque m Dei, neque et minat in Loe proposito . Nonne est in poten--.DL
tia animae,quod ipse Deus moueat intellectum cum sit pra-
Contra, arguitur se. ad hoc.quod obiectum habeat rario . . nem motiuam respectu potentiae, suis citi tuod sit debites re sens potentiae,&non impediatur, sed Deus est praesens ius- , scienter animae: et so mouebit, Si erit praesens in ratione
Adhoe, qu albedo habeat lationem obiecti, si mei isti tuet Dei potentia uisiva sit sui scienter aporoximata, stitur ad hoc sin Deus strixsen in ratio ine obiecti, oportet lum .et animast sussicienter approximata. uid e Verum est,quod argumentum e git, si obiectum moueat, via in rscut agens naturale, quod non potest non asere pastis debi- in rati tete approximato, sed obiectum beatiscum,scilicet Deus non eoiecti. mouet modo naturali ,sed mere libere,quia li vult uidetur; svult non videtur in hoc conueniunt omnes doctores. Sed nune est dissicii ta . utrum quando obiectum beati . G- , cum mouet intellectum libere caultando suam uisionem, . derrum intellectus noster. uel beatus . concurrata iiii ἡ produ- te sera an secendo illam uisionem Breuiter in isto puncto est controuem a sa doctorum, &liter a Gregorii de Alliam, te de Bassolis, te nem omnes isti, iiisd ad beatitudinem, ilicet ad visioneni, inis in iam
r. si uitionem anima nostra palliue se habet, ita quod nihil Θρι' penitu . quod ibi agat nisi Deus se, quod nulla creatura m. o. Gia
est qui possit attinetere istam uisonem, dis titutem sequeri Mia,
577쪽
rem , sed anima meia passue se habet . doctor aperit istam
materiam.& dicit.Si teneretur iste modus, puta quod anima mere passive se habet ad beatitudinem, tune in intellectu navportet ponere lumen gloriet, primo non ponitur, ut sit ratio susceptiua, quia habitus non est talis ratio, nee principium productivum, quia solus Deus est huiusmoὼ, tenendo istum modum, quod anima nostra mere passive se habeat ad istam beata tudinem,nunquam tenendum est,quod aliquis habitus possit concurrere ad illani beatitudinem, siue lumen gloriae, ii ue charitas. Vnde est repula, quod habitus non potin con currere ad illud, ad quoa potentia non potest concurrere . Cuius ratio est, nunquam habitus siue naturalis siue sum naturalis potest habere actionem sine potentia. Vnde istud posset practicari in omnibus habitibus insulis, di acquisitis. Adde etiam de iustitia originali in uoluntate, quae pol rat facere, quod potentiat rescienabat, sed utrum hoc posset habitus ille line tintentias Non . De charitate, di voluntare
similiter dicendum est. Ex quo sequitur dicit doctor, quod nulli habitu, sunt seponendi in potentia nostra, uel mma, nisi propter ilia , uel tanquam rationes suscipiendi, & sie nou, uel ad pulchritudinem animae,& sic falsum est, igitur si ponantur,ponuntur scitiam propter actionem, non plopter atraonem simpliciter,sed propter ite agere, id es ad intensius agendum eum potentia, ruta quando sunt duae causae,agunt euecium persectiori m o. qua m si esset una sola eausa. Ultra notandum, quod est alius modus, quem tenEt Scotietantes,& doctor magis uidetur tendere ad illum modum puta quod uerum est,quod Deus mere libere causat istam bea. titudinem, sed tamen eum hoc, quod Deus principaliter causat, anima tam ex parte intellectus, quam uoluntatis active
se habet ad illam beatitudine. intellectus beati uidet Deum. Vtrum actiuὰ se habeat ad illam uisionem t sic, & similiter dicendum de fruitione in voluntate. Et post et hic dari una parua persuasio. Persemo, non est ponenda, uel remouenda a potentia nisi sit ratio, experientia, uel auiaritas: Sed periectio animi est, quod active se habeat ad istam beati tudinem, tanquam ad tuam optimam perfectionem,& non est auctoritas, neque ratio , neque experientia, in oppositum, quare ergo istud est necandum s Et ideo probabiliter uolumus tenere istud, quod anima habeat actionem ad suam ultimam peri ctionem.Si Deus naturaliter moueret scut alia obiecta, quare diceretis, quod intellectus non concurreret, di voluntas ssed eum hoc,quod est mouere libere, non tollit aliquid de actione animae,& potentiarum eius,quin possit active concurrere,sicut si obiectum naturaliter moueret. Alij de alia parte faciunt rationes quae parum ualent. E ee tres rationes quas faciunt. Prima quando duo sunt maliqua potentia,unum persectius, aliud imperiectius, si potentia non possit tu imperiectius, non potest in persectius, seu in v luntate ponitur charitas, di operatio, puta dilectio, quod illorum est persectius s dii eruo, de aviaria non potest attinget echaritatem, igitur neque operationem, scilicet dilectionem. Ainumentum non concludit, immo aliquando perfectius potest produci, ubi imperfectius creabitur, quod est pers ctius materia uel forma ignis s sorma, di tamen ibima producitur abi ne,& materia imperfectior creatur. De riuolis arguit sic, maius est beatificari, quam iustis eari, sed ad iustificationem anima non concurrit, neque potest concurrere, igitur neque ad beatitudinem.
