장음표시 사용
511쪽
In libros Arissotelis de Anima luculen-
honorabiliu noti. tia opinates , magis aut altera alte ira, autIecs du certitudine, aut ex eo, quod me orun quide,is mirabiliorsi es propter
Wraque hac anima historia rationabiliter utique an primis ponemus. Uufetur aut adueritate omnem cognitio ipsius multum proficere, maxime aurem ad naturamentiam, e T enim tanquaprincipium animalium oe. S ra est primus liber de Attina a Aristot. qui in prima sui diuisione
diuiditur in parte pro- limatem, est executi uana. s In prodmio tria lacit. Primo, rejdit auditores benivolos, ostendendo bonitatem , S honorabilitatem huius seientiae. Secundo, reddit auditores dociles per hoc, quod proponit consideranda in hac scientia. 'Ter fio reddit eos attentos, per hoc, a Iaostendit dissicultatem libius scient te. Primo ρbat ista coclusionem,scIetia de anima praeponeda est alii, ςi i ii scientiis naturalibus , propter eius όπ' nobilitate, & certitudinem. Quod li,.& dissi probat: quia una scientia redditur citi,tu cuhonorabilior,aut propter nobilitate ku RIM eonsideratorvm,aut propter certitu- μ'. dine demonstratorii, sed scientia de pserutam. Anima inter scietias naturales cos- Dderat de nobilioribus rebus, & het certissimu modii procedendi, quia procedit ex his, qui sunt nobis nota experimentaliter. 'Secunda con clusio scietia de anima est mul tu utilis,qa multu valet ad Oem veritatὁ cognoscenda, i ipsa est de operationibus,in suibus est veritas. 'De inde ostendit,de quibus de rmina dum est in hae scietia: dicens, s d terminandum est deesse ipsius aninis,lde passionibus, & operationi 2bus eius. Et subdit, quod illarum Operationum, quaedam sunt propriae ipsi anims, aliae sunt communes corpori, & animae. 'Vn-d ter proprias intelligit passiones. & operationes r ad quae rTertia Pan. Hli exer-
512쪽
E exercendas anima non indige-rgano corporeo, sicut sunt intelligere,& velle, & per communes intelligit illas, que conueniunt hominibus,& brutis, ut videre, audire i Tertia conclusio, haec scientia vale est dissicilis,quod probat ponen do dissicultates huius scientiae. Pri
nitionem animae: na quis posset dubitare, utrii in omnibus iit una methodus ad inuestigatam, quod sidest, sicut est una ad inuestigandum passiones de subiectis, mi v trum in alia, ct alia specie sit alius,& alius modus ad inquiredum , quod quid est,si sit una, diffelle est dare illam,
si vero sit at ia,& alia, adhuc dissici
lius est. I Deinde mouet dubitationes de partibus, quae debent poni in Fidissinitione animi. I Primo DP tet sere, de quogenere sit amnia v. trussi sit substatia, ualitas ut quantitas. IEtiam conliderandum est dedisserentia eius, viruin sit uiuisbitis, vel in diuisibilis. IEtiam virum omnis anima sit omni animae eius- de speciei, vel no, si non, utrum sint omnes eiusde generis, quida enim. antiquoru crediderunt oes animas esse eiusdem speciei, determinantes solum de animali rationali. I Deinde mouet dubitationes de unitate
dissinitionis animae, dicens, P dubiu est, utrum sit danda diffnitio Gmunis omni animi, ut datur dissinitio cois animalis, vel vird cuiuslibet animae sit danda alia, & alia di Dsn itio, sicut cuiuslibet speciei animalis est da da una diffinitio spria, M.n.est dissinitio equi, di alia asi-nt,ratio enim animalis secundu v si Gquodq; animal est altera, & altera,
uniuersale.n. nihil est, aut posteritui suo se gular test. Cosequenter mo. uet dubitationem de modo procededi in tali scietia, & est talis: Si no ponatur nisi una anima, quae t fi habet plures potentias. s Vtru primo de- terminandum sit de ipsa,aut de suis potentiis,aut econtra. IDubium est. et virum sit prius determinandu deoperationibus,u de obiectis, vel Gotra.Respondet primo,m prius videtur deterntina iid uni esse de substantia anima,u de eius potentissδε ope tarationibus, quia potentiae, & oper tiones sunt quasi accidentia animae scibilia de ipsa anima per demonstrationem: sed in demonstratione propter quid oportet prius cogno
scere, quod quid est subiecti, qualia H
ipsas potentias , vel operationes .
