Apologia R.P. Io. Bapt. Ricciolij Societatis Iesu pro argumento physicomathematico contra systema Copernicanum adiecto contra illud nouo argumento ex reflexo motu grauium decidentium

2쪽

Clarissimis, & Excellentissimis DD. Philosophis, ac Medicis

CAROLO HI ARCHAE,

FLORIO BERNARDO

orbe, & Urbe Venetiarum celeberrimis

Io: Baptista Ricciolius Societatis IgsvSal. ac Felic. Plur. eulapi, filios Machaonem , ac Podalirium Medicia aristis periti mos , nonDia Gracia toto illo decennio, quo haesit in Obsidisne Troia; sed omnis Asia Europaeque re gis admirata est , ad quam Ilias , cr Homerica tuba clavor peruenit. Vestram pariter Excellentismi DD. eximiam in Medicina Theoria simul , ct praxi scientiam, fortunatissimamque virtutem non Veneta solum Wiuitas, vicinaque regiones agnoscunt, fuspiciunt, praedicant 1 sed ad exteras quoque nationes, earumque literatissmos Niros Fama ipsa celeberrimo suae tuba sonitu propagauit, adeo, t Uestrum nomenque decusque in Angliam' que peruastris, Et penitus toto diuisos orbe Britannos :Bae rito famὰ tanta vobis eelebritas debebatur, quorum ingenium ct m u- riam Hippocrates Cous ct Cos Medicorum, Aphorismo illo suo : Ars longa vitat reuis σc.se exaeuit, ut exhausta tam abstrusa artis profunditate , in Vobis astimaripossit aut Ars breuis, aut Vita longa, eum eὰ prouecti βι- tis , νὼ multi longὰ longiore vita vix peruenirent. 2Fod se Aesculapio Gaialum ac Serpentem Derauit antiquitas, ob peculiarem in medendo vigilantiam zeque prudentiam ne Vestram quidem vigilantiam occasio praeceps elusit se Iudicium dilficile prudentiam aut fefellit, aut implicuit: Non deniqueo multissimam Vestram praxim Experimentum periculosum in discrimen

3쪽

adduxit, quorum Empiricam 4exterari, irexit Ratio ae Theoria Dogmatica

oculus dexter.

Has profecto praerogatinas, profundamque ac multiplicem eruditionempe, nitias introspexit augustismus Venetorum Senatus: cum publicum Medicam Artem Venetiys docendi munus quam honorificὰ eontulit D.Carolo Hiarcha: ac Florio Bevi ardo Anatomen praelegendamei dem Senatus auctoritate tradiditDD.Philsophoramin Medicorumcollegium. In quo Mimere dum νterque summa animi contentione parem omnino operam , o studium collocavit; eam Mus Oue deferion modὸfouit sed auxit opimionem, H iure habeantur ab

amotbω Medici vere Philia iii , quos eate' lovὰ praesta tiores Homerus

depraedicauit,Hippocrates Deo similesfecit, tauristoteses omnibus elegantismos dixit,ct Galenus uniuersa Philosovia partibus instructismos esse voluit. Ego veta in bis amo praeterea o admiror Mediomi ac Matheseos ηοbiale consortihm infummis olim ct pinea Morehiatris miclicusis Apollinem cem τὸ Aemi lapis patrem utriusque hiari scientia Triseipem venerata est antia quitas; Eudoxam cnidiam , τhilistionis Sicali discipulam, non minus insignem Medicum, quam Afronomum fuisse refert g libro Diogenes Laertius. At Mediea facultatis, non dixerim i quod nonnemodicere ausus est umeri Galenus, sed Limen ae Sol; non modo coaetis egregi Geometra σ Arebi tecti filius fuit sedi emet, Gessero tese, Mathematices, ac totius Phil sophia consultissimus euasit. squisema Sarracenaruore Galenus, Mathesi non

minus, quam Iatricesuos in admirationem Arabas, Nicolao Massa referente , pereraxit. Uni que sitis scientia, vidit comanaudauisque, in Ioanne Fernelio Ambianensi GHlia; in Gemma Frota Bestium iis Taddas Hetreio , Ioanne de Saxonia-κωAM a s Protomedinis Germaaia, ct in duobus Hieronymis, cardam ct Fraeastorio Disa. Uine igitur misitare nata oceasio, or oborta mens, Vobis, Ex umis-

mi Viri, meaim hane Apologiam 4icandi , in 'ea de Prisi mathematicis

contra copernicanum Testaris motum argumentis: praeferam tam inibi com

pertum sit , Libros meos , mi Gep Almagestum P iniunt , in graphiam Reformatam , dc Astronomiam Reformatam non displicuisse

Vobis, imo non indignos lectu, tot inter g akres curas, visos fuisse . Huc accessit fingularis illa beneuolentia, qua Societatis nostra viros complexi estis, ut hoc foro nomine; se catera deforent, testatam erga Vos profiteri vortuerisIνati animi nostri, Me qualicumque pignore agnitionem pariter , comes 'nemque publicam. Caeterum, quoniam Facultates inter tres Medica ianis, Curatrici ,-Restauratrici , macellit tum tempore, tu astimatione Prae servatrix ; Vestram erit meam hane Apologiam, aiahoritate, quapolistis,abaliena interpretationis contagio praeseruare. Valete, atque ut ea istis, Πριπιωνο amore , ct ope prosequi pergitote .

