장음표시 사용
131쪽
Genuam nauigare coepisset.Qui consilium hoc sequutus, verbo studentibus papae& V Venetis allentiebatur, re autem vera istis autoribus adducebatur H Ssortiam de in gro ducem Mediolanensem constitueret. NEC vero deerat alia ex parte,qui Regi S Regiis liberis, quoties res ita& temporis facultas serebat,subiiceret indignum esse Canaris facinus, qui in manu Ssortiet hominis obscuro loco dc spuria matre nati,quemque ipse non semci publice proditionis de perfidiae incusas lethhunc ducatum tradere mallet, quam regi, cui sororem collocasset ut certe filiis,quorum iure optimo esset.Quem si ipse sibi si ruallet, est et tamen inuis tanda haec iniuriamunc quod velut illis contemptis alteri isti tradidit, id vero minime s rendum esse Iani vcro quis suspicaretiar ducem Sabaiadum regiam autoritatem dc o ires tam parui ducturum suille, ut oblatum Astensem comitatum acciperet, quem ab omni vetustate ad aurelianum patrimonium pertinere consues Quod si tantam a Cae-
sire iniuriam animaduertere non placci aut foedus nuper initii prohibet in Sabaiadum certe operiri licci, aduersus quo satis militς de idoneae belli cauli; extam.Cui si Caesar auxilio est e volet quod facturum cum vix dubitari debet non pacem ipse violauerit' non iustissimam causam dedissse videbitur,cur Flandriae Δ Artesiae clientelarem autorii tem verus patronus reposcati Cur tum ipse tum liberi de recipiendo Mediolano coim tendant Z lon desunt eis summa hominum studia de voluntates, quibus summae indignitates quas ab Hispanis poserunt, Gallicum nomen charissimu reddiderunt Siccine praetereundacit ea facultas quam casiis ipse nobis obtuliste videturZHuiusnodi sermo- ines crebro apud eum habebantur,ic alij,quibus facile commoueri animus cxulceratus potes ut indignum sibi fastidium dc iniuriam non ferre statuat. Regi vehementer dot bat damnum acccptum,vehementius etiam cotemptus:si occasio quaerenda taet, iam tibi satis causae datum cile intestigebat, pace iam inde ab initio a Caetare violata, qui a licos Delphini de ducis Aureli et ministios mittere e vinculis nauticis ud eos per sim-mam iniuriam coniecerat qua is ab eo per conditiones pacti Cameracensis appella-ssct.Nec vero cum fugiis. is coitiones de coniurationes quas Caesar de tarditus recusis ictiNec vero cum fugiebat coitiones & coniurationes quas snandus frater, quas item Sabaudus de Ssortia per suos machinabantur, quibus Hesu tios 5 reliquos socios alienare conabantur id quod plane pacem labefactabat His omnibus rebus unum repugnabat, quod quantum malorum superioribus bellis illatum 1, esset Ecclesiae Cluisti an reminiscebatur,&quantum porro acceptura esset, si bellum denuo suseiperetur,perspiciebat Quamobrem placido potius & amice quod suum erat tandem vel pecunia redinaedum csic statuebat, dc moderate agere quam bello ius persequi decreuerat. His causis permotus Rabodangium ad Caesarem & Fordinandum eo,i-- . - conlidio mittit Vt arctioris etiam necessitudinisα coniunctionis ratio quaereretur. Qua. in sententia& animi proposito Aleon ora huius mariti illius fratris amantissima, pro sua summa virtutede singulari prudentia cum confirmabat. Quae nihil omnino reliqui faciebat,quod ad firmissimam pacem dc veram amicitiam coliendam tuendamquc ρογtinere intelligcbat. HANC ob causam quum esset in Germania Morcitanus Regis apud Caesarem rator,taccit illa ut Curtibaro ex Caesariana turma quem arcit iduci Philippo patri inti, muni&maxime acceptum fuisse recordabatur ad Regem Sangermanum Layorum
mitteretur, qui pacem inter Regem S Genuenies conciliaret, quo commercia ext
cendi in Gallia potestis illis fieret.Cuius legationis specie negotium illi datur ut eam diret,ut de colloquio ageret,quod coram inter se Caesar de Rex habituri essent, quo ipsi coniunctionis illius arctis limae autores ellent. Quod tametsi Regi valde probabatur, cui nillil antiquius crat quam ut bona fide ingratiam rediisse viderentur:tamen quoniaria reginae consilio de ductu adhuc administrata fuerant, se prius immiscere noluit, quam negotium amplius processiiset. Itaque rem omne Aleonoraex matris duchis lae goli ensis diligentiae prudentiaeque commisit, quibuscum Curtibaro saepius egit, 1, ac rem eo deduxit,ut regina eius verbis adducta primum Tumbanum deinde armis rum Sillium ad Caesarem fratrem de loco de tempore ad congressum habendum constituendo init cret.
