장음표시 사용
511쪽
tamen ingenium mor que Caroli prominerent, uague eiu domestica fucitoriis adumbraretur quam publica'. Qua in deliberatione criptor no eum imperatorem cum antiquis Romanorum
imperatoribu contulit idque egit, ut eorundem mugiussu a Suetonio pictis haud imparem illis imaginem aggregaret. Inde autem erebantur viri docti, ne vestigiis Suetonii sequendis of
eii ui parte eice38erit. Nec potrat dubitari profecto, quin archetypum imitationi prae8tet. At aeque certum e/t, illo in/tituto Einhiartum non modo non deminuis8 nrerrasionis dem, e contra haud mediocriter Caroli cognitionem adauiiδδe. Namque lectitando Suetonii opere incerti medii aevi homo earum qum riderat in Carolo rationum faculicitumque quaδ conδcis factuεωt didicitque a percontante tit ita dierem atque interrogante vetere historico picturae4vae linea mente concipere quarum magna pars ut omnino praeteriretur, ine emptori Romani disciplina futurum fuisse confidam. Quantumvis autem et rerum digrationem et εingula locutione eae magistri opere amis captaverit', tamen, tibi de rebu agitur, δουumptis illinc verbis Diramque
1. V. inharti praelatio: Vitam et conversationem c ex parte non modica res gesta Karoli scribere animus tulit' cap. 4: ad aetus et mores ceterasque vita illius partes explicandas ac demonstrandas transtro disposui; ita tamen, ut priui res gestas et domi et oris, deinde mores et studia, tum de regni administratione et fine narrando oeti cap. 6: nisi vitae illiu modum potius quam bellorum quae gessit eventus memoriae mandare praesenti opere, animo esset propositum μ. 2. Eiusmodi sunt haec Cap. 4: ad aetus et mores eterasque vitae illius partes explicandas ae demonstrandas transire disposui; ita tamen cet. Suet Octav. e. 9: Proposita vitae eius Velut summa partes singillatim exsequar, quo distinetius demonstrari cognoscique possintμὶ C. 5: Omnium bellorum, tiae gessit, primo Aquitanicum suscepit Suet Oet. c. 10: Omnium bollorum initium et causam hinc sumsitq). C. 10: Domuit et Brittones' Suet. Oct. c. 21: Domuit autem Cantabriam cet.). C. 18: Talem eum in tuendo regno fuisse constat, cuius animi dotes ineteraque ad interiorem atque domesticam vitam pertinentia iam abhino dicere exordiar Suet Oet. e. 61: Quoniam, qualis in imperiis uerit, exposui, reseram nunc interiorem a familiarem eius vitam' 3. C. 33: Testamenta sacero instituit Suet. e c. 101: Testamentum sactum ab eo cet ).
512쪽
aut aliud ae apud Suetonium declarari videmu aut prors contrarium'. Et quo ocitur, i inhartus rem tit imitem'
1. His rationibus Cap. 17: Praecipue tamen aedes sacras, ubicumque in toto regno suo vetustate conlapsas comperit, pontificibus et patribus, ad quorum curam pertinebant, ut restaurarentur imperavit Sue Oct. o. 30: Aedes sacras vetustato collapsas Hresecit μὶ C. 22: Et non solum filios ad balneum, verum optimates et amicos, aliquando otiam satellitum o custodum corporis turbam invitavit, ita ut nonnunquam centum vel eo amplius Itomines una lavarentur Suet. Tit 8 hnunnunquam in thermis suis, admissa plebe, lavitμ . U. 24:, Caena cotidiana quaternis tantum se reulis praebebatur Suet. Dei. c. 74: Coeuam ternis orculis, aut, cum abundantissime, sonia praebebatμὶ C. 25: Latinam linguam ita didicit, ut aeque illa ac patria lingua orare, i. e. precari sit solitus Sue Titi . 3: Latino Graeceque vel in orando i. o. in contionando vel in fingendis poematibus promtus o facilisμὶ C. 27: Neque ille toto regni sui temporoquioquam duxit antiquius, quam ut urbs Roma vetere pollor et auctoritate ' Suot Vesp. c. 8 hac per totum imperii tempus nihil habuit antiquius, quam, rem publicam stabilire μὶ 2. Velut cap. 19: Mortos filiorum ac filia pro magnanimitate, qua excellebat, minus patienter tulit Suet. Oct. c. 65: Aliquanto autem patientius mortem quam dedecora suorum tulit μὶ ibidem: Erat enim in amicitiis optimo temperatus, ut eas et acile admitteret et Onstantissime retineret Suet. Oct. c. 66: Amicitias ne quo facile admisit et constantissimo retinuit μὶ C. 22: Corpore sui amplo atquo robusto, statura minenti, qua tam on iustam non excederet μ Sueti Tib. c. 68: Corpore sui amplo atque robusto, statura, quae iustam excederet μὶ C. 23: Vestitu patrio, id est Francico, ut o batur Suet. Calig. c. 52: Vestitu calceatuque neque patrio neque civili usus est μ). C. 24: Convivabatur rarissimo riun t me cum magno hominum numero Suet. Oct. c. 74: Convivabaturo assiduo nec unquam nisi recta non sine magno ordinum hominum-
