장음표시 사용
51쪽
32 EXERCIT. HII TOR. DE FABULOSActoribus carminum fabularumque fingitur quando vIRGILI Vs y dicit: ., hunc vehit immanis Tritonycaerula concha exterrens freta: cui laterum tenus himi
frons hominum praefert, in pristim desinit
item Nereides, maris nymphae. quapropter putant nonnulli, ARIAs quippe, TREMELLIVS, per Dagonem signincari Tritonem; alii Vero quum Iriton minoris fuerit glori meam ingressi sunt sententiam, quod commentitius S: fictus Deus Dagon idem sit, ac Neptunus, praeses ille maris, cui sententiae sese addi-Σerunt sTUCKIus & KIPPINGIV s. 3 pHi Lo Biblius apud Evs EB IV Μ lib. I. Praep. evang. cap. 7. GYRALDUs histor. deor. hi tagm. II. p. Io9. DRUSI Us quaest. Ebr. lib. I. quaest. 82. DICRINsON delph. Phoen. Cap. 7. derivant nomen Dagonis ab Ebraeorum voce iam frumentum quali fuerit praeses, Deus frumenti , ut apud latinos Saturnus, quem fabulosia aetas credidit,praesidere agriculturae, horritis. sed pu Eip PER Usdub. e Xat. Cent. II. loc. 67. p. 363. nominis Dagon originem avoce an pisiis veriorem esse putat, quoniam constet, quod Philistaei fuerint maris accolae, piscatus, adeoque numinum maris cultores, etiam antiquissimi scriptores testentur, Syrophoenices & Philistinos piscibus praestitisse
T Z I U s not. ad Go OowIN. Μos & Aaron. lib. IV. cap. q. p. 376. existimat, quod Phoeni cos in uno idolo Deum suum ti maris & terrae Venerati sint, quoniam ex utraque parte ipsis
52쪽
fuerint diuitiae . prout maiores nostri Crodum situm Deum coluerint: qua coniectura vox Dagon respiciat cum terram ac frumenta, rem mare ac pisces, & lignificet Saturnum & Hen rem, quae ex mari nata sit, aut opem, quae mul ros Deos maris genuerit marito Saturno.
g. XXIII. Plurium es pinio, quod De ceto siue Adergatis Venus sit Syrorum, quippe quae apud fabularum auctores in piscem mutata fingitur, quamuis ipsa fabula miris modis turbata ad nos peruenerit. etenim ΜRNI-L1vs dicit, immersam fuisse lacui Babylonico:
scilicet in piscem sese C therea nauavit quum Babloniacas submersa profugit in
anguipedem alatis humeris Tapbona feremtem
inseruitque suos siquammosis piscibus ignes.
VIDI vs tradit, Venerem insiluisse in Eu- hratem & aquam illam, in quam insiluerit, alaestinam vocat, ut adeo non sit dubium, lacum Ρalaestinum aut Palaestinae proximum cum: Euphrate aut aquis Babylonicis confusiam esse. quae Venus quum quoque intelligenda sit per Dagonem, quae sententia est sCALIGERI 3 sERARII fANC TH sEL DENI quaestio oritur: quo pacto Dagon & Venus intuitu generis possint conciliari, quum ille Deus virilis, haec vero dea feminei generis fuerit 3 ea de caussa momentum illud ex anti-ruitatum historiis attingunt, quod vetereseos , mares simul feminasque,
53쪽
3ε EXERCIT. HISTOR. DE FABULOSA
hoc est, qui soli ad rerum generationem Conferrent hoc, quod in hominibus & ceteris animantibus mas & semina, coluerint, adeo ut hac opinione Venus sit Deus & dea. sic enim Saturno respondeant Rhea, mater Deum, Idaea mater, Latia: Ioui Iuno, Diana Pallas, Aribusue Minerua : Vulcano Maia & Proserpinae Marti Venus, Mola &Nerie; etiam in nummis non modo Liber Bacchus sit, sed & Libera, nec modo Venus Dea, sed Deus quoque Venusque mascula: sicque sit Luna dea &Deus
Lunus, de quo argumento plures auctores collegit FABRICI Vs . alii autem contendunt,
quod Derceto plane diuersa sit a Dagone & ex simiΗ utriusque figura potius adpareat, huiusmodi idolorum species, quae partim hominem , partim piscem referrent, apud Phoenices non fuisse inusitatas. sunt quoque, qui adfirmant, quod Derceto sit Iuno, qua de re adhuci
conferri possunt DIE TRICUS R LEVSDE-
in XXIIII. Quamuis sit dissicile, hanc fa-
hulosam controuersiam componere, nec insti- .
