P. Vergili Maronis Bucolica, Georgica et Aeneis

61쪽

GEORGICON LIB. I. cum medio celeres revolant ex stoquore mergi clamoremque ferunt ad litora, cumque marinae in ieco ludim fulicae notasque paludes deserit atque altam supra volat ardea nubem. saepe etiam stellas vento imperidente videbis 365 praecipites caelo labi noctisque per umbram flammarum longos a tergo albescere tractus; saepe levem paleam et irondes volitare caducas, aut summa nantes in aqua colludere plumas

a Boreas de parte meis cum fulmina et cum M0Mrim Zephyrique tonat domus: ninia plenis

rura natant lassis atque omnis navita ponto umida vela legit numquam imprudentibus imber obfuit aut illum surgentem vallibus imis aeriae filigere grues, aut bucula caeli1 ε 375 suspiciens patulis captavit naribus auras, aut arguta lacus circumvolitavit hirundo et veterem in limo ranae cecinere querellam.

saepius et tectis penetralibus extulit ova angustum semie terens iter et bibit ingens assiareus et e pastu decedens agmine magno

OrVorum increpuit densis exercitus alis. iam varias pelagi voluere et quae Asia circum dulcibus in stagnis rimantur prata Caystri,

ortatim largos umeris infundere rores. 385 nunc caput obiectare fretis, nunc currere in undas

et studio incassum videas gestire lavandi. tum comi plena pluviam vocat improba voce

o sola in ficta si uin spatiatur hzena.

ne noctura quidem carpentes pensa puellae

nescivere hiemem, tecta cum ardente viderent scintillare oleum et putres concrescere fungos. Noe minus ex imbri soles et operta serena prospicere et certis poteris cognoscere signis: nam neque tum stellis acies obtunsa videtur, nec fratris radias obnoxia urgere Luna, tenuia nec lanae per caelum vellera ferri; 390

62쪽

40 P. VERGILI AMNIS non tepidum ad solem emia in litore pandunt dilectae Thetidi alarones, non ore solutos immundi meminere sues iactare maniplos. 400 at nebulae magis ima petunt campoque recumbuni, solis et Gasum servans de culiniue summo

neqviqvam seros exercet noctua cautus.

adparet liquido sublimis in aethere Nisus,

et pro purpure poena dat Scylla capillo 405 quacumque illa levem fugiens secat aethera peruus, ecce inimicus, atrox, magno stridore per auras insequitur Nisus qua se fert Nisus ad auras,

illa levem fugiens raptim secat aethera pennis tum liquidas corvi presso ter gutture voces 410 aut quater ingeminant, et saepe cubilibus aliis nescio qua praeter solitum dulcedine laesi inter se in soliis strepitant iuvat imbribus actis

progeniem parvam vicesque revisere nidos; h iud quIde In credo, quia sit divulitus 1llis 15 ingenium aut rerum fato prudentia maior: verum ubi tempestas et caeli mobilis umor mutaver Vias et Iuppiter uvidus austris denset, erant quae rara modo, et, quae densa relamat, vertuntur species animorum et pectora motus is

nunc alios, alios, dum nubila vectus agebat, concipiunt hinc ille avium concentus in agris et laetae pecudes et ovantes itur corvi. Si vero solem ad rapidum unasque sequentes

ordine respicies, numquam te crastina saliet 425 hora neque insidiis noctis capiere serenae. liana revertentes cum primum colligi ignes,

si nictrum Obscur comprenderit aera stomu,

maximus agricolis pelagoque parabitur imber; ut si virgineum suffuderit ore ruborem, 430 ventus erit vento semper rubet aurea Phoebe. si ortu quarto, namque is certissimus auctor, pura neque obtunsis per caelum domibus ibit,

totus et ille dies et qui nascentur ab illo

63쪽

GEORGICON LIB. I. Ioactum ad mensem pluvia ventisque carebunt, 435 votaque servati solvent in litore nautae Glauco et anopeae et Inoo Melicertae. sol quoque et exoriens et cum se condet in undas, signa dabit, solem certissima signa sequuntur, et quae mane reser et quas surgentibus astris. Moille ubi nascentem macul1 Variaverit ortum

conditus iii iubem medioque refugerit orbe, suspecti tib sint imbres namque urget ab alto arboribusque satisque notus pecorique sinister. aut ubi sub lucem densa inter nubila sese ιι5

diversi rumpent radii aut ubi pallida surget Tithoni eroeeum linquens Aurora cubile, heu, male tum miles defendet pampinus uvas: tam multa in tectis crepitans salit horrida grando. hoc etiam emenso cum iam decedit olympo, 450

