장음표시 사용
31쪽
est naturalis alteri. sed quoniam sumptum est falsum uidelicet et ignis 5 aer in propriis regimnibus circulariter moneantur contra natura quia tunc talis motus non esset portuus: Responsessida solo det aliterq, Aristotcles accipit praeternarurale comuniteri opposito similati hoc est pro na/turali:&sic testusta uera dicta .ppositio.ois. n. motus non natis alicui est alteri natu ha c. n. non liabct instantib&hoc inqtia Motus contrarius nati:qui dicitur ulcitcntusmo inuenit ni/fi in aliquo quatuor corpo sed oppositus essentiadi qui dicis non natistinuenis in plumbustua
in ignere aere quippe in se sit compta ex recto P circillan:hoc est qucm quodlibet eoie gemino motu moveas recto per se:circulati no perse Sic igis motus uiolennas uni quatuorma competit:quias p opposito corpori motus non naturalis competit pluribus uno: quia aercv ignis Mouene motu circulari.non naturaliter.quibus addit Auerinsionem Aristotclta uales re si hoc pacto sumat antecedoas:li .n.ois motus non natiis alicui est alter natiS:sequitur circula Iem Motum cile cculo nanirat lut deductu fuit.demii recolligit ambas Pposition :quarum una erat Motus accidentalis corpori alicuit necessario erit naturalis alicui corpori . c dicit hane esse uera quovis M: siue accidentale sumas procotra naturam:siue P non naturali, Altera ποι sitio erat Morus naturalis alicul est accidentalis alteri et lanc uult ec distinguenda nam sumodo accidentalepcontra natura Motus coeli nulli est contra narura.Sumc accadcntalepton error Auerois naturali: illa est uliter uera qaois motus natis aliciti est alteri no natis Ida Aumκs circa quae primo aiaduertas translationes Auertas sint alta:lcribis. n. In illis stois motus natui alis alicui est praeternaturaliis alteri:&itin hanc mouit relina dubitatione. Vbi patri in codicibus graecis hanc non esse:&rpterea dubitatio illa non sul ad propositum iacto aiaduertas , ho pro/positio bifaria intelligi pol ut recte Aueroes inquitiua, cternatura lepor accipi pro uiolentocu contra natura: vaccipii non nati. Si accipiΞ pro uiolento illa est salla: non, n ops ut omnis motus natis allata lalteri sit uiolentius: ut recte de circulari est instat a Sin aut accipis p ternamrale prion naturalilpatet .ppositionem HIeuliter uemnam ess motus naturalis alicui cotipori est non natis alteri zowno habet instancia, Hac de .pmstione in se.Terribaiadumas Sy. logism' irae est isterias moras piematuralis aliquibus est naturalis alicui corpori distincto ab Illis Sed circularis est praeternaniralis aliabus corporibus ut igni vacri igitur naturalis alicuis eram ab cibus elementis: igr turpe uersionc propositionis factae ex obliquis est alim cor/dubtracto pus seperatu ab elemctisicui natis est morus circularis ovestppositu. Tunc circa huc sylogiis' cuiusdam dubitat adam quoad minorciquia seperius Aristoteles .pbauit Momm circularem nulli corpori esse praeternaturaic:oviii in minore lumit oppositumius et motus circularis est prematuralis Somueroii alicui corpori. Respondet primo ut mihi ita iuxta Auerois Glutioncl* m ternaturalem acicipi comuniteri opposito essentiali hoc esti non naturali:& pol accipi .pprae pro uiolento. uoluit igitur Maiore esse uera quovis modiimptam: omnis motus praeternaturalis aliquib' est
naturalis alicui siue sit praeternaturale intellectum prouiolento siue pro non naturali Minore
uero uoluitantelligi ii modo praeternaturalei non narurali comunit quod distinguis contra obloctionei mentiale: ct sic est uera: nam lotus circularis competat igni cu aeri non naturaliter Sed quida refellit Llutione primo a se rius ex hic utis eodem uer myrrum φυσω hoc est, cternaturam: Mn 'lictantonuintam paucis uerbis aMuluccalle. secundo lautis iisdem exemplis hic:
Culules.sis quibus utebas illictiorario ui sibi dissimilis:& ita praetcrnatura hic di illic up accipere pro uiolento. tenet igitur positor Aristotelem hic probare coelum non Moueri circulari motu uiolenterio hoc cotra non nullosiqui dixerui oppositum luel saltem cotra a marium t qui pollet siedicere.unde duplr contra hoc arquit primo ostendendo huc motum non elle contra natura so dato ch sit alicui corra nanira sequitur intentum uiesse alicusnalem. I ita uult Aristoteletile
sibi ubi* similemi Ha expositor. d mihi uidetur nunc reddere rationem Aristotelis leuem: Defensio me Nam tunc eius latio esset ex sicessis:& ita ad hominci Modo Aristoteles ut Auer sanat sim/rola, se intelligit,ppea siqs deductione Merolis afficeres:dicere posset rom Fcriυ esse acceptu hic aliter qua priusmec est incouenita in ta paucis uerbis Aristotele uarie lo limo id quod dicit mosimpi aduerseed:qddixit.&lisit usus eiscle excptismon titutis illis eode sentu: ut patet intestigenti Reliqua quae expositor additisint ad pracor mentem recte dicta,
Insuper de si hirtulatis motus alicui insit secundum naturam: patet persecto sere
corpus quoddam sinplicium re primorum:quod quidem sic sua matura est il
lud circumferri aptum:quemadmodum ignis sursum:&terra deorsum Si aurem corpora quae circulo serunt Iraeter naturam circularem motum subcunt:Mirabile
32쪽
LIBER. I. xiiii bile comnino rationis expers uidchitu hunc Blum motum me continuit Latinportuum'ui quidem praXernaturam in cluippe cum alia quae praeter natura sunt citissime abolere conspiciantur,itacissionis est id quod circumferturi quemadmodum non nulli autumant: n minus hac motus praeter naturam inerit ipsuram Ismus deorsum est siquidem Motum ignis eum itideamusci quo ipse e me. io recta Iertur uia Quapropter ex his omnibus aliquis raciocinans corpus alii quod aliud esse credet praeterea corpora quae hic corca nos sunt , pcratusetanoto sublimorem habens naturani quanto plus ab his distabitquae sunt hic
