장음표시 사용
4쪽
UPUSCULA QUAEDAM, PAR ΤIM ANTEHAC
nunquam in lucem edita, partim nuper ope doctissimorum virorum emendata de castigata.
Cum In tribus, tum locorum Sacrae Scriptura explicatorum, tum rerum m verborum, amplissimis. Omnium Catalogum siue ordinem, pagina post epistolam proxima docebit.
Apud Michaelem SoNNivM, via Iacobaea, Lbscuto Basiliensi. M. D. L X X X.
6쪽
Renatus Laurentius vela Barre, S. VANTu M iis debeatur D. a Sancto Andrea, qui vetustatis nouitate, nouis aut horitatem,obsoletis nitore, obscuris lucem s& ut totam Pliniana periodum usurpem fastiditis dare gratiam, dubiis fidem, omnibus
Vero natura &naturae suae omnia indefesso studio nituntur, verbis consequi dissicillimum semper no modo iudicabam: imo cogitatione complecti vix arbitra: retur reprehensionem doctorum atque prudentium Marcus Tullius, quo tanquam parente gloriatur Latina eloquentia,quinto Tusculanarum quaestionum, inter praecipua felicitatis deputauit , praeque caeteris illum diem obseruandum censet augustius, in quo dudum ignoratum a Syracusanis, cum esse omnino negarent,septum undique&vestitum vepribus & dumetis Archimedis sepulchrum detexit: tenebat enim quosdam senariolos, quos in eius monum elo inscriptos acceperat: qui declarabant in summo sepulchro spheram elle positam cum cylindro. Ita nobilissima Graeciae ciuitas, quondam vero etiam doctissima, sui ciuis unius acutissimi monumentum ignorasset, nisi ab homine Arpinate didicisset. Ignorasset etiam optimi Vatis,& cui alias Gr caelinguet emendandae aut horitas fuerat concredita, carmen diuinae odisseas de Iliadost nisi Lycurgus Lacede monis ex Ioma in Grςciam importasset, & nisi postmodudiscerptum Pisistratus collegisset, atque ita distinxisset, quemadmodum hoc tempore legitur adhibito metatore Aristarcho. His inquam quid debeatur assirmauit adhuc nemo, nec fortassis usquam post ea assirmabit:
quandiu fuerint qui inde aliqui proficient: vel ob hoc rursus quod tantis pro vigiliis, laboribus, sudoribus quibus illis castigationes constiterint
digna satis commendatio haberi ulla non possit, tantum abest ut meritis par possit referri. Habent siquidem reliquorum studia suas amoenitates, varios secessas, quibus lectionis taedium noua delectatione subleuant. At illi qui Herculano labore versantur in veterum monum elis pervestigandis & restitu edis: quid quaeso habere possimi quod studium recreet λ quid quod fastidium excutiat, nisi alterum fastidium Z itant si qua voluptas eos aliquando perfundat ex inuentis alicuius aut horis scriptis, subinde in iis
dem recognoscendis, sarciendisque, propter lacunas, corruptos locos,dimidiatas paginas, exesos characteres, plus enascitur moeroris quam fuerat ante perceptum ex inuentione delectati mis: ut nouerim ego aliquos qui thesauros eiusmodi a se repertos maluerunt de emendatione desperantes omnino supprimere, quam qualescunque aedere in lucem: mendacio ,
7쪽
rum nimirum quam sy llabarum ditiores. Itaque si ex hoc loco paulisper 'licet eua 'ari, praestitisset interdum eorum quaedain quae circumferuntur nunquam excussa, quam ita excudi ut lint errorum mendarumque veriusquam doctrinae seminari . Et certe quis modus esse poccst, dum omnia prope ex coiectura persequimur: quae certitudo,cum quid in mente alteri venire potuit, diuinatur Z Quis demum euadedi locus per syrtes & scopulos Apori , cum videamus in vadis, statiuis & naualibus principes viros haerere, impingere, altercari, in simpulo magnos ciere fluctus, committere de nugis magnas interdum tragoedias. de quod irritam omnium operam facit proficere nouis castigationibus quotidie nouas editiones: videamus insuper id genus occurrere reliqua, quae etsi fidem eleuant,nihilo tamen minus rei non minuunt disti cultatem. quominus multa lint doctis perferenda qui auctorum castigationi S editioni inuigilant, quoties de maximis &leuibus dubitandum , cogitandum , euoluendum si quiali j hanc eandem materi a tractauerint: quoties passim ex coniecta dis aliquando leuissimis multa mutanda, nonnulla reponenda. Q 1'd quantu habeat operet norunt hac aetate non pauci, sed tu imprimis vir ornatiss. 3 qui harum rerum exercitatissimus, non desinis maximo studiorum prouentu, rcique literariae accessione proferre de tua diuite bibliotheca bonos quotidie authores, prόque tuo in Rempub. grato animo perquirere