profuerit meminisse magis nam saepe videmus ipsius in vultu varios errare colores:

caeruleus pluviam denuntiat, igneus euros; sin maculae incipient rutilo immiscerier igni, omnia tum pariter vento nimbisque videbis 55 servere non illa quisquam me nocte per altum ire neque ab terra moveat convellere funem. at si eum reseretque diem condetque relatum, iudidus orbis erit, ustra terrebere nimbis et claro silvas cernes aquilone moveri. 460

denique, quid Vesper Serus ferat, unde Serenas Ventus agat nubes, quid cogitet umidus auster, sol tibi signa dabit. solem quis dicere salsum audeat ille etiam aestos instare humilitus saepe monet fraudemque et operta tumescere bella. 465

ille etiam exstincto miseratus Caesare Romam, cum caput obscura nitidum serruit ne texit impiaque aeteream timuerunt saecula noctem. tempore quamquam illo tellus quoque et aequora ponti, obscenaeque canes importunaeque volucres 470 signa dabant quotiens Cyclopum effervere in agros

64쪽

P. VERGILI MARONIS vidimus undantem raptis omacibus Aetnam, tammaremque globos liquefactaque volvere saxat amomui sonitum toto Germania caelo audiis, insolitis irem mini indiui Alpes. 475vox quoque per lucos vulgo exaudita silentes ingens, et simulacra modis pallentia mirisvIS sub obscurum noctis pecudesque locutae infandum sistunt amnes terraeque dehiscunt, o maestum inlacrimat templi eliri aeraque sudant. 480 proluat insano contorquens Vertice silvas fluviorum rex Eridanus camposque per omnes

cum stabulis amenta tulit ne tempore eodem tristibus aut exus fibrae adparere minaces aut puteis manare cruor cessavit et alias sopis noctem resonare lupis ululantibus urbes.

non alias caelo ceciderunt plura sereno fulgura nec diri totiens arsere cometae. ergo inter ses paribus concurrere telis Romanas acies iterum videre hilippi: sone fuit indignum superis bis sanguine nostro Emathiam et latos Haemi pinguescere R Os.

scilicet et tempus veniet, cum finibus illis cola incurvo terram molitus aratro exesa inve MEL scabra robigine pila, os aut naribus rastris meas pulsabit inanes, grandiaque D is mirabitur ossa sepuleris di patrii indigetes et Romule Vestaque mater,

tuae uacum Tiberim et Romana alatia servas, hunc saltem everso iuvenem succurrere saeclo sons prohibete satis iam pridem sanguine nostra

Laomedonteae luimus periuria Τroiae; iam pridem nobis caeli te regia, Caesar, invidet atque hominum queritur curare triumphos; quippe ubi las versum atque nefas, tot bella per orbe 505 iam multae scelerum acies non ullus aratro dignus honos, qualent abductis arva colonis,

et curvae rigidum falces constantur in ensem.

65쪽

GEORGICON LIB. II. 43hine movet Euphrates, illinc Germania bellum; vicina ruptis inter se legibus urbes 510 arma ferunt saevit toto Mars impius orbe; tu eum arepribus sese effudere quadrigae. addunt in spatia et frustra retinacula tendens seris equis auriga neque audit currus habenas.

LIBER IL

Hactenus arvorum cultus et sidera caeli; nunc is, Bacche, canam, nec non silvestria tecum

virgulta et prolem tarde crescentis olivae. huc, pater o Lenaee - tuis hie omnia plena muneribus, tibi pampineo ravidus autum, o floret ager, spumat plenis vindemia labris huc pater o Lenaee, veni, nudataque musto

tingue novo mecum direptis crura cothurnis. Ρrincipio arboribus varia est natura creandis. namque aliae Dillis hominum cogentibus ipsae 10 sponte Sua eniim camposque et flumina late

curva tenent, ut molle siler lentaeque genestae, populus et glauca eanentia fronde salicta; pars autem posito surgunt de semine, ut altae castaneae nemorumque Iovi quae maxima honde os aesculus atque habitae Grais oracula quercus. pullulat ab radice aliis densissima silva,

ut cerasis ulmisque etiam arnasia laurus parva sub ingenti matris se subicit umbra. hos natura modo primum dedit, his genus Omne 20 silvarum fruticumque viret nemorumque uerorum.