Quinto Aristoteles arguti Motus circularis alicui competit:ut sense patet:uidemus.n. sensu aliquod circulariter mouetiuit solem qui . 1 ut horis ab ortu movet ad occasum redeundo in Oratum. Sic igit patα morum circillare alicui comi αere:Aut igitii praeternatural aut sim natura. Si scdm natura alicui competit corpor1:patet: conuersione .ppositiois ex obliquis este aliquod corpus de numero simpliciu Δὸ primon: quod demala suaptenatura est Illud circuserri aptume quemadmodum ignis unus:&terra d rsum cst igitur couerino motus circularis alicul compelli corpori secudu natura igitur est aliquod corpus: cui motus circularis competit secundu natui hck hoc erat intentu.Addit in in coucitentet quadiiquae non accepit in couersa: hi id corp'st simplexicv mminqui supposuit ex prioribus ronibus motu circulare es Iessimplicem e pri/mu.sin aut alicui corpori competit me natura zillud esset aliquod quatuor elemet est uel ipsa quatuor elemcta, at si corpora quae circulo semni ster natura circularem mini stabeunt: irabile evola rationis expers uidebit huccircularem motu selum inter caeteros este continusi: atq; p peruinquiadem pler natura est.quippe cu alia otiiqua: Her natura fiunt: cit illime abolere cospiciant quemadmodu calesaccio Uliae:& motus terrae surium:& caetera id genus, erigat rolicissis constat circularem motum alicul corpor competere:aut igitur eam natura: istre naturam si secudia natura tunc st conuersione sequitur cile aliquod corpus i circularis motus copetit secudu natu .cla hoc eruppositum Sin aut alicui competit corpori praeternarura maxime esset aliquod elemcto' rat hoc esse non pol quia tuc ciusmodi motus no esset continuus cumer/pemus:citi' cotrartu est demonstratu in lib. physiaeoae . viis patet igitur EIe aliquod corpus sim/plex primu : quod circulari moturpetuo torquet . Ex hac rone inscrterrore FHuldixeriit E error quotilum l&qd perpetuo circulare motum et non esse igninui nonnulli dixerat: cu attribui let dam. platoni :ut in lib. meteorose habet 5,1nqt itaq; si ignis est id:quod cirrefert,ut non nulli autu/manti no minus hic motus prer natura inerit ipsi qua is qui deo sum est. siquidem motum ignis difficultates. eum censearri 'quo ipse e medio recta fert ula Ex his cibus epylogat:& quae dicit:clara sunt tranatione ipsi, Sed in his sunt difficultates non paucae: ma quia ur tAristotelis diuisio insulsesens: nam Motus mi competere alicul natural praeter naturam levio ic natura . ut superius dis ximus se da est quia mi motus competens alicui no secundu natura esle continuus I perpes tuus , Nam ignis in cius regiones tua agitatioe torquetra constat plum moueri circulari motu non secundia natura. ina est quia non ur bene colatata positio platonis quae dicit coelumes le igne uel igneu 2quia Motus circulatis minus copetit igni praeter natura qua motus deorsum Imo apud Aristotelem imitares motus copetit igni:& nos ter natura:sed magis non fecitdunatura Quarta difficultas est in uerbo comm qui authoritate albumasatis dicit hac propositionem us ocelli non est corruptibilet no ducere ad primat certitudinis ordine sues illi nee aliquissensi, necet contradicit .mo hoe ur implicas in oblectoma propositio cui nec sensius nec roων tradiciti est primat imo est dignitas scaminuero . ulnia est in erilogoi corpora coelestiaoia anteiusdem ecles ut dicet incis. huius com xlix. igitur alten altero seblimiorem non surbibit natura tanto magis ac magis quam magis ae magis ab his distabit corpora hae sunt dis Sollo scultates non paucaeiquas graeci omiseriit pro magna parte.pro Solutione ad difficultares:quae contingunt in texmianimaduersione dignumlAristotelem supponere Motum non posse corn/petere alicui non naturaliter nili alitati competat naturaliter uerbi causalcompetit igni Motus circularis non naturaliter i quia sibi competit per naturam corporis superioris,cui hic motus copetit naturaliter. Ex hae suppositione sequitur si non est aliquod eorpus: cul naturaliter com/petit circularis motus:Motum circularem culet competere aut secundum amrame aut prae ternaturam patet quia cum non sit aliquod superius corpus cul natura competat necesse
33쪽
est culet competitaeo petere aut secundum namram aut praeter naturam: cum non per narura
alterius competere polluet quod est nos Mu naturam comperere. Ex hac suppositio patri Φdio Aristotelis in casu suo est sussiciens.Secundo patet in casi suo no posse circulare motu com petere igni non fim naturam quippe cum in casusio non detur copus superius:ratide cuius co/petat igni. iii.patet esse bene comitata opinionem platonis in casusio: quia ubi no est aliquod superius corpus ecul per natura motus is competatmecesse est circularem moesi esse praeternatu ratem igni ut sibi in pternaturalis motus deorsum c persa patet Glutio ad tres primas dim/cultates. Ad quarta sol asse Aueroes loquitur setn opinionem hominis illius. at sin se is promi sitio:ciit concordato sensus curo:estprima, uel dicendum esse driam inter propositioni alicui non contradicere sensus:& conuenire senses oes stat . n. si 1 propositioni non cotradicere sen sus necionem:qusa non bene cadit eius significatus in sensibus:cul tame non concordabut semsiis. Aucroes sit ubi propositioncprimam utili inexui non mo non contradicunt senses:siaco ueniunt senses oes:&io:&sie tollit contradictio. Ad quintam respondet Meroes in coni xvi reperitet cla dici; q. corpora caelestia non simia qualia nobilitate 2sed uariant nobilitate P dria locoscinam quod eo est loco seblimius est nobilitate excellentius ius signum asti:sa Aristoteles in lib.de salibus assimilauit lunaequa est infima orbium terranqua est infima aetemetorum:quia ut in terra uidens diuersitates in montibus c& uallibus ita in luna conspiciunt patites maculo ceu limpida:.Ad forma difficultatis conceditur corpor, linia esseciusde sipe rnon tame unitio eu se anuluma rut u huius dicemus ou sic possunt dignitate natum dk Iocorum distare. Venim uero quemadmodum orbes disserunt locordisserat natura.xiididi primaepErae recten librauim'com.xliiii cu tu lege eae quae illic diximusto de dissicultatibWhatteia'.
