장음표시 사용
21쪽
vero ad fastigiu imperii & Honori Theod. euecti, inanem dc non iacccssariam disccrnentes impetrationem, iuris quod ex legibus communi l: iure competeret, quodq: veteres sibi, liberis superstitibus, per iudicem vindicassem, & iniquum iudicantes siua l: iustitia indignum ab homine peti quod Deus dedisset, legibusq; ius antea tributum, non nisi praemijs, aut
precibus concedere: eos qui legitimum natorum numcrum haberent, sublata in posterum impetrationis solemnitate,voluerunt Iure patrio pi Emia, honorcs, item dc vacatione on
rum , cum prisca pristinaq; libertate, sibi posse vindicare, ex latis iam ante legibus & principum rescriptis. Augustorum
autem verba simi :NemoposUac a nobis Lus Herorum aut ouod simul hae Paer ominbus conciaimus. Vnde iure parcntiabus natorum gratia concesso, impetratione opus non csic quis non videti Debet cnim communiter omnibus concessum intclligi, qui liberos Impcratorum conspectui offerentes , corum dc propriorum nominc idipsum Ius natorum petere potuissent:de cuius aequitate cognoscet Iuridicus: haec ita, ut generalis concessio iuris gratiosa intelligatur, duntaxat in corum fauorem, qui idonei erant iuris ex impetratione recipiendi. Quod voluerunt Impp. constituere, non ut
quibusdam placuit, Ius liberorum etiam orbis communia care, & tollere : si enim generaliter sumitissent, inanis δίcuanida Iustiniani constitutio fuisset, qua mulieres steriles multis post annis, proliseris exaequauit, ut de Iure materno trium liberorum subi jciemus: quae ante nos dotibus ingenii forentissimus Duarenus, idem argumentum tractans libro priore ' Disputationum enucleauit. Et licec sint πολεγομIυνα. de iure Dativo. Aliud Ius natorum Impetratilium diximus, quod solitari j, vel orbi liberis, sterile parumq: talix experti matrimonium ,impetrabant: etsi principes non nisi parce de cum dele ctu, fortunae sui dicebant malignitati indulgentia peculiari subuenientes,& bene in aliquem affecti,optimc de eo mereri volentes, honoris causa concederent: quare Ius hoc apud Romanos Honorarium dictum quidam h scriptum reliquit. Porro qui obtinebant, summum se pretium consc- qui existimabant, & iuris impetrati ut magni beneficii in imam habebant gratiam, vel Plinio ad Traianum in testerricitato,
22쪽
citato, libro Epistol''m x. At nescio cur nihil sere nisi de h DME, A
iure trium Impetraticio in classicis autoribus legamus, apud Plinium non uno loco in Epistolis apud Martialem Opissi- nium Tranine, ut cum libro II a Caesare ius petit natorum, & de eo ali cxorato libro III. in Naeuolum gloriatur, ta ad uxorem se i Lba j. di obtinuisse scribit, M.
Nutorum mihi ius trium roganti Musarum pretium dedit mearum Solus qui poterat. Equidem cogitationes. meas excurrens, animaduerti Ius
liberorum simpliciter & indesinite petitum a veteribus, & a principibus indultum fuisse,cuius rei in posterum Vlpianum autorem laudabo: sed nominatim duorum, quatuor, quin-
qucuc,&c.natorum ius exoratum aut petitum no mcmini legere : nisi de iure siex liberorum obtento a Iulio Menecrate Neapolitano Statius Papinius gratulabundus hos versus edi- dulci, Sylvarum I ii I. - finiae pater augumsib in ' Maenis tibi te geminae dederat Gobigo prolis. Quod enim Martialis libro Epigrammatῶν x I. in Zoilum scribit, per allusionem de ioculatorie ab urbano facetoq; viro
Alibi autem non sum memor,quae sentcntiam nostram labefaciant, reperiri. Illi viderint quibus ex parte probari nostra cupimus, quiq: politiori & sciliciori ingenio nati, melioribus tincti imbutiq: literis spicndidiorem doctrinam colunt, quibus magis quam pragmaticis vigilo,ut corii potius studiosae voluntati inter philologos benevole & amater inseruiam, quam ut serensibus negoths succurrere docea cautores Gab licanarum,si dijs placet,sormulam. Dixerim autem Ius trium natorum oratum saepius olim fuisse, quod plenior esset illiusquam caeterorum fauor Sc indulgentia, quod excursu tractationis notius apertiusq: fiet. Haec si ratio non cst quod ve-rcor) trium impetrationis principum auribus inculcatae, C gitare quidem amplius,ut debemus,possumus,at diccre non
dum :& haec quasi in quibusdam Musarum latebris aut ADL
23쪽
linis adytis relinquens ad reliqua percurro, ius Datiuum ex ordine explicaturus. me iuris vatim origi, ne, insenemaeti no reuerentiis.