Sunt aliae, quas ipse via sibi repperit Mus hie plantas tenero abscindens de corpore matrum

66쪽

P. VERGILI MARONIS deposuit sulcis, hic stirpes obrisit arvo quadrifidasque sudes et acuto robore vallas 25 silvarumque aliae pressos propaginis arcus exspectant ei viva sua planiaria terra. nil radicis egent alia summumque putator

haud dubitat terrae referens mandare Reumen.

quin et caudic1bus sectis mirabile dictu sotruditur e sicco radix oleagina ligno. et saepe alterius ramo impune videmus vertere in alterius mutatamque insita mala

ferre pirum et primis lapidosa rubescere coma. Quare agite o proprios generatim discite cultus, 35 agricolae, fructusque seros milite colendo, neu segnes iaceant terrae iuvat Ismara Baecto

conserere atque olea magnum vestire Tabureum. tuque de inceptumque una decurre laborem, decus, o famae merito pars maxima nostrae, 0 Maecenas, pelagoque Volans a Vela patenti. non Ego euneta meis amplecti versibus opto,

non mihi si linguae centum sint oraque centum,

serrea vox ades ei primi lege litoris ram; in manibus terrae; non hic te carmine fiet 45 atque per ambages et longa exorsa tenebo. Sponte sua quae se tollunt in luminis oras, insecunda quidem, sed laeta et sortia surgunt;

quippe Sol natura subest tamet hae quoque, Si quia inserat aut scrobibus mandet mutata subactis, O exuerint Silvestrem animum cultuque frequenti in quascumque voles artes haud tarda sequentur.

nec non et sterilis, quae stirpibus exit ab imis, hoe sinet, vacuos si si digesta per agros; ne altae frondes et rami matris paeant serescentique adimunt latus uruntque serentem iam quae seminibus iactis se sustulit arbos, tarda venit seris saetura nepotibus umbram,

pomaque degenerant sucos oblita priores et turpes avibus praedam fert uVa racemos. 60

67쪽

seisidet onmibus est labor impendendus et omnes cogendae in sescum ac multa mercede domandae. sed trimcis oleae melius, propagine vites respondent, solido Paphiae de robore myrtus; plantis et durae coryli nascuntur et ingens 65

fraxinus Herculeaeque arbos umbrOS coronae,

Chaoniique patris clandes, etiam ardua palma nascitur et casus abies visura marinos. inseritur vero et nucis arbutus horrida fetu, et steriles platani malos gessere valentes: Dcastaneae lagus musque incanuit albo flore piri glandemque sues hegero sub ulmis.

nam qua se medio truduit de cortice gemmaeo tenues rumpunt tunicas, angustus in ipso 75nt nodo sinus huc aliena ex arbore germen ineludunt udoque docent inolescere libro. aut rursum enodes trunci resecantur et alte

finditur in solidum cuneis via, deinde feraces planiae immittuntur nec longum tempus, et ingens Mosilit ad aelum ramis solicibus arbos

Praeterea genus haud unum nec fortibus ulmis nec salici lotoque nec Idaeis cypariSSIS, nec pingues unam in faciem nascuntur olivas, 5 orchades et radii et amara pausia baca

pomaque et Alcinoi silvae nec surculus idem Crustumiis Syriisque piris gravibusque volemis. non eadem arboribus pendet vindemia nostris, quam Methymnaeo carpit de palmite Lesbos; sosunt Thasiae vites sunt et Mareotides albae, pinguibus hae terris habiles, levioribus illae; et passo psithia utilior tenuisque lageos

temptatura pedes olim vincturaque linguam, purpureae preciaeque, et quo te carmine dicam 5 Rhaetica nec cellis ideo contende Falernis.

68쪽

P. VERGILL R Isunt et Aminaeae vites, firmissima vina, Tmolius adsurgit quibus et rex ipse Phanaeus, Argitisque minor, cui non certaverit ulla

aut tantum uere aut totidem durare per annos. 100 non ego te, dis et mensis accepta secundis, tra11Sierim Rhodia, et tumidis, liniaste, racemiS. sed neque quam multae Species nec nomina quae sitit, est numerus neque enim numero comprendere refert;

quem qui seire velit, Libye velit aequoris idem 165 diseero quam multae Zephyro turbentur harenae, aut ubi navigiis violentior incidit Eurus, nosse quot Ionii veniant ad litora fluctus

Nec vero terrae erro omnes omnia possu fluminibus salices crassisque paludibus alni 110 nasciantur, steriles saxosis montibus orni; litora myrtetis laetissima denique apertos Bacchus amat Oiles, aquilonem et frigora taxi.

