장음표시 사용
61쪽
nariunt morus simplices:quia cireularis lectus:& rectus ducit in simortet in deo lum surium: ex motusquid num est deorsum simpriuel in respecti, qui sursum et in duos quia i suripiscuistites in respectu gitur quinq sium motus si liues:&non pluresine muciores. igitur integritas univcrsi non phira corpora evolat hoc inquitipatet aut ex dictis even impcisibile est numero plura essem:quae simplicia orpora diuunt te qa dixit hoc par creex dictis
conlectura in Aristotelem sisIecorollariu ut sentit Aueroes. Ponti aiat π ,sinoes radicalesqinbus res h deducor ut Aueroes ait:quarii prima incorporum simplicium minis dcbent esseta pilaesiovexon senis simplices esse debent corpori simpliciu tiphane uult habere Au estote ecorpora siinplicia:quot sunt ossi lkes Secunda quin urit mortissim/pllaestitio pri .ul laci rectus cxcircularis xv rectus primoduclltur in duos quia in motum e medio:& inmotum ad medium:&qi illibet hora indu medictum est quia motus e medio est aut simpliciter aut in respectu. simillic rex motus ad mediiiugi motus rectus multiplicat quatuor:&circularis est unus tantu igitur quinet sint motus umpIlaevmibus sequitur qtiino esse corpora simpli imarum propositionu maiore tangit dicens.Simplicis.n corporis motum sistilla necesse est phane uult hab re tot esse sim sent motus simplResequae erat malor.Minorem seinribit c inquit solos aut hos moriis simplices dicimus esse cum ircularem cur tum&huius ut larer ii duas partesialteram quidem equa pagitur e mcdi ineram ueroqua itur ad medium&quaelibet harum duplex est.quar equin*sunt motus imν plices ultu quiuet erunt corpora limpilata ha Aristoteles curitier scies occurres quia non
unus tanmm inmoruscircularisaeum saltem sint duo.uidelicet diurnus abo an occasum: proprius ab occasi in ortum. Primo motu moveriar primum mobile Secundouem mouent a teri orbes quaeratio cetiali mobilecimilare es naturae luitur mini incorpo/ra simplina. rterea multi sunt motus circularcs .ut dicunt mathematis: quoniam in quoeorbes:qui sunt plures quatuor igitur non tantum quinq; sunt mini re corpora Ad haae mutus e medio I ad medium unus uidetumuta aqua mouetur e medio quia supra terram ad medium' quia si remoueatur terra:ueniet usq; ad medium. Vaeterea idem est descisus ova clusenam aer qui mouet a c&auo lunae ad comuu ignis daendit: cveod motu astenditi quia mouetur sepra aqua cuterra. Reserundetur iantasiant tria prima corpora tacie distincta:&ic plu/ralpecie distinctat nec pauciora Vbi animaduinionedignu motu cireularerile unum tanti mspecie qmiis ni us circulam est circa mediu modo rei circa medium costituit unuminum
.ecie simplicem duo uero sunt recti prim motus: quia alter zquo itur ad medium:alter quo pergitur a medio. ferri autem ad medium constituit motum simplkem rectum. ferri a medioc co/st uallem.issiduot sint motus rem primi tra rnas ni graue uiaelint cvleue uncum, hoc Aristo multiplicare recti s-rus uosteria cortrim simpliuia quinq;:ut licit Auero Quod si uesis multipviare rectos induos:& circularem in me quot simi orbes:erunt multoplura quinqs. Aristoteles aut tantum aspexit ad primas monis simplis disterentias:quaesint tres.uldellaeie medio ad medii& circa mediu:culta tria corpora tantu primitis: decla auit graue Ioue cv neutru Aucroes respexit ad primas disserentiast v ad Libali as:& ideo dixit quinetiqiu uellent ulterius respiuere: d. hue adderent: rha ad primam rationem. secunda principalcde motu aqua parili selu.
nam aqua naturaliter mouetur ad concauum aeris per accis aut ad replendum uacinam:n o/Dentur cvaqvaqv aercv ignis etiam:c sic idem corpus potastendere per se ad unum et ino me
di per accides destendere ad illud.per idem ad illud de aere dicerem aere pse dest derelin quid respei ignis:astendere restremaque cuterre nec est imp dccorpiis ast ridere ovdeste dere descensu cu inensi in respectu . Si pliciter uero nullum corpus est tale hac de dubi/
Quod aut Escula i motuino stalia lacio contraria:multifaria aspia fide se
Conclusis, quam nunc enitinir probarerest minui circulari nullum motum posse contrarium esse. Sitaseapimlic ut ex simplicio colligitur rum ex ante dinis I tum ex postdietis. ex antedinis quidem:qula probauit coelum non rite merabiletnec corruptibile: quia
caret contrario: probauit autem coelum camecorrario:qura motus circularis:quocoelum moueturecarer contrartoc quare in illa et batione stipposuit motum circularem carereconua , .gitur ita mune suppositionem quam tunc assumpsinprobare.ex pindictis ueror quia auit tria tantum esse ecie prima mundi corporalgrauel leue o neutrubus sint ut Aueroes districi hoc probauit
62쪽
Me probauit supponendo motui circulari nullum esse motum contrarium quia ubi eueriotra rius . possct dlai quod quemadmodum est duplex corptas quod mouetur motu recto ob esus motus contrarietatem .ua etiam duplex corpus quod moueretur motu circulari ob contrarietatem motus circularis Hoc autem dici non posset si motui circulari nullus motus prorsus sit contrarius i Quare propter post dicta reogitur declarare Molvi circulari nullum este motum contra/rium.& hoc pacto Auemes exponere uidetur hunc locum . uult conclusionem praesciitem cile uae Auer. utilem tum ad ea:quae antea dixerat de coeli aeternitate:Tum ad ea: qua postea adiecit de nu Com. 1iu. mero primorum corporii quae lint mundo necoiana ct sufficientia. uo ucro ad uerba atri. net Aristoteles m fidem intell1git ut Auer sinquit non ab udanciam eaetimationis hoc est non credulitatem:quae habetur per sy logismum dialecticum sed fidem prefectam:qiue est scientia trux demolitationem:procedit enim Aristotcles hic non exaeditis LMq probabilibus: sed
Primoquiidem quia circulari rectum opponi Maxime ponimus, Nam comuum Rectum de cumum non solum inter se opponi uidentur Sed etiam ipsi recto ubi coniun, T rcta sint atq; simul sumpta Quare si qua est couar eam lationein maxim qua V
super rectum sitaeirculati contrariam se necessse est Ia est addita.
