Annales academici

121쪽

observatori Astronomici instrumenta integra servantur. Vir Clarissimus Bux BALLo illius vacante cathedra praesectus, in scholis suis de astronomia populari apparatum sibi deese iudicabat ad motum corporum coelestium perspicue explicandum. Hunc petere a Curatoribus, quorum proximis annis inexhausta propemodum erga hoc observatorium liberalitas fuisset, pro insito honesti et decori sensu non audebat. Rem communicavit cum disciplinae suae alumnis, qui, quum existimarent, hic suum agi doctrinae amorem, contulerunt et suo raeceptori tradiderunt plus ducentos florenos, ad comparandum illum apparatum vel ad aliud emendum maioris momenti instrumentum, quod ipsorum nomine et in grati animi memoriam Curatoribus inerretur, Observatorii exstruendi auctoribus prudentissimis. Huic ossicio non defuturus Vir Clar parcior sui quam discipulorum laudator erit. autem ea de re utrosque multum amamus. De opportunitatibus, quae edicinae studiosis praebentur pericula faciendi in arte salutari exercenda, lubens commemoro polyclinicem valde florere, maiori puerperariim numero quam antea opem esse latam et apparatum instrumentorum integrum servari. Demos omis autem Academico tacerem, nisi succurreret illud gutta cavat lapidem. Itaque repeto, quod sexcenties audivistis, osocomium prorsus ineptum esse ad vires suturorum Μedicorum praxeos ope exercendas. Attamen illud me addere decet quod monet HORATIUM:

Dimidium saeti qui oepit habet VNam coepimus, Auditores Peritissimi enim, quibus haec res mandata est, Viri non tantum de novomos omio exstruendo diu multumque deliberarunt, verum etiam aedificium chartarum fidei commiserunt, quod parum a persectione aberit. Constabit illud magni, sed apage ineptias eorum, qui ea, in quibus nihil magnopere requirere licet, parvo parabilia esse censent. Sed ab his me avocat cogitatio alius os omii, quod, licet cum Academia haud sit oniunctum, ita tamen comparatum est, ut commodismedicinae studiosorum inserviat Ophthiam omium cogito, cuius in hac urbe oondendi sons sui liberalitas edorlandica, ad leniendos hominum dolores numquam frustra alpetita. manc autem qui expetiverant, nec tempori nec

122쪽

112 P. AE ARTINGlabori pepercerunt, ut, quod animo volvebant, ad rem effectumque perducerent. In quibus te, Clarissime suERMAN, vel primas egisse vel praecipuas, et miramur et non miramur. iramur, aetatem tuam cogitantes, quae plerosque a rebus agendis avocat. O miramur, memore vel testes

potius iuvenilis illius ardoris, quo tu ,medicorum Traiectinorum estor, cuncta commendas, promoves et urges, quae tibi utilia et bona esse videntur. Sed omnium maxime tibi, coniunctissime DONDAM, harum rerum lauae honos debetur. Tu primus in nostra patria mentionem fecisti os omit, in quo unice oculorum morbo laborantibus succurreretur. Quum pluribus, de hoc sensuum nostrorum praestantissimo admodum sollicitia, opem tuleras, ampliorem quaesivisti eruditionis et dexteritatis tuae in usum practicum conserendae opportunitatem. Haec tibi iam parata est. emo dubitat, quin ea optime usurus sis. Tu autem, Collega aestumatissime, et Academiae reiectinae et arti tuae salutari et doctrinae medicae in patria nostra, unde frustra te avellere conatae sunt alio invitantium voces, Muigitur gravissimis et causis et institutis ut decori esse pergas, vehementer opto. Nondum tamen te mitto, Vir amicissime, quem hoc anno Senatus Academiae resectinae chirurgiae doctorem honoris causa creavit et Rex Augustissimus ad honoratiorem evexit Ordinem Equitum cruce quem insignitorum. Venit in honoris communionem VINKIus noster, Equitibus

Leonis ederiandici adscriptus. os honores Vobis, Collegae optimi,

impense gratulamur.

Diximus de studiorum praesidiis, quae quanti quis iure faciat, non tamen in his omnia posita esse putamus. Non solum rebus externis affuere, sed intus potissimum vigere oportet Academiam, id est, in animo uni cuiusque, cui aliqua cum ipsa intercedit necessitudo, eum esse pulcri bonique amorem, quo ad praeclara quaeque persequenda incitemur. Hunc vigorem nec deesse contendimus neque ita adesse, ut nullus accessioni locus relinquatur. Quamobrem quantulumcumque illud sit, quod accedere posse videatur, id ipsum summo studio minuere conemur. Vos, Viri Amplissimi, quorum virtuti prudentiaeque prorsus confidimus, Regi Augustissimo eos commendetis et laterarum Humaniorum et Theologiae et Iuris-

prudentiae doctores, quibus Academiae Gai unae gloriari licebit.

