장음표시 사용
21쪽
Scibilis propositio qui3 i. 1.b Sensis communis an deriiribid. heel Scientia quid cuius,&qualis I. g h quaili ι iii, x x.e lSciet iaspeculativa realis quotuplex r.e Sensus,&sensibile dupliciter x.325di Scientia de aliquo quotupliciter s. e. Sensus an aduersatur roni 33 s.c.338.c2i6.c.322.b Singulare tripliciter s.e Selentia quas caum habet 7.eTSingulare,& uniuersale an intelligan-Seientia communis duplex lassi tur una specie intelligibilis ibid. PScientia quomodo est de veri Sc neces Syntas quid syo giariis . his .e Simile an a. ua in sibi simile. I95. D scientia omnes an de numero bonorua Sobrietas qd quotupi iciter,&e. 362.b: & honorabilium,' i x .d.d Sol quomodosuit cessare, di commo- scientia an sit corruptibilis sor.h uereventos 2 . bscientia,ars,&prudelia disserui 39o.b Sol cur apparet maior in oriete, quam Secundum, multipliciter 3Σo.s in meridie 24 I. gSeme quid, di an prinςipium activum Somnium quid quomodo, quado &α generationis 43. h. 4 b 3oo.d.& inde semper duplicito r3αe Somnus quotuplex,cui eum vigiliaco senes animale memorentur 29 d petit &e.3-.h.& inde Mn statio,&phantastatio quomodo dis Somnus perueniens,ad plurium aures . ferunt 3 .h an unus,&idem 268.e Sensibile dupliciter sphera vltima an sit in loco 7 .gSentibile duplex esse habet 1:166.e Spherem moueantur pluribus moti- Sentibile politum supra sensum an sa. buc I 6.er ciat leniationem' a 'ra et O.a Sortes,qui nune est, an idem qui fuit Mnsibilia communia quomodo sen- heri II .h. tiuntur . 166.b Species triplex a me
Sensus quomodo singularium, intelle Species intelligibilis quid 9.g.& unde
Sensus an sit potentia passiua 163.s Species intelligibilis an requiratur ad Sensus an decipiatur circa suum senti- habedum actualem notitiam I78.gbile proprium 16s.d Species sensibilis unde,&quare poni Mususqn percipiunt sua obiecta 267.i tur 27 g. ATI.b sensus tactus an sit unus di quod eius Speculatiuae scietiae diuiso 3ΣΣT3a3.s-aobiectum ibid. g.li Speculum concauum, quo agit a I 2IAE sensus exterio ibus & interiores quot Speculo quomodo representantur ima 268.d.27 I. . 273. e. gines 29o. ssensit agens an detur 27o.d Subiectum scientiae duplex 2.hSensus interiores,& exteriores quo- Subiectum realis philosophis quod 3. modo disserunt a tala Subiectum primum scientis an virtu Musus an possit haberenotitiam comin liter contineat omnes veritates ne- plexam 17 I. . cessarias illius 3.b
22쪽
, subit anscientiae quale esse habere turalium quaepropositio 3oedebeat zso. g Tarditas & velocitas motus under I s. substantia materialis quotupliciter,& s Sinde ira uliqumtest diuisibilis ist cie Temperantia quid quotupliciter,an se substantia omnes an sit composita ex virtus Sc. 3, inde. Maenaxis a litimi. εο b Temperamentum duplex RO1.d. a Io.a substantis separatae an possint quid ita Temporis quomodo non habemus,nitivi cognosci a nobis 3to.d ii nunc successiommotu,unde II s.cii 5. a Tempus quotupliciter,&quae entitas supenus quomodocontines passiones s b. 9 a.d. inferiorum 4.d Tempus an sit per se causa corrupti Superlativa,& comparativa dupliciter nis sos exponuntur 13.d Tempus an mutiplicandum secudum f. multitudinem motuum 92MI T Terminus multipliciter 32 e; Terminare motum per se, dupliciter Terra,quq est sub aequinoctiali, an ha- Terminus a quo mutationis qualis 3La. bitabilis 136.h Terminus a quo, & ad quem duplex