tariam ut exposito inquit potest Motui circulari considerari Motus contrarius aut ut mo Simul tul circulari rectus sit contrari aut ut sit aliqua contraricias in ipsi partibus motus circulam e vχε vaut ut uni motui circulari alius motus circularis sit contrarius Aristoteles igitur primo declarat Coluneticie motui circulari motum rectum non esse contrarium:o incepit primo ab hac consideratione cla se copulat es maxime uidetur circularis motus recto opponi quoniam differunt pecie:c genae conuent ut, Lationem IVaetctea quia ex hac probatione quasI habetur probatio in aliis: unde syllogizat hypotheticeisi invsies circulatiis rutictu aliquis motus contrarius:maxime uidetur motus rectus . Sed rect Mommmotus illi non opponinir: igitur nullus. Malor probatur:quia concauum Acuruum quae sunt Rectum circularia imperiecta: dentur contraria rectorquia non blum inter te retariue opponutur Sed ἐπευΣεῖα etiam recto: si iginis quae sunt impersccte circillana:opponi uidentur rectoepfecte circulare mat Supretineaxime recto uldcbim opponitquare Maior pateti si aliquis motus uidetur Dpmsitus circulari recta maxime videtur rectus Mino ucto disputabitur postea de ptaesenti ratione primo tangit Misi omniquae est illa hypotholca:&lnquit primo quidemiquia circulari rectum maxime ponismus opponi est hypothetica: si Iotui cimilari aliquis morus sit contrarius: maxime erit rectus deinde ibbdit probationem leu inquit nam concauum &curuum non solum inici se relative opponi uidentur. Sed etiam ubi ipse coniuncta similat simul sumptatuidentur opponi ipsi recto. Haec autem sunt imposcete circularia:quare si quae sunt impersecte circularia sent recto oppinta: quae erunt posectae circularia uidentur maxime recto opposita Tunc repetit Maiorem S inquit quare si qua latio est motus circulari contraria:eam lationem maxime quae seper rectum fit spatium circulari contrariam neciae est tile. Haec est malor:& cius probatio: Aueroes uero uel le uidetur Aristotelem non probare illa tria per ordinem .sed probare sylogismo per locula a Quae Auer .lore q. motui circulari nullus motus sit contrarius Sed utra expositio conueniti tui quonia com.-lus. licet noc videatur Aristotcles tacoe in principi in in proccissu per ordinem primo declarat rectu Nota expoes non elle contrarium motui circulari Secundo ostendit in non sit contrarietas in partibus moc'. Tertiost nec unus motus circularis sit alteri circulari contrarius: partes patebunt suis locis uim Aristoteles usus est hoc probandi modovit indueret primum modum este unIuemliorem: cum eius ueritate sequariarueritas caterOriim Ulterius Nateritum Auπ S aliquantulum a Quirinum gando probat circulari motui maxime rectum uideri oppostrum:&sua probatio est: quia rectus Com. x tu. e circularis uidentur plus habcte de conditionibus contrariciatis su circularis &circularis:quoniam omnis circularis omni circulari uidetur idem morus specie at rectus ovcircularis uidentiarsimie dit Tmermodo hax est una conditionum contrarietati si ut decimo Metaphysice constat. Vtrum uero omnis motus circularis omni motui circularis, iusdem species:secundo huius disceturiat nime supponatur. Ulterius Aueroesmbat Moriit circulari biorum rectum non oppo Quae Auer. Si quod licet Aristotcles postea faciret ad bonum opus Aueroes nunc illud p ponti probat Com. 1111. igitur Motui circulari rectum non contrariari:primo quia contrarictas est maxima distantia secundum lineam rectamtu nunc sumit at inter circularem mc me rectum non potest est e dis stantia Fm lineam rectam igitur nec contrarietas Secundo in motibus non est contrarietas nisi
Pp loca: ut dicitur quinto Psysicora. d locus cius quod mouet circulantaso, locus esus: quod
63쪽
mOuePur recto motu non contrariantur ut nunc supponiticu aliquantulum docIaratiquia illud quia Mouetur circa medium inon opponitur Hri lccumcis quae mouens ues ad metaim Lues a med inattest notum igitur circulari minui non uidet rectus opponi ut si motus circulati est et remis motus cociarius: ruc caelu clementiscitet cotra Noe contrarii sunt corpo corrarios:ut is est dictum Quod uerocoetu non sit, lemcris Otin probat: quia tunc . 3 coelum c aelementa Motuo inta se tras mutarivit ignis in aquarevecontra at couariu uidetur: coelum .aelemcta conseruat:cu contimat illa immo est Mementis quasi forma construatrinaeucis uirtus contigues indelut di primo Meteo M. Ha caue es de contrarietate morus recti claQtio Auer circularis Com uerosmum declarat Auero suo primo', rectum uidetur opponitur 'vio com XXV, tau Sco re hoc magis opponi uidetur cimilara primui declarat ex detinitionibus quia re. c tum est cui Oct partes sunt a cluales. ruu uero cuius una par se reminet Grauum etiam culus una pars eleuasi ovis sequitur rectrum opponi illis saltem sesquid:hinc declarat saeundurnam si rectu opponitur il lis sicis quid'uia participat cimularitatis:maxime uides opponi cir/dulari:qissi simpliciter circularis oci partes senti luales cysic patet propositum Animaduerte tame ut recte Aueroes inquit rei dumetu curuu atm concauu opponi: sed alites illa inter se:aliter recto.Na inter se mucuc auum Opponuns relative: recto uero si opponant:opponuntur combita trarie. His Aueroes circa