123쪽

Νos, Collegae coniunctissimi, talium Collegarum possessione mali,

curemus, iis ne exemplo nostro desimus.

Vos disciplinae nostrae alumni, studiis vigilate severis. Cunctis denique curae sit cognitio sui, ut, missis iis, quae a tergo sunt, in ea constantius prospiciatur, quae sunt a fronte, si fronte collineari possit. His verbis ad vos accedo, Iuvenes praestantissimi, qui dissicillimos haud defugistis labores, ut voti compotes fieretis. Quam nos delectat adspectus vester, et numerus eorum, qui ad quaestiones e liberalitate regia positas sua nobis obtulerunt commentationes De his quae sit sententia nostra, ex ordinum iudiciis constabit, quae a Vir Clarissimo, qui Senatui Academico ab Actis est, identidem legentur. Iudisium ordinis aetereo et misimpliae Naturalis. Ad quaestionem physicam: Critice exponantur recentiorum physicorum ii investigationes de nexu inter effectus, praesertim thermicos et chemicos, a fluxus alvanici atque processum hemicum in apparatu electromotorior' duas ordo accepit disputationes lemmatibus insignitas, alteram On euer a re is a nime etc., alteram: et M e woli, nota in iei orie AEMImioris responsionis Scriptor in tria capita dispertivit opus. In primo egit de effectibus fluxus alvanici, in secundo diversos apparatus electromotorios descripsit, in tertio tandem ad quaestionem ipsam accedit Laudanda diligentia Scriptor collegit, quaecunque a physicis his de rebus tradita invenit, desideratur autem ordinata rerum expositio et critica, quae rogabatur, ratio in diiudicando experimentorum valore. lura quoque attulit quae ad quaestionis argumentum minus pertinent. Μelius placuit altera commentatio, in qua Auctor praemissa disquisitione de lege electrolytica Cel. PARABA et de lege Iouliana circa caloris evolutionem in circuitu galvanico, statim ad quaestionem ipsam tractandam aggreditur, ac singula physicorum experimenta, e quibus numerica relatio

124쪽

114 P. AE ARTINGinter effectus fluxus galvanici et processum hemicum in apparatu electromotorio elici potest, critio examini subiecit eo proposito et succeas ut pateat, quousque cum principio virium vivarum, quod nostris diebus ad

omnes vires physicas extensum est, OnVeniant.

Si igitur alter relata retulit et satis bene, hic aliena ita agitavit, ut

sua secerit.

Egregiam hanc dissertationem aureo praemio dignam censuit. perta schedula nomen prodiit DoLPBI AN OvEN,math et hil mat. Candidati in Academia Lugduno-Batava, qui examine instituto scriptorem se esse abunde probarit. Prioris autem responsionis Scriptori honorificum diligentiae testimonium concessit ordo. Hunc esse patuit BERMANuumuYPER, Medicinae Studiosum et hoc nomine Philos Candidatum in Academia Rheno-Traiectina. Ad quaestionem botanicam nulla ordini oblata est responsio. Praestantissime AN vEN, si quis alius, tu sane praemio aureo dignus es , qui in dissicillimo et gravissimo physices recentioris argumento ita elaborasti, ut Ordinis nostri iudicium nihil nisi laudis significationem contineat. Baec laus tibi suavissimum sit operae atque studiorum praemium, num mus autem, quo maris, perpetuum tibi sit honorifiei huius diei testimonium Quodsi, matissime BYPER, industria quaestio explicari potuisset, dubitare liceret, uter victoriam reportasset. Quum autem aemulo cedas, laetor, hos secundos honores tibi obtigisse, alumno illius Ordinis cui ipse sum adscriptus. Itaque noli dubitare, quin ego honorificum hoc testimonium tibi eadem voluptate tradam, qua tu illud accipis. Iudicium ordinia Molosorum. Theologorum ordo hanc solvendam proposuerat quaestionem: a Christi orationum, a Iohanno relatarum, ea singulatim dicta explicen- 'tur, unde apparet, quibus fundamentis fidem sibi habendam niti voluerit

a conservator.'

125쪽

putationes.