tuti nostri ratio permittat, de ista copiose dis
serere; paucis tamen dicamus, qui ci ea de re. venerit in mentem nostram. constat quipPe, quod deorum dearumque nomina ab antiquis 1criptoribus saepe confundantur ac pertur hentur , adeo ut sicut Iupiter, Saturnus, Titan
sit unus idemque deus & significet solem ; ita. quoque riuus, Iuno, Dagon, ois, Lucina, Diu
na , Derceto, Atergatis communis sit Venus seu dea, notetque lunam. namque Derceto
54쪽
dicitur quoque Marte, qua voce profani anctores utuntur, nec dubium est . quire Marte eadem sit ac Maroth seu Morere, cuius mentio fit in sacris scripturis, A verum plerique
eruditorum in eo conueniunt, Astarten 1eu Astaroth esse lunam, cuius rei preteter alios testis est L v cIA N V s ta δὲ καὶ αλλο ἱρον ν φοινίκη μέγα, το Σιδωνιοι ἔχουσι. ως μὰν αυτοι λέγουσιν, As αρτης ἐκ ΑΨαρτην δ' ἐγω Εὐω Σεληναίην
ἔμμεναι, es s aliuae templum in Phoenicia, quod Sidonii tenent, Auartae ut ibi quidem dicunte arten autem Lunam esse puto. idem confir
λ-ν ἶνα Θέλοντες, hanC Afri Vraniam vocant, Phoenices Astroarcheu, Iuniam esse a mantes; sed tamen in eo auctor hic a veritate discedin
xod apud Afros lunam adpellatam fuisse
Paniam existimet, quum isti nomen quoque Marte usurpaverint, si AvGVsTINI au ctoritas mereatur fidem; prout & perperam dicit pro Astarte A 'α σων, nomen Phoenicium mutans in graecum. de cultu autem, quo etiam orientis gentes prosecutae sunt lunam,
testatur HERODOTvs F. - de origine vocis Maroth diuerse sunt auctorum sententiae, quas collegit nuDDEvs hiis 11Or. Eccles V. T. tom. I. p. 93 a. qui &de ipsa re disserit solidet confer vos si v M de ido
55쪽
36 ΕYERCIT. HISTO R. DE FABULOSA C A L M E T differt. de Philistinis eorumque diis Dagone, Beelsebub, Astaroth, Marna &Baal Berith, inserta commentario ipsius ad lis bros regum PariS I7II. .
g. XXV. Sic Derceto, quae mater fingitur Semiramidis. Venus fuit. sub cuius specie coluerunt lunam, quapropter etiam dicta est Asarte, quippe quae fabulosam ipsius originem satis superque significant. nec est, quod rei huius nos iubeat admiratio. etenim . Ut Originis crederetur summa antiquitas nobilitasque, Veteres, inprimis poetae pro fingendi libidine genus familiarum interdum a diis aut heroibus, ac praecipue a Venere deduXerunt, cuius rei exemplum est Aeneas , qui traditur Veneris & Ancnisae filius, hinc & de Caesare dicit u E L L EI v s Caesar nobilis a Iuliorum genitus familia quod inter omnes antiquis mos constabat, ab Anchise s Venere deducens genus. sic Alexander magnus sibi videbatut Obscurus, nisi abdicato mortali patre Philippo Amyntae filio, ab Ione genitus crederetur, addita insolentiae fabula, draconem ' in cubuli matris visum, quem Iupiter induerit, uti pLv- TARCHvs IvsΥINus 3 aliique reserunt. idem de P. Scipionis quoque matre memoriae traditum est, auctore A. G E L L I o ' &de Atia, Augusti matre apud suETONIVM haec legimus : in Asclepiadis Mendetis Θεολογουμ ένων libris lego, Atiam quum adsolenne Apollinis scrum media nocte venisset ,posta in te is lectica, dum cetera matrona cormirent, obdormisse ; Draconem repente irrepse se ad eam, paulisque post egressum: idamque expergefa-
56쪽
satim in corpore eius exstitiise maculam, velut depicti draconis: nec potuisse unquam eximie adeo ut mox publicis balneis perpetuo abstinuerit: Augustum natum mense decimo/ob hoc Apiarinis Usium existimatum. tanta fuit fingendi licentia, tanta ambitio mortales ad diuinitatis studium duxit & tam creduli homines esse coeperunt, ut huiusmodi commentitiis rebus Mem suam ad n Xerint..' Serpens enim plurium deorum signum erat propter animalis huius felicitatem, vigilan intiam, salutem, potentiam, singulari autem di proprio modo Aesculapii ,Apollinis filii. crediderunt quidam, quod ab aeneo surpente, salutis caussa insolitudine execto manauerit ad gentes , unde serpentem Aesculapio suo