CasAR tum temporis siue quδd ista in medium attulerat,vi vel Regis sociis si spicionem iniiceret,vel ex suorum animis cuellae siue quod uno tempore dii tersis lo
132쪽
cis communicare consilia cupiebat, ut quod sibi ex omnibus maxime necessarium viruderetur arriperet, cum cardinali Campegio is in Gallia legati Romani munere fungebani per literas agit ut de sarcienda Eccleuae concordia de uniuersa inter Christianos coponenda pace curam susciperet. Idem papae per literas significat, se quicquid cum Rem videretur agere nihil tamen eius causa facturum,nihilque cauia esse cur in suspicione ullam apud cum veniret .Papa tamen Caesari assirmanti non tantam fidem habendam putauit, quin cum Rege per nuntium expostularet quod se inscio de tantis rebus inter principes ageretur. Rex obiectam criminationem diluit, docet nondum cousque rem progrellam esse ut cum illo temere,antequam aliud firmius subest et, communicari deberet: haec duntaxat per Caesare inter foeminas agi coepta esse. Itaque & de ea re ne amplius Ueretur vetuit,& a Caesare ista consulto in medium prolata cile sensit, ut aliquid cliceretquo socios omnes suspicione iniecta alienatos sibi conciliaret. Tamen quum de congressus&colloquij illius spe irrita & consilio reuocato per Pomeraeum Caesari
sese purgare nullam afferendam causam putauit quam matris rectricis mortem, quae cum regina negotium illud hucusque prouexerat. Huius primariae s minae morus intcgerrimos,ingenium de singularcs virtutes, quantum luc sui desiderium stiperstitibus reliquerit, si coner describere, opus fuerit maius quam pro breuitate commentariorusiiscepta Canar Pomeraeo quum ad se ventilet,dat in mandatis Regi nuntiaret quemadmodum in Germaniam proficisceretur ad copias aduersus Turcam comparandas, quo alteram in Austriam expeditionem suscipere audiebat: petere se a Rege ut interim in reconciliata amicitia perseueraret. Rex non modo asentitur, sed illum etiam rogat ut principum&dynastarum qui Claristi cultum profitcntur coetum cogcndum curaret, qud de exercitu communibus impensis aduersus Christiani nominis hostis conatum colligendo statueretur. Eadem postulat ad conditiones Rex ad papam per episcopum Altilliodorensem Tinteuillanum oratore perserri curati Petit papa ut legatum cum amplissimis mandatis & libera potestate Romam mittat,qui de tanta re cum reliquorum principum legatis agere possit. Rex stium morem gerit, legatum ducem Albaniae illuc mittit,atque ad hanc rem perficiendam nonsolum opes sitas de exercitus sed seipsum
C IEs A R quum antea iam in Germaniam prosectus fuisse multa principibus cγterisque Imperij ordinibus pollicitus fuerat, quae illi non praestari conquerebantur: in rimc quum in his praecipuae dignitates, iura atque priuilegia imperij agerentur. Qisn- etiam Caesaris consilium erat ut principes Sc reliquos imperi j ordines cogeret Ferdita
dum fratrem regem Romanorum admittere, eiusque electionem confirmaret,quae t
nam Vitio facta cra utpote contra quam bulla aurea S veteres imperii leges ferrent. Id quod ex cis multi iniquissimo animo tulerunt,eamque ob causam Ioannes Elector Saxoniae,dux Ioannes filius,Gulielmus & Ludovicus Baliariae duccs, Philippus Lant Duius Hassiae de alij principes conciliis aliquot conuocatis, tandem inter se pactum ineui, quo imperii iura,priuilegia libertatesque tuerentur de seruarent .Regem cum saepeni in o per nuntios rogauerant ut pro vetustissima quadam socictate de coniunctione, quae integra semper 5c sacrosancta inter imperium de Gallicum regnum intercesserat, se iis commune iniret. Ad ea Rex respolium verbis commodis temperauerat, coque per Gervasium quendam Vannium doctorem genere Germanum in amicitia de fide continuerat, nihil quod priuatim pacem cum Caesare initam laederet promiserat. Porro quo tempore Caesar ca quae ad congressum dc colloquium illud pertinebant, papae uti dictum est indicauerat, causaque adeo nonnulla Regi dabatur cur animum de aures plurimis praeberet,qui Cesarem hoc agere monebant quemadmodum vanis cum verbis produceret, tum interim colunctis omnibus de necessariis nudaret, quos ad se qua- maxime posset raperc principum Germanorum nunt ij ad Rcgem revortuntur cum amplissimis mandatis,quae ipsi chirographis,signis de flammatibus confirmarant. H bcbant praeterea exemplum pacti bona fide dcscriptum, quo perspiceret corum mei tem no esse ut quicquam inuaderent,sed ut imperi j praesidiu quaererent:ad quod mendum eum etiam vetusto illo scedere obstringi, nec csse quod vereretur ne hac ratione in pacem cum Caesare initam incurreret.Sibi denique,si ab co destituerentur, vel in manifestillimum certis limumque tum dignitis nam fortunarum discrimen veniendum
133쪽
esse,vel Caesarem pro libidine atque arbitratu imperat uni: cuius mentem 'I cosilium esse satis constaret,ut illos sibi stibigeret,imperiumq'e gentile& haereditarium redde- .rct. Magnopcro ex eis quosdam timere ne ille 'ceic belli Turesci in suum exiciti viro quas illumet ad oppugnandum communem hostem suppeditassent, conuerteret. In summa ita illi persuadent,ut ad cos legatum cui voluntatem dc cosilium suum communicaret,inittere statueret. His promissis nuntios a se dimisit. Qv v M in Germaniam illi rediissent,princlyta nullum tempus intermiserti quin subiisse per litcras postulata ingeminarent, Regemque crebro moncrcnt, faccret ille ut promissa quamprimu in apparcrent,idque eo magis quod Caesar illos inter se coiti nem & scedus percussiste certior factus maturabat Ratisbonam Venirc, ncque a minis io
& durioribus verbis sibi temperabat. Rex quod sibi nihil nisi conscio S suadente Ai
glo fiatre coniunctissimo tentandum existimabat,iam inde quum ista agi coepta citent, legatos miserat,qui apud cum cilcnt,illorumque principum postulata & conditiones quas serebant cxponerent,qui denique ab eo consilium peterent quanam ratione hocifixdus ambo inirent,ut pax illa cum Caesare facta non violaretur. Quarc intellecta Ai glus episcopum Vincestriensem Vallevillam Normanorum ad regem de nouo foed re faciendo miserat.Hoc enim totis viribus conabatur, ut Regem ad foedus ascisceret
quod contra Caesarem vel inuadendo vel cxcipiendo fieret. Quod ille assentiri nunquavoluit,quod fidem datam semper seruare instituisset. Illud quidem concedebat, se in pensis principes adiuturum, dum suas fortunas,dignitates, iura& libertates tuerentur. ΣοLegato item Caesaris I cidchcrco qui eum hac de re conuenerat aporte responderat se pactis illis quidem cum Caesare initis bona fide stare decreuisse,praeter illa vero ut in iulius gratiam priuatim aliquid facere libeat, nulla se ab illo ratione inuitari, exiguum in se illius studium perspicere, quem amicis omnibus sociisque alienatis de sibi conciliatis
debilitare conabatur. Episcopus Vincestriciis rebus cum Rege no constitutis,uenia accepta rediit.