textum Sed circa hax qua Aristoteles inquit:sunt dubitationes non Prima paruae Prima est corra ronem Aristotelis:yhilla concolat sequi morum rectum non his mo/tum contrariinqui per Arma ronis Aristotelis si motus rectus haberet aliquem motu contrarium: maxime uides circularis:quia per ronem Aristotesticircularis dis specie a recto, Sed circularis non ut contrarius rei igit nullus alius:&ita nec rectus rec cum consequens Motus sital imiv motus deorsum N linus uidens contrarii:cumsib eodem mcbro contineant utpote sub recito uel pol aliter Dubitatio orim liminus uides Motus deo sum contrarius motui sursum irectus circulari Sed motui seriumcontrariae more deo sum igii recto cotrarias circularis Maaior patri per racionem Aristotelis:quia rectum Scircularedinemni speciere conuenia Ada unt. Secundo dubitas:quia ratio Aristotestis supponit Motum rectum cumotum circular icciuclem generis . Sed hoc uidetur falsum: primo quia corruptibile cv incorruptibile deterunt spet&generciui ubiq; colligitur e peripateticis contra platonem constat aut rectiim motum eccorruptibilem circularem aeternu. S xundo quia in lib.de substantia orbis sempinueroes inqt
cxternis Scorruptibilibus milesie comune unluccum .at circulans πions me mis competit
Tertia recrus corniptibilibus Terito dubitat,quia ratio Aristotelis uidetur comere in hoc: q, quia ta se circularis non fiant ad contraria loca:motus rectus obcircularis nullatenus sunt contrarii Com-HUi-c Modo hoc uidetur falsum:qusa Auero .Quartophyscorum caelo allignauit mcdium munda xlv p loco, c leuibus corporibus concauum lunar. modo ha loca opponi uidentur: cum mari et per lineam rectam distent. uare di locae motus di corpora uidentur contraria. buat poQuara sitor ok. uartolqa Aristotcles ait circulari maxime contrariari rectum.Modo hoc uidetur erroneum:cum in praedicamentis diruam sit figurie nihil esse contrariun rectum uero di circulare Quinta sunt disterentiae figura: Quinto philoponus hic redarguit Aristoteloe Nam Aristoteles ait concautim cucumii opponis indum relatione.Sed hoc uidem falsumquippe cum relativismul sint: at. non sint.fieri autem potestiui ha non simul sint:Nam potest sphamcum corpus exterius esse curuum:& interius non concauum lut pila Igitur concauum re curuum non semisunt Sexta simul. Sexto dubitant non nulli cu perite zquia motus circularis saltem habet priuatiue oppositu silicet quietem. modo termini generationis sunt priuati,ck Erma.Si igimr ex natura motus Q. per naturam sormae arguitur Inuenietur se a coeli habere saltem miliatiue opposinime disci minueniemus terminare mutationem in substantia arguo igitur contra Aristotelem: si Excitari ratio sua ualem tunc caelum este corruptibile.umimuero circulari motui sit motus aliquis contrarius postea disputabimr.Nunc autem nobis siusticiat saltem defendere rationem Aristotelisi cudubitationes nascerefellere. Verum ante haec non est inutile tangere opiniones quasdam IuPrima PQ niores ita* tenent primo motui circulari coelesti nullum morum elle contrarium quia si quis esset, ille rid et in remm natura:quoniam contrariorum s alterum est in rerum natura:& alterum. at nullus monas est talis in rerum natura:oporteret enim esse per eandem linem omnino uel et uiualentemo ita oporteret esse ab occasu in ortum per meridiem Δ silper eosdem polosi chsipertineam eandem.at tali nullus est:quia perpento coelum immetur ab ortu in ipsum occarsum per meridiem.lgitur nullus est dabilis huic contrarius ab Occas in ortum per meridiem de
percusi holostola eandem lineam Sectando tenent in his inserioribus motui circulari est crabilem
64쪽
hilem contrariam quia imaginari possiimus duos motus circulares alterum ad tutam regi dcvalterum ad oppotitam pereand lincamlcvmper eo dem polosidi circa eandem axem.&lo dotales utariarur contrarii, Tum quia incommissibiles in eodem Tum quia Mutuo receptibi/Ies in uno eodem* 2blecto Sed obicit albatillacksapide:quia monis eiusmodi possunt inter Consura . se continuari igitur non sunt contrarii per regulam quinti libri physicorum:& antecedes des, Albertillarcit longis uerbi quae uide Melius potest hompositio relallio Cossita nissent per necesssiaria quatuor: quoα primum est ut sint ad loca connuria partiliter: desectu cuius Conditiones motus hi qui fiunt ad latus non uini contrarii:quia talia loca missint non Iecontraria dum Contrarios
est ut fiant super lineam breuisumam: causam res Motuum. cto monilis laris non contrariatur.Tertium ut fiant sup eandem linem ruet aequivalentem: qua ratione motus stellae non erranus cumotus saturni non contrariannire quia non fiunt per eandem lineamnec super eosdem pol moc circa eandem axem Quartum ut si altersu natura/Iis alicui contrarius sit eadem praeter naturalis Quam ob rem motus terrete deorsum non cotras fiamrmomi ignis deo sum:cum utero secundum speciem sit naturalis terrae. Extus refellitur positio Nam licet Illis motibus quos finguntmon nulla horum competant: tamen deficit secu/da conditiovam enim fiunt super lineam rectam cu propterea non possitnt elle contrarii secun/dum persectam rationem contrarietatis hanc enim contrarietatem sic completam Aristoteles remoueta motibus circularibus Expositor uero autem in