Atqui cum eorum quae dicta suntralia supposita sintralia demonistrata Paret nol
lemitate ne frauitat habere corpus omne
tam Auero Hactenus demonstrauit in corpus quod circulariter mouet :dilatat o Toribus:quar recto mola com xvii. uentur moti HN ut Auata placamuli declarare quaenam lit natura talis corporis asseres na/turam talis corporis cile ne grauem nec seu em .ck qm Plato arbitrabat o corpus esse aut gras uenulaeuelhac quidem rationet quia graue di leue sunt contrariat inter quae non datur medium lectu dicit corpus tale esse leuerimo igneum atae leuissimulquarenus orbus imperfert spQuae Auero opinione ita platonis Aristoteles ut inquit Aueroes addastro corpus est aut leue aut gram eo xvii. 4e:Imo sint tres naturae:grauis ademtok leuislcvmedia:qua est ne frauis ne deuti. Et cudixit plato inter contraria noEIe mediu subtemii obno posse esse Mediu inter grauesci leuet obiter responda Aueroes inter cotraria dari mediusubiectum P negatione: no aut media tu denominari ab altero cotrario uerbi G:intre cocum diuidens dat medium per negation lutpote lapis:qui nec ince Sinoculdens itemusnec Mutus nec loquens Tamen non est dareat quod insubiectum aptum denominari ab altero eoR :quin sit coeum aut uidens. Mutu aut loquos. Sic in proposito in his qua apta sentie grauia obleuia snultu est corpusiquod nostera/ue aut cite simplismoe uero P negatione coelum nec est grauel ne leue: sic igit ut Aueroes discit Aristoteles duo declarabit c quae nam sit natura corporisiquod circulariter mouet: c quod inter graue obleue sit natura media: negatione saltem Et Q coelum ne sigrauemec leue: F, Aueroem sic syllogizas grauem es ad mediumelcue mouet e modio, at corpus qd circula/riter terem p ad mediuine e medio mouet:sequit initi figura occlundee graue ne* leue socinatum ter lae: qd reaippositu. Vud fuit Auero sq, in hac me qumla supponunt rana superi' declarata: ut qr corpus qd circulari necp ad mediusne et medio Mouet,quae erat minormanen .si periorib9ronthus demostrauit ichnuc supponitqinuad Ostrabunt: ut quod Oe graue ad mediu:&Oe leue e medio moueat:quae erat maiorio tuc iuxta Auaois expositionem nutriristotcles at cum eon quae dicta sunt hoc incum eo quae dicera sunt in hygillo aliasipposita sint ex superioribus ronibus: alia demostrata:qa demostrabunt, tres eritispicuulneca gra/uitat cinem leuitate historpus hoc est coelum:quod dicitur omnelquatenus cotinet omnia. Qualismpo Ham ex Auctoohaae Aucinis expositio conuenire uid ruit quae subiunget ac his inae dicit Auerois non conuenit:ila uidetur uerba no exponoeersed euertere M lius igitur referant uoba ha ad Expo nostra dicta iam ma eoia qua dicta sunt:quaeda sunt supposita:ut uni unu est cotratius&q, sint solae duae simpiae magnitudines:c qia alia.qda aut sent demonstrata ex busdam, imillis ut sint tres more simplices ok q. m 'circulanilla naturalis alicui corpori:qd est aliud ab elemctis ovistalla ex his partim declaratis partim ippositis constare potoxiaqd uocat totum corpust
34쪽
ne habere grauitaret et leuitatQuem Aristoteles no contennis declaratione hae: uerum noua facit declaratione in qua item quaxiam supponit: ok qua clam dcinonstrat. Et sic Aristoteles uerbu illud eoru lquae dura sentesno ad dicendat ut Aueroes autumat sed ad dicta reseri. Quo uero ad verba gravi attineriuerbui illud omne graxe est Bra latine tum toti t omne, quod πιυquida reseruino ad coetu i sed intelliguit sicipatet no omne corpus leuitate aut grauitatem hici omne ossi gram reserunt ad coelum: nam ubiq; occlum Aristoteles appellat aer hoc est totum di omnerquatenus nihil est extra ipsum culae intentione ad dicenda hactenus.
Atqui supponere oportet quid nam grau quidue leue appestamus: nunc quidequo ad fatis est ad usum pravitem:diligentius uero rursus: cum ipserum conu derabimus substantiam,
Quia dixit ad ea rem demonstranda esse queda supponeda:queda demostrandamuc quae nam supponenda suntl explicat:&dicit supponta esse quid nam grauelquidue leue sit:& non quide acta consideratione:sed crassa quada minerua:ut ad praesenti cliria Itoc est usum uel necesIitatem sussicit. Nam in iiii. huius libri uolumine diligentius considerabit ipserum substantiariae igit duo supponcm .pponit utpote cvad leue sit:&η graue has suppositionu/v necessitate curam tradit expostoricu capi scina Aristoteles demostrare intedit coetu Gnec graue ciuicuersed ut dictu est is demostratiois priscipiti est quodessest questi uel passiois ut dicit phylomnus:quare oportet iupponere qdgrauelqdapicue sit:quod est quesitu decocto iure hax stipponere Oportet. tio uero ad uerba attinetlaiaduersione dignu cuius rei duplice posse signari definitionc altera qd noli:altera quies:& quia in docvrina demostrativa oportet supponae cuprax noscere deqsitoqdiois: ideo iuniores dictit Aristotcle iure supponererisnois graue:&qd nota leuc:quouemade definiti emtiales:l uel in. iiii de his..ppterea dicit nucade satis quoad usum piitc:qa quoad desinitioraqd nois. Diligatus uero ruriusicia ipsORIcosidera bimus substatiqua in iiii libro de his tradet derinitionc emtia Consulatio. factatuerirno utad mete exposito uolui. n. postores desinitio grauis e leuis hic traditas esse eentiales lovio tinuincis: bo explicare significatione notumlo ectitias reriti nec aliter una Aristo. Metin iii. uel. iiii desinit:utri his ilibros illos reuoluerat Sed ut recte Auer Mad Auer. uertit definitiora hae no sunt dictae ad diligetia:sed ad suinciae usum clamo sunt de illis dicta: opiones ueteriistic nec tradite Dregula posterioristica In reo uero diligete sunt dicter diua opiones de histo&Pregula Lint narratae. hax Auero re optime. Expositor uero dicit de retiosi hasce dictas nodiligacr:qautit eislut suppositioibus Inqrto uero cx iii. libris dicte sui dili gaer: a parte iiit tradite .c ita hae definitora suta rei Frn expositores oeshax de supponibri
Graue eritur id sit inita ad mediuin ferti aptum est liue ueroRuod e medis,
Prosequi cu primo declarat ina graue:qdue leue sit c inqt graue esse id:quod ad mediu ferri
est aptu. leue uero et id:li e medios est aptu. Uident aut definitiora hae me costat.n.