Quae res Anglo iam in Caesarem exacerbato quem sibi contumeliose de superbe inrunitari audiebat adeo displicuit,ut ex iis quae passim Regis apud se oratori dicebat, non
leuem alienatae voluntatis suspicionem praebcrct. Regis orator ut huic malo obuiam ire eum rogat ut scripto mentem suam plane aperiat, Vinccstrium fortasse non satis 3o perspicue re oratione explicasse. Quibus vcrbis Anglus adductus capita pactionis qua inire cogitabat quam arctiorem confoederationem vocabat dc integro tradit.Haec capita magna ex parte huc spectabant,ut pactio de bello inserendo,non solum propulsando fieret: qua de re a Regis oratore admonitus,multa ad leniorem sententiam traduxit,& ad Regem certo homini nominatim delecto pcrserenda dedit. Rex interim ad principes Germanos Gulielmum Bellatum Langaeu ex sua turma mitti datis mandatis primum ut se pii rgaret quδd tardius ad e os misisse viderctur,quam moram non negliger tia ulla accidisse,aut quod minus illos iuuare cuperet,dum iura,consuetudines & instituta Imperij ruerentur,sed quod ad Angliae regem necessarium de fiatrem coniunctis simum mittendum censuisset,quem in ea re suscipicnda sui na erga cos voluntate esse persiperisset.Vincestrium cpiscopum ab eo missiliri mensem S eo amplius apud se suises deinde ad eum rediiss c,sub prosectionem confirmassc illum non paruam pecunia: summam ad hanc rem collaturum, tamcisi nondum planc id constitutum esset. Quare ne diuturnior mora molesta illis esse neve se de consilio capto quicquam mutasse suspicarentur, Bellatum mittcre decreuisse,qui partim hanc morae culpam deprecar tu partim illis regia autoritatcS fide interposita ostcnderet, se pro eo ac ficti Impersi,
iura& priuilegia sarta tecta esse cupit,ad opem serendam paratum fore,etiamsi ii sibi haec res suscipienda esset,& Anglus mature satis quod tamen ne suspicaretur quidem
de aggrediendo negotio constituisse non viderctur. HABEBAT praeterea Bellatus in mandatis,Vt certo illis confirmare si Caesar, cu so quo initam pacem colcre & integram semper lucri cogitabat, bellum cis inferret, quo iura illa amplissimi Imperij dc consuetudines Violare conaretur, quod tamen icntati irum sibi minime videri sic haberent, se neque illorum iniurias neglecturum, neque
quicquam praetermissurum quo illis praesidio de auxilio esse posset. Et quoniam illi per legatos quaesierant quantam pecuniae summam ad huius belli sumptus polliceretur,
134쪽
quam ue ante bellum conflatum praesentem conferret, ne sorte adeo repentinus csset Caesaris conatus,vi oppressis mittendi e tam longinqua regione auxilii nulla dar tur facultas:vberrinia Bell aio se mandata de potestatem cum illis agendi dedisse: sic tamen ut disertis verbis vetaret ne pecuniae ad lacesscndum bello quemquam ex conssi deratis ac ne Caesarem quidem,verum duntaxat ad Imperii iura δί institi ita seruanda de illos defendendos insumerentur: qua de re diliget cr&prouidὰ ab eis caueret De duce porro irtembergenti, se omni ope annisuruin esse, ut quantum pacti illius conditiones terrent, potentiam Sc auxilium ad cum defendendum de ornandum nunquam negasse videatur.Caeterum eidem legato negotium datur, ut dispiceret quanam ratio-xo ne dissidia religionis,quibus Germania conflictabatur, tolli pollent, o quibus perici Ium erat a bellis ciuilibus de innumeris calamitatib*s, quae cum in eos priuatim tum in uniuersam Christianam Ecclesiam redundarent. Bestatus medio sere Martio anno iniHonstaeo Normanorum prosectus circiter medium Aprilem ad Principes Germaniae pervcnit. PER id tempus duo legati ad Regem veniunt, Vnus a Ioanne Ungariae rege, Hi ronymus Lascus vir praecipuae in aula nobilitatis & dignitatis, alter a Casare Besanc, Ir auxit mnitis,qui summum apud eum locum obtinebat.Vngarus affinitatis coniunctionum e
percbat,& pecuniis iuuari postulabat ad opem patriae serendam, quae superioribus bellis valde attrita,& oppidis dirutis labefactata suerat Quod ad primum postulatum attinebat, inicetiis est de habella regis Nauarrae s rore sermo:de altero, concessa est quaedam pecuniae summa, ea lege ne ad lacellendos bello Regis socios illa uteretur. Nominatim vero Rex Lasco dat in mandatis,moneret ille Ungariae Regem , quocunque tandem bello appeteretur, ne auxilio Turcico aduersus hostcm uti in animum induceret. Quod si sacere e illum pro hos se habiturum, nequc ullam pacem aut amicitiam respecturum, quominus Turcam religionis nostrς hostemChristjanorum sines ingredi pr Iliberet .His conditionibus quum pactam pecuniam I.ascus abstuli itet,inistus cst postea
Antonius Macestus regius cubicularius & a secretis, qui eam retulit. B Α L ANco Ni us Caesaris verbis docet maximum ac grauillimum exercitum a Turca in Ungariae sines ad A ustriam occupandam introductum esse, ad eius conatus Tu in Abueo intringendos magnas se copias terra marique comparasse: ut quod ad vireς attinet, t u nillil iam sibi ab illo metuendum csse putaret.Petere tamen a Rege ut pecuniae non exiguam si immam ad sumptus serendos, equitum quandam manum 3c triremes aliquot, quas in mari Mediterraneo habet,mitterct. Ad ca Rex respondet, Caesarem a se non ita pridem vicio contena millia coronatorum accepisse, ut satis illi esse videatur: deinde mirum este quod pecunias tanquam a negotiatore quopiam aut trapezita petere vid
retur,ac non potius a principe Christiano, qui gloriae,periculi Ac iacturae particeps esset. Dc cquitatu quod petebat, eum esse firmissimum regni robur, quo semel amisso, nilliliam a te deinceps suscipi posse quod Christiano nomini gloriae S praesidio esse queat, imo se ad omnes casus S hostium iniurias expositum fore. Proinde nolle se tanto perio Culo illum obiicere, quin ipse cum tam firmo peditam de re machinaria simul proficisceretur, ut nonnisi magno hostis malo illum amittere cogeretur. sistatem iam praecipitare,ut equitatus multa dcmum hyeme in Austriam perueniret: quo factum iri ut itinere,anni tempore δί laboribus iam ante fractus esset, quam in conspectu hostis venim aut aliquam Operam nauare pol set. Iam veris tanto exercitat a Caesare collecto ut ipse Balanconius inflatius praedicabat nihil esse opus auxilia in Germaniam mittere, sed potius in Italiam,qud fama sit Turcam cum aliis cophs expeditionem instituere, quit nemo se ad resistendum compararet, lub etiamt ex propter locorum propinquitatem facilitis mittere quam in Austriam queat: se ad illam tuendam quinquaginta hominum millia consecturum. Sustineret Caesar tanti hostisin Germania impetum : se quidemo cum Anglo amantissimo&in perpetuum coniunctissmo fratre paratum csse, ut pro- xima aestate cum his copijs aut etiam maioribus in quaracunque partem opus cith vid retur expeditioncm faccret. Quod ad classem attinet, sibi magnam csse oram maritima Prouinciae de Galliae Narbonensis, piratarum incursionibus qui tum magno numero mare obsidet obnoxiam: tua minimc aequum csset defensorib. nudare, neq; classem
ulli comodato dare,ad quas istinendastipendia ab ijs qui illa ora accoluntipenderentur.