g. XXVI. Equidem sententiae huic, quod
Derceto sit Venus ,. quaeve significet lunam, varia obiici possunt. namque primum. D LΟ-Do Rus deam, quae Derceto vocata est, plane distinguat a Venere, cuius motu quippe ac impulsu dea haec amore erga iuuenem quemdam fuerit accensa; de inde autemipsisforma, quae deae huic affingatur, cum lana nequR- quam nueniat, quin etiam, quum superiori parte prae se tulerit figuram hominis, inferiori piscis respiciat mare deumque quemdam marinum. at vero si haec penitus inlpiciamus, le-miora sane sunt ,.quam vinos de iam proposita sententia dimoueant. ita est, quod DIODO-nus deam Syriam aut ex nostra sententia V
nerem a Venere distinguat, nec sine grauiori
57쪽
causa pro gentilium religione, quoniam Plures erant Veneres, de quibus cic ERO loquitur : Venus prima coelo s die nata: cuius Hido Zelubrum videmus : altera spuma prOcreata ; ex qua)Mercurio Cupidinem secundum natum accepimus: tertia Iove nata B Dio-πa , quae nupsit Vulcano; sed ex ea, s Marte natus Anteros dicitur: quarta Sirria Tyro quae concepta, qtiae Asarte vocatur, quam Adoniri
nupsisseproditum est. quod autem Veneri duplicem formam commentitiam adiunxerint, partim piscis, partim hominis, quae nihil Omi- Mus denotet lunam, huius rei occasio fuit fabula illa, quod Venus mutata sit in piscem, cuiusmodi fabulas veteres inter se confuderunt Perturbaruntque, ita ut altera nata sit ex ata
g. XXVII. Sed satis diximus de fabulosa Se
miramidis origine. nec maior fides crit in educatione ipsius, quod a columbis Prima ac- Ceperit nutrimenta. produnt cum sacrae tum profanae litterae exempla eorum, qui ab animalibus, quae intelligendi vi carent, nutriti Mab interitu per prouidam ipsorum curam sint Conseruati . namque eX Oraculis diuinis cognoscimus , quod singulari summi numinis prouidentia Corui ' in extrema annonae caritate prolietae Eliae carnem panemque adtulerint ipsumque adeo ad torrentem Crito aluerint benigne. inprimis autem plurima e empla de apud paganos scriptores
reperimus. sic apud Ius ΤIN vM 3 legimus, Cyrum a cane, Habidem a cerua, Hieronem
58쪽
ptuni & Tyrus filiam ab equa, Alopes Priamique filium ab ursa, & Aegisthum Thyestae &
Pelopiae filium a capra; apud DIONYSIUM FLORVM 3 IusTINUM ' Romulum & Remum a lupa educatos fuisse atque enutritos, Ut de aliis taceamus exemplis.' dicuntur quae vox his punctis voca Iibus munita semper signfficat comos Gen VIII. V. 7. Leu. XI. v. IS. Dcut XIIII. v. I . ΡΩΙ. CXLVII. v. 9. Prou. XXX.lv. II. Cantic. V. v. 13. ELXXXIIII. v. n. Iob. XXXVIII. v. T. hine&LXX interpr. habent κορακιε Candem
que interpretationem adprobant R. DAVID KIΜCHI, R. LEUI ben GE Rso M, R. ABA δἰ EA NE L quae & cum integra oratione COntexta, miraculiqUe eYcellentia maxime conis uenit. sunt quh per intelligunt mereatores; item incolas a loco vel petra
Oreb Orebim seu Oresim adpellatos, prout H E R M. Van der HARD Tri corvis Eliae existimat, incolas huius urbis aluisse Eliam; sed nunquam urbis Oreb aut in Oreb sitae, verum rupis, cui nomen fuit Oreb, mentio fit fuissent homines, qui cibum praebuerunt Eliae, cur iidem non & potum suppeditarunt pnec intelligi possunt Arabes, qui ab hebraeis dicuntur Arsm 2. Chron. XXI. V. I6. non eaeror Oresim. C L E RI C V s in h. 1. Pro
eliuior est in eam sententiam, qUa coruos fuisse negatur, quapropter BD CHARTI aris gumenta tom. II. lib. II. cap.I3. hieroz. quibus
I lib. XII. cap. 4a. tiari histor. 2 antis roman. kb. I. 3 lib. Leap. I. 4 ob. XLIII. cap. 4.