viis eribust suis*yriis Nastitemuid quod:quod grameest TZ: indicat genus:quod e corpus simplex:ue in quo aliquod simpliciu corporii excellit:jid uerbii ad mediu serti est aptitanteIIigit Mam:qua differt e levi: Dpterea definies leue inquit hine id corpus uel simplex:uel in quo
simplex praedominat:quod est e medio ferri aptii naleuecvgrauecoueniunt in ietua uiritet
est simplex corpus uel mixtu in quo simpliciu aliquod. dominat diffinit*Qquippe cu graue ad mediu leue e medio sic ferri aptu.Sed ambiges sortasse. Primo qualis navit hax:si generi, Dubitatoes.ca omnibu qc6uentcs: uel specifica nido ambiges cur Aristoteles utit hoc mos negationem dicens graue ad medium t cvacue a medio serri esse aptum et non didiit graue deo sum o Icile sutium esse aptum ferri. Ad primam luit Aucto definit -- ut Auer. competat omnibus speciebus grauis: cu altera omnibus speciebus leuis. Ad cuius euidentia duo come,ou. indicat. Primum quod duplex est grauelduplexet leue alterum simpliciter:alteria in respectu. terra ok ignissint talia simpliciter:quia terra omnibus elemetis est grauis ignis cibus elemctis
leuis.aquackaersunt graues leuetueret pectu test. n.aqua ad aere terra uero
leuis. ac uero ad terram atq; aquam leuist ad ignem grauis . probat hare quias aqua perposius bile uel impossibile olet incentro mundi moueretur ad superficiem terrae cv ad concauum aeris: uariatio docet illam ad terra leuitareiad aerem uero grauitare. Preterea si aer poneretur in coeli Jcauo descideret adcouexu aquae et ad c cauti ignis:quae ro docet aere ad igne graue ad caeter icilem esse Indicat secundo cla corollarie in aqua grauitatem abundare: in aere
leuitatem quippe cum aqua ad duo sit gravis ignem uidellaci cu aer , ad unum leues terram
35쪽
uldellare in contra ad imum grauis ignis modoquia suis ebus μ' sed mi omnibus seciiebus extraneislquia omnibus mistis ex s.lapis grau Sc
etibondet hoc esse si uulearium:qui non percipiunt nisi accidma:o non ubitantiaS mdum uulgii; umnonient i quiescire describit:quippe ciim liminuestigario per moriturri simplicium disterentiam agatur Accedureiam ad Mael cors est no
CGrauissimum id iis omnibus substat: quae deorsem seruntur, leuissimum ianuini omnibus ussu rsmur:quae sursum petunt Et deprima suppositione hactenus secunda ueroluppositio est definit grauissim c&Jculium1.
Darii tune cia:quae istium Drunt .mper his definitionibuslplura tangit AuenMlquon primuestuu hax est alia de riptio gratiis ovi lx prict lcitis iuri est propria graui dilexit simpllauer.secundum N phires.s una:hax darur per quietem:qua graue quiescit in locoproprio prima, e motu, sinaiit olures prima est per motu .quae dicit graue est quod praxedit grauitate ora grauia-ι o
36쪽
Necesse igitur omne quod sertur aut deorsum aut sursum raut leuitatem aut gra ustatem aut utrunq; habere:non ad id tamen Ad alia nani sunt grauia dile uia ut aer ad aquana: aqua ad terram Corpus igitur quod circulo metur:impos
sibile est habere grauitatem aut leuitarem
Ex dictis suppositionibus syllogizat profvsitum sic: omne habens granitatem aut icultatem
aut utrum mouetur aut sentim aut deorsum hoc est aut e medio aut ad medium ha maior ex Lippositionibus pata Corpus quod circulo fertur neq; mouetur e mediolneu ad medim. igi/tur corpiis quod circulo serturi ne habet grauitatem, deuitatem luet utrun*:ev hoc in socunda figura huius rationis non ponit maiorem in propriis,ma:sta eius conuertentem: Δc inquit necesse igitur omne quod ferturi aut deorsum aut sursum:aut leuitatem aut gravitatem aut
utrimet habcie:& quia dixit aut latrun zquod uidetur fortasse impollibile nisi sit mixtum: addit non ad idem tamen: d ad alia ari alia. ad alia nam dunt grauia redeula:ut aer ad aquam
est leuis re ad terram:aqua uero ad terram tantum ccontra aqua est grauis ad acrem cuignem. aer autem ad ignem tantiam. Sic igitur corpus simplex habere potest utrunet in respectu . Ex his igitur uult ubere hanc maiorem omne habens grauitatem aut leuitatem aut utrun Mostuetur aut deorsum aut furitan:ut ex definitionibus patet, Posuit tamen noni plam: scd eius conuertentem .ut indueret demonstrationem hanc constare ex uniuersalibus di conuertibilibus. Posuit etiam&conclusoncin dicens corpus tellur quod cireu est habere aut grauitatem aut leuitatem:sed necet se est esse neutrum tutis principio probare propositit Desyllogismo igitur tetigit maiorem&conclusionem .hax de syllogismo. Au es autem eo Quae Auer. demrriniol tum introducens uult maiorem quoad ambas partes conuerti:ut patet ex deo Come. Hi ptionibus:qua semper coniicituntur cum deseriptis dictum est enim graue esse id quod ad medium sertur igitur per conuersionem deseriptionis quod ad modium sertur:est graue Similiter leve est quod e medio sertur igitur quod e medio serturiest leue per eandem regulam igitur cogregando ambas partes:omne quod e medio tertur est leueret omne quod ad medium fert ingrauciquare perconuersionem omne grauitate aut leuitate aut utraqchras mouet aut ad mediuaute medio: okecontra omne quod ad medium uel e medio sertur ingraue aut leue:c sic patet conuersio maioris Qtiare accepta maiore.uidelicet omne habens grauitatem aut leuitatem aut utrun* mouctur sursum aut deorsumquae erat maior Secundo animaduertat Aueroes eodem
modo esse dicendum de graui e leui quoc de destensu ascensuq dicitur . Est enim inenses simpliciter quo leue simpliciter sursim sertur . ensis in respectusquo leue in respectu surpsim astendit in respectu.&de destensii similitα. tiare de graui obleui non alitres de destensuastensuve dicitur est dicendum: Phac quae Auctora dixit: int sapide dicta. Quo igitur ad uerba attin re patet ut reaedicit Au es optime Aristotelem adiicille particulam igitur quae graece est XI quia hoe ex dictis descriptionibus sequitur:quaest reconueriunmr:cii de pti recte et in coclusione adiicisse et igitur zut induerisesse presectu syllogitas haae de me te Aure.