, id est iunis te hominem c homo iustificatur per fratiam, anima non potest attingere gratiam, tamen potest attingere:eilectum tersectiorem, scilicet beatitudinem. Argumentum de Batalis est dissicilius. Areuitur ii Si uoluntas concurreret ad istam iniitionem parti uiter se uentem claram uisionem, sequeretur in nosset se iacere non beatam,& posset peccare, patet, quia postet cessare ab illa mi itione, & se sacere se beatam, di peccaret. Qigia tenetur beatus, & obligatur, ad diligendum Deum perpetuo. Ecce 'uo modo uoluntas non poteti necessitaria eausa inseriori, sed a causa superiori potest praeueniri sic, quod
non posset cessare in potentia propinqua, quamuis in remota, quia non perdidit potentias, scilicet uoluntatem,& intellectum sed non possitnt non exire in actum cessantem . Ex quo sequitur,qubd disterentia est inter ista duo, puta, dicere quod anima ex se possit habete beati tudinem, de di re, quod anima possit concurrere ad beatitudinem active, quia ad primum oporteret, quod potentia laceret Deum sibi
presinum in ratione obit ri, istud ultimum, scilicet acti ue
principalia rese . . se habere ad beati tudinem, supponit obiectum esse praesensia ratione obiecti.Sed primum supponat, quod potentia possit facere obiectum esse praesens in ratione obiecti, te istud nopos et anima facere.
Et per hoe patet de isto lumine glori , si ponatur, quod tamen non est necessarium ponere,lumen gloriae est habitus supernaturalis existens in intellectu, ad partialiter concurrendum ad uisionem Dei, secundum docto tes antiquos. Pon tur igitur, non tanquam ratio susceptiua,sed taliquam habitus ad agendum cum intellectu ad ui nem, ideo illi qui ponunt lumen gloriae, habent ponere, quod anima active se habeat ad beatitudinem. Et dicitur, quod ratio est,quia charitas ponitur in volu tate, & hoe ad attingendum stultionem beatis eam, etiam uitur lumen gloriet in intellectu, ad attingedum uisionem. Breuiter mens doctoris est, non ponere lumen gloriae, immo quod intellectus sine illo lumine gloris potest partialiter cone urrere ad illam uisionem, sine lumine gloriae. inare igitur ponis charitatem quia habeo auctoritates, quod charitas manebit in gloria,& de lumine gloriae non. ARovMκNTA Probare uolunt, quod expiaris natu ratibus possumus coii sequi beatitudinem , natura ordinans aliquid ad aliquem finem, dat sibi media ad illum finem. Sed natura nostra est ordinata ad beatitudinem aeternam, igitur
dedit nobis dis sitiones ad illam. Maiorem probat per Phi losophum , secundo de codilo,dicit ibi Philo plius, quod si
astra haberent motum progressivum sicut nos, natura dedi set eis tibias ad mouendum, sicut nobis. Respondet doctor, S, sin priruod uerum est, quod natura nostra est ordinata ad beati tu m .inem aeternam, puta ad claram uisionem,& fiuitionem,diis eit secundo, quod natura habet instrumenta,quia habet i tellectum , de uoluntatem ad consequendam Maritudinem aeternam. Tertio, licet habeat illas potentias, tamen non habet dispostiones immediatas ad consequendum illam dispositio immediata in intellectu est lumen gloriae, &inuoluntate est charitas.