Prima symbolum adscriptum habebat Christi dictum Μακαριοι οἱ μὴ

ἰωντες . . a. Qua lecta commentatione bonum quidem piumque nobis laudandum videbatur, quo ad scribendum se accinxisset Auctor, consilium. Νonnulla etiam monuit, ad Criticen et Exegesin spectantia, bene dicta. Verum balbutiens plerumque eius est oratio, ac subinde puerilis sero. ecordinis concinnitate scriptum commendatur, nec interpretandi peritia, nec iudicii vi atque acumine. mo ita scripsit, ut num quaestionis propositae

argumentum et ambitum recte perceperit, vehementer dubites. 2Gera allata est commentatio, tesseram habens VIRGILII versum Asmones no et magna tralatur voce caeli. Huius valde mediocris, ne quid

gravius dicatur, est stilus, et passim grammaticis inquinata vitiis oratio. Quid potissimum sibi voluerit Auctor, subinde lectori vix aut ne vix quidem satis certo constat. Locorum, qui tractandi erant, enarratio nullam sere probat artis exegeticae peritiam. De dei sundamentis quae statuenda putabat, ea nec satis enucleate ac definite exponit, nec iis, quae afferri poterant, argumentis probanda curat. Α dialectica igitur subtilitate quam longissime scriptum abhorret nec maiorem interpretandi habet

laudem.

Utrique disputationi sine dubio tertia praeserenda est, quae ALVINI dicto notata cernitur Fide in Iristi notitia est eis. Moos enim Iohanneos explicans Auctor, ita optimos quosque et Criticos consuluit et

Interpretes, ut muctamen maneret, a plerumque veras certasque Critices atque ermeneutices leges prudenter ac solerter adeo sequeretur. Quamquam, praeiudicatis captus opinionibus, ab iis nonnunquam recessit regulis, nec semper sibi satis constitit. Verumtamen ea bona habebat, easque dotes disputatio, ut graviores esse desectus, qui quominus praemio Omaretur vetarent, ordo doleret. Per nimiam enim factum esse videtur, cuius passim vestigia apparent, Auctoris estinationem, ut haud pavea, quae tractanda erant, Christi dicta aut plane negligeret, aut leviter admodum attingeret. Nec ea, quae singulorum locorum interpretationi ut plurimum tribuenda est laus, conclu/ioni sive pilos tribui potest quippe quae subiectiva et obiectiva, antecedentia ac consequentia ita male con-

126쪽

116 P. AE ARTINGlandat, ut de universa, quae solvenda erat, quaestione, quae scriptori placuerit sententia, varias in partes haud improbabiliter possis disceptare. Quarta disputatio, ARTINGI dicto notata De queatio bra lante caeli. longe plures, quam quae proxime memorata est commentatio, tractat locos Iohanneos, eosque qualemcunque in ordinem classesque non plane incommode distribuere conatur. Qua in opera magna versatur industria atque

intento nihil praetermittendi studio. Verum laudabili huic, qua totum

complecti conatus est argumentum, industriae studioque iudicii sanitas non respondet nec subtilitas. Ne enim de contorta dicamus plurium t Numinterpretatione, multa admiscet aliena, nec quicquam magnopere ad rem praesentem facientia iterum iterumque eadem sere, nec tamen sibi semper constantia, repetere non dubitat; nec vero certam disputandi viam sequitur ac rationem. Vel sic tamen tam singularem habet disputatio ac tam eximiam industriae praestantiam, ut dignam eam censuerimus, quae Publico laudis maretur testimonio. Quinta, quam iudicandam accepimus, commentatio omnibus notum sibi symbolum sumserat dictum: Die diem doret. Huius quidem Auctor scripti non omnes, quos omnino oportuerat, consuluit quarti Evangelii Interpretes. Nec semper ipsam, quae Christo habenda est, dem satis accurate ab illius vel incitamentis, vel undamentis distinxisse videtur. Alia etiam nonulla vel forma habet, vel materia non plane probanda. Sed qualescunque hos desectus magnis Auctor compensat bonis ac virtutibus. In quibus, alia ne memoremus, interpretandi sacram scripturam eximia excessit, pro iuvenili quidem aetate, facultas, quam interpretationis probat nativa simplicitas, ἀκριβεια, subtilitas, atque universe re spectata, bonitas. Quocirca dignam censuit ordo commentationem, cui aureum tribueretur praemium.

Seria tandem nobis iudicanda incumbebat disputatio, TERTuLLIANI dicto insignita: Cum redimis caeli. Cuius quidem scriptor non minore, quam qui proxime memoratus est, laude dignus censebatur atque honore. Sed dispari id ratione, nec plane propter eandem praestantiae dotem. Ea enim, qua cernitur quinta illa distribe, accurate atque eleganter interpretandi facultas ac peritia, non plane quidem desideratur, at non ita luculenter apparet in aeria hac, de qua quum maxime dicimus, disputatione.

