장음표시 사용
91쪽
malint etiam se nunquam ebrios seri; sed a potu
cessare nequeunt, cum Vitrum vitro viam struat,& , quia vinum tam bene sapit, ad bibitiones alliciat. Spiritus autem Salis adjunctus calidum he par refrigeraret, R a tanto bibendi appetitu detineret , immo , quamvis homo potum repudiare nullatenus possit, sorte vinum ipsi tantopere haud nocebit, si Spiritu illo temperatum statim ex corpore pelleretur. Confido, me toti Mundo. praesertim illis regionibus, ubi Vinorum abundantia, di hinc grandis etiam abusus, magnum Oiscium , an beneficium praestitisse, nec prorsus absore, quin heic de illic aliqui per hoc Medicamen curentur , & ad pristinam sanitatem perducantur. Finio hanc Disscrtationcm, nec vana spe mihi polliceor, gratam fore bonis mentibus, quae studium & Operam meam non contemnent, cum CX
amore proχimi fecerim , quicquid seci. Nullus ctiam dubito, quin multi haec ad usum suum applicaturi, & ea propter D Logrates sint adiuri. Quamvis & ominer, Zo1los ex inscitia b& invidia laborem huncce meum despecturos. Sed quia Vetus verbum non fallit, asst exploratae veritatis est, quod Ars non habeat osorem nisi ignorantem; hi
Momi suo seipsos gladio jugulant, ac propriam
turpitudinem allegant: quod mirum haut est, cum perverso hodie mundo selemne sit, non nisi talia facere. Consulamus saltem historiam, quomodo Christophorus Columbus, cum de nOVO qUO-piam orbe dixisset, in tam multis Regum Curiis
92쪽
per imperitos carptores risui ac ludibrio expositus fuerit. Haec aula impostorem, alia mendacem ac magniloquum, ignorantem fatuum, alia ipsum existimavit, nemo fidem ipsi adjungere voluit, donec tandem in Hispaniis auditus cst, & propositum suum comprobavit. Qtiis e stultis sapientes faciet ' Improbo Mundo mos suus relinquendUS, cum hunc emendare non est nostrae potestatis. Quaecunque heic scripsi tam de Medicamine con
tione frumenti & aquae adversus fimoni ac sitim, tum etiam ess caelisamo Spiritus Salis usu contra ebrietatem, ac vini, cerevisse, aquae, & aliarum potionum melioratione; puro veritatis fundamento nititur, & ipsa rerum eXperientia testimonio suo satis manifestabit, in quo nunc sermoni meo terminum imponam. Ita quod mearum erat partium peregi jam libero cujusque arbitrio relinquam , num haec in usus suos convertere velit. Si accepta fore intellexero, ingratiam & utilitatemper mare navigantium , pluria adhuc , D E O dante , typis publicis committam. Interim benevolus Lector praesentia aequi bonique faciat, &ad DE 1 honorem ac servitium proximi rite accommodet atque adhibeat, ut vel multae hominum myriades sanitatem ac prosperitatem hinc accipere possint: id quod animitus optarim. Amen.
93쪽
Monitio ad Lectorem. Inservandum heic suerit, quod in isto Tra.
ectatu aliquarum Praecipitationum ad Aquam Salis, ut haec potabilis fiat, mentionem secerim , Modum vero meum meliorem mihi soli reservarim, nec divulgare voluerim. Sed & illud ibi dicere memini, processum hunc secretiorem aliquatenus sore preciosum, ac proinde Artem hanc
non ita gratam, quam si parvo sum tu feret, quod& ipse fateoro quibusdam posse videri.