omni genere reperiri differentiarum Quae explorcontrarietatem .non tamen specierunt licet enim rationale cv irrationale uni contraria. ore' tiar:non tamen homock equus sunt specie contrarii uult igitur inter motum rectum cti circula/rem ecte contrarietatem secundum disserentiasmon autem secundum species se ita concedit in coeloc πarietatem:quia secundum disti rentias:& non secundu species:Immo in coelo est contrarietas secundum disterentias paris cuimparestrem cucircularis:& id genus Haet expositor. ou multum ambigo quonam modo dissere secun Dubitatio eo dum omnes conditiones:&Ipectes quasillaedi entiae constituunt:non Nam omnis contra tramn rietas est propter formas: modo disserentiae specierum aut sitnt formae illarum: aut colliguntur ascemis.1gitur ubi di entis ni contraris specierum erunt contrariae resa
diffitentiae uel sunt se semel ex formis collectie ubi autem se a specierum erunt c6traria et species erunt contrariae formaliter Mimr non stat dissierentia, ine contrarias: Δ species notiti conmitas, cuterea quicquid uelintaliilperipatetice sentiendo dico in contiarietas Motuum Dilucidano non nun pro oppositione priuatiua intelligitur ut Aueroes inquit in physicisinon nuna pro oppositione quae et maxima distantia secundum lineam rectam eandem uel aequivalentem ab uno loco opposito ad altσum secundum duos motus:quorum unus est alteri naturalis c, alter eadem uiolmtus interdum pro incompossibilitate motum uel formarum in eodem secundum aliquas conditiones Si igitur loquimur de oppositione priuatilia: sic circulari momi respondet contrarium quia respondet quic secundum peripataicos ride coelo non repugnat quies salρtem secundum partem:&si non secundum totumquiSit enim coelum a reuolutione hesternaecvest in potentia ad reuolutionem futuram.& hanc non negat Aristoteles i coelo atet motu coeli non enim ex contrarietate motus hac sequitur coelo inesse contrarium in substantia positiuuImmo nec priuatiuum:stat enim alicui motu conuentre contrarium priuatiue,cktamen mobis te quod naturaliter mouem illo motu nullum liabet contrarium aliquo pae tolut de coelo ipse
diximus. Unde contrarietas positiva momuin arguit contrarietatem mobilium quae naturalis ter mouentur illis moritvis Contrarici uero priuatiua nullatenus causa est quia positiva contrarietas motuum proficiscitur e brmis mobilium:omne enim quod naniraliter moueturr moruetur a si forma inualiua uero contrarietas e Drmis non exit. Nam in accidentibus pura ac/cidentis priuatio reperiri potest qua nullam formam positivam insemabilitπcomiter Quarre stat Motum caeli habere contrarium priuatiuercv lum esse omnino ab lutum a contrarietate Sin autem loquimur de contrarietatem,sitiva:sic inter circulares itus estdabile contrarium Inon quidem secundum otnnes conditiones sed secundum aliquas ut dictum est Aristote/les uero remota a motu coeli contrarium positivum:& secundum omiacis conditiones requiistas ad ueram contrarietatem his elucidatisiad dubitationes dicamus:& ad primam primo dico non sunt caetera paria:primo dicet ratione habita ad disserentiam quae est inter morum roctum ci circularem .recto motui uideatur circularis magis contrarius:rone uero in rarum conditionum recto magis rectus contrariari videmr. Tum quia non omniis remis omni recto est
Hem specie:Tum quia Motus recci fila pii sum lineam rectam circulares minime. Ideo uas
65쪽
Ietsi circulari compta motus contrariti stille esset rectus: quoniam rectus disso specte circulari:at circularis a circul.iri minime derecto ueromoncstita: ula rectorinest assignari mrus contrarius rectus:Tum quia ronus potest specie differre a rector I um quia trici potiunt su/per linem rectani per idem ad secundam: Nam motus sursum c deorsit in magis halici derari ne contrariorum a rectus P circularis:Tum quia habent sutricientem di scientiam: qua et pocificat Tum quia fieri pollunt si per linem recta: I etiam propter alias caulas . ad Tertiam:quar est secunda dubitatio potest defendi Monim rectum c motum circularem . eme eiusdem gene/ris' quia ambo sunt in praedicamento ipsius bl.Nam ut dicitur quinto physica austultationis ad trias dicameta est motus:& localis ad ubi quare omnes locales sunt ciusdem generis ubir m XIlli quod etiam Aucroes asserit contra Avicennam.Quarto physicie auscultationis:sic igitur descridi potest Motus hoste esse eiusdem generis.Tunc ad primam dico victum illud Icoim habet insubstantilla tantum in illis enim corruptibile vincomptibile dii terunt genere In acciden/