4쪽

EGO Io: Iacobus vicecomes Soe. I a s v in Prouincia Veneta

Praepositus Prouincialis potestate ad id mihi lacta a P. N. Io: Paulo Oliva.Praeposito Generali facultatem facto , ut Liber inscriptus , Apologia pro argumento Physicomathematico contra Systema Copernicanum adiecto contra illud nouo argumento ex reflexo motu grauium decidentium Auz iliore p. Ioe Baptista Riceiolio Societatis nostra: Sacerdote , de eiusdem Societatis grauium, dc Doctorum hominum iudicio applobatus, typis mandetur,si ijs,ad quos pertinet ita vi e debitur. In quorum fidem has literas manu mea firmatas, & sigillo, signatas dedi. Bononia 7.Februarii 1669..

5쪽

Noi Reformatori della Studio

o Auendo vedulo per sede det Pacie Inquisitore net Libro intitolato Apologia des P. Gio: Ballistaviccioli' della Compagniadi Giesu non esieruicosa alcuna controla Santa ride Catitolica, e Parimente per attestato dei Segretario nostro niente contro Prem cipi, ebuoni costumi, concedemo ibcenZa a Francesto Salerni, e Glauam

ni Cagnesiuidi poterio stampare; os . seruando glordini M.

6쪽

Be controuersia huius celebritate, aegrauitate apud Astrommos, Pissicos, oe Theologos, deque oecasione iterum,aesaepius de illa disserendi nobis

oblata.

Etito inter nobiles de Natura quaestiones Seneca libro 7.cap. a. hanc in primis scitu dignissimam ce fuit, cum dixit r Illὸ quoque pertinebit hoc excusisse ,

vi sciamus utrum Mundus, Terra flante, circumeat; an Mundo stote, Terra vertatur e Fuerunt enim qui dicerentinos esse quos rerum natura nescientes ferat, nec

eali motu fieri ortus,oe occasus sed ipsos nos oriri, oe occidere. Diagna res est e templatione,vifciamus, in quo rerum statu simum, pi' gerrimam fortiti, an velocismam sedem' eirca nos Deus omnia, an nos agat e Quandoquidem diurnam horarum et . reuolutionem, Telluri circa sui centrum axem vertigine continua orientem versus circumeunti adscripserant olim Heraclides Tonticiis, Ec phantus Pythagoricus, sheetas Dracusanus, ut reserunt tacero

lib. a. Academ. qq.& lib. I. Tusculanar. ac Plutarchus lib. 3. d Placitis Philo cap. 1 3. er diurnum autem , a nuum quoque motum, quo centrum Telluris circa Solem in Mundi ceotro quiescentem circumferatur diebus 3 Sue. &serh diei quadrante, inuexerunt Aristarebus Samius, & Philolaus uterque Pythagoricus attestante id Archimede in Arenario, Plutarcho 3.de Placitis cap. II. Ptolemaeo lib I. magnae constitutionis cap. 3. &-7. 6cindicante Aristotele a. de Coelo textu 72. Horum opinamenta postquam Nicolaus Copernicus Toronensis , oc Canonicus Ecclesiae Uuarmiensis,veluti ex diutin no somno excitauit, novisq; hypotesibus substnixit; mirum est quam multos, nouitate, ac

pulchritudine simplicioris in speciem Scystematis Mundani in

suam sententiam pellexerit. Horum nos praecipua capita rece fuimus tib o. Almagesti noui sect. . cap. 1.2.6c 3. Vbi Platonem pro Terrae immobilitate stetisse, contra nonnullos seclis de illo scribentes,docuimus. Euasit porro huiuscemodi controuersia in tantam celebritatem, ut Astronomicis, Physicis, ac Theologicis argumentis utrinque acerrime agitata, pendere adhuc videaturiis tanta penes illorum iudicium , qui circumscripta Sacrae Scri -pturae de S. Congregationis Inquisit. authoritate, Rationis tan-εummodo naturalis momentis libranda haec censent. Λ ΛsT ROM