Deinde probat opposi tu,quia P tetiae, & operationes sunt nobis notiores , si lubstantia,quia sunt acci . dentia, modo dicit Philosophus, acci dentia magn*m partem con runt ad cognoscendit . quod quid
est. Deinde infert, τ si per dissinitione subiectoria non possint cognosci accidentia de suis subiectis , tune illi di finitiones sunt dialectucae, S male. I Deinde mouet dubitatione de passionibus animae:Vtra
omnes passiones animae snt cosmunes animae,& corpori: vel aliquae ni
proprie ipsi animae Respodet, quod
multae sunt operationes manifestὰ couemetes animae Scorporii: vid mus. n. quod corpora pallent,& erubescu li& ui sensus ab excelleti sensi
513쪽
A bili corrupitur,sed inter Hiems operationes intclligere magis vi esse .s priuanimi,& in ad intellectionem concurrit phantasia siue sensus, quino est sine corpore, R lic ur,m i Roibus nulla sit operatio animae, quin in illa indigeamus corpore. η Deinde subdit. t si anima nulla habeat
operatione lin' corpore, tuc videt, P
ipsa no est separabilis a corpore ted ei semper inhaer l, & si habeat ope ratione sine corpore, tuc ipsa eli separabilis ab illo corpore. Deinde declarat Philomphus vns,quod prius dicta est, dices, et, de multis passionibus animae mani scitu est, q, non sust sine corpore, sicut apparet de ira, timore,od io,vere .udia, S. sic de aliis, videmus. n. in his passiori ibus corpora semper mutari, & in colo-B re,& in gestis,a liqua. n. corpora habent ex esplexione, i, no timet, alia vero ex complexione habent, u, de facili timet Ex his patet, tales passones non sunt animae tiri, sed etiacorporis. Deinde subdit,et ad phys cu p rtinet considerare de aia , qaad pnyscii pertinet determinare deformis naturalibus,quarum passi nes, S operationes fiunt per motus corporum sed sic est de antina, igit, di quia non dii ostensum est, utrum omnis anima habeat tales passiones corporeas, i deo concsudit, si physicus debet'considerare de eis. Proculus probatione ponit dria inter distinitiones naturales S alias dim-nitiones: dicens, q, phy sicus dim-nit per causas materiaim, & agetes,
smilitet per causas sinales, s d dialecticus dissinit per genus,di differentias.Vnde dicit dialecticus, et, ira est Cappetitus vindictae,sed naturalis dicit, p eii ebulitio seu ascelus sanguinis circa cor. Cosequenter enume 'rat tres modos diffini edi. SPrimus est per forma, de fine, dat ex lii de domo, dicens, fi doinus est cooperimentum prohibens corruptione vi uentis. I Alia est, que datur permateria, di dat Philosophus exeptu dqdomo. dices domus constituitur ex lienis lapidibus,& lateribus. 3 Alia est,quae cotinet istas ambas diffinitiones. insert,9 , diis nitio natur iis debet dari per utranque causam, scilicet materiale,& finalem in ordine ad motu 'Fmala ter dat modum
diis niendi in aliis scientiis, dicens.s Quod ali ius scientiae diffiniunt
per materia, & forma in ordine ad operatione voluntaria, & talis perti Dnet ad arte practica. I Aliae vero ab- .stra hut a motu sicut metaphysica, aliae vero abstraliut a motu,& materia sensibili, sicut mathematica.