59쪽
4o EXERCIT. HI TOR. DE FABUL s Ainterpretatio de corvis munitur destruere, ope adnititur. i
g. XXVIII. De auctoritate horum exemplorum disputatur in utramque partem & quidem quod ad illa attinet, quae a scriptori DuSpaganis sunt tradita, quoniam historiae de Et iaquisque fidem habet, qui partim diuinam excellentiam atque auctoritatem sacri codicis tuetur, partim Vestam ac genuinam interpretandi rationem sequitur. sunt itaque, qui durius esse censent, omnia huiusmodi exempla reddere suspecta, aut ad nugas referre fabularum, ita ut qui huius sit opinionis, maximam vim dignitati ac fidei historicae inferat, praesertim quum & recentioris aeui auctores Promia dant testimonia, quod a feris homines sint nutriti. summi enim numinis prouidentia sit maxime larga ,& prout totum hoc, quod videmus & quidquid non videmus effecerit, ita rector quoque si & custos huius uniuersi omniaque sustineat vi sua, speciatim autem
Ier incredibilem benignitatem consulat rebusumanis, hancque prouidentiam per miracula confirmet nec solum inter illos, qui voluntati ipsius morem gerunt, sed& inter nationes a veris sacris maxime alienas, confer FLEEΥ-ψoOD in cuius curae diuinae erga gentes, eiusque per miracula manifestae ac testatae factae documenta adseruntur praeter exempla de ιοτρόφοις, mutatio illa, quae in filio Croesi subito accidit apud A. GELLIVM VAL RIUM MAXIMUM 3 soLINvM ' prodigium illud, quod Xerxi inter coenam euenerit, quum consilium Lacedaemonios bello op-
60쪽
primendi animo concepisset, auctore VALERIO MAXIMO; δ item quod caput arserit Servio Tullio dormienti multorum in conspeetia, haecque flamma visu eventuque mirabilis futuram regiae maiestatis dignitatem, ad
ruam Servius Tullius posthoc peruenit, Prae-ixerit, cuius historiae testes habemus LI
& CICERO dicit: caput a sisse Servio Tullio dormienti, quae historia non prodidit ' nec non
somnia, quibus summum tenentibus imperium fata futura praedicti sint, cuiusmodi plu
ra VALERI VS, CICERO aliique commemorant. at vero alii nec auctoritatem nec fidem
eXemplis ac paganorum testimoniis de τροφοις adiungunt, eaque, digna esse pronuntiant , quae pari censu cum commentitiis rebus
g. X X VIIII. Neutiquam negamus, quod Deus quoque per indulgentiam suam & pro
uidentiam rebus paganorum consuluerit, sed num exempla ista de ιοτροφοις veritate historica ita sint munita, ut vi sua hancce rem Corroborare ac confirmare possint, id adhuc dubium nobis videtur. etenim obseruamus exempla, quae aperte sapiunt fabulas, quando Iouem & Aesculapium per capram educatos
fuisse legimus; & quamuis alia quandam Veritatis speciem prae se ferant, facile tamen, si omnia perspiciamus penitus, veri ra deprehendere possumus, quae pro perdita fingendi
licentia mutata fuerunt in commentitia. sic Cyrus per canem nutritus ac seruatus dicitur, cuius fabulae autem ea fuit occasio, quod uxor