authoritas illa locum habeati non aurem in aαidentibus est quia omnis substantia est incor. ruptibilis per hoc quod caret materia cu contrari comiptibilis uero ecorraiquia est in maloiarcvnabet contrarium Quod autem caret materia cu contrariotest substatia seperata quod habet . materiam dicontrarium:est substantia comi imam sepe tam disterre genere a substantia composita: luicquid uelit plat accidens uero lepotest corruptibile non tantum quia habet contrarium:&subiectum:sed quia sequi forma mor/ticinam mitest rite artemum:&habere contrarium:quare a trenum ci cormptibile in acciden/tibus non efficiunt disterentiam generis: luia possunt alterum ole aeternum idi alterum corru/ptibile tamen ambo habere contrarium cumbiectumansubstantiis rosio propter rationem tactam.Addictum Auercis in libro de substantia orbis dico' habri locum in omnibus aliis praeter motum:Nam Motus idem genere potest coelocv aelementis conuenire cus obiceres tune coeli dimensio:&demenso interent nata erutciu - test dimensionem intermitutam ecte laltem corruptibilem secundum terminos Ad tertiam di/mq. licet illa loca sint contraria:tamen illa loca non sunt conrearla quatentis sunt terentinum ostrusulaeterea Ilcet illa loca sint contrariamon sunt acquisita mcdocotrariCK-addubitarico me tatoris:ipse optime soluiti uerbum Aristotelis esse propositionem hyroteticam: in qua stat antreedens cu consequens esse salsa:&tamen toea philoponi etia ex/positor optime respondet Q phylosephus loquitur de concatio Δ conuexo quatenus inueniunt in linea: cli non in corpore, Ad sextam paruit selutio in dilucidatione,
C h. eis, At hae quae super linea rectasintsinter te c5traria sunt ob loca Sursum erum at
Sualita tecta deorsum: differentia locυec contra ictas est
Sylogis iis litteret ut dicebaturrierat: si motui circulari est aliquis motus contrarius maxime esset rectus.at rectus non est igitur motui circulari nullus est motus contrarius Maior iam probata est.& optime disputata at nunc Minor probatur in textiinc arguit sic laciones rector quae super linea recta suntlinterie contrariae sunt oblocadgitur nulla latio recta potest si circulari cotrariataliterunt monii simplici ectent plures motus contrarit:quod luperitis est reprobare. uero rectar lationes quae stiper linea recta fiunt:ob loca sint contrariae:probat ex ec quia sursa incudeorsum sunt Tum loci disterentia :Tum locorum contrarierates: locus enim diuiditor Plia rsumat de sum iremeticvl Isurisium strictus serium ck motus rectus deo sum ob loca contrarii sitndicu sic patet sylogismus torvi: quo PQua: Auer tu motui circulari rectum non esse contrarium Auctora uero praetenti com probat totius C 'QVi sensu eviquite, hoc quod dixit Aristoteles:est manifestum sensui:quoniam si corpora caelestia essent contraria, Iementis:corrumperem luc mundus instrior statim propter excestum magnitudinis ccci m ad xlementa cuprobat consequentiam etiam ratione Aristotelis in libro se, reor m:qua refellit positi emi' magorae dicentis tum este ignem: arguinis enim Ari/stotestas, si caelum est et ignis: nlatilementa destrueret in tempore breui perhat igit uult habere coelum non esse contrarium a lementis:&si coelum non est contrarium a lcm ntis: nee motus coeli erit contrarius motusaei ementorum ci ita motae circulari rectus non est contrari'. Plax Aueroes hic:& superiore comen .
66쪽
Desndes quis senem eandem esse rationem quae ins in recta linea est uerbu
adiutam:&m circula immeniim quae ab amitationem contrariam esse es quae ab ipso bina:eam quae in recto dicit: heae enim sinita est circulares uerocirca cad juncta crunt infimiae. Finita est
Nime secundo ostendit motui circulari non essecontrarietatem dandam secundum part ubi animaduersione dignum: contrarietas in partibus motus circularis potest tritariam intellio aut quaterius accipitur secundum diuina portiones circulit quae designantur inter duo mctatev secundum eandem regionem tur pote inter a b per ei:& ere ficu caeteras porricnes irae secundum eandem region designanturiaut secundum eund lcirculum:ut pote aba in bicred:ck ab ipso b in a per eundem semicirculum e draut secudum diueri, semicirculos: utpote abainbpermcridiem: cvablpi ob na per medium noctis: rordinem igitur Aristo reses pruno ostendit in partibus motus circularis non esse contrarietatem secundum diuersas portiones:qtiae accipiuntur interpuncta ait Autitur ea ratione: qua superius utebaturiquia portiones eiusmodi possiant esse infinitae revita morust qui super eiusmodi portiones fierenti essent infiniti zquare uni motui cotingeret motus trifinitos contrariosisse. Inquit deinde liquis
opinetur eandem esse rationemquae est evan recta linciu& in circularimam eam quae ab a in blationem contrariam esse ei quae ab ipse ban a supple dicit Ille quidem si hoc dicition in cirι tutari: sed in recta linea dicit: ius causam addit:quia ha linea inter a b est finita hoc est una: circulares uero inter eadem abriciunt esse plures at infinita: Quare dicens lationem ab alia Messe contrariam ei qua est ab ipsis baia non in circulari linea dicet:sed in recta animad/uersione dignum aliquem posse extimare inter a b puncta fieri motus contrarios utpote exti, mando motui ab anni esse contrarium motum ab ipse Nin arcustila ha extimatio uidetur fieri posse tam per circularem a per rectam Iineam Aristoteles occurrit ΔΨ ostendit ho non esse
extimabilemisi in recta lineat uel in circulari ratione rectae, cuius causam traditi quia inter puncta ab una tantum cadit linea recta 21nfinite uero circulares eat curn contrarietas sit unius ad unum:iure inter a b puncta non potest extimari contrarietas motuum iis quatenus fiunt