Terra in cereo an sit corruptibilis3N.d-roo. h.i I s .a Tmemotus an naturaliter lit possibilis Terra ubi est 13 s. eius signa,& effectus, 136.b Terra an undique sit sphericaritum duplex & duplicuer.Iq.:h.2.c. 71.h.2s s.a. 22.b Vratum an realiter distinguatur a suisi partibus ibidem Vacuum an detur tum , ut cognoscatur, an necessaria Vacuum dupliciter requiritur ut cognoscan tur omnes Vacuum si existeret,an in eo posset fie- partes usae ri motus 8i .s tum an dicatur moueri ad motione Vacuum an admittat motum successipartium 96. g uum 83 a
nitruum quid 136.f Vapor dupliciter 2 3.b Totum an simul&semel possit altera- Vaporat exhalatio an sint corpora , ari 29α.e se inuicem, & ab elementis distin- Totum,&omne quo differunt 3αo.b cta 1 37. 5.& quomodo mouentur Graciquillitas an sit signum terrem sursum L .stus x36 B Vbi duplex. 7ssi.9 dractus an sit unus sensus,& quod eius Vepetatiua an obedire habeat oratio-obrachiam 36 .g h nixactus ara necessariorequiratur anima Vegetatius potetit qui & quales x6o.d
23쪽
Ventus quid,qualis,& quomodo mo- ne operationibus exterioribus 33 aeuetur et 7 .a.&inde Virtutes an possint generari ex una tan Venti omnes an sint eiusdem speciei tum operatione 3 6.e Σ36.li Virtutes an possit intendi, ves augeri Veritas quid quotupliciter, an virtus ibidem .s II ziam .., emoralis Se caeterae huiusmodi consi Virtutes morales an sint circa delecta-derationes 37O.e
Velitas certa, & sincera an possit a nobis pro statu illo naturata ter crino
Veritas an praeserenda amicis Iro h Veritatem inquirenti an conueniat dubitare 3I 2.hVerum,an de consideratione Metaphy
Vir, S mulier quomodo concurrunt ad generationem 42.d
Virginuas quid, quotupliciter, an sit
virtus,&c. 76O-gVitius quotuplex zM.f.333. a Virtus inclinans ad supremum appeti
Virtus & vitium quomodo opponun tur 3 2AEVirtus an excludarpassiones 3 o. e
Virtus ad alienos dupliciter 372αVirtus una altera melior, dupliciter 3ii .hVirtus an necesserio exigat prudeliam 38 .K39O.a Virtutem specialem quis habens, an possit denominari virtuosus 37i .gVirtuosi quomodo patiuntur 3ψo. e gVirtutes morales ubi sunt 31 .s Virtutes,disciplinae,an scientis permanentiores 33.li Virtutes an generen tu rex operationibus, & quomodo se habent ad suas operationes 3asib.337.b Virtutes an possint generali in nobis sitiones,& tristitias 3r8.d Virtutes morales quid effciunt supra sensum ibid.s Virtutes an sint appetibiles propter se. 34I.d Virtutes,& artes an sint circa dissiellia
Virtutes an in medio consistant ibid. sVirtutes morales an connectantur ad-
inuicem 392.2Virtutis mediurinesqdattedit 3s6.d Virtutis cuiuslibet duo actus et 72LVirtutis medium quod 79 . d. oble
Virtutud illinctio,vel unitas vn 37 sVirtutum an sit scientia 326.d Virtutum que persectissima 33i .li
Virtutu operatiora multiplices
Virtutum gradus quotuplices 338ΔUirtutum omnium moralium, an fit una prudentia Isa.d Visioni an requiratur lumen 266.s Visus obiectum 2 2.e. 267.b Visus an sit de natura aquae 29 .li Vi tae longioris,& breuioris cause 2 I 2. a. 322. h.& inde Vitia inter se magis, an virtuti oppo nuntur 7s a. dViuem qdiu in vivit nutrit,quo I 88. vivens an habeat determinatam periodum suae vitae 21 .e
24쪽
uniuersale minus dupliciter ibidem.