Non enim potest ipsum aut secundum naturam aut preto natura aut ad modiuaut e medio moueri Recta n latio no competit ipsi secundum natura quippe cu
liniustulusqi simpliciti una sit Quare erit idem alicui eoru quae hoc pacto mouen
tur, Quod ii praeternatura ducatur:silatio quae est deorsum:sit preter naturam: quae sursum es est secundum naturam Sinaurem quae sursum praeter naturam: quae deorsum secundum naturam ctit. Posuimus enim contrariorum quorum ab rcrum est praeter naturam:alterum esse secundum naturam.
Minor dictie demostratiois erat:sed corpus quod circulo sert:no mouet ad messu nec e mediorcv ideo probat illato psyllogizat sciomne quod movet ad mediu uel e medior mouet aut simnariira aut praetcr natura recto mo ut septoribus leo ibus patuit Sed quod circulo fers: nom et recto motu igit nec e mediomec ad mediu, at minorci nisi recta ro copetit coelo aut sin natura aut praeto natura .Si secudii natura tuc coetu Hesusde natura ac tantu quatuor ele
mctis cuius oppositu in primo lemate est deductu:desuestria cuius simpliciu una est latios Gnatura:quare si coetu recto motu movet seiunamral uldubio oportet fateri celum esse aut de specie ignis uel acris aut despecie aquae uel terr taut diccie unam lationem simplicem mnanira conuenire pluribus specie dit Metibus:quae ola sunt seperius bene disputata , Sinautem praeter naturam latio recta caelo competit:cu omnis recta latio sit aut e medio:aut adiicium r
37쪽
qti aeraturquar harum coelo compriit: si quae est deorsum sit mero naturam quae est ursum erit secundum naturam si ut econtra quae in sursum est preter natura quae est deorsum terit secundum naturam. Nam duorum contrariorum si unum est narura alicui commens:alte/nim est orerer naturam ridem conueniinqvit lumius estdemonstrarim, Quare pater coeliarunon posse ceto morum iri:& sic ite e mediomec ad medi inquae erat minor.dei syllogismo tangit conclosionem quae erat minor syllogismi predicti ex inquit non enim potest ipsum coe/lum aut secundiim naturain laut prcternaruraimaut ad medium aut e medio moueri max fuit
minor sellogismi quam sumit ut conclusionem pro syllogismi deinde probat minor pro syllogismi cu utitur diuisione dicens recta enim latio non competit pa secunditiariiram:quippe cum uniuscuius. simplicium in specie una sit latro simplex in specie. Quod si sit una secundum
naniram coeli cu elementorui merit idem alicui eorum quae hoc pacto.isrectorio mouentur: culle trit specie dem alicui quatuor elementorum: cuius oppositum in proximo problemate est demonstram intest enim dictum corpus quod circulo sertur esse alterius naturae ab elemen/tis Deindeprchat recta latio non competit cocto prerer naturam quia uel illa erire medio uel ad medium:&quicquid dicaturuit tera erit tibi naturalis:c ita sequitii ut prius ipsum ole uar Auer elusi sprei ciciim alicui uel omnibus elemcntis . patet igitur minordicti syllogismi Mouet
coine. x M. Autroes nic dubitation mam Aristotcles utitur adprobandum coelum non recto motu moueri prerer naturam thac propositione vidclicet ii aliquis motus inest alicui prere naturam top/positus inest illi lecundum naturam unde sunt due propositiones, Imma si aliquis motus in ista licui fecundum nari iram: ius oppo itus inest cidem mcter naturam.Secunda est huius conuertens uidelicet si aliquis motus inest alicui preter naturam .cius oppolitus inest eidem secundum naturam . Dicit modo Auer sq. Aristotcles potui primam: sed intcndi conuerrenti qua ipse appestat conuersam nam ha uidetur ad propositum. Intendit enim probare recta ratio non competit ei pretoriaruram: quod eit secundum membrum diuisionis,c probat per hane regula quae esIconuertens prima propositioni f. uidelicti si aliquis motus inest prae natu pram alicui clus oppositus inest illi secundum naturam. Dicit modo Au es dubitando haneelle occultiorem prima Rula positi aduinarius illam negaremam dicercturios lectos motus in cile calo preter naturum: c circularem inesse illi secundum naturam ret ita negatur Φ si aliquis motus inest alicui prcte naturam: ius oppositus inest illi secundum natura qui polume ambo compreere pr*Tnamram:&cimilaris sociindum naturam . At in prima non m estis dic tequia omnes concedunt si aliquis motus inest secundum naturam alicuit eius oppositus in .eItalli pretinnamrammcc adurestrius potist hanc negareto, sic alliimptum Aristotclis est dii Sol. Auercis, tum Responti Aueroes o dicit dicet illa propositio sit occultior:tamen stat c est urea. aliter coelo inest aliquod cotraritim:&siccita cormptibiletok deducit quia i illi duo motus
insunt coelo pretcrianiram:alicui alteri inerunt locundum naturam:quia omne quod inest alicui prcta naturam inest alteris indum naturam: ut sumitis diccbatur retulia illud ait reum erit caelo contrarium: x quo ei est aliquod nanirale, quod est coelo preter naturale tet .ppi adicit Au Gq. Aristotcles adiecit in textu coelum non Ira e contrarium haae Aucto .Sed Qtialis Aue miror haec:quar Aueroes inquitmam ci conuertens a conuersat nacadem regula hax enim ro cicinio, si aliquis motus competit alicui naturaliter resus oppositus competit eidem proa naturam: tenci hac regula.ulde. icet quia ditoriam contrarionim lialtenim competirali ui secundum,a. tiaram ait m comma eidem prcia naturam . Similito si aliquis comperit alicui prctre na/turaim eius oppostus competit cidem stoindum natura ambae enim luc tenent uirtute conarrariorum:qirarist si alteriam alicui natura comperit:alterum pra naturam compacredeιbo. Quare ambae ille uidentura que nota re nulla esse altera occultior cum ambae uim ha heant proprioate contraii m Et quilin dicebat in adiacrianus potest fingue utrose motus ines e coelo prcic namrama circularem tacto sociandum namram:diceremn cessie dictum uo. Iuntarium c contra proprietatem contrariorum. Quod uero addit Auero abluendo sitam dubitationem' est suum: cu non repertum in codicibus graccis . Quare vidctu mihi Auctoeministra laborasse.