adspice et extremis domitum cultoribus orbem Eoasque domos Arabum pictosque Gelonos: i5 divisae arboribus patriae sola India nigium seri hebenum, solis es turea vi Sabaeis. quid tibi odorat reseram sudantia ligno balsamaque et bacas semper se dentis aeantes 2

quid nemora Aethiopum molli canentia lana ud velleraque ut foliis depectant tenuia Seres 2 aut quo Oceano propior gerit India lucos. extremi sinus Orbis, ubi aera vincere summum

arboris haud ulla iactu potuere sagittae 3 et gens illa quidem sumptis non tarda pharetris. 125Modia seri tristes sucos tardumque saporem selieis mali, quo non praesentius ullum, poeula si quando saevae insecere novercae, miscueruntque herbas ei non innoxia verba,Jauxilium VeIut e membi I agit atra Venena. 130

ipsa ingens arbos faciemque simillima lauro; et si non alium late iactaret odorem,

laurus erat folia haud ullis labentia ventis;

69쪽

sgomaeo LlB. H. nos ad prima tenax animas et lentia Medi a fovent illo et semus medicantur anhelis. 1358 4sique Modorram silvae ditissima terra,

nec pulcher Ganges atque auro turbidus Iermus laudibus Italiae certent, non Bactra neque Indi totaque turiferis anchaia pingu18 harenis. haec loca non tauri spirante naribus ignem in

invertere satis immanis dentibus hydri, nec galeis densisque virum seges horruit hastis, sed gravidae se es et Bacchi Massicus umor implevere tenent oleae armentaque laeta. hine bellator equus campo sese arduus inseri, 45 hinc albi, Clitumne, greges et maxima taurus

victima, saepe tuo perfusi flumine sacro, Romarios ad templa seum duxere triumphos. hic ver adsiduum atque ul1em mensibus ReStas; bis gravidae pecudes, bis pomis utili arbos. I50M rabidae tigres absunt et saeva leonum semina nee miseros fallunt aconita legentes nec rapit immensos orbes per humum neque fautosquameus in spiram fructu se colligit anguis. adde tot egregias urbes operumque ab em, 155 tot congesta manu praeruptis oppida saxis

an mare, quod Supra memorem, quodque adluit inhay anne lacus tantos te, Lari maxime, teque fluctibus et fremitu adsurgens Benace marino 160 an memorem portus Lucrinoque addita claustra

atque indignatum magnis stridoribus aequor, Iulia qua ponto longe sonat unda refuso Tyrrhenusque laetis immittitur aestus Avernis2 haec eadem argenti rivos aerisque metalla 165

ostendit venis atque auro plurima fluxit.

haec genu a re Hum 51arsos pubemque Sabellam adsuetumque malo Ligurem Volscosque verutos

extulit, haec Decios, Marios magnosque Camillos, Scipiadas duros bello et te inarime Caesar, 170

70쪽

P. VEM ILI MAMMA qm mine extiremis Asia iam vietor in ristabellam avertis Romanis arcibus Indum.

8HVe, magna parens frugum Saturnia tellus, magna Virum tibi res antiitrui laudis se artis ingredior, sanctos auaus recludere fontes, ira Ascraeumque cano Itomana per Oppida carmen. Nunc locus arvorum ingeniis quae robora cuique,

quis color et quae sit rebus natura ferendis. dimiles primum terrae collesque maligni, tenuis ubi argilla et dumosis calculus arvis, 180 Palladia gaudent silva vivacis olivae.

indicio est tractu surgens oleaster eodem plurimus et strati bacis silvestribus agri. at quae pinguis humus dulcique uligine laeta quique frequens herbis et fertilis ubere campus - 185

qualem saepe cavi montis convallo solemus

dispicere huc summis liquuntur rupibus amnes felicemque trahunt limum inuique editus austro et filicem curvis invisam pascit aratris:

hi tibi praevalidas olim multoque Gentes Usinese Baein vites, hie sertilis uvae, hi laticis, qualem pateris libamus et auro,

inflavit cum iliguis ebur D rhenus ad aras, lancibus et pandis furniintia reddimus exta. si armenta magis studium vitulosque tueri 1s5 aut ovium fetum aut urentes culta eapsellas, saltus et saturi petito longinqua arentiet qualem infelix amisit Mantua campum, pascentem niveos herboso numine cycnos; non liquidi gregibus sontes, non gramina deerunt 200M quantum longis carpen armenia diebus, exi Mantum gelidus ros nocte reponetinigra fere et presso pinguis sub vomere terrae eui putre solum, iamque hoc imitamur ariano optima frumentis non uso ex equore cernes 205 plura domum tardis decedere plaustra iuvencis. aut unde iratus silvam devexit arator