127쪽

Sed aemulum, quocum plura bona communia habet, hico superavit Α - tor, quod maiorem Ninalisae quaestionis parti operam dedit eamque pleniore disquisitione persecutus esse videtur. Quum igitur aureo praemio ipse quoque dignus censeretur, ita eodem loco quintam illam ac Maetam hanc habendam esse disputationem decrevit ordo, ut utri praemium tribueretur sorti dirimendum permitteretur. Iusta igitur instituta sortitione quintam inter disputationem , cuius auctorem se professus est ac probavit PREDERIOUS LUDOVICUS RUTOR , in Academia Lugduno-Batava Theol. Cand. et eriam, cuius auctorem se prosessus est probavitque ΑΝΤΗΟΝId BALLOT, Theologiae in Illustri Athenaeo Amstelodamensi studiosus, a Seminarii Teleiobaptistarum alumnus, επω iubente, RuTaERsIo praemium est signatum, idque ita ut BALLOTIus eiusdem plane honoris socius solemni dato testimonio ac publice declararetur. Quartae tandem disputationis auctorem se professus est ac probavit IANUA ELIZA OLTZER Ir. Theol in Academia Lugduno-Batava Studiosus. Cuius igitur industriae, ex ordinis decreto, honorificum laudis testimonium impertietur. Apparuit vobis, Auditores, ex iudicio Theologorum acriter de victoria esse certatum, dimidiamque certantium partem magna, etsi non summa singulos, cum laude decessisse. Tu dilectissime uetaERa, sortibus iactis, aureum nummum reportasti. Nihil profecto mirum est nomen tuum in iis commemorari, qui hodie laude et honore mantur. Ex illa gente es, quae multos tulit, quibus patria gloriatur, viros. Horum instar tu sic in Theologiam incumbas velim, ut Ecclesiae ederiandicae aliquando decori sis et praesidio. Primitiae placuerunt, spem attulisti exquisitarum frugum. Praestantissime BALLOT, sors te auro, non iisdem honoribus privare potuit. En nummum argenteum, cuius honorem regia munificentia iure censuit tibi deberi Hobasti, Seminarium Telei aptistarum, quamquam discipulorum numero Academus nostris longe cedens, egregiis tamen florere alumnis. Opto equidem ut aliquando praeclarus sis Evangelii Interpres

128쪽

II P. AE ARTINGapud eleiobaptistas, qui suis profecto non destituti sunt octoribus piis

et eruditis. Tu me tibi devinxisti, ornatissime MoLTglla. am symbolo usus essententia quadam ex scriptis fratris mei dilectissimi. Quare victoriam, me certe non nolente, reportasses. Sed hic illud a me postulatur, ut exsequar mandata, quae iudicio nituntur Theologorum, optimorum hac in causa iudicum. Itaque accipe honorificum laudis testimonium, quod te ad maiora suscipienda incitet. Iudisium ordinis iuriae aria Orum. ordo Iurisconsultorum duas proposuit quaestiones: I. Exponatur locus iuris criminalis de moderamine inculpatae tutelae cum in historia iuris Romani et Germanici atque patrii, tum collatis inter se iuris hodierni diversarum gentium principiis atque

sanctionibus.

II. Exponatur necessitudo, quae intercedit inter iuris privati tum civilis, tum mercatorii praecepta et oeconomiae politicae disciplinam. Ad priorem unam tantum accepit commentationem, lemmate inscriptam ν Selsis ne a iaci, si e Male primam lamo natare ela' sTEPHAN's Ne Commentaries qua locus de moderamine inculpatae tutelae primum ex legibus antiquis, dein ex iure poenali hodierno tandem ratione philosopha copiose illustratur. Iusto latiorem disquisitionis historicae campum pervagatus scriptor in expositione iuris recentioris cum patrii tum Francici

quaedam non omittenda neglexit, quae tamen omissa non eius esse videbantur momenti ut eximiae industriae et eruditionis nec non acuminis minime vulgaris documenta exhibens disputatio debita palma raudaretur. Quocirca Ordo praemio regio condecorandum scriptorem censuit, atque aperta scidula nomen prodiit ADRIANI PREDERIc LuDORIO GREGORT, in Academia Lugduno-Batava iuris studiosi, qui instituto examine, se scriptorem nobis probavit. Ad alteram quaestionem ordo accepit duas commentationes. trior in-

