장음표시 사용
311쪽
ΠD LUCILLA Jacet geminorum mater. at ejus Dioisa est soboles vivens patri, is altera matri. Ioannes Guijonius Augustodunensis cum literas profiteretur in eadem schola Burdigalensi. Hic Lestitu 1acet divises feta gemellis, Aiser enim vivens patris Die altera matris. Ioannes Rivasso Sarlatensis. casa gemelliparae Lucillae hic o sia quiessunt, Fignora cui divisa , patri vivum altertim
ELIAS denique Vinetus , qui haec ad finem Commentarii in Burdigalam Ausonii retulit. Ossa gemelliparae hἱc sint sta e mSecta fuit proles, vivens patri cis altera matri. Doluit Vineto hoc marmore eo loci, a nesciis quid cultus 3c reverentiae antiquitati debeatur, translatum , ubi siexcentis quotidie pedibus magnam partem ferratis conculcetur e notavitque ita sensim id temporis cum ante triginta annos facile adhuc lege potuerit ) fuisse exesum, ut paucas literas legere potuerit. Nos vidimus quidem marmor , sed sic nunc extritum , ut ne minimum vestigium ullius inscriptionis appareat.
Egionem, nomen & antiquitatem notaus mus: jam inspiciamus qua forma magni ludi
312쪽
tudineque aedificata fuerit, quando dc quae incrementa ceperit. Pleraeque omnes maximae urbes, ab exiguo
coeperunt initio : sic ut primo vici essent , mox abirent in pagos , inde in oppida , dc ex his in urbes, Romam orbis olim dominam inspice: pastorum mapalia eam fuisse videbis. Auctaea indies δc incrementa pededentim sumens
in eam tandem crevit amplitudinem, qua magis Olim, quam nunc, conspicua erat. Sed ne caput alterius orbis adducam , Lutet a Fran- corrim metropolis a parili initio profecta in tantam magnitudinem succestu temporis crevit. Hujusmodi initium non habuisse Burdigalam fidem facit, quod teste Ausonio antiqua & quadrata Burdigala eo fuerit dispositu vicorum , ut per directas plateas invicem sibi responderint. Quae dispositio argumento est ipsam a primis cunabulis eandem siem per fuisse, nec initium sumsiste a pago , & post
pedetentim audiam fuisse. Qualia exempla hodie habemus in Palma Venetorum , Hario- via Comitis cognominis , Fretide adia Wir-tembergici , Franc Φnthalia Θ Manhelmin Palati, Boibella Sullani Ducis in terra Bituricensi, novo nomine Henric mons appellata. Quarum omnium antequam primus jaceretur lapis eum in modum , ad quem vel aedificatas
vel aedificari coeptas videmus facta fuit delineatio. De ista vero Burdigala dis positione elegantissimi sunt versus Aulonii Poetae Burdigalensis:
Distinctas interne vias mirere, domora in Di postrem, O latas nomen servare plateas, Tam νe pondentes diredia in compita portas.
Ast, inquis, ubi hujus ordinis vestigium in hodierna Burdigalat Nullibi. nec id mirandum. Cum enim toties a Vandalis, Gotthis
313쪽
Sarracenis , Normannis lacerata funditusque esset eversia cives qui quoquo modo fuga elapsi fuerant in patriae bustum reversi , extranei etiam , quibus in cineribus dirutae urbis
habitacula excitare placebat, non observarunt
pristinam di sipositionem , sed suo sibi quisque
placito aedificarunt absque ulla magistratus aut etiam privatorum hominum interpellatione. Id quod etiam Romae, postquam a Gallis exusta esset contigisse constat. Ista igitur Auinii vetus Burdigala quadruae fuit figurae sed oblongae: sic ut in longitudinem Elias Venetus diligenter aliquoties scrutatus 372. in latitudinem a 'O. hexapodas habuisse eam deprehenderit. Ex quis colligit centum& septem jugera tantum soli eam obtinuisse adeoque revera fuisse parvam, ut apposite sub initium carminis Ausonius potuerit dicere quosdam arbitrari posse, se ideo a descriptione
dc praeconio patriae suae abstinere quod conscius est et urbis exiguae. At cum ista vetere quadratura expiravit Ic Vetus urbis parvitas. Gadratura ista abiit in figuram multangulam maxime a meridionali vicino Occidentali parte , tum ab Oriente nunc sinum quemdam, sive mediam Lunam , ut loqui nunc vulgus amat, facit: quem olim talem non habebat, quippe cujus latitudo tanta non erat , ut istam curvitatem complecteretur totam: a Peugae enim rivuli in Garumnam ingressu usque non omnino ad Portam de
COR se porrigebat, cui jam utrinque non
314쪽
Tque incrementa quidem sua non habuit nisi in duobus lateribus Meridiei δc Trionibus obversis nisi si hoc urbem crevisse dicendum est ab alteris duabus partibus quod
murus non plane eodem cum antiquo in loco
positus , sed ad aliquot pedes prolatus fuit dc illinc quidem geminum habet auctum hinc