in linea recta:uel in circulari rationierectae linere. Ex hoc colligitur syllogismus si in panibus motus circularis intelligererin contrarietas ob diuosas portiones designatas super abiunctarest et quatenus extimamur motus ab al bcvab ipso bina esse contrarios in circulari linea ultra: sed hi non sunt contrarii quatenus intelliguntur super linea cireulari:quia supinat Pin. cra circulares linea ficti possunt infinitansed quatenus intes Iiguntur super linea recta quae su/per ab puncta est una: igitur in panibus m scirculares non est contrarieras secundsas pontones circuli designaras super eadem puncta:hax est uis teritus:& syllogismus Quo uero ad uerba attinoe: debes stire in Aristoteles dixit: hax enim finita est: ok gravi stribimet hoc est:ham enim finitur uel finita est:nam accepit finitam esse pro una esciquasi dicat illaec enim una est into duo puctatat circulares linea sunt plures quia infinite. Occurrit philoponus huic rationi:ur Simplkiusnami Primo quia ratio Aristotelis deducit
ad hoc infiniti motus ruent infinitis contrarii ev non quod uni ellent infiniti motus contrarii declarat quia motui facto aba in bicthlineam circularem non is motus est contrarius:qui Meridies Medium
ectatio cheopositio obiectiones
67쪽
fit ab ipse bin a per sarcularem sed per eandem portionem c di similiter motui facto, a mhpoi portio m non est contrariusis:quiecinuram h pinionem: d per eandem 1 portio/ne .c, sic de caeteris quare infiniti erunt infinitis contrarinck non uni linc auici non iudati rabsurdumlsed neccilarium secundo occurrit quia eadem ablurditas uldctur squi in rectis: Nain quemadmodum inter duo puncta possint infinitar portione circuli discrit i ita a centro mudisor ad circuserentiam possunt describi infinita lineae recta . uare iuxta uina ronis A iusti criti uni morial recto essent infiniti recti contrarit no intelli xit: Aristoteles .n supposivit Motus ab a in br& econtra ab ipse bina contrarios esse secundum con trarietatem ab terminorum quemadmodum accidit in rectis ipsis motibus contrarietas, ibah terminorum emidem rationis est in omnibus illis motibus:qui filii per eas circuli portiones rqtias descripsimus:undecu Arist eIes dixit. nde siquis opinetur cidem clIe rationem: quae est cv in recta linea:& in circulari Ad denotandum , supposuit motus illos non aliter esse conistratioQqua recti sint contrariivi ore ratione terminorum a b Quod si haesuppositio uera sit: sequitur quilibet motus qui fit ab a in , pc quamuis portionem circuli sic contrarius motus qui fit ab ipse bima quae ratio docet q. non blum uni motui sint infiniti corrarii Sed quod cui/libet infinitorum motuum ex una parte incipientium contrarientur infiniti motus: qui impar. re contraria incipiunt:ut recte expolito simplicium intcrpretatur. Ad secundam recte simplici/us &expositor dicunt stomnes lineae quae e centro deducuntur ad circumserentiam sint, qua/Ies c, ideo eandem designant distantiam inter contrarios terminos:quo sit ut in omnibus eadest ratio contrarietatis:quae maximam importat distantiam linea: ucro curiare quae infinitae do scribuntur super eadem puncta:sunt inaraualenquapropter in illis eadem non est ei traiiciatis Qt Auero ratio: mrvansit una eadem*distantia secundum curuam lineam accepta, ct sic cessant philo ι m. vii poni oblectiones. Aueroes uero textum, sentem uidetur aliter intcrpretari. uult n. Aristote/lem remouere cauillum:quia posset quispiam dicere in circulari motu elle contrarietatem quemadmodum in recto. Nam ut motus qui est ab mini contrariatur ei motui qui est ab ipse b in aratione cotrarietatis terminorum a b per lineam recta sic motus ab a ni per arcum c d est conarius motui facto contra ab pse tam a per arcum e hunc cauillum cscillit Arutoteles eu ostedit non esse similetquia non est dicendum motus ab a in Noe ab ipse bina esse contrarios rario.
ne arcus c d c, arcuse:quemadmoesum ratIone linae rectae a b Quod autem non sit simile utile Aueroes Antrotelem demonstreare:& demonstrationem eius fouet duabus stipolitionibus:qua/rum prima inlin uni unum dumtaxat est contrarium hac sepositio non semel in hoc libro est
declarata cuin decimo metaphysica: demonstrata, Secut da est quod contrarierae pri prie solum perlincam rectam describitur probat:quia contrarietas biotuum dcscribitur per maximam rerminorum distantiam:ut.X.metaphysice deducitur terminorum mamma distantia est lineare
cla.quae tiruna tantum inici terminos. Nam Inter duos terminos una linea recta latum descri
bituriquar est maximatqua nulla maiori describi potest:&minima:qua nulla minor.acit tr du/os terminos infinitae curuae assignari possunt' quarum altera est semper altera maiori ac maior. igitur contrarietas motuum istum palineam rectam est describenda . Ex his suppostionibus syllogizat Aueroes dupliciter:primo impitudo recta ei motus recti igitur contrarietas molliunori inuenitur nisi in motu recto. unde syllogismus componitur sicundum longitudinem recta est Minium contrarietas.secundum longitudinem rectam fiunt motus recti. igitur in liniam pura contrari etas motuum est secundum longitudinem rectam Socundo sy logizat scundurn infinita non tu contraracias motuum. lineae curuae sunt infinitae igitur secudum lineas curitas non est morulim contrarietas.Malorem probat:quia si secundum infinita esset motuum contrarietas:tunc uni essent infinita contrarialcontra primam luppositionem Ilax Aucroi sequa quatum textus consenent: tu animaduertas.