135쪽
ia i Haec Regis responsa sir in ordinum Imperialium conuentu Rarisbonens omnibus
audientibus narrauit, sic oratione temperata, ut res in dcteriorem partem acciper
tu eo cosilio ut Regi apud principes dc ciuitates Germaniae inuidiam conflaret,qui comune illorum periculum de impendentem perniciem negligere videretur.Quibus cognitis rebus Bellatus, quem ad impcrij principes miserat, S communicato cum Vesto altero Regis apud Caesarem oratore consilio, exiguam de confirmanda inter eos pace atque amicitia spem superesse intelligebat. Principes praeterea ob tarditatem Ac tacitu nitatem Caesaris iam sibi timere ne ab co opprimerentur,& a Rege desti tuerentur, ania maduertebat. His causis permotus ijs conditionibus paciscitur quas principum lcgati petierant,& Cebcnga qui locus cst in Saxoniae ducis ditioneὶ inter se conciliaueranti roQuae causa fuit cur Ioannes Adericus Saxoniae dux, iam iter Ratisbonam ingreς sus,regrederetur,dc Estingi ni Bauarorum legati concilio coacto haec pacti capita componerent,societatem P inter Regem,principes & populos sancirent. D v M apud Germanos comitia Imperialia habciatur, Rex capita ab Anglo tempe Pacti mi - rata uti dictum est accipit,quae paulo post,nonnullis detractis S additis in Angliam rogi H 'e' misit, vilicum potestate quam Pomeraeo faciebat ut in illa verba pacisceretur. Capitum potissima haec erant, uti si cx eis alteri bellum in sitis finibus inferretur, Rex Angloauxiliares quingentos cataphractos mitteret, quibus stipendia ab Anglo persolverei
tur,utique duod im naues commeatu, tribus militum millibus dc rebus omnibus nocessariis instructas ad pacanda maris loca a Maligo promontorio ad fretum Caletanum mitteret. Vtique Anglus, si RG bello in Gallia appoteretur, Hassem pari numero conficeret Anglorum sex millia mittoret,quibus tamen aRUc stipendium numeraretur. Vtique illato statim alterutri bello, vicissim mercatoribus qui a principe belli autore crusent, quicunque in sua ditione reperirentur,manum iijccrcnt,ca tamen lTe, ut principi illi denuntiari curarent,ut quos initio belli detinuisset restituorct:qubd si rccusaret, dederentur isti in manus Regis bello lacessiti, quibus clarigationis iure ad suos recup
randos vel damna sarcienda uteretur. Vtique neutri foedus pactumue cum alio quopia amprincipe,dynasta aut ciuitate non admonito S ascito socio facere fas esset. Haec sic
deris capita Pomerius ab Anglo ad Regem pcrtuli qui tum Castellobrianti Britonumerat, simul syngrapham quinquagies mille coronatorum quos Anglus conferre asse tiebatur ad seruandas sacri Imperi j libertates id priuilegia. Habebat insuper mandata vide congressu ac colloquio inter illos habendo agerct, ut una rationem quaererent qua Turcae obuiam iretur,si quidem Christianis infestus csse pergcrct: quae res vehementer
Regi placuit. Dum haec renuntiantur, percommode cadit quod adesset Bellatus, qui a principibus Imperij redibat: quem Rex ilico ad Anglum mittit,qui cu de pactione Ger-
Ἀ-uauia manica dc ratione legationis certiorem coram faceret. Dum Rex apud Britones con tinia delphi- moratur uti diximus ex regionis ordinu sententia statuitur ut Franciscus Regis prim
genitus delphinus Viennensis dux Britonu agnosceretur, calege ut quum ille regnii iniret,Regiae dignitati ducatus adunaretur, utq; primogenitus Regiς prolis deinceps diceretur delphinus Viennensis de dux Britonum, stemmata itc Britonica cum Franciae de Delphinatus gentilitius insignibus permiscerentur, sicque eodem ordine fieret in sis qui postmodum regnaturi esciat, si quidem Delphinum absque liberis mori contingeret. Ita antiquatia inest pactum matrimonialc Caroli octaui cum Anna Britoniae ducisa, necnon Ludovici duodecimi cum eadem,passim dcnique Francisci primi tum Regis
cum Claudia Ludovici illius de Annae filia.Haec in tabulas relata,& omni cautionc,utrata in posterum taen comprobata sunt.