Hoc diceret aduersarius, signanter illi qui ponunt lumen gloriae, etiam illi qui dicunt, quod fruitio beati sea est ta te intentionis', quod non potest haberi nisi mediante in
Unde est ibi notandum, quod duplices sunt dispositionei
ad beatitudinem , quaedam meritoriae, & istas non habemus a natura, & sunt boni actus meritorij. Aliae sunt dispositi nes requisitae ad actionem, vel productionem beatitudinis,&sic ex parte intellectus erit lumen gloriae, ex parte voluntatis erit charitas, de istas non Labemus. sed dices, non ponendo sumen gloriae quid dicendum est frui a sequitur,quod habemus omnes dispositiones ad habenum gloriam. Respondetur, quod non est intellecto,nec anima in potentia propinqua ad gloriam, quia non potest sui ficienter sacere obiectum praesens in ratione obiecti. I Ad secundum quando ulterius arguitur. &c. iSensus potest attingere omnem eius persectionem. igitur a sortiori, & intellectus, ut sensus uisus omnem colorem igitur uidetur, quod intellectus ex natura sua, potest attingere omnem intellectionem. Respondet doctor ad istud argumentum, ace.J Non est idem . neque simile,de sensu,&intellectu.&hoe propter impersectionem sensus. Unde sensus propter eiusde imperfectionem, est limitatus ad sentibilia, & materialia. α ideo non indiget eleuari sensus ad percipiendum sensibilia, nisi esset aliquod excelleni sensibile, ad quod non posset eleuati, ut uisus ad clare uidendum solem. Sed intellectui aliter se habet. Nam intellectus respicit omne ens,iam sensibile, quam materiale,quam immateriale.& spirituale. ita P intellectus noster est capax omnis noticiae cuiuscunque entis. Dieo ultra, quod postquam respicit omne em. indiget Heuatione ad pertiectissimum ens percipiendum, euiusmodi est Deus. Unde aliquam potentiam eleuari ad percipiendum aliquod obiectum, non est aliud, quam illam potentiam iuuari per aliquem habitum, uel qualitatem, per quam iuuatur potentia ad habendum actum, quem ex natura sua non posset habere. Dices: non ponendo lumen gloriet,quomodo eleuabitur intellectus nosters Respondetur, quod tunc intellectus noster eleuabitur, pon per liabitum, sed mere per uolunt tem Dei praeuenitiem intellectum nostrum ad talem actum. de ore rationem, puta, ad talem uisionem, quia tunc Deus tacit se praesentem in ratione obiecti. Unde omnes istae solutiones praecedentes, sunt sellationes illorum qui ponunt lumen gloriae
578쪽
gloriae: sed negando lumen gloriae respondendum est isto m
Ex quo sequitur, V sensus solum est ea pax sensibilium r I inta sed intellectus est capax sensibilisi, & intellisibilium, bc ideo non est simile. nrat M. Tertio si , cuilibet potentiae susceptiuae, uel passiuae, data
est potentia alii Maa producendum illud, ius ipsa eli pansiva. uel sui plina, sed intellectus nollet est potentia passiua, susceptiua notitit uisionis Dei, igitur est illi data poten ἰαις - tia activa mi producendum illam uisionem. Responde id - - 1μ . eior. quod uerum est, quod cuilibet potentiae palisuae estp 3ρ --Pr. ten: in activa, non quidem in consimili natura,sed in consimili uel alia natura. intellectus est susceptiuus beatitudinis sternae: ereo erit aliqua potentia producibilis, uerum est in natura sustent tua, uel malia, di quae erit illa natura producens beati tuam Deus, qui habet producere beatitudinem aeternam in intellectu nostro. Quando ulteri u arguis. intellectui noster est idem num ro in uia.& in patria: conredo, sed in patrix attinget beatitudinem aeternam: igitur nune postquam est eadem potentia , poterit appetere. Negatur consequentia. Et ratio est, quia in patria obiectum beatiscum erit praesens in ratione obiecti. Nunc autem in uia, non. Ec lic nune intelle ius est in pote
tia remota, & in patria in potentia propinqua, quia Deus e rit sibi praesens in ratione obiecti. Cum ulterius arguitur. & eapio intellectum, eum lumine flori , intellectiis cum lumine s.oriae tot est attingere beatitudinem sternam, igitur aliquis intellectus exeatus 'se solo , t test attingere sine vimine gloriae ipsam beatitudinem: proatur se potest Deus facete intellectum ita persectum, quod e5tinebit, de perfectionem intellectus,& luminix gloriae,quo ficto iste intellectus se summus poterita: tingere beatitudinem se solo. Est notandum pro iste argumento , quod ista est simpliei-V NU- ter falsa.persectio instrior,vel uirtus inferior, includitur semper superiori. Wr unde flat esse aliquam uirtutem inseriorem,quae non po- - P ' ineludi in aliqua uirtute superiori .manente eadem natura , Schoequando uirtut illa inserior renutrit aliquam causam partialem essentialiter ordinatam ad illud i intellectuta eum speeie intelligibili, produeit notitiam abstractivam, utrum Deus pollit facere unum intellectum ereatum ita pe est mimi r sine specie illa posset habere notitiam illam a . in intellectu .ec speetes sunt eausae,utrum sint tan-- ώ tu riodo ac ridentaliter ordinat . uel essentialiter dicitur, qu bd essentialiter, & eaust essen taliter ordinatae sie se ha bent,quod una no ita potest seriiseati quod possi supplere uicem alteri u , intellecius.&lumen gloriae quae causae sunt essentialiter se habentes, uel ordinati essentialiter. & sed iis eo,quod non potest tantum sortificari una illatum,quod aequi ualeat illis duabus, quatuor aequi trahentes nauem, sunt causae accidentaliter ordinatae, & se ubi quatuor requiruntur posset sussicere unus sortis,ut quatuor, sed ubi sunt eauset essentialiter ordinatae. una non potest sertificari, ut suppleae
uicem aliarum, se est de intestem nostro, & habitu luminii gloriae, uel charitatis. Ponit doctor ibi unam regulam . Quandocunque est aliuquid quod est capax magnae periectioni , si eareat illa, tunc illud est imperstaui, ut siquis toto tempore uitae suae bene etit, usque in finem, & circa finem uitae peccat, perditque gloriam. Sc moritur in peccato est impersectior illis, qui noutantum ius habebant in gloria.