p RINCIP IVM augem T e 1o.&quinionu est apponere, qua ma inde. xime videntum ipsi inesse secum
dum naruinam, oc. A est pars executiva pulus ΑΛ ilibri, in qua Philo phus narrat Opi tum opiis niones antiquom de anima, dicens niones de Gens qui diuersificati sunt in inue- Uiura.
uerunt anima ex parte motus, quidi ex parte sensus. Sed illi qui inuestigabat ex parte motus adhuc diuersificati sunt, qda.n. sicut Democrit.& Leucippus,' ut posuerui co pora coponi ex talibus atomis rot
514쪽
E dis: alio vero sciri Archelaus magister Socratis dicebat anima non esse atomos: sed montiam ipsorum atomorum, in quibus consillit vita. I Alia suit opimo Anaxaetoraedicentis animam esse intellectum mouentem, S ipsam esse in brutis. sed illi , qui inuestigauerunt naturam animae ex parte sensus,etiam diue sificati sunt quidam enim licui.
Empe. dixerunt animam componi ex quatuor elementis.sccunda suit Uat o. dicentis animam esse numerum seipsum mouentem . s Tertia uit Thaletis Milesii dicentis anima
non esse aliud V virtute motiua corporu, ideo cu videret magnetem trahere serum, dicebat magnete habere animam. I Quarta fuit Diogenis dicentis anima esse aerem. s Quin- ta fuit Heracliti dicentis anima esse F vaporem. I Sexta fuit Alem conis dicetis anima esse immortalem, & de natura coeli. Septima fuit Hi ponis
dicetis animam esse de natura a ius eo quod aqua maxime est mobilis.
Octaualuit Critiat dicentis anima esse de natura sanguinis. s Coicquenter Philosopli iis relictis opinionibus dicit, 2, irasci gaudete, trilla-
i ,ri,non conueniunt anim. ae line cor
, Porrina dicere animam irata: smile est ac siquis dic cret eam texere , vel 1 discare. . Etiam operi iones, quae debilitamur propter debilitate organt non sunt animae tantum,sed totius compositi, sed praedictae sunt huiusmodi: igitur. Maiorem pi bat,na ala no debilitat Pse. itu. senex accipiat ocul uiuuenis, vidcbit utique Muciuuenis,Picbat et,et a tutelii
men, utrum ipsa anima possit incidi onaare,& cosiderare marcescur quodainterius corrupto. Deinde dicit contra illos, q dicebat anima coponi ex ossius, oia cognosci t. Dicit, syp hoc no oportet: na ad cognitione unius potis q cognitio alterius, ut ad cognitione habitus sequit i
initiopriuationis,ni rectu est iudex ui obliq Et lisc sunt, si de textu primi de ala leguntur: ni in toto residuo no est nisi recitatio opinionum antiquorii,& reprobatio eorunde. scientia de Anmur sit praectant Dura inter partes philo vhia
t AE pITvκ vitii metia de anima hias pro subiecto adequaescorpus sub ratione animati, fit inter . partes Philosophic naturaliter di- gnior,&honorabilior.' Arguitve primo cotra suppostu, qapia est subiectu huius scietis igitur no est corpus animam. A iis patet qa dicit Arilio. liac scietia esse nobiliore, sta est nobi Iioris subiecti, sest aia. 'Scdo sic,Illud eli subiectu in aliqua scientia,cuius principia inquirunt, & de ruo passiones ta coes u rpns demorantur, tal anima est huiusmodi: igitur: Minor patet P philosophia intextu in uestigante naturam,& substantia ipsius animae,& postea passione, ipsius alae. Tertio sic: De corpore animato no est scietia: igitur no est subiectu huius. Antecedens patet,
quia de ipsi, no possunt sermari P-
politiones necessariae, ista .n. est contingens,omne corpus animatum est
515쪽
A cum illa unio animi eum Orpore sit tionis. Alio modo potest capi in or- Ccontingens. IQuai to sic.ti scietia dine ad proprietates naturales,& adest dinnior, di honorabilior, quς est tuas operationes, S sic est p.iiloso- de dieniori, & honorabiliori subie- phicae considerarionis. ' Vnde ani cto, ut vult philosophus in textu, sed mae conuenit informare, vel aptam .