RINCIPIO placet iuris Datiui a capite Romanarum antiquitatum Originem arcessere, quod cum hominum penuria iam res Romanae laborarent,simul cum sebole necessaria ciuitati & d siderio Reipublicae crevit, ubi sortiores imperij vires homunum adiectione, ciues auere coeperiit. Fucrat enim tempus, ctiam ante mores a Lycurgi legibus in Latium Lacedaemone translatos, cum neque pecuniae, neque generis ratio, sed aetatis duntaxat habebatur: adeo ut qui consilio,sententia ocratione praepollerent,quia senes,in summum consitum M s natum, ut γερ in Laconum Hoeσίαν, amplissimis hono- . ribus, dijs & hominibus Laeliciter victuris chari, ut Plato ' vo 'i ζ,'. ' lebat, in magistratus legerentur.Tunc a conuiuio,vel Gcilio b ι-- ςUI teste, seniores a iunioribus domum reducebantur: tunc maioribus,loco cedebant minores natu: qui desim prope dc p rentum vice,illos obseruarent,diligerent,vererentur εἴ col rent, scut honos maior rerum omnium, maiori aetati habebatur,ouid. I. Fin.concinente, inuina uis capitis quondam reuerentia cani,
inq; suo pretiis ruga senitas erat dc deinde, Nec nisipose annos patuit tum curia seros, Nomen in aeratis mite senatus habet Iura dabat populo senior, iras certo Lemsus es into, a Me petatur bonos. . tsiisse n. Ad νς respexit Callistratus' dicens,semper in ciuitate se de iure im- nectutem venerabilem fuisse, dc honore cum magistratibus pene pari. Sed cum urbis splendidae nouitati finitimorum
animos,exterorumq; manus,oc orbem insensum vererentur,vT EMINENTI A nunquam inuidia carent, idem mores
edocti peregrinos,de ciuibus illos qui uxorem non duxissent,d De legibin, honores nullos a iunioribus consequi voluerunt, Platonish exemplo, dum illos qui liberos haberent, senioribus neque uxores,neque liberos habentibus praecinerunt: dc honoribu
24쪽
amplissimis, & muneribus honorificentissimis. ad yrbis multitudinem amplificandam, homines natura ψιλοτίμορ peti xcrunt. Adeo vero sobolis praemium extitit honor,ut ex lege priori de Consulibus' regios fasces de quibus Liuius lib. I I.) . l.i c. lac, potestas sumendi fuerit, non plures annos nat', sed qui libe- -- ros plures quam collega, aut supctilites, aut bello amillos h bcret: item &de magistratibus lex lata, ut num rus liber rum in candidatis praepolleret . Qua sorte de causa Calestrius R 'i in Tribunatu liberorum iure prςcessit Plinium,qui id ad F batum vis. Epistolarum scribit. Hinc Papiniano ε qui plures liberos habet, in sto collegio primus sentςntiam rogatur:c b. 'S ' terosq: filios non habentes, in qlbo ' decurionum honoris hi in albo C.
ordine praecellit. Sic exemplis Reipubl. salutaribus, de simili zi, bus ad similia, Ius liberorum legibus est datum, & placide a
ciuibus acceptum in orbe Romano. Superest igitur ut ς Iure ciuili illius fauores numero componamus.