7쪽

Υ o N O MI s cert E incumbit exponere clua ratione in Miindi Systemate Planetae omnes, ipsaqiae Inerrantia sidera , duplici

cominue,sed contrario motu videantur circumferri, uno abo tu occasum versus diurna horarum a . reuolutione; altero ab

occasu in ortum diuersis mensium annorumve periodis; hanc enim contrarietatem conciliari solidis Eccenticorum, & Epicyclorum sphaeris minimh posse, iam nostro de praecedenti seculo patuit, salvis Martis,Veneris ac Mercurii circa Solem circumlationibus,dc iis,quae de illorum illuminationibus, & de Coaritarum traiectionibus prodidere Telescopia, dc instrumanta paral- lactica. Multis etiam inconcinna visa est inconstantia illa motus proprii, quo quinque minores Planetae modo Directi, modo Stationarii, modo Retrogradi apparent. Superest ergo delibo. randum,an melius haec phaenomena explicentur per Diurnum, k Annuum Telluris motumiaut si hoc absoluth asserere ratio.& Authoritas vetat, aliam hypothesim utrique motui comm dam idoneamque excogitent Astrono ;si minus illis placueridnostra de motu spirali circa conum sententia,lib. I, Astronomiae

Re formatae cap. I 8.exposita. νPΗΥsICOR vu porro interest magnopere disquirere, num per Telluris motae hypothesim unich . aut congruentius reddatut ratio apparentis accelerationis Gravium naturaliter descendentium,& Marini aestus& aurae occasum versus intra Zonam ridam perpetuo nantis de coeterorum huiusmodi. Sed illud in primis,ne contra alterutrum Systematum Terrae scilicet stantis, aut euntis,plumbea vibrent argumenta,quod a multis hacten , quantumuis doctis viris factum ostendimus libro illo p. Alma- gesti Noui lact. ubi a cap. s.ad 3 .produximus quadraginta no uem Argumenta pro Telluris diurno & Annuo motu, Solisque quiete in centro Vniuersi, subiunctis tamen eorum solutioni bus.Pro immobilitate autem Telluris protulimus septuaginta septem Argumenta, quorum plurima ad euidentiam Physicam nedum ad Mathematicam minime pertingunt ε, iterumque redactis in sormam syllogisticam , & compendiariam iisdem argumentis , cum suis solutionibus , breuitate perspicua Lectoris taedio consuluimus. THEOLOGIs demum hic sedulo inuigilandum est, sicut suit Sacris Censoribus, ut partim per se, partim per alios rerum harum peritos certiores fiant,virum ea quae in Scriptura Diuitia de Terrae immobilitate. Solisque motu asseruntur, possint, salua caele

stium phaenomenon apparentia , saluisque quas in Terraque Globo

8쪽

Globo expetimur vicistudinibus,intelligi ad litteram, iuxta verborum sensum planum,& obuium;an e contrario intercedat necessitas,illa detorquendi ad alienum figuratumve sensum . NGalioqiun semel patefacto aditu ad Sacri Codicis interpretati nem a literati sensu, absque laecessitate recedentem , omnia Fidei Catholicae dogmata in sensu literati scindata, subuersioni ob noxia permittantur, nutetque Dei Verbum scriptum in tanto culmine aut horitatis diui initus constitutum, dc conseruatum .

Ego vero, cum post Philosophiae, ac Theologiae professionen ,- i modi antea me ad Astronomiam contulissem, videremqne. Copernicanis perstringi, non solos Peripateticos, ac Ptolemaici Systematis sectatores, tanquam vulgaris Phylosophiae rudimen iis nimis anaxos,nec ad sublimiores Mundani ordinis , dc constitutionis Ideas, causasque motuum caelestium ex Archetypo deia lumptas assurgentes , Sed Theologos insuper, librorumque Sacrorum,uel Interpretes,vel Censores, perinde ac si ob imperitia recon ditioris Astronomiae, aut penitioris Phylosophiae neglectum, aut scrupulosam potius timida ue diuinarum literarum interpretationem, Centuris Ecclesiasticis assertores motus Terrae perculissent: statui totis ingenii, ac iudicii mei viribus absque ullo praeiudicio, aut studio partium , Rationes, & Authoritates, pro utroque Systemate diu multumque expendere; de Rationes

quidem attuli lib 9. Almag. Noui sect totis capitibus 3 3 . Au-

thoritates autem a cap. 36.ad 42.