liqua scientia a i ta ab i ita est dedi- esse informare corpus, quod est pro LPM pniori, nobiliori subiecto,ut patet prietas naturalis. 'Unde anima in- , de scientia octaui libri Phyinus est clinatur ad informandum suu corde primo motore. ' Quinto sic Illa pus, immo quaelibet an inia lici sui scientia est honorabilior, qu est fir propriam aptitudinem, puta, istinatoris,& certioris demostrationis, conuenit haec aptitudo ad illud cor sed ista scientia no eliceteris d ignio pus, & alii alia ad aliud corpus.
vis,&certioris demonii rationis,cu ' Vnde licet animae conuenit in loripsa sit de numero dissicillimorum, mare corpus, tame huic anime con- ut dr in textu, de quibus non possu- uenit lisc aptitudo ad hoc corpus, qnam tiro firmam,S certam demon- non conuenit alteri. Et ad ratione a
strationein. I In oppositu poteit ar- dicitur. 2 iam multotiens est solupui quo ad primam partem quia s- La. Dico ulterius, in secundu vert-cut se habet scientia ad scientiam, talem anima est mobilis. 'Primo, ita subiectum ad subiectum, diise est mobilis per accidens ad motum B scientia est pars Philosophiae natura corporis,&istua concederet Phil Diis, ergo subiectum huius scientiae sophus. I Dico etiam, si est mobilis . erit pars sub ecti philosophis natu- per se,puta quado est leparata a cor ralis, sed illud no potest esse anima, pore, licet torte hoc non concede )is igitur. Ibed quo ad secundam par- ret Philosophus, I Aduerte ulterius siti, b
rem arguitur auctori tate Philoso- anima nostra disteri ab alus sor- lii, latis phi in textuan qui stione erunt tres mi quae producuntur de potentia muri Arti. antum ad primuin. materii, nam ipsa anima potest ham PRIMO sciendum, ς pro de- bere esse suum extra materiam, . ' t nulla ali a forma potest habere, saltem naturaliter. vel saltem nunqui habebit. 'Unde equo mortuo derstruitur anima sensitiva eius,& mortua arbor destruitur anima vegetaphicae considerationis,sed anima ur tiua sua. I Dissert et,quia anima
claratione quaeitionis mouentur aliquae disticultates.Prima.Vtrum anifin ara sit m sit de consideratione Philos de eonii. phi. I Et arguitur, P non, quia mo dςr tide uentia non mota non sunt philoso philolophi. esse mouens non motum,igitur. Re pter sui persectionem praesupponit spondetur breuiter,quod anima s- alia formam in materia, s.forma corcut etiam aliae res, potest considera- poreitatis, na ipsa anima nunquam se dupliciter.Vno modo, secundum Insormat, nec insor mare potest, nisi eius entitatem, S eius, quod quid aliquod copositu ex materia, di for-
est,& sic est metaphrsicae consider/- Dacorporeitatis. s Dubium est t*
516쪽
E mare corpus non quantum, puta simus separaret oem quantitatem a me, utrum ala adhuc posset informare corpus, vel utrum desineret insor mare. IEt,idetur,a, delineret, quia non potest informare, nisi corpus orsan iratu, sed tu de illud corpus non esset organiratum. Respondetur ρ-babiliter,u sicut Deus poteli potentia absoluta separare a me omnem litatem, me remanente, sic potest cerea iam informare corpus non utum. Dico ulterius, 2, adhue illud corpus ret organitatum, licet illa organa non essent quanta, dico eter possiet sacere aiam informare corp us sine aliquo accidente absoluto, & omnia illa sundantur in hoc, Pp Deus potest omne accidens absoluistum separare a subiecto pso subie