quo delectu μὶ ibidom: post cibum meridianum raepositis ostibus et calciamentis duabus aut tribus horis quiescebat Sue Oetio 7i: Post cibum meridianum ita ut vestitus calceatus quo orat paulisper quiescebat' . . Quo e genere cap. 19: Filias vero lanificio adsuescere coloque a sum operam inpendere iussit Sueti etie 64: Filiam et neptes ita instituit, ut etiam lanificio assuefaceret μὶ ibidem: Filiorum a filiarum tantam curam habuit, ut numquam domi positus sine ipsis caenaret, numquam iter sine illis saceret; adoquitabant ei filii filia vero pono sequebantur Sue Oct. c. 64: Neque coenavit una, nisi ut in imo lecto assiderent isopotes ; neque iter fecit, nisi ut vehiculo anteirent aut circa adequitarent μὶ C. 22: Exercebatur Maiduo
513쪽
aut eandem quam ille tamdem vocabulis igni ere, pares illas
res vere aut ubisimilem aut gub eandem rationem cecidisee.
Sunt editione libri plures quam viginti', quarum non opi mam e aerumno/istimam esserit Pertritia Mon Germ. 8S. II. Et seminalibus lineis induebatur ... et tibialia Suot 0et 82: Hiemo et seminalibus et tibialibus muniebaturq). C. 4: In cibo et potu temperans sed in potu temperantior Suot. Oct. c. 76: Cibi minimi eratμὶ;
ibidem: Inter caenandum aut aliquod acroama aut lectorem aiidiebat μ 8net Oct. c. 74 , et aut emamata et histriones aut etiam triviales exeire ludios interponebatμὶ ibidem: Vini et omnis potus adeo parcus in bibendo erat, ut super aenam raro plus quam ter biberet Suetimet. c. 77: Vini quoque natura parcissimus orat. Non amplius ter bibere eum solitum super coenam in castris apud Mittinam, Cornelius Nepos traditq); ibidem: Noctibus sic dormiebat, ut somnum quater aut quinquies non solum expergescendo sed etiam desurgendo interrumperet Suot. Oct. c. 78: non amplius quam septem horas dormiebat, ac no eas quidem eontinuas, sed ut in illo temporis spatio ter aut quater expergiscereturq); ibidem: Cum calciaretur aut amiciretur, non tantiim amicos admittebat, verum otiam, si comes palatii litem utiqtiam osse diceret statim litigantes introducere iussit Suet. Vosp. c. 21: amicos admittebat ac dum salutabatur, et calceabat ipso ses et amieiebat postque decisa, quaecunque obvenissent, negotiaμὶ C. 25: Erat eloquentia copiosus Suet. Oct. 84:ἡEloquentiam studiaque liberalia Haboriosissime exercuit μ).1. Ad hunc modum Cap. 3: Pippinus , orbo aqua intereutis diem obiit Suet Nor c. 5: docessitquo Domitius morbo aqua ointer cutis μ). C. 22: suit canitie pulchra . . . unde forma auctoritas ae dignitas tam stanti quam sedenti plurima quirebatur Suet. Claud. o. M , Auctoritas dignitasqii sol mae non defuit vel stanti vel sedenti nam ... erat et specie canitiequo pulchra μ); ibidem: Quamquam cervix obesa et brevior venterque proiectior videretur, tamen haec ceterorum membrorum celabat aequalitas Suet Ner c. 51: cervice obesa, Ventre proiecto' Oct. c. 79: sed quae, latura brevis commoditato et aequitate membrortim occulereturμὶ ibidem: Valitudine prospera praeter quod ad extremum etiam uno pede claudicaret Suet. Claud. c. 31 Valetudin - perprospera usus ostμ, Oct. c. 80: cruro sinistro non perindo valebat, ut saepe etiam indo claudicaretμὶ C. 2b: Artos liberales studiosissime coluit Suet. iber. c. 70: Artos liberales utriusque generis studiosissime coluitμὶ 2. aram primam secit Coloniae anno 1521 Her- mannus a uenare. Ex ceteris editionibus saepius numeratis suffecerit meminisse earum, quas paraverunt anno 163 Duchosno in Script hist.