magnis sumptibus undique, si qui codices M. S. habeantur caligasti m mi. quibus impressi possent conferri: si qui ruisus restarent cu aliquo nu-ctii imprimendi. Et ita quidem, ut de te testatum iampridem doctorum
sermonibus audiuerim, nullum eorum qui tunc vivunt abiit verbo inuidiat existere qui Delicius&salubrius Chiromam manum admouerit rei librariae: & qui liberalius optime notς scriptorum quorum modo lectione studios fruuntur impressones iuuerit, auxerit, promouerit, atque tu ipse quem a D. Opt. Max. in haec calamitos a tempora ob id reseruatum dicere soleo, ne literae obsolescerent : neue decit et, qui honestissimas honestis de rebus Typographorum concertationes illustraret. Testantur illud iam pridem tot tantaque quot exierunt volumina cum aliqua tui praefatione nominis: testabitur etiam illud in praeciatiatum Rullini nunquaantea typis commissum opus, cuius cum exemplar Domino dela Bigne Praeceptori meo Theologo huius aetatis tam ob morum candorem quam ob singularem eius eruditionem meritissimo, petendum indicalles,ex reliquiis venerabilis Monasteri j Montis-Dei. factum eii ut inter ruinas eius deuotae domus diuina prouidentia si no integer ab annis vetustus codex, saltem quodammodo totus ab iniuria inueniretur effugisse Gnosticorum nostrorum iniurias: aduersus quas atque eiusmodi grassatorum excursiones, vindiciarum si quis sit modus,is est accersendus a Calcographia, quae sola inclinantibus seculis maximo Dei benefici ci ad studia iam nauseantes hominum animos recreauit iucunda facilitate, scriptis contulit gratiam sua pulchritudine,& simul immortalitatem. Quod utina Dei
inuentum superi Ora tempora nouissent, non utique tantam librorum de codicum
8쪽
eo dicum quot desiderantur perditi, iacturam bellicis Gotthorum incursionibus fecissemus. Non illa bibliotheca Pisistrati, Attali & Eumenis non illa Philadelphi, Ptolomet quς Augusto regnant e incendio assumpta est. Non illa Gordiani, quae plures habui t librorum quam quisquam alius
auri vel argenti thesauros, diues LX ii. millibus antiquissimorum volumimum. Non illa Pamphili martyris, unde Eusebius hausit suam historiam: non illa cetum & viginti millium librorum quae Bizatii sub Zenone Imp. grauis limo incendio periit: non illa rursus Mathiae regis Ungariae, quae Patrum nostrorum memoria crudeli Turcham imprestione Hispata est. Nec illa denique Vaticana Romanorum Potificum Hebraicis , Graecis, Latinis antiquissimis, nec non optimis quibusque aut boribus pariter ac recentioribus tum manu scriptis, tum publicatis instructis lima sub Clemente v ii. a militibus Germanis & Hispanis incensa, tot libros secum abstulisset. Extarent namque alibi pastim excussi codices maxima cum copia, non autem sicuti accidit, pauci isque ab imperitis notariis descripti mendosissime. Habuisset quaevis natio proprios scriptores, habuisset inquill nos: nec erat quod conquererentur viri antiquitatis amantissmi: aut cur peroptaremus omnes plagas orbis,scrutaturi, si quid blattae tegeret quod luci ac mundo foret exhibendum Non erat quod Reuerend. in Christo pater D. dAlbone, Lugdunensis Ecclesiae Princeps lustraret rumas peruetusti Monasteri j Barbatae insulae, ut commentarios Ruffini Aquileiensis in septuaginta quinque Dauidis psalmos requireret. Non erat quod nos similiter Montis Dei reliquias ad perpetuam memoriam typis tum demucommitteremus: quoniam habituri eramus omnia omnium aut horum