Quurn autem ad idem totum d pars secundum naturam seratur:ueluti tota re r. ra:&parua glebes aeuenit primo ut ipsum quidem noe leuitatem iaci grauita icta ha at ut lammam aut ad medium aut e medio suapte natura ferri possct Deinde scri nequit ut ipsum moueatur motu ad locum aut sursum aut deorsum c/tractumr
38쪽
tracti :quippe cum motu alio moueri non possit meque dynatura: neq; pter
naturam: neq; ipsum nel partiu aliqua eade si quide rost de toto dc parte.
Posset ad dimionem res derin, licet totu coetu nec serium nec deorsum seraturitamen est graue uel leue:quatenus si pars e toto ciaelo detrahat rescindatae: moueret aut sursum aut deorsiim natura:& hoc diccbant ueteres coelum esse. uidelicet graue aut leuci sed ipsum non moueri lipprio loco sursum aut de imM.qm nullii clementia in .ppria regione mouet Q im aut deo sum sed quia ocelem uin .ppria regione mouet circulo cupies mouent recto motu: io fingi posset metu esse aut graue aut leue.&si in .pprio loco moueatur circulo : quia partessent recto motum eri apta, si e toto rescinderent Respondet cuduo simul complicat:quia respondet ex epylogatticus imit illud quod tabus constat.uidelica ad eunde locum fori totuc me zokhoe maris me in similaribus corporibus locu habet. ex hoc inseri duo:quom primum est coelum ipsum totum ne urauitatem ne deuitatem habeat ullam:patet quia nec e medio: nec ad medium est aprum serri. cudo infert ut neu ipsem detractu atq; rescissum moueri possit aut sursum aut doorsumiquod est dicereri ut nem eius pars rescissa e toto moueat aut sirsim aut deorsemanem nartura ne praeternaturatquippe cum una sit ratio de toto cupie maxime in similaribus . Quare
peripicuum est coelum nullam prorsus grauitatem aut leuitatem habere:& esse similarem totockossiti in partibus. hax de cauillo de epylogo Auer Qua Auer. probasse coetu nec esse grauem p leue demonstrarioe aera m Maigura hoc pacto ne comen ,sκ. graue aut leuem et e medio uel ad mediti coelunci,ad mediumec, medio mouetur i mr Expostio coelum tam est graue neci leue.1ste sunt dii postiones in quibus demonstratione Aristotelis ueros . asserit esse sitndata quas utraspratione probatas esse fatetur . Nam maior phata est definitio/nibus grauis c leuis minor uero diuisonetquia si coetu movetur ad mediuiuere medio: moueretur aut natura:aut preternatura:& reliqua:& sic ambae bona rationesiuit mare.dicit secundo dicet ambae .ppositiones sint bona ratione probatonadhuc minorione etiam ulterius prohat cv componit sic ad quoeuneti locum mouetur pars:mouetur cvrotu Nulla pars coeli mouetur e mediomec ad mediii. igitur in tertia figura:ue pase uel reduclluercelli nec mouetur ad mediunm e medio:quae erat minordia ratio cotinet duas .ppositiones uidelicci maiorem ev minoι rem. Dicit modo Autroes maiorem patere roneesim intelligibit hoc est intellectu notameminorem uero sensu. maior quide patetronerq, stat eunde rite locu totius evmstmodo totuckis sint cosmiles rone dispe:qua ulterius declarat exemplo a adque locu mouet glebhat adesi moueti uniuersa terra si ellet extra locu situ.& hac ulterius ne declarat qua cum luit patere pGt:est&ω quia totius cunnuin similaribus una est natura desinitione: si natura est una definiti una erit Lmai Nuptiu:qa definitio sumit eserma:ubi una sitformauina eruactio obunus motus rone chim. ubi unus est motus' nus est locus unu. n. motum unus cor sequit locus quare in consimilaribus totius cuntis unus est locus:& patet malarione uidelicet ad quecun docuis ei pars: mouet ovisu minor uero patet sensit . nul la .n.pscoeli mouet alio motu scirculari:Astronomi. n.qui stellas ob uariat ab antiquo inuenerunt illas eodem sempis numeroratui eode in loco:& nulla cecidisse nec,aduolasse tradiit.Sic igitur m ha misnor sit:&obstruatio e Almonomorti. -sensilibus . temigitur textu aliter Aueroes:alitere nos exposuimus natos cauillum rem ille diximus. Oroes uero uult Aristotele hoc in textu phalle minore dicte demonstratiois Y ambe expositi seouenire possunt.Sed occurres primo quiana videmus stellas cadererquas appellamus distursus Secundo sol calefacit. igini est ignis uel igneus tenet argumetu satas ignis calvicit igitur ptonuersione in terminis omne calvicies est ignis.Sol igitur est ignis aut igneus:&ata leuis. Ad primam respondet negando allumptu.uidelicet in state caderes sint ptes coeli: o sunt res ele/mentarie:quia exhalatiora motu u loci accenserui in meteoris dixit Aristoteles . Quod autemno sint stes teipatet:quia stelle coeli no sui hucuset diminutae nueroe imo Astronomi quio illas cuilatansierucumamini sine obserua Adsuun rndet negadox Mioncisia ulis affirmativa no couertit in termis ut primo prioς diem est.ue
totii pol substineri ab elemens intra cotentis.ptes uero minime his igit ut dicta ad illos sede coelo autumat ut Meiade insit.Ex liti colligit Auci, duo primu Mucio est aliquod eici
39쪽
Qualis hopositio. Positio Lan vis landunt.