citate. Tertias anus, Plinius ex Patri irem in tracta ius de in mandis poenis caelibatus orbitatis. '
ELicio & sanctimonia,qua unitatem numeri sub nomine patris & maciis, maris item & sceruinae, Arithmetici colunt, ad Deum Opt. M .Cogitatione reserentes, fgcit in praesentiarum ne Ius unius liberi silentio ducam transinittendum. Ab illo enim ut a sonte manabunt caetera, de quibus tractatio ex antiqua Iurisprudelia sutura est cum ad sepultae vetustatis cognitione, tum ad iuris noui interpretationem non omnino in uulis.Piimum itaque videamus de Iure liberorum,& commodo quod vesci filij gratia parentes sentiς nt,tam in decimarum rati ne,quam in solidi capacitate. Exoxdior i ab illo legis Iuliis capitulo, quod elicitur de aliunde,& his Tςrtulliani' verbis, i. studes , inquit opim apud Grinum δεχάμι ZMys arseredunt , in existimarit ea bbes erosior ex re amento mei . dum capere non possi. Hinc sitit tempus, cum existit narem lege Iulia coelibes & orbos e tutamento ciuis Romani capere prohibitos, ec perae que via ac stoi rclictum fisco vindica-b tum
25쪽
tum esisse:m qua se niantia perstaristrangi ii nominis magnil plaulus interpretes quidam Iuris' cibilis. Sed ubi curiose penalitatis,quae Vlpiamis hac de re non in uno loco scribit, diuera sium ius in orbo Si coelibe magis placet coniectari. Ille enim,' quent in tota tractatione Iurisi liberorum potissim sim auto-b Timiaost tem habemus De his qui haeredes in stitui possint, V caelibem ita cile stribit si tempore mortis testatoris vel intra diem' cretionis legi Iulii' patinerit': at orbi nullam mentionem se e TE.i1.last. cit. Id n de cadurist tractans,in casium cadere relictam est, si
a caeli ldgasum flictit, neque intra' centum dies uxore ducta Iegi inorem gesses bbi duorbo nihil exprcsur,imo nec signi- fecit fit ciuid mi Inde ussi si deducta domum urcore intra in cuius spatio liberos tollet no similii qui diaelebs fueratioti rex testarieto,qu dieet 6ybues 'ibis, viare intelligo) testamento elui sRomani capcte' non potuistis Iustior proculdubio contra
qux x in ptui Issummo. illis autem clivi facilitas non cisset capessendi
26쪽
lidum capcre non posse, allusit ad incapacitatem eX tCs Ar9Cn tis hominum, loquens detestamcnto Dei. Porro codi' sc testanaento ut solidum . nicapiebant ta ncc Parifim Cl*j , iii, r. i.
condemnari, solidum bcnescium. co'scqui, adllati&Uψ p Q-, morist. tium ' teneri ablidum' dominium habere, stolidum si , uere'/ ipro toto & integro dicimus. Sed qui totum capere .non pom k i estest, non ideo partis cst capax : nde non capienti indigno iablatam cx asse h. aereditatem, integrum lcgatum, totumq: fi- ' deicomissum legimus'. b sere Lynen gxaci i abrogatis legi- m 8 Dablu.
gurii antiquarum. vinculis sqntincntes a. rς V 'Θ bycraxi . 'ch. hs . sunt per omnia maritis snon tamcn patribus . cxaequati pααc lib. sunt: at illis, ut pote qui solidum capere plerianque ex alienis linamentis solebant. . Orbi enim mariti cx te unentis amicorum honore illo relicti , quem ethnti vcl ipsc Ost uius Caesar facit', quiquc ob mcrita conferri solet, lydisserin, in p Suet rutim assiciebantur, dum leges non prohibebant. Sed illis ex siu- M . premis uxorum non semper solidum capere licuir, sicut nin: o. i. m. sceminis orbis e virorum testamentis. Casu autem Comptu τι . m. D. rimi praescripto legis Iuliae dc Papiae e corpore ictiptorum Vl- deeu.int.
27쪽
rem a mi intra decem menses γxor ex eo pepereris,si iam ex eius bonis capit. Quae hic coniunctim recito,neque particulati in executurus sum de iure unius liberi matri, vel de iure duorum aut de iure trium patri simul & matri concesso: Ii cet in alijs ex ordine commoda distributio, nobis sat familia his sit. Verum priusquam explanem sententiam Vlpiant,inuestiganda legis est ratio, quae solidum capere coniuges prohibuerit,nec nisi enumeratis certis casibus concesserit. Equiadem moribus receptum apud Romanos accepimus, ne inter virum &vxorem donatio Valeret, nisi ex certis caucs,ve puta moreis', quo esset coniugibus studium animos pigia ribus natoru potius quam donis & muneribus colligandi. Ad cuius recepti iuris exemplum lex Iulia coiuges orbos' praeterdecimam matrimonis nomine capere prohibuit ex corum testamentis: & cum e iure vulgato vivi non nisi rarenter sibi inuicem donarent,cauit lex illa ne se inuicem captarent morituri. In eo tamen scecunditatis rationem habuit, quod si ex alio anth contracto matrimonio liberos superilites habuis..t,dum coniunx decederct, praeter decimam bonorum omnium. quam matrimoni j nomine cepissent, totidem decimas pro numero liberorum accipiebant: qua in re ius unius aut plurium liberorum parentes, primum senserunt. Item si communis filius aut filia post nonum a natiuitate diem excecsistet e vitiis, parentibus decimam adiiciebat, &post nonum diem duo filii filiae ue mortui, duas decimas adijciebant illi, quam matrimonii nomine alter coniugum a deficiente percepisset. His decimis adiectis Ius liberorum proditur: quod habuisse uxorem illam oportet dicere,cui maritus bonorum suorum decimam, Ec mancipia, & species argenti quas e presserat annulos,& vcstem,&c. apud Scaeuola' legavit: alioquin relicta plusquam potuisset uxor capcre , sibi fiscus vindicasset,nec de his uxoris & haeredis contentio,nis inutiliter Scaeuolae proposita suisset: cum ea in illicite relicto utilius multo se officio nuntiasset', & apud acta detulisset: vi pa tem illiciti electura, quae integrum opposito fisco amisisset. Ita decimarum obseruatio secit antiquis, ne quod extraneis ac sepe ignotis donatione QCcessioneq; tribueretur, coniu
ges obtinerent , adeo sanctitatem scedetis coniugalis a vilissimat
28쪽
lissima bonorum aucupatione retrahebant. Ex his vero craposui quid sentiam de dccimis: dissentiens a Ioannis Britan nici ad Iuvenalem,& a Cuspiniani ad Eusebiu, sequiorum φtraditione,qui volunt lege Papia cautum,ut si coniuges filios no n haberent,eorum quae alter alteri reliqui si et, pars decima fisco applicaretur. Equide melius secerint illi, si finibus comtenti suis,in alienas possessiones temere non irruerint. Enii uero in diuerso latere Vlpianus decima no a fisco, sed a coniugibus inter eos nominatim accipi scribit, Scaevola a viro uxori legari:& scitu est illud Trachali oratoris contra Spart lem, Placet, ait,hoc ergo leges diligetissime pudoris custodes decimas uxoribus dare, quartas meretricibus. Hoc amplius Honorius & Theod. AA terrirum . γxorem cessure rinnonem decimarum ex Die Papia, in quamuis no micrueniant Vercex suis quoque t lamentis selidum eos capere, nisi te lex agis,'ia Fascidia, imminuenit resina, decrcuerunt: quod si decimam fiscus percepisset, inter superstitem e coniugibus& fistum,rationem decimarum, non inter virum & uxorem cessare praecepissent. Proinde constitutionis verba,si non j Cialiter exprimunt,certe hoc ingeniosis indicant, ob liberos matrimonio susceptos, coniuges solidum veteri iure cepisse: sicut ante illos C sares Constantinus Magnus edictum Clau- dij renouans,nauicularijs concesserat, ut vacantes a lege Iulia & Papia,Otiam nullis interuenientibus liberis,& viri ex testamento uxorum solidum caperent, Zc ad uxores eorum integra voluntas Perueniret. Itaque ut iam Vlpiani mens aperiatur , peruenere parcntes ob Ius liberorum ad capacitatis
priuilegium, & liberam tostamenti factionem, sicut ipse ille loquitur, qua alicri cx alterius testamento solidum & int grum capere licuit,nec ut illicite relictum,superstes parens liberorum,sicut orbus,quod testamento meruisset, amisit. Ius autem hic liberorum in utroque parente simile fuit & idem, vel ob liberos superstites,vel ob amissos. De illis unicus filius communis unicaue filia superuiuens morienti ex parentibus , fecit alterum ex defuncti testamento solidum capere posse,qui non niti bonorum partem decimam sine iure liberorum matrimonij nomine percepisset,fisco caeterum in quo plus decima relictum fuisset,vindicante. Ius vero quod unu
29쪽
cus importauit,a pluribus quin auctum fuerit, nulla dubitatio est. Amplius tamen quiddam accepi,ubi scemina e coiugibus uperauit, quae licet orba tempore mortis mariti fuisset, si ab eo tempore intra dccem menses filium filiamve peperistet, ius solidi capiendi habuit. De liberis amissis item unicus profluit,si impubes filius aut filia intra ter senos menses a contra- isto matrimonio decessit,uel si pubes filius natus annos X I v. vcl filia x ii. obierit. Quo iure si filius unicus, unicaue filia, pubes, impubesue, parcnti vivo selatium capacitatis attulit, multo magis idem ius ob duos tresue liberos antiqui parcntes usurpassent: at ex duobus fili js quemq: triennio vixiste v lucrunt, etiamsi nouem dies cuiusque liberorum trium suste cerinciFuerunt haec quidem rccepti iuris: sed disturcntiae di-