scripta , & praesertim nostri Ruilini quaecunque scripsit: videlicet, in Oseae propheta lib. 1 in Amos alterum: in Ioel unum: de sua fide ad Laurentium Episcopu lib. I. de Sacramentisi. Exhortationis ad Probam lib. i. Epistolarum ad diuersos lib. Σ. Iuxta triplicem diuinae scripturae sensum lib. i. quem rogante Paulino, Episcopo Nolano, scripsit ad eum latino sermone de benedictione Iudae Patriarchae. Deinde eodem Paulino eiu
gitante librum alterum ad eundem: in quo caeteras undecim Patriarcharum benedictiones triplici explanatione prosequutus est. Denique eodeauthore haberemus, praeter ea quae restant maximam partem Graecorum
bibliothecae Basili j Caesariensis, Cappadociae Episcopi, de Gregorii Na-
et tangeni, Clementis Romani Recognitionum libros: Eusebi j Caesariensi; palestinae Ecclesiasticam historiam, cui addidit decimum & undecimul ibrum X isti quoque,si non potificis Romani, saltem Pythagorici cuiussedam, ut contendit Hieronymus, sententias: Euagrij sententias: Paphiiij martyris aduersum Mathematicos. Iosephi etiam latinam fecit hi floriam, cuius exemplar asseruatur Mediolani, in aede S. Ambrosij. Longobardicis scriptum litteris: Origenis item non omnia, quia & Hieronymus transtulit quaeda quae suo prologo discernuntur. Exposuit idem Rus sinus Symbolum, quod inter opera Hieronymi tom. . Basiliensis aeditionis continetur. de quo Erasmus Praefat. in Cyprianum. Sed & obtrectatori opuscu
9쪽
lorum suorum respondit duobus voluminibus, arguens & conuincens, sicuti refert Gennadius, se Dei intuitu & ecclesiae utilitate, auxiliante Domino ingenita agitauisse illii vero aemulationis stimulo incitatu ad obloquium stilum vertisse. Eiusdem Rustini opusculum de deprauatione libroru, pr cipue Origenis, legitur ad calcem primae partis operu Origenis: iterum tomo 2. operu D. Hieronymi. Vertit quoque pro eodem Oi igene. Apologeticu Pamphili martyris, quod praefixim operibus Origenis inuenitur. AEdidit insuper suam Apologia, ubi contrarias sententias in libris Origeniso, eorum deprauationem natas ostedit. Praefatio eius in libros Origenis de Principiis, habcbatur vulgo in 3 tomo operu D. Hieron adiecta per Des Erasinu, ut facilius intelligeretur Apologiae D. Hieronymi. Plurima denique scripsit, sed multo plura transtulit. Fuit aut eis Rustinus Tharmus seu Thoranus professione monachus, dignitate Aquileiensis presbyter, Theodosio Imper. valde charus, pro quo apud B. Ambrosii intercessi, ut ingrediudi Mediolanesis templi fieret illi potelias, a quo an tea exclusus fuerat ob patrata caede septe miliu hominu Thcssalonicae, vi refert Niceph. li 12. hist. Eces. cap. o.& r. Fuit praeterea i ocius aliquandol studio tu & plane amatissimus D. Hieronymi : donec descriptis Origenis
exorta inter eos contentione, visus est Hieronymo nimius admirator, &prope assertor Origenis:&proinde ex illimatus eiusdem opinionis, quod paulo acrius suam de libris πτρι qui vidcbantur contra fidem conuersi aduersus D. Hieronymu defenderet. At si nemo in hodiernum usque diem inuentus est, qui libros eiusmodi Origenis propterea tollendos dixerit,nemo etia,ut opinor,reperieturqui ob id reiiciendu iudicet Russinu, quod censiuerit eos de retine dos: nisi se B. Augustino temerarius praeserat, qui tanti fecit nostru Russinu, ut ex eo in suos illepsalmotu comentarios quaplurima derivarit. Fuit enim Augustino antiquior anno redemptionis humanae cccc. Sed tantae apud D. Augustinuauthoritatis, ut ad D Aieronymii de illo scribat non sine pietatis ac cruditionis elogio, cumque cusuo,tum aduersario,olim verὀsbdali amicissimo mella scripturarii studiose lambuisse, utruque quide conatus in mutua beneuolentia reuocare, sed ita causam inimicitia rudis imulas,ut neutri culpa eatu affingat. Haec porro luculeti adeo scriptoris