sub I. Aa s CVNvo sciendum , τ dei n libit, subiecto huius scientiae diuersificande Ani - tur aliqui doctores inter se. I Dicutura 24. enim aliqui,' aia dr esse subiectum& saciunt rones ante oppositum. Et dicunt ad tonem post oppositum , non oportet subiectum alicuius scietiae partialis se habere, sicut pars subiectiva, respectu subiecti scientiae' totalis,sed tiumcit 'st, vel subiecti. tia,vel essentialis. ' Alii dicunt, et
corpus aiatu est subiectu huius sciae, non qde corpus aiatu. 9 est pars totius coposita, sed si eli eopositu ex corpore,& aia,de quod dr,.ho est
corpus aiatum: na si diceret, P corpus animatum , ut est pars tutius copositi,non posset saluari, quomodo
ista seientia diceretur nisi lor, cui anima sit nobilior, quam sit corpus pro altera parte eopositi, sed non ς, sit corpus primo mo dictu,qa omne totu drpfectius sua parte: Et isti habent dicere,q, ista scietia non d de
aia tanq de subiecto, sed tanqua de parte principaliori, & principio sormali subiecti . IDnt et, siqn dr, a
corpus aiatu est subiectu, accipit ibi corpus aiatu P vno p setaposto,cuino est nome impositu,& no P aggregato ex aliqbus,& iste modus multu est probabili, sed in quicquid, sit
de hoc natu est curadu . Ideo mouet
alia dissicultas. s Utruois scietia sit An ora. de numero bonoru Lutru ois scietia is fien-st bona. Et vr P no, ga leges probi--.bet multas scietias, igit. Ite multe bonotu . scietis addite malis,laci ut ipsos p iores,cu ipse lint malet ,ῖ regula topici, psi aliquid additu alteri faciat ipsum magis tale, illud est tale. IIuoppositu videtur esse Philos in tex- Htu. t et stari,a, oes homines desiderat scientia,ergo est bona, sia omnia appetunt bonu. I Ite quicquid est volitu a Deo est bonum, sed omnis scietia est volita a Deo, ergo Omnis scientia est bona. 'Sed quereret aliqui Q Vtru omnis notitia sit bona habenti eam. B esmd etur breuiter. quod notitia salsa est mala habe ti eam,& melius esset ipsam non habeto: sicut sunt notitiae Ierroneae r Ised quaeieret aliquis: Virum no titia vera sit bona homini malo. Et videtur, quod sit mala, quia illud videtur esse malum, per quod male
operatur, sed homo malus per veras notitias male operatur. Iliena cuius
finis malus est, ipsum quoque malum est, sed malua ho ordinat suas sese
517쪽
A scientias ad malum finem igitur.In
oppositum arguitur,omnis vera notitia perficit intellectum, igitur. Pro responsione ponuntur duae proposi-sitiones. I Prima, omnis notitia vera est bona limpliciter homini habeti eam, ciuia illud dicitur bonusimpliciter habenti,per quod perficitur anima habentis, sed per omnem no. tiliana veram perficitur anima habetis, igitur.Item per notitiam malam, potest malus dirigi ad bonum. I Se 'cunda propositio scientia dicitur secundum quid mala homini malo. Vnde illud dicitur malum secundu
quid,quod secundum se non est malum sed ut conluctum alteri, modo notitia vera coniuncta propositioni salsae est mala habenti,quia ex ea,&propositione salsa credita per mala B voluntatem, sequitur conclusod Dubiu. cens ad prauum flectum. I Sed q-rcret finaliter aliquis.Utrum omnis notitia sit bona omni homini bono. Et videtur, P non, quia ars sutoria non eli bona. Regi, cum Regi no esset bonum sacere sotulares,quia per hoc impediretur a nobilibus operationibus. Vnde si sint duo bona incompossibilia alicui, minus bonum redditur illi tanquam malum. Re
spondetur emo, q, si sine impedimeto aliis melioribus operationibus. Rex posset habere artem sutoria,
bonum esset causa habere, sed quia non potest, ideo non est sibi bona. Et ad primas rationes. η Ad prima potest dici, q, leges non prohibent veras scientias, sed libros in quibus
continentur multi mali errores.