fONxEnIENTER quaeritur, ut Q homo in uita moristiari. b..ui tali possit conseq ut beatitudinem. Unde dictum est, quedaudiata in mortale supponit pro aliquo connotando.animam illius se-hacinia. parandam a corpore.ideo mortale, non est disterentia hominis, ut dicebat Porphyrius. tuc quaerit quaestio nostra, utrum aliquis existens in uita mortali. sicut sumus, ibi anima est s parabilita nobis. an quis se existen , mist habere beatitudinem. Et videtur,quod sic Nam Psilosophus posuit homine, beatos in uita mortali, igitur beatitudo est compossibilito, uita nostra mortali. Respondet doctor ad istud primo,quod ille Aristotelex, posuit unam beatitudinem multum imperiectam quia posuit beatitudinem solum secundum concepi u ,
te notitias quas in hac uita possumus habere, quiano in probabile, quod posuerit animam immortalciam Ex quo sequitur. qudd beatitudo Aristoteli compos stalis erat cum uita mortali, te illa erat como sibilis eum poena, & doloribus, non erat tamen compossibilis cum culpa.Sed nune videndum est , an beatitudo quam expectamus, si compossibilis eum uita nostra mortali. Et ideo quaeritur,
utrum possit esse , quod quis uideates arὰ Deum, &stuatur Deo, di quia sit in uita mortali sicut sumus. Respondetur hie demente doctorii, quod sie simpliciter est possibile. Et ideo ponitur talis proposito,licet de lege or
dinata,& comuni, bcatitudo quam expectamus non si compossibilis eunt uita moriali, tamen simpliciter est composs-bilis, ec hoe uirtute Dei, sue fiat per miraculum, sue quali tercunque sat. Ex quo sequitur istitur, quod quis potest esse in uita mortali sicut sumus, e crate uidere Deum de trui eo virtute diuina,& hoc patet de ipso benedicio Christo, & Paulo:Christu ab instanti conceptioni , nonne intesiectu creato uidit Desi tSic.in Christo est uoluntas una increata, & alia creata, sede intellectu. Et loquimur hie de intest ectu creato, Christus in vita mortali uidedat Deum. & fruebatur Deo, igitur simpliciter non est repugnantia beatitudinis cum uita mortali. Primo non est repo antia ex parte agentis, puta Dei. quin posist istud iacere vi pote hominem mortalem, facere beatum. Dico secundo, quod non est repugantia ex parte si sceptiui, puta intialectus, & uolutati rea uin anima posci uidere Desi, di frui eo,& cum hoe.quod sit in corpore mortali. Dices. omnes doctores dicunt,quod est repugnantia inter
beatit' sitiem, e vitam mortalem.
Respondet doctor. Aliquam esse repuenantiam inter ali. qua potest difflieiter esse uel potest esse duplex repugnantia inter a'iqua. scilicet scit mali . de uirinali . Unde illa dieimnx repugnare sol maliter, quae ad inuicem incompossibilia sunt
Dieamus ergo utrum inter beatitu'inem. te uitam mortalem. st ex natura rei sor malis repugnantia non .Inter ealiditatem,& si igiditatem. est formalis repo nantia. Aliae' repugnantia virtualis N ista fit dupliciter Uno modo quia ista Quo non tepugnarit adimi icem formaliter, tamen effectu eorum repupnant, ideo isti duo di euntur repurnare uirili aliter. Quare ista duo repugnant virtua iters quia ejectus eorum repugnant tot maliter,iunc ponitur propositio lieet beatitudo, di uita mortalis, non repugnent set militer ad inuicem, tamen repugnant virtualiter ad inuicem, quia esse ateorum sunt ex natura eorum incompossibiles, Se repugnant.
Et ideo istud est nune practicandum , qui sunt effectu beatitudini . &qui uitae mortalis, unde esctus beatitudinis qua expediamus, expellit primo omnem dolorem. & uita mortalis hoc ponit. ecundo beatitudo quam expectamus excludit omnem deordinationem appetitus senstiui, ad appetitum intellectivum, puta ad uoluntatem,& uita mortalis ponit e5trarium, quia appetit omne illud quod est fibi eonvenien . Tertio beatitudo animae habet ponere beatitudinem corporis redundantem ab ipsi, se uidelicet. iii Ad non est beatitudo animae persecta,nisi ponat beatitudine corpori . uita mortalis excludit beatitudinε corporis. Beatitudo corporit erit inquatuor dotibus,de quibus postea dicetur, impassibilito, agilita , subtilita . & claritas. Videtis igitur . quod beatitudo non repugnat serinaliter uitae mortali, sed uirtualiter, propter repugnantiam forin
lem effectuum beatitudinis, & uiis mortalis. Quartus effectu, secundum de Batalis est, quod beatitudo saeit immo tali tatem, & uita icta mortalitatem. Ex quo sequitur quὁds ista inveniantur, puta quod si beatitudo in uita mortali, hoe est miraculos e. & ex seciali priuilegio,& praerogativa. Ex quo sequitur,u Christus usque ad n ortem. habuit semper beat itudinE miraculose : immo duo miracula semper sueriint in Christo. Primum est, quod beatitudo se staret eum vita mortali,propter repugnantiam virtualem. secunda mira tum est,quod causa naturalis siis latur ab actione sua, modo beatitudo est agens naturale. & suspendebatur ab actu suo, quia debebat tollere dolorem,& n6 tollebat. debebat ponere beatitulinem in corpore. & non ponebat: & se erat ibi duo miracula. similiter dieitur de Paulo, iuM Paulus fuerit beatus in uita mortali miraculose famini est ut in Christo. Beatitudo corporis resudata beatitudine anims. An ad ista sensum, quod ille quatuor dotes eorporis causentura beatitudine animae s Dico quod beatitudinem corporis redundare a beatitudine amnis, an est beatitudinem animae os aiebeatitudiuem corporis, scd est eam cyncomitati ex ordinationem A
579쪽
tione diuina: fritiee: beatitudinem corporis coneomitari oris dinatioue Deicita quod Deus ordinauit quod ad beatitudinem an miae tequatur beatitudo culpo is, quod non poterit fieri , nisi per te tui tectionem, & erat illa beatitudo cot poris adeo immediate: sed concontii aucera beatitudine auiuia usque ad argumenta. I xi Mo ue arguitur: Cbristus suit beatus de in uita morta. Ii: isit ut beatitudo est compos libilis uitae mortali. Dicitur.