opera latuisse tadiu non miru debet iis esse, qui norunt ex Trit hemio plures libros ab ipso conscriptos quorum tam e maxima pars nunc primum prodiit in luce in sepultos adhuc pulveribus obliuionis desiderari. Sed ne qui squa hoc nostru studiu existimet ideo minus, quod quaedam ipsius opuscula auctoritati apostolicae suspecta a nonnullis reiiciantur: illud unum solummodo dixerim nihil illo canone omnino aduersus Russinu statui quod eius auctoritatem minuat, horumque libro- Disti a. rum lectionem impediat. Nam& Gelasius religiosum eum virum appel-LI lat, & non ullas ab eo scripturas explicatas fuisse tradit quod dictu Primas' m. Lugdune sis ad comentarios psalmorum retulitὶ& hoc se nomine suspecta quaedam habere, quod a D. Hieronymo scribatur delibero hominis arbitrio minus vere disputasse: sed ut omitti eam quam in dicedo, atque verb
10쪽
talem asserendo prae se tulit libertatem vir sanctissimus idόmque doctiss-nius Hieronymus, ad cuius calculum nos remittit Gelasius, nihil plane in his comentariis ta apertum est, quam quod pro libero hominis albitrio, pro bonis operibus,pro mysterio sanctiss.Trinitatis,&sacros inctae Eccle-set Eucharistic pro purgatorio, pro vera hominis iustitia, atque aliis huiusmodi permultis no semel, neque uno in loco docet. Neque vero cuiquam noua debet elle tametsi grauis ac molesta bonis omnibus semper stat) repetina illa voluntatis inter D. Hieronymum & Ruffinum , alienatio: tum quod ille reto ardens aceruditione uetus nihil in alienis libris non depuratum & ad amussim elaboratum ferre pinerat: llic vero sanctimonia, ac multorum praecipuorum Ecclesia: luminum exemplo communitus, in Origenianis libris siue legendis, siue in alienam linguam transferendis
audacter vel fabatur. Tum vero maxime quod ex quadam opinionum varietate, veluti ex D. Augustino comperimus, in nanc contentionem inciderint, in quam forte imprudens Rustinus. Siquidem Augustinus epiastola, quae eit x v. inter illas D. Hieronymi, multis verbis deplorans inter Russinum de Hieronymum tam graues amicos, doctos, celebres, senes&monachos tam amarulenta discordiam incidisse, non sine graui totius E
clesiae scandalo. ait, quod alias non nisi pio homini contigisse poterat, ut ex liticris Hieronymi perspexit, quantum sibi moderaretur,quantumque teneret aculeos indignationis, timore obriguisse se, doloreque contabuisse, quia vereretur ne idem pro se Rufinus faceret. Verum patrocinatur utrisque, quod non in dissimili genere inter se contenderint Paulus te
Barnabas, D etia Petrus N paulus Apostolis quo tu sententia nec sine dissidio exceperui inter se Augustinus & Hieronymus; qui pariter antea ob vocula της κολοκι ριό ex prophetia Ion paru couenerat. Nota est illa ex veteri hi storia inter Epiphanium ac D. Chry sostomum cotrouersia: illa etiaeo modestior quo antiquior Victoris &Irenaei, Origenis & Theophili:
quae tamen omnia non ideo summis viris eam notam inusserant, ut si quid minus recte in nonnullis quae non ita ab uniuersali Ecclesita in conciliis sacrosanctis tractata suerant, & decreta sensissent, in caeteris quoque errasse videantur. Sua sit ergo D. Gesasio auctoritas, & sua D. Hieronymo constet innocentia, quae tamen recte dicta Rufini non eleuent, imo quae ad veritatem ut hic omnia exacta s fuerint integra, non minus ad bene credendum nos instruant, & ad bene agendum insam ment, quam
quae ab iis perfecta sunt qui speciosius illo fortasse, & ambitiosus legi
tersque soleant. Tu vero interim Domine a Sancto Andrea memineris has tibi sacratas bellorum ciuilium manubias tueri, & eo usque custodire, ut sicut es Catholicus, vivis & vixisti semper catholicissimus t ita catholicae, hoc est Romanae Ecclesiae quicquid in iis fuerit probandum vel
improbandum relinquatur arbitrio. Vale. Ex tuo Musaeolo apud Ger- uasa uos Idibus Iuniis. M. D. LXx X.