Similiter autem dicis semicirculo uno:utpote ab iplo, In di& ab Ipse dis g. Ea dem enim in diametro est Semper enim unumquodi per lineam rectam dist are
68쪽
Secundo ostenditu, non est contrarietasin partibus circularis:quae accipiuntur secundum rim. dem semicirculum .pollat enim aliquis Gere motui qui insit per unam circuli portionem ut/pote ab a in b:non contrariatur quilibet motus qui est a b lia per quamula portionem sed per unam eandemumutpote qui per unum semicirculum a gliud per etcotrariarurimotui qui est se
per eundem semicirculum ad ing per c regionem Contra oblati:& ratio componitur sttacotra/rietas lumitur scines mainnam terminorum distantiam linea eurua non est maxima distatia. Igitur paenes illam non sumitur contrarietas. Quare in partibus motus no potest esse contrarietast nectarandum eundem nec secundum diuinum ovanse/mlairculo uno est contrarietatis ratio:ut in semidirculis pluribus. et addit exemplumlo inquill
utpote ab ipse dind:o ab ipse fin/:ckiu intelligas per e regionem.quasi dicat', quemadmo
dum non poterat accipi ratio contrarietatis per semicirculos plures:lta nec per semicirculu una cuius causam subdit,quia ratio contrarietatis quae stimeretur in uno: cv in pluribus semicirculis eadem est Nam rario illa nor potest esse nisi linea recta quae est inter id. Modo tax mea recta ad una eademq; est siue super illaunuslsiue plures constituantur semicirculi. 2 quod illa ratio esse non possit nisi linea recta probat cv inquit semper enim unumquodc maxime distare po/nimus per lineam restam ct per hoc uult habere Minore lyllogismi uidellaei linea cunia non est maxima terminorum distantia:sed linea recta Dictum est enim super duo puncta constitui non posse nisi unam tantum lineam recta propterea est minimicu maxima ex una linea uero mae iniunt esse inunitis Aueroes uero pa Quae Aueroerum dit serens ab expositoribust uelle uideturlAristotelem remouere cauillum hunc:quia possct cm xxviii. dici super duo puncta non posse costitui nisi unum semiuirculum eiu iem circuli: cvita uidetur esse unus inter puncta contraria:prictere,uidaur esse maximus diminimunmaximus quidem quia maior eiu lem circuli constitui non potest:& minor eiusdem circuli etiam constitui no potest:si enim maior uel minor semicirculus super puncta ad constitueretur no esset unius ovisus dem circuli: quia esu sem circuli unus est semicirculus:una quo medietas tantum qua Mo/rus ab adii spere semicirculum uidetur contrarius motui ad in aper c semiuirculum: quoniam est Liper maxima distanclaeu una distantia re minima.Cotra obicit Aristoteles ok stipponit ex decimo metaphysice rationem contrarietatis non posse semesa linea curua in eo quod curua: sed in eo eius basis est linea recta probatur quia id unus tantum semicirculis supera puncta ciuiaem circuli sormatur quia super una linea tantum recta quae est ad collocatur igim prima ratio cotrarietatis noesta semicirculo:sed a recta linea quae est illius semiuirculi una basis hue
Aueroes duplicue componit syllogisinum: primose Maxima distantia non est nisi in linea recta.Contrarietas est maxima distane .lgitur contrarietas non est nisi in linea recta . Secundo se remotio in fine non inuenitur nisi in recto Contrarietas est remotio in fine igitur contrarie eas non inuenitur nisi in recto sed Illa syllogisinus in nullo fere dit seria primo, uel potest se.
cundo principaliter aliter componi quae mouenmr:contrarianm quatenus Mouetur modo co/trario ab extremis diametri igim non quatenus Mouentur ab extremis semicirculi.antecedes
supponit anil perse notum tum ex dieiislTum ex decimo mmphysicercon umilam no altiter probari quia ipsam patere supponit:quoniam non possunt aliqua contrariari duplla ratione cum uni unum sic contrarium:& secundum unam rationem lHaxiAueroestokoptime . Obicit Oblectiones uero phylomnus contra Aristotclem hiciqui geometrae ovastrologi non blum accipiunt qua phyloponi.
titatem lineae curua per lineam rectam:sed econtra:quippe cum quantitatem arcus per corda Primacu corda: per arcum doceant semere Docet enim geometra per diametri quantitatem colligere
quantitatem circuli:&econtra quantitatem diametri mriquantitatem circuli pmi docent quantitatem stestae per quantitatem diametri eius:& econtra sed soluunt cv optime solumflati Nam mutrum refert loqui dedistantia duorum terminorum B de mensura diametri inter illos duos traminos collocatae Nam potest di diameter per arcum: cv arcus per diametriam Men δι
69쪽
rarittit probat ratio, Veriim dili antladitorum terminorum non nisi ruineam rectam tolligi potest: ut diximus: eo quia Mia per illa duo puncta non collocatur nili unus sernicirculus elutae
circuli 2hoc non est nisi quia una tantum linea recta super illis constituitur . Quare prima ratio distantiae duorum terminorummoniis a recta linea accipitur. uel facilius dici potest Q licet taasenucuculo siue cuma linealuarina linea quantitas&distantia duorum terminorum accipi pol sit prima tamen ratio accipiendi illam distantiam est alinea rectareu non a curua:& hoc uultil. Oblec lo Aristotcles ut Aueroes indicat in com.Secundo obiicit idem phylomnust Nam in coelo maxi/ma distana est iter duo puncta opposita utpote inter caput Arietis c caput Librae unded. astronomi propter hoc accipiunt oppositionem stellarum. Quod si contrarietas est maxima potest Sol homae secundum hanc diametralem distantiam in motu coeli attendi contrarietas. Soluit expositor cladicit q, illa distantia maxime attenditur secundum quantitatem diametri:& non secundu quantitatem semicirculitatioquin plus distare principium Anctis a principio Sagittarii quod ripla in trino aspectu ga principio librardiquod respicit speetu oppositionis. Haec expositor:ci uide/Oblectio tur Mihi Q, dicat uerum sed non per ueram rationem:non enim aries respicit sagittarius aspectu trino exca parte:qua elpicit libram, nam libram respicit per aspectum oppositionis duplici ra/tione quia tam per successionem signorum a contra iccssionem signorum:quoniam utro modo est maxima punctorum distantia cla aries Sagittarium respicit trino aspectu una ratione tan tum:quia contra succesionem signorum T successonem enim signorum Aries sagittariu nul Iaratione respicit:&propterea astronomi uolunt Arietem respicere leonem ch sagittarium trino aspectu leonem videm per successionem signorum cusinistra radiatione sagittarium uerro contra successionem signorum:& dextra triagulatione:&se uideturn, ratio expositoris astronomiam non sapiat. tamen sua Iullo utra est:quoniam caput arietis dicaput librae opponun/tur quia maxime distantidistant uero maxime mori propter arcum caeli: sed propter lineam rectam:qitae inter illa collocatur quare in motu circulari non potest assignari propter hoc rario contrarietatis ev hoc recte dicunt expositor di simplicius.