qui id solii tum est de Paulo, α Christo, & dicium eliquod ibi
fuerunt duo miracula di non erat illud secundum legem comunem: quia beatituao dc uita mortalis repugnant uiri ualiter, quia et sedius eorum repugnant formaliter. Secundo ii
corpus non potest beatificari: igitur male dicitur, quod . beatitudine animae redundat beatitudo corporis. dictum est, quod corpus non potest blatii cari simpliciter. id tit habere uisionem& stultionem diuinae essentiae, sed secundum quid. habendo dotes, quae dotes, non sunt comparabiles beatitudine ananiae. s. clare uisoni : dictum filii quod ista redundantia non erat sic, quod beatitudo animae causaret beatitudii aemcorporis: sed quod hoc ex ordinatione diuina fiebat sic, lbeatitudo corporis a Deo immediate producitur. Cum ulterius arguitur, homo in uita moi tali non potest beatis cari,& appetit beatificati. de non potest beatificati nisi per morte:ergo appetit mort E & per coseques appetit no esse. i. Respondet docior, quod uetum est, quod homo appetitu naturali appetit beat incari: re cum arguta,quia non pol bea tificari in uita mortali, uerum est, nisi per miraculum, , non poteti beatificari niti moriatur: is a est falca. unde ii Adam non peccasset, solum electi nati fuissent, nee unquam fuissent motriti.&tamen fuissent beatificati: igitur
ad beatificationem non requiritur mors.
Lx quo sequitur,quod licet homo appetat beatificari: tamen non appetit moria immo magis appetit anima perpetuo in Armare suum periectibile. L corpus: quia ire homo pol beatificari, sic anima perpetuo informante corpus. Item non sequitur appetitus naturalis hoc appetit. Sc non potest habere hoe sne illo: igitur appetit illud medium, illud non eli veru nisi de appetitu recto: di quod appetat uoluntate eis caci r uae est ior maliter imperativa, ut homo naturaliter appetit anitatem, & non potest illam habere sue potione amara: igitur naturaliter appetit potionem amaram 2 consequentia non ualet, uis de illo appetitu recto & emeaei,& non de naturali. Etiam appetete poli unius impossibile: i ta non uoluntate essicaci,& peristas uolationes, possumus mereri, &de-
Hereri, &sic Deus potest obligare aduolendum impossibiletiolitione sinplici. ritet, quia potest nos obligare ad omne illud per quod possumus mereri: sed per illas uolitiones
imissibilium, possumus mereri: igitur.5 c.
. Sed Deus non potest nos obliga ead uolendum impossibile, volitione eis caci sed bene limplicia Cuni utita arguis bcatitudo consilit in cognitione Dei, di dilectione eius: & illa possiimus habete in uita illa: igitur in uita ista sumus beati. Illud algumentum sepe suit solutum e nam non in quali bet cognitione, & dilectiose Dei, constitit beatitudo nostra: sed iii clata uisioue Dei, di in i tutione sequente illam, de illa clara uilio concurrit parti alii et ad illa ii uitionem, ta hoc no possumus habete in uia. Lx hoc sequitur quod anima notist cli esse periecte beata in corpore mortali,& ideo non habet ite anima naturaleni inclinata otiem ad insomiandia corpus mortale: sed bene ad informandum corpus immortale.
Vnde istud. quod dicit ni hie,debet intelligi de appetitu libero.quia amma habet inclinationem naturalem ad informandum corpus tam mortale, quam immortale: quia quodlibet
illorum, est proprium perfectibile animae , proprium per sectibile cuiuscunque tormae est sua marcita , tamen a Plieti tu libero magis appetit informare corpus immorta e , quam mortale: quia in corpore mortali non est persecte
beata.Ex quo sequitur,u, Christus non erat perfecte beatus. Lst notandum,quod post iudicium, homo ei it se beatus, quod nullum in commia a sibi potest appetere. Christus auteappetebat sibi incommodauauia mori, & pati. ista non pos sunt competere beatis. Ex quo patet, quoa disteretia fuit inter beatitudinem quam Christus habuit ante morte, & post
in tem de se Christus erat ante morte imperfecte beatus.