Franc. II 1 - 106, anno 1744 Bouque in Reo de hist V 88 103, anno 1829 Portetius in Mon Germ. 88. II 443 - 463, anno 183 Idele Lebenund Wando viris de Grossenes 43 98, anno 1840 Teutet eunes com
514쪽
443 4639, irriter δexaginta odiossu manuiscripsis um8. Ea qua quidem editione comperiri pote/yt, in εοὶ multitudine codi- eum pra idium vitiorum non inveniri, exeo providis iudicium tali affluentia flagitari, ne sat ut corruptelia librariorum liber antea alia bene disti maculetur veraque eriptoris verba in 3upposita quidem lectionum varietate neque vero in ρδα oratione reperiantur'
1. Ne inique iudicare de edition Portes a videar, in hunc locum nonnulla ab eo aut depravata aut non correcta conduxi. Seripsit enim in Eln-harti praes: silenti atque oblivione tradantur pro h oblivioni μὶ; .et scribendo ingenioli mei periculum sacere spro: et haec scribendoμeet.); cap. 1: Ad regni amministrationem irocurabat spro . At regni cet.); cap. 7: qui aut ipso per se ductorem aut per comites suos misso exercitu perfidiam ulcisceretur' pro h quin aut ipso per oducto aut per comitos suos misso exercitu perfidiam eorum ulciscereturμὶ cap. 8: Hoc bello, licet permultum temporis spatio trahoro-tur pro . Hoc bello, licet per multum temporis spatium trahereturμὶ; hapud Hasa fluvium' pro h apud Hasam fluvium μ); quae alicubi erant gerenda' pro: quae aliubi erant gerendaμὶ eap. 94Wasco niam persiliam' pro ἡWas conicam perfidiam μ); cap. 13: Quod proelia in eo gesta' pro h Quot proelia cet.); ut nec vestigium quidem' pro hut ne vestigium quidem μὶ cap. 15: sub Dertosae civitatis, o onia Balearico mari miscetur pro h sub , oonibus iiscetur ); cap. 17: per omnes portus et hostia numinum, qui naves recipi posse videbantur pro hyem fluminum, qua naves recipi cet.). Capitis 18 initium corrupit sie: cuius animi dotes et summam in qualicumque et prospero et adverso eventu mirari liceat constantiam. Ceteraquc ad interiorem atque domesticam vitam pertinentia iam ab hinc dicero exordiar spm: cuius animi dotes et summam in qualicumque et prospero et advorso eventu constantiam ceteraque ad interiorem atque domesticam vitam pertinentia iam abhinc dicere exordiarq). In capite eodem omisit ox Caroli concubinis unam cum filia eiusdem: Madelgardam scilicet, quao peperit o filiam nomino uothildem'. Scripsit ibidem: do qua ei filia nomen Adestre nata est pro fido qua illi filia nomino Adalthrudnata estμὶ cap. 19: Mortes filiorum ac filiae pro magnanimitate, qua cxcellebat, nimis patienter tulit spro: Mortes minus patienter tulitμὶ; ibidem: Nuntiato etiam sibi Adriani obitu sic evit, ut silium aut si fratrem amisisset carissimum' pro h sic flevit, ac si ratrem aut harissimum silium amisisset μ); ibidem: Filiae vero pene sequebantur spro: Filiae vero pone sequebantur μὶ cap. 25:, Adeo quidem Mundus erat, ut etiam didascalus appareret spm: -- ut etiam dicaculus appareret'); cap. 32: Item pons fortuitu incendio conflagravit' pro h Item pons, fortuito incendio conflagra-
515쪽
MNHARTI VITA CAROLIDO in hae editione adornanda equidem mihi non propo3ui inutilem illam molestiam, ut iterum ea tot gae lorum odietibu calamo criptis omnem pulverem in legentium oculos acuterem. Sed cum superiore anno Parisii cognovis/em odicem bibliotheeae imperialis lat. 675S, a Periai non adhibitum, membra
naeeum, qui DL 307 32 et fol. 337 338 inhorti librum
continet manu aeo. IX et X se erimie eriptum, ut eundem appareret omnium qui vperAEunt codicum praeδfantia8imum 88e,