postioni prUnes Arist. lectiones edtra Aristo.
mctorius saevi ut pyrone accepta ab illius motu, Iis Q cclvio est mixt&qmae non sit eqIea, Hus: aliquod elemctorii in illo praedominari oportebit.&sic moieri aidominate elemc lo costat aut cinyno moueri e medio nec ad mediu nec ut simplex Incei ominate elem to culta, icuti est ipsum elic natura neet grauc neu truci sed essentia neutram ho Aristo iuniores dubitat' quia no uidet cunde esse locutorius ignificu porciuncule gnishqrh tuc pars esset lis toti quippe cii locus equalis sit locato, Sed de nac dubitalide deq; positionibus huius quaelici diligoecte sputauimus ut ph3sce aukutati Auer.dicit. lis physice auscultatio is conrc. lii Q ppositio Aristo.est uir uera md pars sit e toto seperata di de code locosm si minosmi uersi de toto evite similaribus.est igit locus idem spe totius cultis: modo ps sit toto diuisa:dixit idi s c noluero:quia locus totius est malor ptis minor dixit mi is sit diuisa e roto nam ubi esset in toto: locus piis es Iethino idem loco totius. qm me pars noesset in locos sedisedes accides rone totius dixit in similaribus:qrhan dissimilaribus no est necessariis ut m hac blutione Auer.eThemistio Pa textu accepi ut eo in loco diximus . Si quis ueroso filosius rem hac uelit:qua rat nostras cometati sun.1U.libro auscultatiois physice . Querunt uniores si celu sit eiusde natura: cu elemetis Arguit multifariam q. Primo quia celii gene/rat elemeta igitur est eiusdre maerquippe est generas ex genitu coueniat iu sorma univocas mpcripateticos:quicquid uelit 'latonici Quod si sint eiusde forma nerui muldubio eius iatu.
re. Secudo celuckelemctacoueni ut iisdem acculantibus nit in deniscvrarocvluminoso&opaco:igitur in ima fluunt, naccidetia .ppria e formis.Tertio celacvesemctacotinent sub eodeoblecto eiusde potentie:quia ente sentibill, quod est obiectu intellectus igit uni estistic nature. Quarto cellitesndnulle sunt igneaem aries: leo:&sagittarius: n sinulle aereae: ut gemini:librao aquatius n6nulletarcar ut taurus uirgo cu capreornus, nonnulle qum ut canceripilalalchscorpius igitur celli aut est mini aut clucletiani tu elemctis Quintocelli calciacit ham insera corpora:lgitur est calidu:ns n. nse caliducalefacit:& si est calidu: igitur est ignis uel igneu: cv sic est elutie nature caelem tis: in cotrariu est Aristoteles'ul celu esse alterius nature ab elem S c alIeruit eu probauit. Natura secudo auscultatidis physice uno si a rei dicit . Alio modo materia terito mogenituratquae uia est infirmam:quae est principaliter natura. At nonnulli appellat naturi compositu ex realitate , realitate:quarone est natura genetica:c est natura si citrua.& hoc pacto equinitas quae resultat ex copositide materte di serme dicit natural cifica Animalitas ureo genetica Sed hax expositio est potius ad aures Avicenne u Aristo.
nam is Aristo differt ens nature siue naturaici cla natura .ens enim nature siue nate ut secundo physiac α colligIfe.XcopClitione materiecti forme resultat: natura uero est aut materia:aut Hrma. Adqsinem igit,fident nonulli'. unu dicit multifaria: ut unu nuero:unsi spinianu gne unu analogie Tuc dicit cclvovet clano esse estis, naturei m maeria:utpspicuisi est Secundo dicit illatio essedullic nae sens m ut rones Aristo..pbant india Tertio dicit illa nocile elusi de nature 'in genus:quia ut deducet Auer . u. huius comen. xlix auc celum esset generabile clacorruptibilcina corruptibile cv incorruptibile diffaut genere. uarto diuit coetui et mcta α uaccudia analogia:qm esemcta dependa e coel, igit inter illa est ordo calue cumulati:c ita unitae analogle Sed que dicit Iimpositio:uera sentinJm sunt adieritu'ssis:querit.n questiosi celu est eiusde nature cuelemct1s uel es cetorii aliquo: cu natura sit trifaria di tatnd uidetqo intelligi ni i de identitate naturetui natura accipiti stipatetici Quare Anaxagoras 5 Plato ueste uident celii esse eiusde nature caelemctorii aliquo uidellari cu igne qua rone sequit apud eos eluet igne esse eiusde chqppetu materiaevsirma couentat. um . n. ignis stlaut pricii Empedocles celli dixit cile mixtu ex mor et mactis:cvelle graue i ominio:nsi aut cadere celeritare moriis. a rone celii saltesdommater est toercu eiusde spes cit terra Sed has politiosnes ubim resellit Aristo coiter quide in hoc libro: alauit n-cclutio esse elusio nature cu elemeris uel elemctoria aliquo:quia eius motus orius c natis dissertam a caeteris motibus cmeroidet cetorta:&cu motus arguatnamia:sequit eludisterrenatura, si clatim uero cctra Anaxa/potari libro meteorologiton: qa si cel uester ignis aut ignea' narumzelemctu singuluant hilaretur coua EmpedoclQquia nullia uioletu estppemu .hax Aristo cori: hos Sed occurros contrarῶnes Aristo. moc iurarGncc em:nam illa sipponit falsum, Supponit. n circular eor Lalet n&.ppriu celo hoc. n. videt fallima: na motus celi inmoriis aiatis: c. lutarius liliti trissarguit natura ubiq;-n, Aristo fi Auer.dixeriit motu ceti nec esse natem nec uiola nisi . sed sale.