129쪽

scripta symbolo rediscendae tine eae arte quae e iunt ut uoui civitatiostim '' cIcκllo de Republica studium haud vulgare et insignem industriam scriptoris prodit planeque argumentum tractans multa recte disputata continet ita ut licet sint, quae improbanda videantur nec ubivis ac rem tetigerit scriptor, tamen ordini digna visa est, quae aureo praemio maretur. Ex scidula adiecta scriptor apparuit seseque probavit GRRARDUS ICHER-L1Nx, iuris in Academia Rheno-Traiectina candidatus. Altera commentatio, inscripta sententia: The Merouetuum Heler man ara au une senautaris infer etcV a. Ruso), nimis sestinanter elaborata esse videtur, ita ut alia desint alia non satis plene sint tractata, multa tamen continet recte disputata et sagaciter exposita, ita ut ordo, quamquam aureo eam praemio dignam non censeret, tamen scriptorem publice laude ornandum decerneret. Scriptor publice evocatus sese prodidit et probavit WILc IuLIus VANKALDARE REN Ra, in Academia Rheno-Traiectina iuris candidatus.

ut honore augeamini meritis quaesito. Ex te praestantissime GREGORY, si iudicare licet de Midensibus Iuris- prudentiae studiosis est sane quod Academiae tuae felicitatem praedicemus; sed tum tu, egregie IcRERLIΝΚ, qui abhinc biennium in Groniugana Academia secundos tulisti honores, nobis praestas Traiectinorum alumnorum virtutes. Singuli praemio aureo ornamini, quod vos, qui tamquam incursu estis, non alia quam regia via progredi sinat. Tibi, optime AN ELDERE RENfEus, qui exercitatissimo athletae cessisti, honorificum trado testimonium. Dici vix potest, quam gratae mihi tuae sint in hoc certamine laudes. Nam si de tuis in Iurisprudentia progressibus nullum penes me iudicium est, cognovi hoc ipso anno humanitatem tuam et generosos animi sensus et vero Academiae, nostrae omnium almae matris, amorem. Quoties, o bone, postea hodiemae laudis testem adspicis, toties in memoriam redeas, tum operae in hac Academia studiis navatae, tum temporis illius, quod ambo concordiae civium Academicorum promovendae, id est saluti Academiae Traiectinae, hoc anno impendimus.

130쪽

120 P. ΗΑRTINGIudirium ordinis misimpliae Eeoresteae e Literarum Humaniorum. Ad quaestionem ex historia: ν Critica instituatur disquisitio de M. Tu II

ιν cIcERONI vita politicar Ordo duas accepit commentationes, quarum altera insignita est verbis IcERONIs ιν quod turpe est, id, quamvis occul- utetur, honestum fieri nullo modo potest. ' alteri symbolum est sententia EPICHARMIV τῶν πονο- πωλουσιν risai σῶντα τἀγάθ' οἱ θεοί. Neutra commentatio Ordini probavit eam iudicandi integritatem, ut praemio aureo ornanda videretur. In priori commentatione acerrima est eaque perpetua ICERONI reprehensio, haud neglectis, quamquam non satis perpensis, recentiorum scriptorum argumentis in posteriori primas agit amor CICERONIS non quidem tantus, quantus eius erroribus et vitiis perspiciendis effecerit, sed non satis sibi constans, nec magnopere aptus et nexus ex diligentiori tum indolis Ciceronianae, tum temporum illorum investigatione, quamquam hac in parte prioris commentationis scriptor minus etiam satisfecit. Re accurate perpensa, censuit ordo utriusque commentationis scriptori diligentiae laudem esse tribuendam, sed eum, qui verba EPICHARMI opusculo suo adscripsit, aemulo praestare iudicavit, tum sermonis elegantia, tum vero critica variorum IcERONI locorum comparatione et interpretatione. Quae quidem ordini sic placuerunt, ut scriptor praemio argenteo ornandus esse videretur. Venia scidulae aperiendae accepta, mox, instituta etiam disquisitione, scriptorem esse apparuit ΠILIELMUM RuDoLPΗΠM ooLMAN, Theologiae in

Seminario Evangelico-Lutheranorum Amstelodamens Studiosum. Ad quaestionem de literis orientalibus propositam: ν Exponatur, quae usuerit propria Israelitarum Theocratiae ratio, et quaenam inter hanc et ιν aliorum populorum veterum hierarchias fuerit similitudo et dissimilitudo. 'itidem duae allatae sunt commentationes, quarum una insignita verbis Ρs CXLVII. s. 19, 20, altera dicto aulino, ad Gai. V. s. l. Prioris disputationis scriptor diligenter nonnullorum virorum doctorum vestigia premens, multa ad illustrandam Israelitarum heocratiam congessit; aliorum vero, inprimis recentiorum, de nonnullis placitis discrepantes sententias neglexit quae vel in locis quibusdam Veteris Foederis ponderandis,