Vniuersalia magis an prius nota minus uniuersalibus ibidem. uniuersum an constet ex quinque tantum corporibus simplicibus is 3.a tu ado triplex 3 16.dVnum tripliciter I LIlI. dVnuvnieli cociarium quomodo 2 .s volitio duplex 282.a Voluntas, quomodo dicitur caeca in suis actibus 26O.gvoluntas an habeat idem obiectum, quod intellectus 18o.hVoluntas an aduersetur ratione 336.s Voluntas quomodo differt ab aliis appetitibus 337 gVoluntas an necessario, quandoque ve
lutas humana tripliciter libera ibid. voluntas cur magis beatitudinem appetit ibidem.d
Voluntas an causa totalis suorum a-ctunm ibid.d Voluntas an possit velle bonum mi- sinus, glecto maiori et 2.d Voluntas an possit prosequi,vel suge- re aliquid,quod intellectus non dictet prosequendum, vel fugiendum ibid. s.3q6.b. . Voluntas quomodo vult aliquid appetitu,seniri tuo aduersante ioni 3 6.s Voluntas an possit mouere potentias in seriores ibidem gVoluntas actum an praecedat alius actum J S c voluptati, an irae distacilius remittur 3qo.hVoragines,& hiatus an appareant nocte exi l lente ieiena 2I8.b
26쪽
Tn lihros e ristotelis d e Pbasico auditu dilucidissimae Paraphrases, m Quaestiones.
I ac Afinitiu totius philosophiae naturaliis: Quaeritur primo, Utrum de rebus naturalib. sit scietia, habhns pro lubrecto primo,&adaequato corpus sub ratione naturalitatis. Arguitur contra primam partem, quia de rebus naturalibus non est scientia, igitur. Antecedens probatur multipliciter. Primo, quia sellide necessariss & impostibilibus aliter se habere est scientia, ex primo' Posterioris, sed entia naturalia sunt contingentia, corruptibilia, &possibilia aliter se habere,cum sint compolita ex matellab& forma, modo omne compositum ex materia: &.. Arma eli corruptibileia, ex primo coelo, ergo dcc.s Arguitur secundo, . De singularibus non est scientia,sed de uniuersalibus solum, ex primo Taed. it. Posten0rum,sed omnia entia nat
ralia sunt singularia, eum sint in se Dindiuisa & diuisa a quolibet alio, igitur. I Arguitur tertio. Nullum ens naturale est intelligibile, igitur nee scibile. Consequentia est nota. Antecedens patet, quia nullum sensibile est intelligibile, alias sensus es- set intellectus, sed omne ens. naturale est sensibile. ergo nullum ens naturale est intelligibile. Arguitur quarto: De rebus naturalibus no est diffinitio,elgo de ipsis non est scientia. net consequentia, quia distinitio est medium tendi. Antecedens probatur, quia distinitio est eoru, quae semper sunt, ex primo Post riorum, sed res naturales non semper sunt, igitui. Item dimnitio estentis per se unius, sed res naturales non sunt entia pesse una,cum includant materiam, motum sensibilem, & qualitates sensibiles, ergo &c. Ase .guitur, tra secundam parte: Qui
27쪽
si quid est subiectum alicuius scien- eogente intellectum S se assentim Gliae, debet esse adaequatum pasti dum, licet sit Mi. tae ininidi nibus, de eo demonstrabilibus, in il ne & deceptione. Per secundamia scientia, sed corpus naturale non particula excludit Moticia alicuius est huiusmodi, igit. Probarur, quia coringentis, de quo proprie non est mobilitas, quae eis prima passio de- scientia, quia contingens non est vemonstrativa in illa scientia, excedit rum necetiarium, tamen secundum corpus naturaleia. Nam aliquid est quod accipit philosophus. 6. Ethico .mp. mobile, quod ii inest corpus natu- rum scientiani, ut diuiditur contra riiiiis Gai δε- m ari. suspitionem & opinionem , bene test esse scientia de contingentius,quae est habitus, quo determinate verum dicimus. Per tertiam excluditur noticia euidens pium rate, cuiusmodi est Angelus & Anima. Et etiam accidentia separata a subiecto, cuiusmodi sum accidentia in Sacramento altaris. In oppositu in pro prima parte arguitur au-
