Io. Gottl. Heineccii ... Elementa iuris naturae et gentium, commoda auditoribus methodo adornata

11쪽

Qt Plendidissimum nomen TVVM in inonte Ubedi, qui

de empiterna in ac immutabili iustitia agit, fulgeat, simulque exset hoc de uoti . lmigratisimique animi, quo

POTENTISSIMO PATRI

ymo me aeternum deuinctum

fateor, monimentum. Cete-

rum a summo, quod omnia

moderatur , Numine castis quotidie preci S contendam,

12쪽

jt REGI, patriisque et auiis regnis et prouinciis, TE Ieruet incolumem, et Eque ita idolescere iubeat, ut ver D

P LNERIS HUMANI

DELICIUM, et quemai nodum TU adhuc pietatis,

virtutis, iusitiarque regiam

x PO TENTISSIMI PATRIS uniuersa vita petis; ta posteri ea em aliquando x TUIS actioni S, tam

quam

13쪽

quam perfectissimo quodam

exemplo, tanti Halae Mag-deburgicae, Idib. Octobr.

MDCCXXXVIL

14쪽

CANDIDO LECTORI

S. P. D.

Ut adhuc in iurisprudentia ciuili,

cum Romana, tum patria, illustranda non perfunctoriam operam Collocasse mihi videor: iam persuade- mihi passus 1 una, CANDIDE LECTOR, Ut etiams NATHRAE ET GENTIVM breui libello com-ccherer, et enchiridion illud in usum eo- m. qui institutione mea utuntur, typis e piptum, publicarem. Et rem sui fortassis oriculi secerunt amici, qui me consilio atque ictoritate sua ad concinnandum hunc libel-m impulerunt. Quod enim ad me attinet, i iam pridem occallua, ut non magnopere re-rmidem aliorum de me iudicia, sed, sincerae ne de communibus studiis merendi volunta: mihi satis Conscius, hac ipsit conscientia mezile consoler. Sive enim opuscula mea inrorum honorum, et rerum huiusmodi intelli-ntium, manus incidant: non est prosecto. iod verear, ne hoC consilium meum damnent: te obtrectatores ea oculis lustrare non dubi-nt: eorum iudicia ego non maioris DCio, iam hominum, a lacu et furno redeuntium,

libuS non possunt non omnia, quae suis ipsi

15쪽

impuris manibus contrectant, sordere. Quare, millis his, ad id venio, quod magis ad rem pertinere arbitror, id est, ad consilium meum, institutique rationem, quibus perspectis, quid ego praestiterim, quemque fructum tu ex hoc libello capere possis, satis intelliges. Nul

la est philosophiae practicae disciplina, quae

vel rerum argumentorumque pondere, vel viblitatis ubertate, cum hac iurisprudentia n turali ulla ex parte sit Comparanda, quippe cuius tanta est dignitas, tantusque in vita humana usus, UthS, qui, illa neglecta, solis r rum abstractarum m naturalium speculationuhus ingonii aciem intendunt, iure merito o

clames illa Helenae apud Euripidem in Hel.

Nam turpe id esset, quum scias hominum se

Deum

2uod es, eritque, iusta te haud c noscere. Sane ii, qui ad iurisprudentiae ciuilis intelligentiam cogitationes suaS aC studia Conserunt, ii magnopere falluntur, si se operae pretium, sine hac praestantissima scientia, sperant facturos. Nam si is demum ad veram ac solidam doctrinam rerumque scientiam peruenisse dicendus est, qui, quas perspectaS habet, veritates, eX fonte, non ex impurioribus lacunis, hausit: iurisprudentiae protecto nostrae non alius

16쪽

PRAEFATI P. IIIllius sons, aliaque scaturigo est, quam ius illud

minaeuum, quod non didicimus, accepi-nuS, legimus, verum e natura ipsa arripui-nuS, hausimus, expressimus, ad quod non locii, sed facti, non instituti, sed imbuti su-nus , ut si quis maXimam iurisprudentiae Ronanae partem ius naturale, factis hominum ad-3licatum, dixerit, is me non admodum hab, urus sit dissentientem. Vidit id incompar bilis philosophus, Epictetuso qui apud Am ianum Dig Epict. IIII, 3. eos, qui sapientiae ludent, ad sempitemam illam legem diuinam, tamquam ad limpidissimum sontem, non ad

solos legum ciuilium riuulOS, VocanS: Ουτοι,

de, a Deo,) ad nos missae leges, haec praeceptae horum interpretem fieri oportet, his obedientem rnon Masurii, aut Cristi legibus. Et Tullius noster de legibus II, . ubi ex instituto de legum iustitiaeque origine disserit: Hanc, inquit, v deo sapientissimorum fuisse sententiam, legem neque

hominum ingeniis excogitatam, nec scitum esse es, quod populorum, sed aeternum quiddam, quodvnia versum mundum regeret imperandi prohibendique sapientia. Ita principem legem illam et vltimam, mentem esse dicebant, omnia ratione aut cogentis aut vetantis Dei e ex qua illa lex, quam dii hum no generi dederunt, recte es laudata, es enim ratio