i , O Ahabendi illius congressus transigunt. Vt autem de ritibus in care seruandis statueretur, or luium. Rex curam Mommorencio praesecto praetori j dc Galliae mareschalio committit, Anglus duci Northfolco, ut eorum consilio atque consensu res tota gereretur & admin, straretur,non secus ac idem factum fiterat ab codem Mommorcncio de cardinali rar
cano,quum hic Compendium ille in Angliam iter fecisset: quemadmodum horum comentariorum lib. primo dictum et Rebus confirmatis Boloniam nauigauit Anglus circiter vicesimu Octobris diem anno i s 3 2 a Rege dc filijs exceptus. Post amicissimos complexus de vera fraterni amoris testimonia, in aedibus coenobij Boloniensis ambo
136쪽
coeunt, ut dimidia illius pars ab utroq; teneretur. Ibi Rex Noth lcum&Suthsol cum duces torque cochleatoi hoc insigne est equestris in Gallia dignitatis donat, Anglus Mommoreticium&Philippum Chabotum Brionium Galliae miralium sua perisceli
de ornat. Post epulas & reliquas omnis generis oblectationes Boloniae exhibitas, qui bus tum Galliae tum Angliae principes de cardinales cum maxima antistitum & nobilium parte interiti erant, ambo simul Caletum proficiscuntur,ubi Rex non minori splendore quam Anglus Boloniae maximo totius nobilitatis S reliqui comitatus plausu e cipitur. Illic eiusdem mensis die vicesimooctauo eodem anno foedus in haec verba ineunt. Quanquam non dubitarent quin malevolis obtrectatorum sermonibus, quibusio sua existimatio laedebatur, nihil loci neque fidei apud homines sanos citet, sed se tales semper habitum iri confiderent, quales reuera sint,nempe nominis Christiani amplisim candi in primis midiosos: cuius rei testimonio client oblatae ab ipsis coditiones ad propulsandum bellum Turci cum tamen quum magnopere sua referre intelligerent hanc suam voluntatem omnibus in dies notiorem fieri, reliquosque principes secum coniungi cuperent,ut omnium consilio disjiceretur quid quisq; virium ad sanctum hoc opus cc ferre queat,qua ratione locis periculo viciniorib.consuli pollit, quibus Turca, siue sus ceptum bellum prosequatur siue aliud nouum machinaretur imminere videtur,si c5silia ad eam rem suscipiendam in illo congressu contulisse. Quamobrem licet sibi nuntiatu es le eo ipso loco meminissentTurcam copias abduxisse, tamen veriti ne huiusino Lo di receptus ad nouam cladem infercndam institutus esset, praesertim quum bonam xercitus partem in Ungaria reliquisset statuisse,siquid huiusmodi contingeret, exercitum cogere millium octoginta hominum, in quibus equites ad numerum decem millium essent,cum tormentorum multitudine quanta satis citct: neque nisi mutuo consensu has copias dimitti aut seiungi poste. Deniq; miisuros se ad eos per quorum fines iter illis esset iaciendum,siue in Italia siue in Germania,ut sibi eorum voluntate sine ullo maleficio, cibis pretio comparandis transireticeret. PRAET E R. istud stedus Anglus apud fratrem Regem grauiter de iniuria coqueritur ,- a se quam sibi a Papa in re diuortis fieri cotendebat, quem cis etiam vellet adigere ut vel ipse
Romam proficii ccretur, vel certum aliquem cum mandatis de procuratione,qui ipsius' 'i- 3 o nomine Romae litigaret. Hoc vero neq; vllam iuris rationem pati,neq; ullo exemplo sieri poste. Imo quoties tale quiddam in summoru principii causa accidit let,iudices ad e rum ditiones mitti conluelle:quod de tale negotium, quo magis ex sese nihil quisquam habere potest,ut pote ad animi causam pertinens, ac de quo suis cuique verbis respondendum cst, parum tutum est procuratori madare: dc principem vero relicta regni administratione Se cura Romam proficisci, cuius aequitatis esset Conquerebatur etia nimium graues exactiones ab Ecclesia Romana in Anglicani regni clerum de plebem fieri: qui b. verbis Regem in papam &Ecclesiam Romanam exacerbare conabatur. Summa cnim cotentione laborabat ut ambo legatos ad papam mitterent, qui cum ad totiusci Ecclesiae concilium quasi vadimonio denuntiato vocaret, ubi audiret quam multa pr. 4o ter ius de fas per summa iniquitate in principesChristianos& corii populos faceret, eaq; omnia concilij autoritate atq; iudicio emendarentur de reformarentur. Id vero Rex noplanc sibi denegandum esse censuit: verum quoniam papa ab eo per cardinalem Granimontium petierat ut Nicaeae vel Auenione post Caesaris in Hispaniam reditum coram Possent codloqui, Anglum amice rogat ut res in aliud tempus reiiciatur. Atque ut planum faceret sibi quoque in animo elle cum papa expostulare, si s nec paucas nec leuesqucretas commemorat, quod nimium grauate ille videretur concedere ut decimas quasdam ex amplissimis cieri facultatibus ad Turcicum bellum propulsandum accipere liceret:remque ab eo diutius per dissimulationem trahi conquerebatur quam an tea liberalius promisisset. Accedebant nouae Sc t mmodicae exactiones quas Romae fierim in diplomatibus consciendis Ecclesiam Gallicanam apud se conquestam esse dicebat. L Gazex quib.haec mala Consequi ,regnum Gallicum pecuniaquς esserebatur hauriri, es .ri opes extenuari,facra aedificia non instaurari, deniq; mendicos, ut aequum cset, non μ- - - ali.Quae omnia vi vcra esse constaret, afferri aciero quod caducaria sacerdotiorum i r in quibus nullus seruatur modus, summo iure exigantur, quod multitudo noua inrunistrorum praeter morem introducta sit,quibus satisfieri,quum diplomata conficiutur,
137쪽
1 1 - 1 praeter id quod antea persolui consucssct, oporteat: quod qui in demortuorum locum allegendi sunt,id pecunia quae ad papae fiscum redeat, emcre solem quod hostiarijs,cubicularijs,protonatorijs, eorumque pueris cursoribus&famulis non leuis pretij munera danda sint: quod ad Apostolicas basilicas instaurandas imcntcs pecuniae cogantur,quq sere tamen ad bellum cum Rege gerendum profunduntur: quod diplomatum multitudo impcretur ubi unico opus cst,multa etiam alia per fraudem sal,quae nulla ratio,nul- . tum ius fieri postulat: ut nihil aliud quam pecuniae aucupium & nundinatio videatur. Quod quum antea caducarium illud ius in ijs tantum locum haberet qui in demortuCrum vicenis iniciebantur,nunc in ijs ctiam sacerdotijs cxigatur,quae quis dispensatione quam vocant consequitur: qudd quum in re aliqua quae ivrc prohibita sit, legis gratia Iovel relaxatio sit,ibi arbitrariae compositiones immodicae sint SI cxitiosae:quod denique