Simili ratione de si quispiam circulum faciens lationem eam quae in altero fit le/micirculo: i cotratiam posue semuae fit in altero. uerbi causa:in toto circulo eam
quae est ab e in Esuper hiemicirculo:ei quae est ab ipso, in e superla semicirculo
h Tertio ostendit q, non est contrarietas in motu circulari secsidum duι os semicirculos diueribs.uerbi caulsa: sit unus circulus: ius diametereste et diuidens ipsit in duos se/ circulos in quorum uno h:i aliod describatur posset taet aliquis dicerest motus qui est ab eun per semicirculum hesin contrarius mo/tui qui est ab eodem eun idem La. emicirculum d probat igitur An stotelesq, tales motus semicircula/res non sint contrarii per illam eandem lationem:quac primuimprobabatur: uidelicet Q distana intere desteu distantia inter es, nomensurantur semicirculis sed dia metro edi igitur contrarietas in ta/Iibus non est ratione serrucircularitatis unde inquit simili ratione su/Ne tu Glutabituri uti circulum faciens di describens lationem eam:quae in altero est semicirculo sci contrariam possierit Quaesit in altero:&quia exemplis magis capimus inquit uerbi causalin toto circulo ramiquae est abe ines seper hiemicirculo es quae est ab ipse et in e seper os leuceso:Dico simili ratione probaturi quia ut dictum est contrarietas est mamma distantia maxima mitem distantia mensuras tacto .ck non curuo:quare si nodi motus semicirculares conam nullatenus esse poterunt Praeterea
Aprobatio solutionis Facies Describens
70쪽
LIBER .I. XXXm Praeterea dc si hae contrarie sint: no tamen ob hoc hae:quae super toto circulo sunt:
Demum ostendit dato iste partes motus circularis essent contraria: Non tamen propter hoc sequitur contrarietaton esse in motibus circularibus secundum totum. Et inquit praeterea dis hae supple lationes partiales contrariae sint:tion tamen ob hoc hae: quae seper toto circulo sunt: inter se erunt contrariar igitur motus cimilaris lucundum totum contrarii esse no possunt Ita Aristoteles.Circa praesentem Y precedentein editum:quid uelit Auerora: n sitis expli Quae Auer. cate intelligitur. Tum ex maliscius translationibus. Tum malit tus interpretatione eta eom . Mind. mendicam qua itidentur ex suis uerbiis intelligi lculi minus consenabunt: tu quies curiosus luce doctrina:perquire melius Videtur igitur Aueroes uelle o Aristoteles remoueat caulltu. posset enim quis dicae semicirculares motus esse contrarios maginan dolineam rectam euic duos semicirculos uidelicet ei:&id: qui sivi palinea mkrecta moueantur donec fiat unus circulus e d 3h:hac imaginatione stante patet motus illos partiales illorum semicirculorum esse contrarios:tunc arguitur motus semicirculares sunt contrarii igitur totales motu circulares:quoniam sicut in parte ita est in toto . haec est dubitatio uult Aucrotast Aristoteles remoueat talem cauillum multi/pliciter 'rimo quia eiusmodi motus semicirculorum no sunt contrarii:
quo uni facti super circulari linea: sed quo sint bcti super linea re,cta:querat dodoca solum in rectis moribus esse contrari realem:nsi autem in circularibusl nisi quatenus super recra fiunt linea Secun/do quia semicirculi ratcs non mouentur semicirculariter i quatenus si unt rationem circuli sed quatenus Labeunt rationem corporis rectivum dimensi uri .:quia licet sint semicirculi: non mouentur
semicirculariter essed rectio motu . Tertio datori, sint semicirculi evmoueantur modo semicirculorum c subeant rationem semicirculorum: non sequitur si partes motus circularis sint contraritast motus totales sint contrariitutdimam est. α huius causasnassignatevo . Quae ex isitor 2quia non sequitur ad contrarietatem partium contrariam totius . Aueroes autem melius tor. rationem assignatiquia circulus usemicirculi non sunt homogenii atqisimilares:secus in rectis quae sunt similaria:nam omnis recta linea est iccta: c pars recti est recta Semicirculus uero noest circulus.& prcpterea non sequitur motus semicirculoriim sunt contrarii igitur motus circu/lares sunt contrarii haec sunt qua colligi possunt ex confusa transsatione Auercis Tu licto magis ibat doctrina fautor diligentius crba considera Animaduertas tamen et nec Aristotelicae eius translationes:nec eius in illic positiones stini recto non enim ha eius interpretatio c5 nat mecis nostris codicibus:licet non nihil fructus habeat. haec de comento.
At uerom ea latio circularis:qua est ab a iniciei contraria est uae est ab am c. In idcmcnun hax excoclcm est motio:contratia uero latio desinitur esse
ex contrario in contrarium. Hactenus demonstrauit'. in partibus motus circuIatis non est contrarietas Nunc ostendit in nec toti motui circulari est alius motus circularis totus contrarius:& hoc duplici rationercv primo decribatur a bi circulus, aper hunc uero circula intelligantur duo motus circularestquorum unus incipiat ab a cuperi vadat in ga& sic reuertatur ad x quare hic motus sit ab ga. Alter sit econtra ab a incipiens per vadat in bredeatqui iterum Quare hic motus sit a gi a probat 1iam Aristoteles iusmodi motus non esse contrarios:& syllo. orat sic: motus contrarii sunt:qui incipiunt e contrariis ter/minis ok desinunt in contrarios terminos:ut desiniti sent quin to physica austultacionis Sed motus a b mat& motus ast a
non incipiunt e contrarii Scti desinunt in contraria' uter*.na a incipit' o in a desinit igitur emisommotus no sunt contrarii Dcrone tangit primo conclusionem dicens at uero ne ea