uersitatisq; ratio nos,vi vclcra pleraquc,fugit. An non quius
Vci lex Iulia vel eius interpretes, analogiam secuti fuissentὶ Si intra annum sexq: menses post celebratas nuptias filium unicum decessisse oportuit, profuturum alteri cX parcntibus, al- teri successuro, nonne conquicuit ratio, quae patres foecum
dos vcl matres prolis eras praemijs assciebat,in duobus susce piis liberis, quorum quis'; nono mense dcccssistet 3 Quid c go causae fuit, quod triennio quemq; cx duobus natis stipe
stilcm oportuit Z E tenebris tantis, ait Lucretius, clarum c tollere lumen quis iam poterit, nescio. Multa sine dubio antiquit u danda sunt,cuius reliquias venci antur ii rarsidium- s. Itaquc ius liberorum Datiuum parcinibus ad solidi capacitatem prosuit: item & ad cius LMmplum, Impetrati uultu
sed insta de postcriore. Prius in hac specie fere explicatum
cst, quod tandem non neccsarium Honor.& Theod. AA . cxistimauerunt,cum rcccpto coelibatu,nemine ad liberorum studium coacto,ab orbis nuptiarum infelicitate,natos requirere iniquum cernerent, quos coeli bibus remisiliciat. Vnde . dJ., d, in ,habct Corum constitutio', Tantum t turpon o maritus testacta. l. det I si inuicem Arria Pant, quantum siporalitiae amore ae rite non exinde fiscus vcrendus suit, cui qualiacunqued a l. .lia de matrimonij iura Praeponi sanctius habucrunt' Imperatores. d es hae Illi tamen Caesares, qui rationem decimarum nominatim sustulcrunt,no primi fisco parentes orbos praepositierunt: Constantinus cnim iunior cum iratribus anto multo annos ad
30쪽
populum urb. Const. ita edixerant Nec ero quisquam orbus e L C. de beatur, C proposita huic nomini Eamna non noceant. iam Us p c t rem in circa inis exsitimamus, earum; ceruicisus ιπο- sta iuris imperia elut quidam fugasoluimus omisiue omnibus. Quibus ex verbis non eXaudias coercitΟS orbos notis, iquas priores illi Caesares, Censorum usurpata potestate, infligebant,& cxcinplorum plena sunt omnia,sed duntaxat damna propossita,ne orbis nocerent, cautu edicto: non quod ante illud tempus diminutionem patrimoni j, quae damnum cst , orbitas afferret, sed cum praemijs coniugi j maritus vel f du
or gaudere prohiberentur, qui Omnium bonorum Communicationem & societatem contraxerant nuptias celebrantes, S nil litomagis si liberos non habuissent, plus decima edeficientis supremis non capiebant, auersione comodi quod restatoris voto meruissent damnum pati dicebantur. Sic quoq; nomen poenae in rubrica De infirmandis poenis coelibatus & orbitatis,supcrius cxpositi,ut CX Vlpiano fi Video ma- g i. ς. quid iltrem puniri, quae filii haereditatem capere prohibettir,mianis nihil ei de suo'decrescat aut diminuatur. Strictius tanted
Modestinue de eadem de libertis filii defuncti ait, eae M rex.
Zam damnvmpatiunt' sui am iero puniuntur. Sed quam uis diueis e pulliri verbo utantur autorcs, damnum patitur mulier,qus legibus acquirere vetatur,& ita in cdicto reposita damna interpretor. Quod vero se orbitatis iuga sic minis
imposita soluisse edicto vitiri voluerunt ΑΑΑ. fratres, ideo scriptum fuit, quod ubi leges exigercnt liberos, mulieribus
parturiendi pariendiq; conceptos onus crat, cum urti arite liberorum institutionem non aeque laborem impenderoit: adeo, ne a viris in cas collata pudicitiae praemia ' sine libe- i lit. de' Finis. ris Caperent, dura erant legum imperia, quod fortunae casus P qist C Tia 'orbis non ostent imputandi,ut latius alibi demonstrabo. SanEleges, quarum dura imperia tollere se Caesares aiunt, putem μ' . fuisse varia capita Papiae legis.' sta enim orbas corum, quae in - . I . l. testamentis relinquerentur, semisse multabat, cum deforme ducerent liberos non habere, ut quidam' retulerunt. Ex' his
ius vitici fili j in decimis di selidi capacitate planum siccisie mihi videor: obiterq: de iure duorum 6c trium per accessio- hem attigi, quod repetitiis tractationis admodum dissicilis& A . inuol