semestris illa prorogatio saccrdoiij incundi, quae ijs decernitur qui in locum alicuius se
abdicantis alleguntur,causa sit cur plurima per falsimonium&adulterationem fiant,ut vera esse euentus comprobat. Ad liaec vitia emendanda multos saepenuinero asseco
tendi 1le ut Ecclesiae Gallicanae concilium indicerctur: se tamen adhuc cunctatum fuis-
sic, quod cxpectandum sibi intelligebat, dum papa ipse huic malo prospiceret. Verum
quum ducatus Britoniae ordines conuocasset,sibi a totius huius regionis Hero grauis mas queresas suisse exilibitas,in quibus multa essent adeo foeda & turpia,adeo offendendis piorum animis obnoxia,iaco ab ea charitate qua Ecclesiam florere decet aliena, ut x is papa nihil supra:ut sibi nequaquam credibile sit ista papae nuntiata esse. Ad extremum se pri- Mγ uatim quoque grauissianas expostulandi causas habere, quod quum papam non lat ret quam propensum animum & paratam operam ad defendendum orbem Christimatum ostendisset, se tamen sciret illo sinente&connivente per calumniam accusatum esse,neque ullam interim ab co significationem datam suisse,qua se immerito fuisse iocusatum constarc velle videretur: quum tamen summam semper diligentiam adhibuisset i quoties falsis criminationibus impetebatur, papae purgatus csset. Quinetiam piscopum Verulanum a papa ad Hesuetios necessarios suos scedorc coniunctos mis. sum, tum occultis coitionibus tum alijs rationibus nihil non fecisse, quo foedus quod illis secum intercedit solueretur:quanquam se longe aliter tum de sede Apostolica mei tum esse recordaretur, tum de ipso priuatim papa,postquam ad summae dignitatis fasti- 3oi gium euectus fuerat: qui Φ se Ecclesiae addictissimum de obsequentissimum filium semper praestitiisset. Nihilominus tamen sibi placere,ut antequam misso legato quemadmodum fratri suo charissimo se facturum recipiebat in papam de hisce viiijs tollendis commonefacerent, leniore alia via rem aggrederentur, ad quam tam idonea facultas tum temporis dari videretur. PER H tempus Caesari Genuae nuntiatur Turcam cum exercitu Vngariam ingre sum,in Austriam ipsam contendere.Quo nuntio tamen nequaquam de i tinere in Italia
eam suscepto deductus est, sed propriam ditionem &ipsum fratrem libidini hostis obisctum descrero maluit,& progredi,ut papam conueniret, persevcrat. Rex iniquum in se Caesaris animum satis perspexisse videbatur, neque Anglus ipse ignarus erat: cui etiam UCaesar non minus infestus crat ob diuortiu quod ille moliebatur. Cuius causa papa quoque acerbiori in Anglum crat animo : visusipicaretur a duobus istis Regibus aliquid in suum incommodum suscipi posse. His causis permoti statuunt ut ad papam Turnonius&Grammontius cardinalcs, ut poto ipsius velut genimina proficiscerentur, quo specie, prosequendi in congressu illo cu Caesare obseruarent, occurrerenti nequid grauius in sic statueretur,aut certe siquid huiuscemodi accideret, per illos certiores facti suis ratio, ,. nibus prouiderint.b5 Re X in mandatis dedit, ut papam laquam ipsius proles & siiij o
jii .ci papam se lucratissimi monerent,quemadmodum duo potentissimi Reges multos grauiter que ri,expostulare & indignari ob praesentem rerum statum audijssent. Quibus rebus adductos statuisse per communes legatos denuntiare ut istas equissimarum querelarum aim I
sis praecideret: sin m inus vellet,se ita rem curaturos, ut illi constaret qua non esiciat ho- rum duorum vires contemnendae. Quare docerent& omni ratione persuaderent Oisecis illius est videre ut duobus Regibus fatisfieret,inaxime ipsi Anglo,cuius res non minus ac si suum decus S fama agatur,curς sibi csset. Monerent praeterea Vt ille etiam atq; etiam apud se cogitarct quam commodum &utile ei esset duobus Regibus amicis x
138쪽
propitiis vii, quam dctriinentosum contra tum illi tum ipsi sedi Apostolicae foret si eos abs se alienaret: praesertim quum tam firma de intima inter cos conuinctio coalui sici, venemini iam ullo pacto dubitandum sit quin omnium quae gesturi sunt una videatur rotio & voluntasilaoc profecto certissimc statui possit,eam esse illorum poteriam, ut cum sociis de auxilijs tum publicis tum occultis magnum quiddam, quum suscipere libebit, perficere polle vidcantur.Quam rem illi summopere considcrandam cose, ne eos irriatet,& ad moliendum aliquid perpellat, ex quo in posterum ingens damnum de immensus dolor compararetur. Etenim si concilium totius Ecclesiae indici semel postularent, quum in suo uterque regno dc ditione cum alijs qui se ad illos aggregare vellent,separa io tim possint cogereὶ idq; si illis vel denegaret, vel si disterre eius moram Sc tarditate pro
denegatione haberent,ac sic absque eo indicerent dc conuocarent tuam caullam Caet
ris principibus Christianis facile probaturos esse, quum expostulationes grauissimas in medium adducerent,quibus vel pares vel etiam grauiores inpostulandi cauli; siuppetcrent. Hinc suturum esse ut omncs suis vetaret ne Romam pecunias ferant, neu mittant,