I Ad aliam dicitur et scientia addi
ra malo non reddit ipsum peiorem Cquantum est ex se, sed solum peraccidens, propter salsitates quas annectit illi scientiae verae per suam ma
TER Tio sciendum, vinci- μηdit talis difficultas , utrum omnis scientia si de numero honorabiliu, tabilis. sue utrum omnis scientia sit hon rabilis. I Et arguitur' non quia tuc sequeretur 9, omnes scientes deberent honorari, sed hoc eli falsum, quia nullus est honorandus nisi bonus, sed multi scientes non sunt boni,igitur. Item sequeretur ut omnis homo esset honorabilis quia omnis homo habet aliquam scientiam
cum nullus homo videatur esse totaliter ignoras. IIn oppositum est philosophus in textu . Pro euius sol
tione supponitur quod honorabi- nle,& honestum idem sunt. I Vnde bonum diuiditur in bonum honestum, seu honorabile, utile,& dele- Bonam ctabile, non stilla sit diuisio tanqua multi' inter res realiter distinctas, qa aliqn Pi 'una, & eadem res dicitur nonesta. viii. & del ectabi lis, tamen hoc est, sub alia,&alia ratione, ideo est magis diuisio in rationes , secundum quas unum,& idem potest dici b num honestum .di utile,& delectabile. Unde aliquid dicitur appetibile dupliciter.Vno modo,quia rectaro hoc dictat, & omne tale est honestu seu lionorabile. Alio modo aliquid dicitur appetibile, quia est conumniens appeteti,&Omne tale dicitur delectabile. I Adhuc alio modo aliquid dicitur appetibile, quia circu scripta omni ordinatione ad aliud
518쪽
. I adhueret appetibile&sse etiam di
honestum. Ab O modo,quia ordinat
ad habendum aliud,& sic tale dicitu tale. Hoc supposito ponuntur aliqpropositiones. J Prima omnis scien-
A tia in bonis eii hone ita seu honorabilis quia rectato dictat omnem tatalem esse perpetenda & 3 olanda, si antellectus peream perlicitur. Secunda propo omnis scietia est dei ctabilis, qui Oecouetuens appeteti
est delectabile, ted Ois scientia eiblamoi, i Situr, quia omnis scieria est conueniens intellectui, modo rest coueniens intellectui est coueniens, olutati, it. I Tertia propo Ois sitia est viilis,ouia quaelibet ordinatur,
ad aliquod bonum, puta ad actu practi cadi sit sit practica specula di si sit speculati .Adrones. s Ad prima P dr pulsum est qualiter scia in maialis dresse mala. I Ad alia dico si ois
bonus habens scientiam est honora. α - bilis. Dico ulterius in ullae artes se a cundum seipsas sunt utiles, licet alia quando opera extrinseca sint vilia Alia difficultas est utrum scientiade aia si nobilior inter oennes alius scietias naturale . Pro cuius soluti
ne supponituru, aliqua scientia drssa de nobilior alia dupliciter. Vno modo, i a quo quia est de nobili oti&persectiori sunobilior, dicitur m scientia detias natu Anima inter omnes partes philos tales. - phiae naturalis est nobilior , quia eius subiectum sue sit anima, siue corpus animatum est nobilius inter subiecta aliarum mentiarum naturalium. JEx isto sequitur, or, scientia practica limpliciter est nobilior scientia. speculatiua , ut patet de
Thelogia militTubiectu m est Deus as Secundo inodo aliqua scientia d,
citur nobilior alia,quia alla, de quimbus conlideratur in illa scientia, sui
nobiliora di perfectiora, licet non lsubiectum deitic dicitur , quod Motaphysica hoe modo , eis nobior, quia ipsa considerat: de Deo , de intelligentiis , quae inter Omnia, alia entia sunt persectiora , Sc nO
Qv ARTO sciendu, quod m- Quo sal cidit alia dissicultas, quomodo est v c. saluabile quod anima hid numero difficillimorum & tamen scientia dimellii