Unde dicit ultra doctor, quod corpus potest beatificari, iali re beatitudine secundum quid scilicet per ilias dote . quod
beat mado corporis consistit inesse primo ascorporis, ut puta ut ipsum corpus est periectibile ab ipsa anima beat Cotta, nanae botatvio corporis consistit in illis dotibus, is tur non consilit in esse primo eorporis: quia Orpus a principio lux produci xuiis babet illud esse primum, ta tamen noluit tantia beatum: igitor beatitudo corpori uo coas Ili tibi. Respondetur, quod beatitudo corporis fot maliter consistit in illi quatuor dolidus, ta in musta aliis, de quibus di cet ut postea Originaliter tamen. do tanquam in causa quasi sine qua, non coiisistit in eue primo corporis, puta ut est periecti tale ab anima beata Ex quo se luitur quod corpus, non potest habere beatit dinem tuam, mitin tormetur omnia sancta, di beata: ti hoc ei, quod volebat dicere Scotus, quod originaliter consiliae beatitudo in corpo te, iii hoc quod est unum perfectibile ab
anima beata. Originaliter igitur beatitudo corporis coiitistit ineste primo lorma iter tu docibus.
Dicit doctor ut beatitudo corporis conssit inutiat tuordotibus, in impas libilitate, claritate, agilitate, di iubtilitate.
QVaerit nunc doctor. Vtrum corpus hominis post resurrectionem erit imp is bile, ta ibi loquitur de corpore beato. Dedaimatis non plus loquetur. dices quid est hoc dicere. Qui titur quid est corpus elle impassibiles Cotyu es e impallibile, non potest intelligi nisi tribus modi .L corpus esse ii ne dolore Secundo coipus eis e linea Aione contraria. I ertio elle sne acta one qua blattim in qualitates misti. doctores moderni glosant, impati bile. i.incorruptibile.quod tiori bone elosa tui: quia si ei sciti et uni, ad es Iet disterentia interim pastibilitatem damnatorum, ec taluatorum, quia u ea .l; sunt incorruptibilia. Quaerimus in ista quaestione, utrum impassibilitas. Se incorruptibilita . sint id in uel uxtu impavi b. te addat aliquid ultra incorruptibile.
Lipio de clatione istius, ponitdo raliquas Nolitiones. Prania 'positio. Post die iudicii corpus hominis erit impas 5
bile. ide beato lo tuor de in hoc coueniunt omne doctores.secunda propositio. post diem iudicii. homo erit uete beatus .non solum corpus, sitas totus homo, etiam capiendo ly totus iii cathegoreumatice: quia tam anima,quam corpus erut ata. immo quaelibet pars integralis hominis erit beata, repars ei lentialis. Et ratio huius eii, quia iustum est quod iliud quod meruit, sit beatum: totus homo meruit: ideo totus homo beatificabitur. ilia est dii sculias quo homo meruit. Breuit ei iste es nominationes homo metuit, sunt denominatio Des ab extrinseco ita quod est sensus totus homo meruit, ta- quam illud.quod dei totainatur per meritum, sed non tauqua illud cui in heret meritum, ut subiectum. Et hoc eii, quod dicunt, quod duplex est subiectum meriti, scilicet dctioimnationis quod denominatur mereri: de lichomo dicitur mereri. Aliud est subiectum inhelionis, S illud est uoluntas, quia soli actus uoluntatis per se primo sum boni, alii autem si cne boni sunt boni secundario. de materialiter, ut dependent ab actu uoluntatis, de sic quia homo dicitur mereri, ita ia homo dicitur beatificari, homo est albus, homo utrum sit subiectu albedinis non. nisi denominationis, de non in hessotiis, quia illud subiectu in inlietionis est corpus. vltra, animi non repti snat esse perpetuo in corpore mortali, neque in corpore in .imortali:qui ait Adam non peccast et, anima semper i uisi et in corpore. Vnde immortalitas dicitur ei se quaedam persectionaturae Lumanae anima est immortalis, id est incorruptibilis, ta inclinatu ad in tot mandum corpus, de non potest frustrari suo appetitu: igitur homo resurget. ex hoc arguebatur: si irrectio hominis, dc ex eodem a guttur immortalitas homiiux. istud di bemus tenere, quod eorpas homi ius poli resurrectionem,em immortale. Jo τ homo beatus .erit simplici. tet 1 minor talis: etiam quod homo erit impassi talis poli iudicium, Ec corpus impi stibile.
Diui cultas est qualiter bonio erit immortalis uel qualitereorpus post iudicium erit impassibile. Primo ut tum ei it impassibile quia non habebit qualitates missi illud corpii, dicit doctor quod non. Vnde sicut corpus nunc habet qualitates misti, ita habebit post iudicium. Vnde qualitates missi sunt, quae sunt in aliquo secundum exigetitiam formae substantia-us, i stelapis est mistum,quae sunt qualitates eiu qualitates quae insunt lapidi s ccundu exigentia lapidis, de s bimae erus
quibus corruptis, sorma lapidis Lotitioimabit illa ni retia.