siue directo siue indirecte, siue collybo siue alia permutatione: talemque mulctam d nuntiarent,nis decreto parcatur, ut facere contra audeat nemo. Ad ista etiam adderet, se Regem Christianissimum audijsse,quum diceret, si papa suis diris de potisciae censit rae imperio in se suosque si ire vellet quod tamen illius maiores in Regem Galli fac re haud quaquam consueuerunt ut sibi Romam csse tandem cundum videret,quo ca- Q put deuotum maledictis liberare .se tanto comitatu stipatum iturum csse, ut nihil libentius faceret quam ut primo quoque tempore cum sibi placaret. Videret insuper quo loco iam sint Germani,Hcluet ij dc complures alij populi ex familia Christiana, quemadmodum se ab imperio Romani pontificatus subduxerint. Quod si duo potentissimi Reges idem facere in animum inducercnt, idq; iuris non obscura sipecie, quod aequissimis suis postulatis nihil apud illum loci suist et quod non prorsus falso ab his iactaretiirὶ periculuesse ne multi ad eos sese adiungerent,& coiunctis corijs, sociorum quos vel apertos vel occultos uti dictum est habent accessione,nihil mediocre molituros,ut eorum conatibus Ure obsisti pollui: sicq; pro ea pace qua nunc Ecclesia Christiana fruitur,bellu longe quam antea suerit, grauius oriturum csse. 32 PRAETER lurc mandata Rex istis cardinalibus iubet, ut si papam animo in leniorem δί moderatiorem sententiam maxime in re Anglicana propendere viderent, se monem obiter tanquam a se ex tempore excogitatum de congrcitu illo Nicaeno aut Α- Dentonens ini jcerent: Regem dcinde confirmarent ei secturii ut Ansius quoq; illic ad- cst et,ubi omnia pacate dc amice transigi possient, cominodassiimi in tactu videri, ii ante congrestiis haberetur, quam denuntiatione illa a Regibus facta res in neruum iamiam eruptura videretur. Haec inter fratres coniunctissimos Rcges conueniunt. De quibus Rcx certiorem scri Tintcuillanum Altissi odorensem episcopum iubet,quem apud papa moratorcin habebat, ut quoniam cardinales illi apud papam adnituri erant quum CC ir illum conuenire videret ille quemadmodum corum mandata sua oratione tu o sequerctu Nominatim eis Rex disertis verbis mandat omni studio Sc colentione cum papa agant, ut Anglo petenti iudices in Angliam mittat. His consectis rebus Sanjoqui- Uerti Reges a se mutuo discedunt ulluc enim Anglus Regem prosequutus cst. Mompe satus una cum eo nauigat orator Regis in Anglia suturus. REY illinc reuersus Lutetiae de locis finitimis hyemat, multos regni antistites ad se conuenire iubet,demonstrat magna sibi antea obeunda negotia extitist e,maioraimminere, quibus prospici necesse sit, spontaneum aliquod subsidium ad ea conserri ab ijs petit. Hi licet nullum a papa diploma proserretur quod in huiusmodi rebus seri ib- Ict cum gratia binas aut etiam ternas decimas concedunt. Ibi a suo oratore Tinteuill no per literas fit certior, papam,ubi audis Ict cardinales Turnonium de Gram montium so si bi, quum Caesarem alloqueretur, praesto suturos, rem sibi valde gratam csse ostendis-s imo postulasse ut a Rege autoritatc haberent agendi de ijs qui: Christianae rei p. profutura viderentur. Rex Anglo ista nuntianda curat,vi quid sentirc an illuc quoq; mittere cogitaret intelligat .Quod quia ipse,pbaret, duos illi legatos pari autoritate illuc mittunt. Dic Ian. isis nostratcs cardinales Bononia veniunt, quo ia papa dc Cauar couenerant. Caesia inter caetera praecipue foedus quod anteacu Italie dynastis inierat, renouare renouando.
139쪽
uandoq; amplificare sic tamen ut in ea re ex Regis inc5modis,comoda pararet sui e natur:caq; ut Genua quoq; inscriberctur postulat. Inscri di causam praetexcbar, quoa Rex pactione Cameracensi omni Italia atque adeo Genua se abdicauerat:quare quum Rcx illam cedendi formulam ad rem Genuensem non pertinere contenderet, non liam hominis mentem esse, quam ut portam sibi reseruarct, qua ingrcitus nouas denuo reliquae Italiae turbas daret. A quibus ut prorsus arceretur, publice cnuntiari oportere,
Genuam in hoc foedus alcitam in Caesaris de sociorum Italia: dynastarum fidem de cliciat clam accipi Papa iam nonnihil inaudierat de querelis illis Galliae N Angliae Regum, vix ullam spem subsidij aut leuationis a Rege sibi reliquam este sentiebat, Caesarem sibi
instare nunc prece ac pretio, nunc minis oc terrore videbat, ut hanc foederis promulga- iotioncm ratam liaberet. Qustius rebus prope eo adducebatur ut Caesari gratificaretur, seq; illi totum crederet, de codem rerum critii cum illo uteretur. Neq; eum quicquam remorabatur,nisi quod rem paulisper prolatabat, dum videret quid aduciatus cardin lium adferre vidcr Ur. CARDi NALEs in ipso aduentu quo loco res estent,intelligunt, non parum esse periculi viden si primo Regum querimonias ordine narrarent,nc ille omni abiecta spe nimum desponderet, ex quo eviceretur porro vi Caesar quo vellet cum statim praecipitem daret, cuius deinde autoritate suo arbitratu aduersus Anglum uteretur: quo dentiaque cxacerbato motus de turba in Christiana Repub. oriretur. His rebus consideratis mandata quae habebant praepostcro ordine exequi, A initium a postremo capite duco a re statuunt: tuumque cis imperatum esset ut a duriori oratione exorsi in leniorem desiancrent , diuersam planc viam insistunt. Itaque ei pro eo ac illi se lique A postolicae sotii, Cissima omnia clipiunt, ostendum quantopere studere debeat ut Rcgis Christianis limianimum retineat, luem & dignitatis illius de quietis Italic cupidissimum esse senserant. Eum cnim praeterquam quod plurimum inco studii potucrat, ut exulceratum Angli
chartismi iratris animum mitigaret: in quo non parum proscccrat scuius rei narrati nem in aliud tempus reiiciebant simulatque intellcxisset quam ille cuperet Italiae qui ii consulere, vererique ne specie Gcnuensis controuersiae aliquid a sic turbarum orir tur, sibi in mandatis dedisse, ut si per cam tantum contentionem staret quominus pax Lialia tuta ac firma est et, ut illi conditionem hanc suis verbis ferrent, quicquid contro- euersiae sibi cum Genuensibus intercederet, se illius iudicio stare velle: dc quicquid hae in re adhuc sibi seruasset, eo consilio fecisse ut de certis de priuatis Genuensium olffensis poenas sumeret, quas ipse papa nosset. Quare caueret ille etia atq; ctia ne Genuenses inultu foedus asciscerentur cuius ipse particeps esset. Causam esse,quod pacto Camerac si Caesar de Rex Apostolicum iudicium se subire prosessi fuerant, neque causam dicere qiun sentcntiam in cum ferret qui prior pactum illud violaret: id ut neret, causam priamum cognosci oportere, quod omnino papae ius sit. Quamobrem siquid Rex aduersus Genuenses moliretur, idque Caesar contra foedus fieri contcnderet, nullum quam ipsum