unum. Primo accessit spatio antiquae urbis id quod inter ejus murum Australem & alterum a Porta Salinaria, juxta Basilicam ad Collegium Juridicum porrectnm. Fossa, qua Cingebatur,repleta nunc est jamque est platea, juxta alteram a Septemtrionali parte similiter in foli, si acium succedentem, omnium elegantissima δί latissima. Quando vero hucusque porreo a fuerit urbs dicere nequeo. Secundo inclusum fuit pomeriis urbis id quod est extra hunc murum & extimum novissmumque, quo spatio aliquot templa dc monasteria continentur et utpote S. Michaelis, S.Crucis, Augustinianorum, Carmelitarum,S. Iacobi,S .Eulaliae, aliaque quibus accessit tandem castellum Fari. ciam urbis portionem anno II 93. 8c I 264. extra urbem fuisse ex diplomate Celestini tertii Papae Rom. R instrumento contractus inter Canonicos S. Andreae, Parochos S. Eulaliae , dc Carmelitanos initi probat Vinetus de Antiq. Burdig. H. 6'. quo Canonici permittebant Carmelitanis in loco, quem etiamnum habitant, aediscare. Mendicantes enim Monachi non exstiterunt,
nisi ad annum circiter Hop. nec ubique in
315쪽
ipsis urbibus spacia , in quibus nidificarent invenere et multarum igitur suburbia incoluere. Antequam hi monachi monasteriis suis ornarent hoc , uti & alterum ad Septentriones suburbium , tanti forte non fuit ut de eo muris cingendo cogitarent. Post vero verisimile est eos cogitasse de hac etiam portione in urbem recipienda. Idque Abbas S. Crucis petiit 8c obtinuit hac conditione, ut civitas certos quosdam reditus ex mercibus, parva consuetudo dicebatur) ad C. annos
caperet, quo tempore elapso reverterentur ad Abbatem. Qui tamen reditus centum annis
elapsis non estituti fuere , Sc inde iis mota civitati, quae pependit in pluribus curiis, do
nec Henricus II. cum multis reditibus privaret Burdigalam, magnamque consuetudinem juxta ac minorem suam faceret. De tempore quo circumdatum his muris fuerit hoc suburbium, amplius non constat, quam quod teste Vineto, qui hoc ex regestis antiquis habet , anno Ι3OJ. decretum fuerit ut media pars redituum civitatis impenderetur in muros & fossas suburbiorum e quod hoc anno contigisse dc Lurbeus in Chronico
Verisimile plane est eodem tempore alterum suburbium perinde sacris aedificiis auctum dc ornatius factum urbi adcrevisse. Histe igitur incrementis acceptis urbs quae antea non nisi centum & septem habebat jugera, jam computante Vineto, in Ant. n. 67. pIcturae tamen 6c descriptioni architectorum
Caussa muniendi urbem in consilium vocato rum confiso,complectitur quadringenta quin quaginta r uti sic praeter propter tertiam partem Lutetiam Parisiorum aequet, jamque non
exiguis Gallici regni urbibus sed an aptissimis
316쪽
Portae. Portas olim minimum decem habui n Ievinetus ad Burd. Auf. num. 2o9. B. Cum tres adhuc exstent in muro antiquo Meridiano duaeque in occiduo videantur , dc vero Ausonius diei portas directe sibi oppositas invicem Alibi tamen plures fuisse opinatur , ut in n. 6 1. ubi quinque portas in longitudinem comminiscitur : & n. qq. ubi in latitudinem quatuor: 3c tandem n. S7. ubi concludit octodecim aut viginti portis introitum in hanc urbem fuisse. Hodie aduntur duodecim : Quarum septem
sunt versius Garumnam. I. S. Crucis. II. S. Michaelis. III. aux Saliner. IV. At pone S. Ian. V. Ita CGilleare. VI. de paus. VII. de chapeaamrege. aut alio nomine , porte de Cor. Qii inque aliae sunt versus terram re quidem prima sed in nostro ordine VIlI. S Germain. IX. duDauphin, aedificata anno DFo6. X. Dii rex quae propter vicinum exterius fanum S. Severini nomen etiam aliud nacta S. Severini. N I.
S Eulalia XII. S. Juliani. CAPUT VI.
te, tibi obiter excursum in loca
vicina. A T videamus commoditates hujus loci in quo sita Burdigala nostra, quae credi posse sint permovisse non solum antiquae urbis incolas ut istic habitandi locum seligerent, statimque urbem elegantem eam effecerint, sed etiam posteriores ut restaurarint desola tam urbem, dc restauratam non semel auxerint:
317쪽
Ad urbes condendas fere illiciuntur populi sertilitate loci, fluminibus navigabilibus, maris vicinitate , & tandem celebritate viarum , quis in diversas regiones facile perveniri , dc neces aria in eas importari re ex iisdem exportari facile possint: Hisque quandoque singulis quandoque pluribus aut universis. Ex his quidnam illicio fuisse veteribus Vibiscis putandum est uti hanc urbem excitarent λ Puto universa aut certe pleraque.