Atque etiam codicem quondam S. Eucharii Trevirengem, hodie bibliothecae caesareae Vindobonen/i 529 olim Hist. pros. ωγὰ membranaceuinciaec. X adii eodem anno Imsi omnemque eis lectionem adnotari, non ideo quod ad recognoδcendum prem librum magna momenta habeat, sed ne optimum Pertzii codicem eaecluderem utque palam fieret, hoc eiuδdem editio=Ωε fundamentum quam in lirmumisit. In adnotationibu igitur δε-
aimum, quod in eo inest inharii liber a uia id St, Mone abbate Aviem mu-8499, qui illum bene nocit, in capita mdicisti et capi tim titulis adauctus atque, quod gravissimum
vitμὶ ibidem: ut fibula sagi rupta balteoque gladii dissipato exarmatus non sine amminiculo levaretur spm: ut, exarmatus ot sine amiculo levaretur' in Omisit in cap. 33 verba haec: in tertia il-mis et . 1. V. Mon Germ. S. II 441. 2. Continet codex enim Pseudot
pini quoque librum, cui haec sunt subiuncta: Scriptus sui liber isto ur- pini arehiepiscopi de gestis beati aroli in Hyspania saetis per suppriorem ordinis canonicorum regularium in Kyrsag arten iuxta Wormatiam anno Domini 1496 in Oetava sanet Augustini patris nostri'. 3. Ad hunc modum: De Meroingis, qui multo tempore Francis vano regum nomino imperaverunt primum capitulum'; Do Molo maiore domus secundum eapitulumq; De Pipino et arolomanno et filiis tertium capitulum det.
516쪽
6 Gornatu pretioε de ipso inhario prologo'. Quem odia rem cum P. G. Thoram omni liberalitate ad me misisset, lepiadiam illum prologum accurat ea3criptum praeponere opu/culalieuit.
Sed partitionem operis a Walalaido non ita convenientor institutam reliqui acquiescens in divisione usu recepta. In eodem codico ut in aliis nonnullis libris manu scriptis peri inharti adiuncti sunt Gemardi doquo v. Einharti ep. 39 supra p. 467 versus hi: Hos tibi versiculos ad laudem, maximo Prindeps, Edidit ternam memoriamque tuam Gemardus supplex amulus, qui mente benigna Egregium extollit nomen ad astra tuum. Hanc prudens gestam noris tu scribero lector Einhardum, magni magnificum aroli. i. Huius prologi excerpta tantum leguntur in codico bibliotheca Han- noveranae, ex quo ea Peregius Mon Germ. 8S II 440 not. v odidit nequo eorum auctoritatem intellexit. Idem ex codice avniensi postea totum prologum non sine mendis descriptum proposuit in Arcti de Geselischastin tutero deutacho Geschichtshundo II 372.
517쪽
Gloriosissimi imperatoris aroli vitam et gesta, quae subiecta sunt, inhartus, vir inter omnes huius temporis palatinos non solum pro scientia verum et pro universa morum honestate laudis egregie, descripsisse cognoscitur et purissime veritatis, utpote qui his pene omnibus interfuerit, testimonio roborasse. Natus enim in orientali Francia in pago qui dicitur Moingenui, in uidens cenobio sub pedagogio sanet Bonisaei martiris prima puerilis nutriture rudimenta suscepit. Indeque poeius propter singularitatem capacitatis et intelligenete, quas 'iam tum in illo magnum quod postea claruit specimen sapientie promittebat, quam ob nobilitatis quod in eo munus erat insigne a Baugolso abbate monasterii supra dicti in palacium volitranslatus est.
Quippe qui omnium regum avidissimus erat sapientes dii, genter inquirere et, ut cum omni delectacione philosopharentur, excolere. Ideo regni a Deo sibi commissi nebulosam et, ut ita dicam, pene eeam latitudinem ocius scienti nova irradiacione et huic barbarie ante partim incognita luminosam reddidit, Deo illustrante. Nunc vero, relabentibus in contraria studiis, lumen sapienti quod minus diligitur rarescit in plurimis.