ctoruate I 'lulolophi,& omnium suo rum principiorum, quia illa non porum i xpositorumo tradentium no- test haberi per discursum syllostis ibis scienti ina deis rebus naturali- cum. Dicitur notanter, nata causa-bus. De secunda parte vidcbitur in ri,quia non est necessarium quod ip ciuaestioliis decilione. In hac qual- fa causetur per tales praemissas, quia RFilios e&in caeteris sequentibus erui potest per experientiam causari, tres art. I In quoi u primo erunt no test enim aliquis scire sime syllogita In lecundo erunt dubia. mo, quod luna est eclypsabilis per QEraotatio respondebitur ad quae solam experientiam. ISed aliquis rastatis .stionem, ponen do conclutionem rei argueret sic: Non similiter acquiri' salem, & cum hoc soluentur ra tur cognitio principiorum, S c - tiones ante oppositum. clusionum, sed cognitio multorum P Ri Mo lciendum, quod pro principiorum acquiritur per expe- , declaratione huius quaestionis prae-irientiam, ergo cognitio conclusi
mittuntur aliquae suppositiones. num,quae est scientia proprie dicta, s Prina a supppositio,icientia, ut di- non potest acquiri per experientia, ς ἰὸ si suitur contra alios habitus, est &sne demonstratione. IAd istud
'' notitia certa Scevidens alicuius v largumentum respondetur , quod se. I Μ
ri, Si necessario, idest alicuius pro-ipotest esse similis modus acquiren- - di 'positionis verae, & necessariae, nata di cognitionem aliquorum princi- ς' 4ς icausari per praemisses, ad ipsum ap- piorum & conclusionum, attamen ob: Iplicatas per discursum syllogisti- praeter istum modum communem, rendi sciatis ἰ P . cum si et priina parte excludun- est modus proprius acquirendi co- tiara. ibi ahildo tur pini suspitio, Stilicis,quia nulignitionem conclusionum , scilicet . q.penuit. lum illorum ei leuidens. Fides enim per demonstrationem,& iste mo- . latetate . non est notitia euidens, quia non est dus est ita sibi proprius,quod per ipex aliquibus, ves aliquo necessario, sum nullo modo potest acquiri co- ' . Tgnitio
28쪽
A gnitio quorumcunque primorum principiorum. 'Et aduerte ir Im-seo a pro perse tionis est ipsius scientiae , solog ' ubi ζteata ex causaeuidente. i. ex prin μῖ ' cipii, , ideo scientia Dei non sc est causata. IEx illa dissinitione scientiae quatuor conditiones eliciuntur requisitae ad veram scientiam proprie dicta in .s Prima est,quod sit noticia certa&euidens. sSecunda,lsit de obiecto necessario. 'Tertia, Psit causata a praemissis, siue nata causari. I Quarta, quod tales praemissae snt dispositae secundum discursum syllogi ilicum, ad quem discursum
non requiritur prioritas nec succes-a' so temporis, sed requiritur ordo naturae, scilicet quod principium discursus sit naturaliter prius notum, A & sit causativum alterius extremi discursus, non enim requiritur successio durationis ad discursum. Ex
quo sequitur quod beati & angeli
possunt discurrere. i. deuenire de magis. noto ad minus notuna . Sed inseo. kbi ino nullus iudiscursus. Ex istis sapia. potest elici distinitio.propositionis scibilis scientia proprie dicta: Nam propositio scibilis,est propositio necessaria dubitabilis, nata fieri euia dens per propositiones necessarias& euidentes,ad ipsam applicatas per discursum sylloetisticum, & hoc visum est in primo libro Posteriorum. Secundo supponitur, quod
res naturalis proprie dicitur rescO- posta ex materia & forma, vel accidens consequens ipsim materiam& sormam , sed de noc ali s magis
dicetur dubitatione. 2. tracta. 2.ca.