de anima dicitur esse certior Intem morum omnes scientias naturales. Pro cuius solutione supponitur ab scientia
esse difficilem potest intelligi dupli
citcr. Uno modo,quia ipsemet scientia est difficiliet, S sic non est intel- Hlisendum aliquam scientiam esse . . difficilem. Alio modo, quia est de re dissiciliter cognoscibili, & sic est intelligendum. Sed dubium est cui intellectui res fiat dissiciles aut sa- eales ad intelligendam. I Pro cuia; solutione ponuntur aliquae propositiones. I Prima, res non sunt difficiles ad cognoscendum intellectui diuino: nam ille omnia perfecte,& distincte intelligit unica intellectione & simplici. I Secunda propositiores non sunt dissiciles ad cognosce dum intellectui Angelico, quia ex virtute propria non tamen in quacuque distantia, sed in distantia debita poteli omne ens creatum siue absolutum siue respecti uurn,cuius terminus non est Deus, dictincte cognoscere. I Tertia propoli tio, res no
519쪽
A sunt dissiciles in testet iis humano r nullus 'conceptus quid ditativus, C parato, vel tori iuncto corpoifi glo- nuti coni artitus habetiis natur riscato, tu talis ex virtute su a pet lites lini tibi tantia, immediate causa fine, de distincte noterit intestigeret tus a substantia, sed tumuia 'Cria sa- omnia,Ouae inret Iectuvangelic ex tus, vetabi racius primo ab accide virtute rua intelligit. I Q arta Pro te. I Ex quo sequutir ethain f,irpet positio,res sunt dissiciles ad eritio si accidentia venimus ih conceptu inscendum intellectui humano contu quid ditatiuum subitantiae supplecto cum corpore corruptibilia, quia communem, cuni hoc tamen diei non retinuitelligi saltem thisibi- tur, per nulla accidentia possilianis mediantibus sensibus,3cplia mus deuenire immediate ad alique rasmatibus, ideo quantocunque res conceptum simplicem proprium, cisiit minus sensibiles dissiciliori πο- qui ddita tutum subitantiae,quia nul
do cognoscuntur a nobis licet sorte in se sint magnaeci ignoscibilitatis. Tune dicitur ad disti cultatem, qd scientia deanima dieitur certior,&facilior inter alias scientias natura les quantum ellex parte nobilitatista &excellentis consideratorum, eo l
m lma inter ceteras tormas natura
itim accidens continet virtualiter
aut coefitialiter propriam quid ditatem lubilantiae. Ex quo patet quid si dieedum ad di me ultatem .Ethsede primo articulo. Quantum ad
t DV 8 4 τ A et est prim Vtruin Arti Manima possit cognosci a nobis pro- Ules est excelletior, & tamen ςx parte prio concepto,& quid ditativo . Pro 'cognoscentis est difficilior intersor cuius solitudine suppoult,'anima nobri eomas naturales, quia minus et sensi noli ra pro statu illo no potet dilim gnosci. 8ςς ς' biliis. Sed retiat alia parua dim cui cte,dc persecte cognosci a se, vel a nostrat ad N a accidentia magnam partem, bis, sed tantum pro statu illo potes eognosce eonserant ad cognoscendii iii, quia cognosci quantum ad rationes sitasdam sub quid est. Procul aes solutione suppo- generales, S communes , quae pos- mia, nitur, i, nulla subitantia immutat sunt astrahi ab imaginabilibus, de immediate in lectum nothrum ad sensibilibus.' Et siquis dicar,anima aliquam intellectionem sui, sed tan est sibi debite presens persectae corum accidens sensibile. Ex quo se- gnoscatur a se, igitur. Respondeturiquitur,u, nullum conceptum quid- quod licet anima in ratione en tita-ditatiuum