518쪽
Predictus itaque homuncio nam statura despicabilis videbatur in aula aruli, amatoris sapientie tantum glorie incrementi merito prudenti et probitatis est assecutus, ut inter omnes maiestatis regi ministros pene nullus haberetur, cui rexi temporis potentissimus et sapientissimus plura familiaritatis sue se reta committeret. Et re vera non inmerito cum non modo ipsius aroli temporibus sed et, quod maioris est miraculi, sub OdoWico imperatore, eum diversis et multis pertu bacionibus Franeorum res publica uetuaret et in multis decideret, mira quadam et divinitus provisa libracione se ipsum Deo protegente custodierit, ut subtilitatis nomen, quod multisci vidiam comparavit et risum ipsum nec inmature deseruerit nec periculis irremediabilibus maneiparit. He dicimus, ut in dictis eius minus quisque habeat dubitacionis, dum non ignoret, eum et dilectioni provectoris sui la dem precipuam et curiositati lectorum veritatem prebere te
Hui opusculo ego Strabo titulos et incisiones, prout visum .est congruum, inserui, ut ad singula facilior querenti quod
placuerit lucescat accessuS. EXPLICI PROL0GUS.
R. Perpnu b. prebere seripsi pro debere ad lacilior singula
519쪽
Vitam et conversationem et ex parte non modica res gestas domini et nutritoris me Karoli exeellentissimi et merito famosissimi regis, postquam scribere animus tulit, quanta potui brevitate complexus sum; operam inpendens ut de his, quae ad meam notitiam pervenire potuerunt, nihil omitterem, neque prolixitate narrandi nova quaeque fastidientium animos offenderem. Si tamen hoc ullo modo vitari potest, ut nova scriptione non offendantur, qui vetera et a viris doctissimis atque disertissimis eonsecta monumenta fastidiunt. Et quamquam plures esse non ambigam, qui otio ac litteris dediti, statum aevi praesentis non arbitrentur ita neglegendum, ut omnia penitus, quae nunc fiunt, velut nulla memoria digna silentio atque oblivioni tradantur, potiusque velint, amore diuturnitatis inlecti, aliorum praeclara saeta qualibuscumque scriptis inserere quam sui nominis famam posteritatis memoriae nihil seribendo subtrahere, tamen ab huiuscemodi scriptione non existimavi temperandum quando mihi conscius eram nullum ea voracius quam me scribere posse, quibus ipse interfui quaeque praesens oeulata ut dicunt de cognovi et, utrum ab ullo seriberentur necne, liquido scire non potui. Satiusque iudicavi: eadem eum aliis velut communiter litteris mandata memoriae Posterorum tradere, quam regis excellentissimi et omnium sua aetate maximi clarissimam vitam et aegregios atque moderni temporis hominibus vix imitabiles actus pati oblivionis tenebris aboleri.
520쪽
ΕINIIARTI VITA CAROLI PRAEFATIO
Suberat et alia, non inrationabilis ut opinor, causa, quae vel sola sufficere posset, ut me ad haec seribenda compelleret: nutrimentum videlicet in me inpensum et perpetua, postquam in aula eius conversari coepi, cum ipso ac liberis eius amicitia. Qua me ita sibi devinxit debitoremque tam vivo quam mortuo constituit, ut merito ingratus videri et iudieari possem, si tot beneficiorum in me conlatorum immemor, clarissima et inlustrissima hominis optime de me meriti gesta silentio praeterirem, patererque vitam eius, quasi qui numquam vixerit, sine litteris ac debita laude manere, cui scribendae atque explicandae non meum ingeniolum, quod exile et parvum immo pene nullum est, sed Tullianam par erat desudare facundiam. En tibi librum, praeelarissimi et maximi viri memoriam continentem. In quo praeter illius facta non est quod admireris; nisi sorte quod homo barbarus et in Romana loquutione e parum exercitatus, aliquid me decenter aut commode Latine scribere posse putaverim atque in tantam inpudentiam proruperim, ut illud Ciceronis putarem contemnendum, quod in primo Tusculanarum libro cum de Latinis scriptoribus loqueretur, ita dixisse legitur Mandare quemquum inquit liueris cogitatione aura, qui
ea nec disponere nec inlintrare posεit nec delectatione aliqua adlicere lectorem, hominis G intemperanter abutentia et otio et
litteris. Poterat quidem haec oratoris aegregii sententia me ascribendo deterrero, nisi animo praemeditatum haberem hominum iudicia potius experiri et haec scribendo ingenioli mei perieulum sacere, quam tanti viri memoriam, mihi parcendo, praeterire.
I. Gens Meroingorum de qua Franei reges sibi creare soliti erant usque in Hildrichum ' regem, qui iussu Stephani