2.huius primi libri. IEt aduerte et
rerum existentium extra animam, C tuae non dependent ab opere nostri intellectus, reperitur triplex diuertitas. 'Qusdam enim sunt separatae a materia & secundum esse & secundum dissinitionem,sicut Deus & angeli, qui non componuntur ex materia, neque dissiniuntur per materia. I Aliae sunt quae quo ad esse sunt
coiuctae materiae, ut entia natalicinaticalia, sicut magnitudines, numeri,
& figurae, sed non ει distinitione, quia no dissiniuntur P materia. Nam agnitudo non distinitur per materiam, neque numerus,neque figura.
Aliae sunt quae sunt coniunctae imteriae& fm esse, & sim dissinitione, ut entia physicalia&naturalia, quo componunt ex materia & forma, &et diiuniunt per materiam & sor-Dma. Na siquis quςrat quid est ho) coueniento rudetur ii, est quid compo situ ex materia & forma,non tii debet dissi niti per materiam derminata ex differentia indiuiduali, ut non debeo dicere homo est quid compositum ex hoc corpore,& ex hac ani- Scma, sed debet dissili iris materiam, lsin se acceptam. i. non determinatas differentiam indiuidualem: Aduerte ii 'materia pol capi dupliciter.Vno inopro altera parte compositi, puta pro corpore vel pro aliquo alio, ex quo cu sorma sit totu copositum. Alio modo pro disterentia indiuiduali,& se differentia qua sortes est hic ho, seu qua sortes est sortes t iceretur materia.Sed de hoc iavitum est in libro.Porphyrii, seu in predicabilibus in capi culo de specie,
29쪽
m S g cvvno sciendum quod triSc.6. Me dilices sunt scientiae speculatiuae reau q les, scilicet Mathematica, Metaphysica, & Physica: Inter quas ordine generationis physica & mathematica praecedunt, quia sunt de illis, I uae sunt propinquiora sensui. i. lusunt magis sensibilia, & quae sunt
nobis notiora, ex primo Posteri rum. Motio doctrina debet incini ab ment. 11. V a quo ei, facilius di notius nobis, vel quoad quia, vel quoad propter quid, physicalia autem entia sunt nobis sensibiliora& compositiora,ergo nobis notiora, ordine doctrinae & secundum modum n
strum concipiendi physica praecedit
metaphysicam& etiam mathematicam. Nam illa, de quibus est physica , sunt nobis mag s sensibilia, &r per constrauens prius nobis nota
am mathematica. si Et siquis dicat, quod mathematica dicitur esse scientia certissima aeuidotissima, i i tur debet praecedere alias.R espo-
. detur ut visum est in logica. r. I - seriorum notabili. 2. circa. Io. cap.
m. tractatus, quod dicitur noticia cerpissima propter quid, quia procedit ex praemissis naturali ordine cognoscendi magis notis conci usi ne. I Metaphysica tamen via persectionis & doctrinae distinctae crinostendi est prima scientiariam naturaliter adinventarum, quia est de illo, sine quo nihil potest persecte
TERTIO sciendum quod prono sol declaratione secundae partis quae iomalia du nis supponitur primo, quod duplex Da. est ratio sormalis. SQuaedam est ratio formalis obiectiva, R est ratio propter quam aliquid est obiectum aliculus potentiae, ut colorcitas est sorinalis ratio, propter suam color ' ., ies obiectum vi sui. Itala est ratiosormalis subtectit: a,& est ratio,pro pter quam aliquid est subiectum alicuius scientiae, cuiusmodi est abstractum alicuius subiecti, vel dimnitio eius,propter quam passiones insunt tali subiecto,& ista ratio formalis subiecti ua vocatur subiectu GY- male alicuius scientiae . Vnde duplex est subiectum alicuius scientis Quoddan, est materiale, & est illud ,quod denominatur subiectum,& se habet sicut concretum. Aliud subiectε est subiectum formale, &se habet βψξἰς sicut abstractuna. Ex quo sequitur quod subiectum formale non debet