iudicem inter litigantes quaeri poste.Qua iudicii de causae aequitatis cognoscendae autoritate seipsum priuaturum, atque adeo omnem pacandae Christianς plcbis faculta Aotem sibi adempturum imo in litigantium ordinem relicto patris communis munere rediturum esse,si foedus ineat in quod Genuenses asciti sint Quinetiam hoc illi confirmabant, ii quemadmodum iam por legatos tentatum fuerat eum Nicaeς, Auenione aut Milo finitimo loco conuenire in animo haberet, cum praesto esse, eumque iudicem de t ta Genuensi controuersi .i serre constitutile: quin & operam pro virili daturum ut Angliis frater optimus vcl ipse adiit,vel cum uberrimis mandatis quempiam mittat, qui de diuortii causae obscuritate semel transigat. Denique quae res agi antea coeptae necdum persectae inter ipsum &ducem Albaniae cum cardinali Grammontio fuerant, promit tunt fore ut in eo congrestu si quidem habendus es let) de iis rebus semel decideretur. HAEC Omnia mirum in modum Papae placuerunt, eoque magis quod nonnihil soopis δί praesidii a Gallia sibi adhuc sperandum videbat: hancque rimam tibi datam esse
vehementer laetari coepit,qua Carolo instanti de ad hanc scederis amplificationem adiis genti Haberctur. Sic enim habendum est, hos sermones ante a Papa cum illo duce de cardinali habitos quos nunc isti cardinales in memoriam reduxerant, clusinodi esse, ut maxime ad ornandam amplificandamquc ipsius familiam pertinerent, quam ille sun
140쪽
mo studio prosequebatur. Qui sermones iam proserendi a nobis sunt. Quo tempore dux A lbaniae supra demonstratum estὶ ad papam missus fuerat ut cum reliquorum principum ac populorum legatis de pace & quiete populi Christiani, quaque ratione Turcae infestissimo liosti & reliquis huic nomini inimicis obuiam iretur,postquam Cς- saris oratores cum alijs negarunt sibi quicquam in inadatis hac de re datum fuisse, papa facultatem nactus qua de neptis suς ducistae Vrbini negotijs ciuit duce Albaniae cosanguineo, tuique illius materteram aliquando in matrimonium duxerat, priuatim agerct, vcnit in cum sermonem qui a papa Leone antea in medium prolatus de a se denuo usurpatus fuerat, de conficiendis nuptijs Henrici minoris natu Regis filii, Aureli j ducisio de ipsius ducisi e. Quam ad rem papa ipse ut neptis fortunas augeret, & matrimonium ornaret,in dominatus formam redacturum se pollicetur Rhegium, Mutinam, Rubc- .v - H-riam, Pisam,Ligornam,insuper Placentiam & Parmam,si minus conditione uberrima, at commutatione certe aliarum posscssionum, ut sic paria faceret. Qua donatione ab ipso confirmata postquam Albaniae dux de cardinalis mense Aprili anno i s 3t Regi hoc probari intellexissent, mandatumque ab co accepissent conditionem latam citis verbis accipiendi, papa sponso futuro se auxilium de opem laturum recipit quantum inter se iudicarent, quo ducatum Mediolanensem recuperaretacuius nempe ius ad cum pertinerct, partim quia Caesar Maximilianus Ludovicum duodecimum in illius poLsessionem miserat, partim quia illi cessurus est et Rex ipse cum reliquis filijs, Delphino 1o de Angolisinensi, se praeterea ducis lae nepti auxilio suturum ut ducatum Vrbinensem recuperaret. Hanc donationem die Iunis insequentis nono per literas fecit quas m nu subscripsit, iamque tum ut re praesenti fidem dat possessiones supra commemoratasse Regi tradituriun quibus inter illos conditionibus conuenire matrimonio nempe ante consummato: quod porro ad Vrbini ducatum attineret,se dimidiam sumptuum partem stippeditaturum esse, exceptis tamen cquitatus regii stipendiis, quod illa ordinario
PAPA tametsi hos de matrimonio illo sermones antea habitos fuisse memin rat, non tamen tantum sibi honorem a Rege habitum iri sperare audebat, ut rem perfi- rq ci vellet. Verum istud de integro repetitum colloquium ab istis cardinalibus lex quibus 1 o alter superiori illi interfuerat in nouam illi laetitiam de animi confirmationem attulit,ut se νοῦ- Vita non omnino ad Caesaris voluntatem ac nutum conformaret atque obsc lucretur. It que &congressum illum cum Rege fieri sibi placere ostendit, ad quem literas manu sua scripsit, quibus interim rogabat nequid enuntiaretur antequam Caesar in Hispaniuam venisset. Cardinales nostrates, ubi illum omni metu vacuum animaduerterunt, cum reliqua illi mandata quam postulat maxima dexteritate cxponunt, tum vero rem Anglicanam aggrediuntur. Hanc enim nouis subinde literis quas quaternorum serὰ dierum interuallo accipiebant Rex illis commendabat,disertis verbis praxipiens ne ilialius negotium minore cura quam suum complecterentur: imo de suis quicquid in in dium illis alserretur, ne omnino Ucrciat nedum statuerent, quin Angli oratoribus no- o tum ficrct, placeret, probaretur. Itaque cum illis cardinales consilia semper non in do de diuortii negotio, verum etiam quacunque de re literas a Rege acciperent, comtulerant. His ubi res quo loco tum estet consideras lent,placuit in rcni sui Regis maxime esse nequid praepropcre agatur, nexue caro ullo pacto prius attingatur quam C sar discessisset: satis sibὶ esse si operam dent ne Papa in Regis causa, quod illi incommodaret, quicquam amplius deccrnere maturaret. A L I Qv o T post cardinalium aduentum diebus Caesar satis ex papae vultu atque oratione illius in se voluntatem minus quam antea propendere intellcrit, eiusque rei qua nam causa esset suspicari coepit. Nam de matrimonio nonnihil aliquando inaudicrat, quum papae ipsius iussu hoc illi nuntiatum estet. Quinerram quum hac de re so sen tentiam papa rogaret, Caesar quod rem non confectiam iri existimaret, camulvmgcrct autor fuerat: postea quum rem ut sic habebat,liquido cognoscerct, ut Regis con tum auerteret, Cannesio de Granvellano imperat ut cum papa de matrimonio ipsius neptis Cum Francisco Ssortia agerent. Hanc conditionem papa sibi ornamento & gloriae fore fatetur ille quidem, verum de altera illa orationem iam non parum procosi ille aperte ostendit Hoc quidem fatetur, illam tam splendidam ob familiae ac gentis digni,