580쪽
I stra libilitas ex desectu agentis, oportetmponatur ex impeia . die me quod impedit agen Mi. cor mens.Et dicit dotavimpediens agens uel corrumpenti potesse corrumpent intrinse
cum, de extrinsecs,ex parte cor iis beati. Istud e duplex po ' sitiuum,& duplex negativum, itari si quis peta quid impedit apes a corruptione.1. ut no corriipat s Dico, τ in corpore beati,sunt qualitates mixte, de qualitates contraris,quae pnt
se corrumpere, qu d erit illud, quod impediet illas qualitates ne corrupat si Respodet doc. p est duplex, impedient positivum. Sc in anima. et ipsa dos beati,quae est do, impat sibilitatis. Quia possit esse anima probat se. Anima est cieatura. ire or media inter Deum re alias ereatura ,media impersectior scilicet, sed anima est ita in plena obedietia Dei. r Deut potestrinub M . de ea facere, quicquid non implicat contradictionem, igitur ita anima se habebit respectu aliaria creaturarum naturaliu ,
quia ei ut in plena obedicti a res pii aiae, se uideli eer,ur animaroterit impia ire actiones alior si inferior sit, ut qualitatum, Zeiubstantiarii corruptibili si, di se corpus beati est impari bile. C5tra corpus illud habet in suas qualitates contrarias,qd impedi fit illas ne agant f anima Contra illud nihil valet dicit doctor.probo, de ouEdo ite. Anima no corrumpit illat qualitate, inqui t manet. & quas requirit ad hoc, ut insormat corpus sed anima qii diu informat corpus, requirit illas qualitates, ipsa anima manet csi istis qualitatibus sie, 0 G habet
corrumpere illas. Dices, uerum est,* manet anima cum qualitatibus istis,sed no cum essetabus istarum qualitatum. mira caliditas quod agens uni vocum. mpiditas etia. postquaanima manet eum istis qualitatibus manebit cum effectibu , quia esie uis, & cause sunt eiusdem speciei. quia sunt alentia uni voca Dices, quomodo igituri tueretur, quo homo
nunquam corrumperetur. patet sic. Anima manet cum qualitatibus editariis,& cum suis effectibus, igitur nunquam erit aliqua causa corruptionis intrinsecae eorporis. Resi det doctor, erueria est,ur anima manet eu istis qualitatibux, ct eum suis effectibus, excepto effectu nimis intenso calidita cordis, uel hepatis potest latam calidi ratem causese.quod sequeretur corruptio, de frigiditas similiter. Si igitur dicatur,&c.JDices, dico crata licet maneat es istis qualitatibus, tamedico tibi, i tame es imperio uoluntati , pol corrupere illo, de impedire a suis ac ioniblis Contra, anima no est potentior tu agendo, qua Angelus. sed Angelus non potest hoc facere,s impedire actiones,qualitatu primatu: igitur neque anima.
Pro secunda uia, &e. Pro seeundo impedimeto, ponit Henricu de Ga mota, . c. b. lem propositionem,dox impedit qualitates contrarias incor πιι cora pore beato, ne corrumpant se adinvicem, & non anima, ut
in dicit Sanctus Thomas.Istud probat Henrieus primo auctori- ω Henri tate Augustini dicentis, quod anima est ira perfecta,qubd ex selieitate, te beatitudine sua, redundat sanitas perpetua, te uigor perpetuus, de sic habebit corpus dotem qua impedientur asiones corrupti ut qualitatum. Hobat secundo,uidemus, quod durities, siccitas, impediea tionem scindendi, diu idendi, ita ista dot impediet asione
corruptiuam istarum qualitatum, per siccitatem intellige duritiem.