se habere ut superius ad subiectum . . materiale, nec ut inserius, oportet
etiam quod fit notius omni passi ne demonstrabili de subiecto mat riali. Vnde subiectum materiale sed illinitur: Est quod primo virtuali- 'ter continet omnes veritates illius ali. i scientiae, cuius est subiectum. Et de hoc satis visum est in logica.q. I. notabili. 2. prolog. quomodo scilicet ibi solunt diiunitus subiectum scietiae realis. sSupponitur secundo lcns& res synoni me se habent, &vnum non est passio alterius. Et diuiditur ens prima sui diuisione inens in anima, & in ens extra ani- mam. I Unde ens in anima non est aliud nisi ens rationis, cuiusmodi sunt secudae inretiones. ηSedens extra animam est ens reale. S talis diuisio est diuisio aequivoci in
30쪽
. A aequivocata.Ens Vero extra animam rum aliorum r ens mobile est subie C diuiditur in ens quantum ,& in ens elum adaequatum totius philoso- non quantum. SVnde ens quatum phiae naturalis. Sed cotra istas opia est quod habet quantitatem siue mo niones potest argui: Nullii aggregat' lis siue virtutis, seu quantitatem per tum ex subiecto S pallione videtur sectionis liue totalem, siue partia- esse primum subiectum huius scientem sSed ens non quantum, est qa tiae, cum tale aggregatum sit ens per' nullam habet persectionalem quan- accidens, & non habes per se unum
litatem, nec totalem nec partialem conceptum, nisi diceretur 9, talis secundiam suam rationem sorina- scientia esset scientia subalternata, lem, cuiusmodi sunt notionales in sed corpus mobile est huiusmodi,&diuisionis. Em vero quantum diui- etiam ens mobile,ergo .qPraeterea Se quolt. ditur in ens infinitum , cuiusmodi mobilitas non potest e se ratio λrq i si est Deus3 Et in ens finitum & limi- malis subiecti, perquam passiones: l' latum,quod habet partialem perse- physicales demonstrantur de subi seo. l. . ctionem, cuiusmodi est omne aliud cto. Probatur, quia passio pollerior
d. Ia. q. . a Deo existens extra anima, & istud non potest esse medium in demon- diuiditur immediate in decem pro stratione propter quid respectu pas- dicamenta. I Adueite tamen quod sonum priorum, sed quantitas, qua 'ens extra animam quandoque capi litas,&vbi, illae passiones prius in- Dd tur stricte, pro ente per se subsisten- sunt substantiae aut corpori natura te,& tunc sola substantia eii ens, & li quam motus ad quantitate, qu sc dicebat philosophus.7. metaphi- litatem,aut ubi, igitur.Huius rati scus, quod accidens non est ens,sed nis declarationem & probationem i. physicientis. i dispositio vel habitudo sub- vide Sco. 6. Metaphysi. o. r. s Alia q staticiae. est opinio Canonici & aliorum Sco v ARTO sciendum quod de tirantium ponentium substantiam subiecto diuerse sunt opiniones. Di finitam sub ratione naturalitatis esse cunt enim Auicciana, Commenta- subiectu philosophiae complete trator, Albertus Magnus, & Aegidius dict .Sed illud non videtur esse vede Roma, tr corpus mobile est su- rum, quia tunc passio excederet subiectum adaequatum totius philolo biectum, cum mobilitas, quq passiophiae naturalis. Pro quo tamen est in philosophia naturali, conueniat aduertendum, quod philosophia to accidentibus separatis a subiecto,si- talis est aggregatum ex omnibus lia cui in sacramento altaris.' Alia est
bilibus omnium conclusionum,de opinio aliquorum modernorum monstratarum in libris naturalibus. Moti Zantium,volentium quod co
Sed philosophia partialis est habi- pus naturale sit subiectum totius phitus unius conclusionis demonstrate losophiae naturalis,& dicunt quod in aliquo naturali libro. Alia est mobile est propria passio conuerti- imo Thomae,Buridani, & multo- bilis cum corpore, sic quod Om ne.