valemus habere de ea, ni tis sit tibi praesens,non tamen in ras si conceptum ui poteit abstrahi a tione, obiecti, nisi sorte quoad ra- . r quidditate accidentis, qui non et tiones generales quae possum abstra alius,quam conceptus entis. ISecu hi ab imaginabilibus. IEt siquis itedo sequitur,u, nullius subitanti est rum dicat anima potest se cognosce propria species sensibilis, neque pro re intuitiue pro itatu lito, ergo duprium phantasma neque propria spe stincte poteli se cognoscere. Rn deecies intestigibilis. Seqvitur rettio, concedendo antecedens et nam i ' u i tuitiue
520쪽
B tuitiue,& euideter cognoscit laee, & negand consequentiam. Cuius ratio est,quia ad cognitionem intuitiuam alicuius non requiritur
scatur ut exi liens est, notu est enim v, quis cognoscit se intuitius esseo, di tamen de se ipso non habet noti- Instatia . tiam dii tinctam. Et si arguitur, intellectus noller intelligendo abltrahit ab hoc,& nunc, ergo pari ratione ab omni conditione ex i lientis, ergotio potest aliquid cognoscere, ut extstens est,& per cons quens nihil poeo.q . 3 tet it cognoscere intuitive. Respon
nitur inter cognitionem intes lecti-uam,& sensitivam ex parte obiecti, pura, i, intelligimus uniuersale,sen.t . Hi timus lingulare, & quaecunque alias dillinctio illi correspondens, non
. ,; : Ob istelligi tanquam inter pote
. tias disparatas, sicut est inter visum,ia . u. . auditum, sed det intelligi distinctio intellectus a sensu, sicut poten tiae superioris cognitiuae ab aliqua cognitiva, subordinata sibi, lic videlicet, quod potentia superior potest gnoscere obiectum sub aliqua ratione, sub qua non potest potentia in i prior, sed non ecotra, immo quic suid cognoscit sensus, &sub quacucunque ratione cognoscit, intellectus potest cognoscere, & cum hoc sub aliqua rationeia, vel sub aliquomodo persectiori. Et sic concediturm intellectus potest intelligere obieoum non hic,& nunc, quia sub ratione quid ditativa absoluta, senstis autem no potest sic cognoscere obiectum, quia est virtus limitata ad
cognoscendum eum sub ratione mi Gstentis, propter hoc intellectus non determinatur ad cognoscedum sub Oppolito modo,immo est indisseres ad oppositum modum, & ad alium ideo quando dicitur, i intellectus, abstrahit ab hoc,& nunc, non vult negare quin intellectus possit cognoscere rem sub ratione existentis.
IEt siquis iterum arguat, sequeres, obiecto.
iplius ani m ε pollent esse d uae notitiae, una abstractiva,& alia intuiti ua&se duo accidentia sola numerodisserentia essent simul in eode quia uis duae notitiae, de eodem obiecto non videntur disterrenisi solo numero.Respondet Sco. per aliquas p positiones. Prima tales duae cognitiones pollunt esse eiusdem obiecti simul idest idem obiectum potest co gnosci,simul & intuitiue, Sabstra-
ctive. s Secunda propositio, sicut es.sentia rei abstractivae potest cogno sei, ita& existentia eius. ' Tertia ppositio notitia intuitiua,&abstragiua de quocunque obiecto sint, dictriit specie. IQu arta propoli tio talis distinctio non est propter diuersitatem obiectorum , sed propter rationes formales motivas hinc & inde,
quia in eosnitione intuitiua res in propia existentia est per se motiva obiective,sed in cognitione abstractiva per se motivum est aliquid, in
quo res habent esse cognoscibileia, .
quod non est aliud, quam species, vel similitudo rei.
res cogni ta sit in cognoscente secun idum este reale. trio cuius solutione eognosta