Contra, at itur sic a doctore nostro,uel illa qualitas, quae est dos quae est impeditiua uel est qualitas spirituali Guel corporalis, non spiritualis, quia corpora nostra non sunt susce priua qualitatum spiritualium, neque coelestis, quia ista cor pora non sunt susceptiua illat si, nec qualitas mixti,quia omnes qualitates mixti dato, i sint contrariae se compatiuntur in eodem susceptiuo, igitur ista qualitas compatietur se cum aliis qualitatibus, igitur non impediet, hoc etiam probatur. Item arguitur sciomnes qualitates, quae sunt eiusdem genexi phylaei sunt compossibiles ad inuicem, Si tamen omnes illae sunt eontrariae. uel mediae adinvicem.& omnes sunt compo sibiles igitur ista qualitas mixti, qui erit elementaris,erit
compos sibi is eum illis. Notandum, quod ne nux physeum est susceptiuum quali. tatum, & omnes qualitates quae sunt natae suscipi in aliquo tali. sunt eiusdem generis physici. . Praeterea illa qualitas, &cilitem alia dos repugnat aliis qualitatibus. & tamen no pro ter hoe sequitur, quod impediat alias, quin agant adinvicta repugnet b, non lamen impediet quin b, agat inc, Ne, indix omnibus istis concludit coctor, τ ista impassbilitas in corporibus beatorum, non prouenit ex desectu agentis, nec
impedituis posciuo ageas,quia illud eget, uclauima, uel dos: sed an ma nec do 1 posscint hoc saeer , te impedire. Pro tertia opinione, &αJRestat uidere ut tum ista impa i bilitas proueniat ex impediente i π tivo, unde non est nisi impediens negativum, scilicet cessatio motus, feciti non coactio eausae prim x.De primo diceret cessante motu primi olli excessant tam nes motus
inseriores, sed non plus movebuntur Oili post iudicium, igitur diceret aliqui , illud non est uero m. immo articulus est iidemiatus a Domino Stephano I piscopo Parisiensi, dieere lenem reon posse comburere stuppas, state motu primi mobilis .error, hoc est male, dictum euin imilosophia, te sie cessante motu primi mobilis , possunt fieri actiones, remotus hie inferi u , licet Philosophus non concederet, tamen magis credendum est ueritati, Fc Theologis . Si dicas. Contra, dicit Aristoteles secundo de generatione, quod motus coeli adducit generans, de corrumpelix, ad agendum, de corrumpendum, igitur uidetur, quod sint eausa illarum actionum, armis ἡσσRespondet doctor, quod bene uerum est,quod per motum sunt approximationes agentium, Be patientium,sed ex illo non sequitur,quod motus si causa istarum actionum, sol recedit a nobis mediante motu, Sc uenit ad nos mediante m tu, sed motus non est causa. Contra, remoto primo in aliquo ordine, remouentur posteriora omnia sed motus coeli est primus. Dico,quod potest dici primus dupliciter. Primo quo ad Moia, ρH.
uniformitatem,quia est uti librinis, licitur est e primus inge--cindi inere motus. sed non in genere cauta , uel in ratione agςΠ- ρ M.tis quia motus nihil agit. Δ suum. Dico igitur, ex hoc vult habere aliam coclusionem quod impassibilitas in corpore beato, non est ex desectu agentis, uel impediente post tuo, neque est ex impediente negativo, scilicet propter cessationem primi motus. Rellat agitur uidere unde venit.
Dico igitur.&c.' μῶν mio Dicit doctor, quod causa impassibilitatis es impediens ne δε ea, δε lingat tuum. quod impedit actiones corruptiuasi stamini quali iatarum,&istud impediens negativum, est non coactio, id est iu copo uoluntas Dei non coagens, cum istis qualitatibus ad corru- ιιών
Ecce illud, uod vocatur dot impassibilitatis.
Dat exemplum de tribus pueris, qui fuerunt in camino posti, de tamen ignis non c6bu sit eos, de hoc uoluntate Dei nocoagente cum igne, de ideo si Deus non coagit ictis qualitatibus corruptiuis, non corrupent se Ex quo sequitur,* icta ima sibilitas in istis tribus pueri , non proueniebat ex impassiilitate corporum pueri r si,quia corpora puero tu erat passibilia, ut uoltra, neque proue uebat ex carentia potentiae pas- suae, quia erant suscemiua Oualitati igitis Neque excoira xio corrumpente, seu ex uoluntate Dei iste homo vixit quatuor annis,uel quinque sine cibo,unde lioes utium quia qualitates contrariae non erant ibi non, vel quia impast 1ile corpys, uel quia aliquid impediebat actionem illarum qualitatum, uel potes dicere quia a uoliuntate Dei est. Dicet si praedi quae diximux elsent uera dicendum es et,
visos non est et nisi uoluntas diuina, non coagens, adacti rem qualitatum contrariarum.
Respondet, impassibilitas quae est dox eorporum beatorii, est ipsa uoluntas ciuina connotando ipsam uoluntatem diuinam no coagere adactiones corruptiuas istorum corporum,
hoc propter ius istorum beatorum. Notariter ibi dicitur propter ius beatorum, quod habent beat i ad istud non eo ere, uel conservari. I ropter elementa, te propter corpora da natorum, utrum elementa habebunt dote impassibilitatis non.C5tra, Deus,nim coaget cum elementis ad actioner corruptiuas non. igitur habebunt dotem impa sibilitatis. Similiter de damna- is, adtis dico.' non sequitur quia dos conotat beatos habere ius nou em. γε ad istud non eoagere ad corruptiones, uel ad actiones corru ad irru iaptiuas te istud ius dicitur merita beatorum, hocst ex meri sum
ti . sui ,uel ex meritis passionis Christi, quae Deus uolui tap e. dirino. plicare ad istud, scilicet perpetuo conseruari. Contra hoc, dcciibi. Ad primum illorum,dec.lsi hoc esset uerum. sequeretur ae dos non esset in dotato. patet, quia dos est voluntas diuina. sed ipsa no est in corpore dotato igitur. Respodeo, no oportet dote esse in dotato semper. Aliquo do enim sponsus dat spons dotε,&tame retinet eis apud se proprietate, licereponsa habeat usum illius, unde sicut insposalibus caritalibu datur dos, ita in spiritualibu datur nobis ista dos, quae ea assistentia uoluntatis Dei non c5curiens ad actionem corruptiuam quantatum contrat arti . D.Pe Tatar.Tom. IIII. Oo 1 Poli