Inter alia itaque argumenta contra Systema Terrae motae, illud mi hi Physicomathematice visum est euidens, quod deduxi ex realit percussionis validitate maiori, dc maiori, quo ex maiori altitudia, ne Grauia naturaliter descendunt, quae validitas caeteris paribus, reale, ac notabile incrementum impetus per motum acquisiti supponit,adeoque realem accelerationem Grauium descendentium: Λt in hymathesi motus Telluris accelerationem illam mere apparentem soris, de absolute fallam;aut physich tam exiguai demonstratur,ut nullius sit considerationis, respectu validitatis,

qua fit percussio; siue descensus Gravium fingatur fieri per li-

neam circularem a Galilaeo designatam siue per aliam speciem cum ilinei tramitis,puta parabolicam,spiralem aut heli idem ;Proinde illud argumentum prius contra Galilaeum retorquendum duxi lib.s. Almag. Noui se a. cap. 19. assumpta ex ipso via Circulari, esto illam talem non esse in progressu, nec uniuersali- ter, stendissem cap. II. postea vero in Astronomiae Ressirmatae

9쪽

quacunque via descensux elimilineae Co Meanae hypothesi

congruenti.

verum non defuere Viri doctissimi, dc acutissimo ingenio praediti ,

qui argumenti huius mei cum enervare, conati sint qua ver bis coram , qua scriptis ad me litteris vel dissertationibus , aut opusculis in lucem editis. Aliqui autem dubia nonnulla mihi soluenda proposuere. Hos inter praecipui suere Excellentiss.DD. Franciscus Hyacinthus de Simiana Planitiarum Marchio . de cuius insigni pietate , multiplicique dc profunda doctrina , in indicatoria meae Geographiae Resormatae perpauca, sed prae imuita ipsius modestia multa dixi: qui tamen postea mei argume ii vim agnouit probauitque. Braena vero tempore Excell. D. Doctor Philosophiae,Medicinae,MatheseOS,Iuris,dc Graecarum litterarum consultissimus D. Iulius Turrinus Niceae in Prouincia

natus,plenissimam subtilitatis dissertationem ad me scripsit de se inscripsit.

Seu de controuerso Mundi Systemate Sensus Christi o Philo obo dignas . In P. D. B. Dccioli sectionem quartam Libri noni rem. I. Almagesti 2 'ui. Diatriis I. T. M. N. M. T.

CVias Diauibe, post quinque Conclusiones, uniea tandem

Conclusione hac terminatur. Solem Diumo, σ Annuo motibus circumuolui , Terram quiescere firmd teneo , infallibiliter ere do , ct aperid profiteor , non Physicis , non Mathematicis ad id -- pussius Rationibus, sed mero imperio fidei, Auctoritate Script ra, oenutu maηa Ledis, euius enta dictante Spiritu veritatis , ut uniuersos decet, mihi iurata fumo . Et post meam

Responsionem Apologeticam , rursus insurrexit Duplica ad me scripta , adhaesitque pristinae suae opinioni . Postea vero de hoc argumento mihi non semel disceptatio fuit cum amicissimis, de Excellentiss. Matheseos professoribus in B noniensi Gymnasio , D. Io. Dominico Cassino , de D. Geminiano Montanario , operibus in lucem editis iam in Italia , de extra notissimis , sed mihi de familiaribus colloquiis lon-

notissimis , dc aestimatissimis. Subinde autem Excellen-

10쪽

tiss. D. Io. Alph mssis Borellus In Patria Messanensi , di deinde in Pisana Academia Mathematum Prosessor, primum scripto , dc postmodum euulgato Libro de Vi Percussionis ,

Propositione LVIII. meum argumentum contra Telluris minium extenuare conams est . Nouissimis denique R. Fr. Si

phanus de Angelis in Patauino Gymnasio Mathematicarum Proteor, duplici dialogo utramque Argumenti mei minam inessicacem esse contendit; cumque illi meo consensu respo disset D. Michael Manisdus; iterum Fr. Stephanus contra hane responsionem insurrexit, &D. Adrianus Nasut Gallus in suis obseruationibus pag. 4s. Hinc factum est, ut veritatis distemendar studio, sedulo, dc accuratius hoc negotium aggressiis sim, dc ex multis ea selegerim, quae controuersiae huic decide

de mihi visa siant opponuna .

De Aeeelaris one Motus Gravium corporum Naturae liter defeendentium , iuxta 'veram Terra immobilis D-pothesim . .

OiPiniones de Grauium descensu libero ac naturali per medium

ipsis leuius vetius centrum Terrae, quas reperire hactenus potui, sunt quae sequuntur. a Prima est, Gravia reuera in Hypothesi quoque Terrae tam hilis uniformiter descendere , conficiendo aequalibus temporibus spatia aequalia, si per Aerem, aut Aquam liberE dia mittantur. Ita sed dubitando Simplicius i. de Coelo rex. 81. Comm. 16. Affertiuε autem Rodericus Arriaga disputat. 4. de Generati sect. s. subea. 3. vir alioquin peracuti ingenii , sed experimentorum incuria in hunc errorem lap-

Seeunda est communis Philosophorum cum Aristotele x. de Coelo textu 88. ubi graue omne cuiusmodi est corpus te restre , eo velocius serti versus medium Mundi , quo fit ei Topinquius , leue vero , qualis est ignis , eo velocius furtum tendere , quo fit propius superioribus Mundi purtibus a