Quare lipponit falsum c sibi cotranu. tra ronem qua refellit Anaxagora occurres quid per
anisulari intelligat Aristoteles. Aut,n intelligit per antehilan redigit, hila, Aut redigi in
40쪽
i&priuatione non primu :quia sicut ex nichilo nihil fit secundu peripateticos:sie nihil
conuertit in nillil Suaaut intclligit corruptionc. tunc aliud quidpiaecncrabitur .cu corruptio unius iit alicta iis generatio Secudodacer Anaxagoras sole esse maiore clementis secundu rei ueritatQmlnota in ad actionc .quod testatur apparcntia:cum. n. l nimis distaea nobis:minor apparine ita ob tale distantia hucus Q agae no pol.Tertio diceret igne et vie tacihretamc uir tui sucininas: altera qua agit . altera qua coseruat res ipsaste sic nosquitur ipsum destiuere eletnenta .ci illi ara tali , in cosmiadocvagal Cotra ronem uero qua refellit pedocle occurrcS
i ii ii quia uiolenta uidet Ppetuumam ignis in .ppria regione Ppetuo motu torquet ubicon stat tale motu no elle sibi natural Secudo quia motus cccs est ab intelligetia:quar, a sine labori:cillit inmortalis P Roes Iuvio,
talleluniores aliter rescit ut eiusmodi positioncireturbant primo coelsi esse alterius natura ab rum.
elemenus: differenti. figuraritina ictu est figure siphcrica elemeta figure rate Secudopro/hat cocluino et Te gnc uel ignin Primo quia tuc in breui manescercimo. n. ignis pol diui nael nisi aliquo humorepabularet Constat aut in coelo nullsi esse humore. Secundo quia tunc coetu essa figure pyrarnidalis orta n ignis figura est pyramis. Tinio probant coetu non esse mixtus praedominata terreu, Nicoctu ubi elici mixtu esset potius qu cu colore obflexibilitate sit aquae psimilis scd hariones sunt friuolo prima quidem dii feretia figure nulla eli qm Confutatio gnis in .ppria regione citiphericae figur cv patre ipsum esse naturaliter locatur cv constitutu, onu IunioQrones quibus pbat celii notiti igneuucet nutae sunt:prima quide no zquia a Deoruionem ignis hi ppria siphaacuanesceret:quippe si illic nullus sit humor. Secuda minimciquia ct ignis in regione .ppriano esset figuresph cerrone aqua improbat pedoclcire nulla est. supponit n.
coetu esse colore v flexibilitate simile aquae hoc est falsumma celii nullsi subit es cratia arictioncino n.est coloratu: necdum nec mollet nec flexibilet nec rami nec densium: quippe cumastectioes eiusmodi qualitates sectent primas: qitibus celsi abGluit. ppictha dicendu cel Dilucidatio. Ite eiusde natura: cu elemctis bifaria poste intelligilaut in rone physica:autinione mahaphysica in rone physicina est actus siue semitrasmutabilis: iiel potata siue maloia trasmutabilis In rone methaphysica estio actus uel potate In rone itam physica celudit fert natura ab elemetis:qm eius sorma uel eius materia nequaqua rasmutabilis est, at et claria uel forma uel malteria transmutabilis at in rctne mctaphysica celac et Iasunt eiusde nature:qr serma coelicvsorma lemctorii inione actus sunt eiusdem ronis:similita mali ria coeli cu materia clementorii in Onepotentie sunt eiusde si et Quare coetu cvelemcta inione metaphysica esu dc sunt nature possim In rone physica dissimi natura hopctipatetici Nunc quoia modo post ioci uetem possint couenire: aperiamus elu laeticu stellas rite igneas bifaria intelligi poti aut uni uoceest ut ignis uel igneum dicat una rone de coeloola Hemcto:aut aequivoce: ita ut ignis uel igneu dicat equita ede locvclemcto Si Anaxagoras intelligat se domo:fortasse non est cotra Aristo o Auer unde in libro de substaria orbis secilio:&in secura huius comento xlv. Au es uult quodlibri astaim esses maliter calidu sed aequivocaicinciquippeta coeliciis calor sit uitalis: elemciarius corruptiuus:cclitus sis artuus:elementarius mortis s. Qua roeno esset dissonu coetu dicere ignem uel ignessimo ignestas aMulvoce intelligaeiqucadmodum
curator.cui.n a dens ignippriu competit uiuoceu idem nihil phiis uoced'ohibaigit nillil dicere coelumelleignquet igneum Anaxagoras&Plato lanilunt, Sinaui uelint coetu esse igne teligneum univocarone: uldubio saliut 5ero Aristo est inbrax:quia ubi celucilli ignes et aarsa rone:esset calidu elementaria rone: ubi csset calidum elerilitariam tilat suo calore comptiu ok mortiferu:quare elem sibi prima destnix illatokilllidit maliud sibi pximul evillud ictum aliud sibi proxinuto, sic omnia iam Senicuuena in ignem Simili rc ne fortansem doctis positio pol interpinarimi coetu eis mixtum c terraccum pol intelligi mixtione uniti ad formali:quarone est lignula animal mixtum raut aequivoca &causali qua rone poetardinem Glem esue omnium patrem:quatenus continet uirtutem omnisi causativa. 'timo inficiem docles cum coetu sit simplex corpus mi dictum est.Secundo modo rotae sentitio pocilae locum s est est enim coelum mixtumluiuocatone clacausalit quia corina in se uires omniuroeum . iam de dilucidatione ad rationes nunc dica soli. ronsi. musicu primo ad oblectiones zquibus Iuniores refellunt mnes Aristotelis Ad primam iam dictum est Aristotelem accipitia namraletue distinguit contra uiolentum obpnaei amrale, clahaemonecircularis motus est naturalis coelo propriusiouessentialis m omnis alius sit sibi ait contra naturam:aut prπια namram:talis aute potest cile animalis cY uolutarius et proptara