Nam licet in extrema necessitate nihil tam charum , aut tam magni pretii, qUin, propter vitam conservandam ultro redimatur, aut dimittatur; melius tamen es in tali casu si nec aqua gravi nimis impendio comparetur. Quamobrem hanc praeterea Admonitionem injicere, ac dubitantibus manifessam esse oportuit, quanti una libi a aquae salsae, jam edulcorata, & ad potum praeparata, constet; quibus ego responderim, non pluris quam teruncio & praeterpropter, amplius si ve minus, prout graviores aut faciliores expensae ad praecipitationem impetrandam erogantur. Suum igitur quisque comput tum ex hoc instituere poterit, num talis Edulcoratio sibi conducat an non ' & si desiderio ejus habendae tenetur, abs me singulis temporibus illam adipiscetur. Quamvis enim Omne operculum non cu1vis Ollae conveniat, propterea tamen non abjicitur, sed semper utilitatem suam reperit. Et licet haec quoque Inventio mea praestantissimas
94쪽
NAVIGANT Ttissima , salsis undis dulcedinem conciliandi apud neminem quod minime praesumo ) accepta esse
debeat; ossicio tamen meo perfunctus sum, & ansam atque occasionem dedi, quomodo non per mare solum sed 3c terras, multis in locis, beneficio Artis hujus egregiae, multum commodum atque emolumentum fieri queat. Primo enim haec In ventio illorum usui servit, qui loca maritima incolunt, ut in desectu Salis, cum propugnacula obsidentur , vel alio necessitatis casu, facilius illam obtinere possint, quam per decoctiones in alienis cu- preis, unde sal amarum fit atque inspidum,caro etiam, butyrum, pisces,& alia ipso condita corrumpuntur, & in acerbum ac deteriorem gustum redi-- guntur, atque ita valetudini perniciem adserunt.
Secundo haec Ars apud illos valde proficua, qui
sedem rerum ac sortunarum suarum ab Oceano
longius dissitam tenent, quo sal Hispanicum maxinum , vel Bavarica, Tyrolensia, Salisburgensia, Bechtes adensia, Bohemica & Polonica montana sive gemmae salia dissiculter curribus tam procul avehuntur , ac ubi incolas hoc tantum sale uti frui Oportet, quod ex salium sodinis decoquunt, qui &nonnunquam ita pauperes, ut vix ligna ad coquendum quae tamen illic locorum plerumque abundant) hoc labore persolvi possint. Haec insuper caldaria ferrea mox comburuntur, clim debilis aqua salsa diutius inibi coquitur; unde magni sumtus ad
illa saepius resarciendum ac renovandum eXiguntur. Per hanc vero Inventionem meam major aquae dul-
95쪽
dulcis pars separari, dein sal cum parva aquae salsae copia in alienis coagulari ac indurari posset. Multis
certe sumtibus parceretur ad lignum convelaen dum, etiamsi hoc gratis haberi queat.Nec tam ma gno hominum numero ad labores Opus esset, non. tot ligna caedenda, tot equi ac boves sustentandi, non lignum ad alaenos apportandum, nec denique serreis caldariis, quia parum in iis coquitur, & sic dissicilius stanguntur, tot sumtus impendendi. SP. igitur alicujus interest, hic sciet, quid sibi faciundum : ego lucem meam accendi, ut splenderct ac radiarct coram omnibus; sicam oculos aperire, di circumspicere nolunt, in caecitate remaneant. BO- num quoque heic monstravi Remedium: si minus acceptatur, culpa mea non est, sed corum, qui clarissimum solis jubar oculis suis pati aut perferre nequeunt. Lumen res est praestantissima, scipsum vero consumit, minuitur , ac tandem penittis cX- stinguitur, nisi foveatur. Quamdiu ardet ac fulget, jucundum quidem est cuivis adspicienti, scd nemo vult oleum affundere, ut longius vigere ac lucere valeat. Ubi autem disparuit, nec amplius videndi facultas conceditur, tunc expansis oculisjacturam Hiis frustra intuemur. Longe igitur facilius pauci olei auctario vetus lucerna in diuturnioribus radiis conservari potuisset, quam ut postea novam quae rere atque incendere oportear. I Ichnus non frustra queritur: Aliis inserviendo consumor . Sat prosapientibus, qui prolixa concione non indigent. Et heic Plato nunc jubet quiescere.