17쪽

mensque sapientis, ad iubendum et ad deterrendum idonea. Addit, sibi a paruis ediscendum filisse illud: siN ivs VOCAT, id est, corpus illud XII. Jabularum: et haec, aliaqUe iusta ac ve- tita populorum, Vim aliquam habere ad recte facta vocandi, et a prauis auocandi: quae vis non modo senior sit, quam aetas populorum et ciuitatum, sed et aequalis illius coelum atque terras tuentis et regentis Dei. Quod ubi pras claris exemplis demonstrauit, inde porro Colligit, esse aliquam nationem, profectam a rerum natura, et ad recte faciendum impellentem, et a deligio avocantem, quae non tunc

denique incipiat lex esse, quum scripta sit, sed tunc, quum orta sit: ortam autem esse simul cum mente diuina. Eam demum esse iustorum iniustorumque distinctionem: ad illam antiquissimam et principem naturam leges hominum dirigendas esse, quae supplicio in probos adficiant, defendant ac tueantur honos. Haec illo loco Cicero, qui et alibi de ossiciis III, i7. hunc locum tractat, et, ubi di crimen iuris gentium et ciuilis ostendit, pri ris principia paene eX hominum memoria eu misse, ac proinde iurisprudentiam Roman rum fere totam oblatauuisse , grauiter Coi queritur. Ita enim intelligenda sunt verba ubri 'prudentissimi sequentia: God civile, nouidem continuogentium: quod autem gentium, idem ciatilis esse debet. Sed nos veri iuris, germanaeque iustitiae, solidam em essemque erilem vulgam tenemus: umbra

18쪽

V imaginibus utimur. Eas i in mina equeremuri

untur enim ex optimis naturae et veritatis exemplic

auid vero aliud hic docet Cicero, quam quod ros non satis umquam doceri polle, itemtidemnonemuS, praeclaram esse Romanorum iuri Irudentiam, et ex Optimis naturae ipsiusquenterioris philosophiae praeceptis expressam .ed inanem eam tamen UInbram, ac vita veluti 'estitutam imaginem futuram, nisii. accedant

eri iuris germanaeque iustitiae principia, quae, auia sola ab ipso Deo immortali diuinaque r rione proficiscuntur, nullius hominis imperioustragioque populi tolli atque abrogari pos- unt 3 Haec vero sit Coniungantur cum ciuili iu a, quam iurisconsulti perpoliunt, sapientiar tunc demum illud nescio quid praeclarum et lingulare solet exstitere, Accedit, quod, si

gel maxime ita comparata esset iurisprudentia Romana, nullo ut alio praesidio indigeret, to- aque ex decemvirorum tabulis, aliisque legubus ciuilibus, tamquam ex uberrimo sonte, Dromanaret: ea tamen nihil auctoritatis habitura sit in definiendis integrarum gentium litibus et controuersiis, quippe quae inter se non alio iure, quam quod ipsa natura inter omnes homines peraeque constituit, regum tur, iure, inquam, illo uniuersali, quod in

Gederibus, pactionibus, conditionibus populorum, exterorum regum, in uniuerso denique belli imre et pacis versatur, quodque Cn. Pompeium et, ruum requiesceret, litteras, et, quum rem gereret, b rem

19쪽

VI PRAEFATIO.

rem ipsam docui Fe, gloriatur Cicero pro L. Comnelio Balbo Cap. VI. Quare in quantum integrae gentes et reSpublicae prae priuatis quibusdam

hominibus eminent: tanto iuS naturae et gentium est iure ciuili, quod inter priuatoS tantum ciues viget, eXCellentius, ut de eo vere

dici possit, quod, comparatis inter se Graecorum Romanorumque linguis, dixit Tullius pro

Archia poeta Cap. X. ius illud naturale ac gemtium apud omnes gentes vigere; civile suis hus, exiguis sane, contineri. Qui iam vulgo glossatorum nomine veniunt, homines, diligentes illi quidem, nec iuris ciuilis imperiti, at saeculi vitio barbari, non aliunde decidi Oportere, existimabant, illas regum gentiumque Controuersias, quam ex difficia illa iuris Ivitinianes collectione, qua comprehensas leges siquis recte imbibisset, eum, tamquam eX tripode, de belli pacisque iuribus oracula illico fundere posse, iactabant. Et sane id tam facile. faciebant, quam pirum vulpes Comest. Quoties enim quaestio incidebat de iure Imperatoris augustissimi in Universum orbem, per quem olim Romani arma victricia circumtul rant: sedes huius doctrinae erat in LEGE VIIII.

DIG. DE LEGE RHOD. DE IACTU, in qua, tam

quam gemma quaedam, fulgent verba illa At

tonini Imperatoris: gγω μεν τὼ κοσμου κυφος, ο δὸνηώς-θαλασσης. Ego quidem mundi dominus

lex autem maris. Si de iure belli disceptandum esset, faeciales suos ablegabant ad titulos DLL . gesto-

20쪽

estorum de captiuis et postliminio, et redemis ab hostibus, de re militari, de castrensi pe-ulio, de veteranis de testamento militis, detonorum possessione ex testamento militis, etia primis ad titulos insignes Codicis Iustinia-ici, qui militare possimi, vel non possimi, et te 1 eruis, ad militiam vel dignitatem adspiantibus, et ut nemo duplici militia, vel digni-ate et militia simul viatur, negotiatores nenilitent, de re militari, de castrensi peculio nilitum et praefectianorum, de erogationenilitaris annonae, de eXCOctione et transi ione militarium annonorum, de militari ve-

te, demetatis et epidemeticis, desalgaminimilesque alios quam plurimos , in quibus,mnibus tantos iurium belli et pacis thesauroseconditos esse, adseuerabant, ut copia ipsanopes redditura sit omne , qui illis occupandis mimum velint adpellere. Quid si de foed ibusέ pactionibus ac sponsionibus liberarum tentium estet respondendum Z Quid vero pauasi non in pandectis aeque, ae codice seu terent verbosissimi tituli de pactis, de trans, itionibus, de verborum obligationibus, deluobus reis, de contrahendis stipulationibus, et similes: quos quisquis, multis vigiliis excus.

Os, succum et sanguinem Conuerterit, eum

ilhil existimabant ignorare, nimisque stupilum esse querebantur illum, qui in ista rerum 3raestantissimarum farragine vel decisionem, et argumentum legis, quod vocant, non ib- h a lico