De terrae fertilitate hoc habet Ausonius: Burdygala est natale solam et elementia caesi Mitis tibi ex rigua larga indulgentia terra.
Videtur hoc Vineto ex judicio quod adfectus erga patriam praestrinxerit profectum rcum praeter vinum optimum, non tam earum
rerum ferax sit terra circumjacens quae victui humano inserviunt, quam quae nutriendis bestiis. Atque id quidem verum est, vinum eam ferre generosum dc optimum: celebratissimumque est inter alia vinum de grave Quod vocabulum quamvis Vasco , non in- ritis tellexerat Belle forestius V. Mer- p. 3sq. ab Bituria arena, quam Vascones grave vocant, dictum citi arenosa enim est terra prope Burdigalam, mella is vel ipse Strabone teste. Quod genus vini se- Plinioquuntur alia suis quaeque nominibus distincta. Nec repertu facile urbs est in Gallia, unde plustre, . vini exportetur in diversias Europae nationes. Vinet. ad Cui negotiationi conducit, quod secundum tertiumque posui, quis alici soleamus ad urbis et o8. aedificationem flumen navigabile dc Mare. De quis videbo antequam alias commoditates
Is fluvius est Garumnat nomine Caesari, Straboni, Claudiano, Ptolemeo, Frontino, Auso.
318쪽
Ausionio,Sidonio. Melae, & cui non celebrato Scaturit in Pyrenaeo Australiori prope oppidum Cadalup. Melae verba, 3. de eo haeta ex serenaeo delapsus nis cam
latitat V μm Π0V dia tolerat , vertim etiam more Pelagi saevientis exserergens ja far navigan- res atrociter relique si aliis ventu, alio tindacipitat. Praeterfluit Tolosam atque inde naves ferre incipit: Aginnana post, Vasatas, S. Macarii fanum, Cadillacum, Rioncium,3c tandem Burdigalam salutans, Blaviam praeteriens, prope Royanum Oceano miscetur Aquitanico. Ad ostium scopuli sunt, quis Asellos nomen dedere Nautae , alterumque septentrionalem , Australem alterum vocante quorum huic turris imposita est pharum sustinens , uti nautae noctii adventantes viam eo facilius tenere posiant quae vocatur la tot νde Cordan. . Quae restaurata est , ferturque ab illis qui ipsam viderunt, este digna quae ad eatur dc lustretur , exemplar ejus monstratur Burdigalae in Basilica eo loci, ubi apparitores& satellites excubias agunt, conclavcancellis circumdato. Vera fortassis est quo rundam conjectura, hunc scopulum esse reliquias promontorii CURIANI, cujus reliqua , terrea fortassis, mari deglutiri potuerunt, haec pars saxea rabiem maris vicit. Ab ostio ejus Burdigalam utque numerantur XX. leucae quousque quaevis maXima navi gia per mare magnum commeantia penetrant. Ulterius non nisi minora adscende
re latent. Quod si forte major sit navi
319쪽
quam ut undis recedente aestu absorptis adscendere possit, pauca: horae dc quatuor, aut summum quinque exsipectandae sunt, dum ad I 2. usque pedes augeantur aquae,& copiam commodissime ulterius progrediendi faciant. Alluit alicubi Garumna, cum plenus est , ipsos urbis nostrae muros, atque istic stationem etiam navibus praebet, quarum aliquot centurias ibi plerumque videre est. AEstum maris supra Burdigalam sentit ad so . passuum millia. Inprimis vero infra confluentiam siuarum dc Duranii aquarum , qui fluvius nec alveo nec aestu minor est, cum Gironde vocare incipit non alio vocabulo sed alia dc Gallica vocabuli pronuntiatione : Galli enim syllabam GA. initio vocum
mutant in G I. vid. Μerui. p. 398. dc p. 368. latissimus est, prope Blaviam duas leucas ex cedit, dc vehementissime aestuat: lic ut tempestate coorta aeque periculosum sit istic navigare, quam in ipso est Oceano. Nobis certe cum istic veheremur XVI. die octobr. hujus
anni I 6 I a. pene ultima nox incubuisset: Cum primo proxime Blaviam, circiter 7. yespertinam propter pertinaciam nautarum in medium reliquarum navium , quicquid omnes vectores dicebant, intrare dc unicum quem in litus exponere volentium , fere tetigissemus funem quo anchora navis major quaedam religaverat, quo tacto eversi fuissemus: Secundo cum propter vehementiam venti nescientibus nautis vela mutare , fere
fuissemus impacti scopulo, quem alluit Garumna : Et tertio demum quum . atrocissi mam tempestatem sustineremus anchoris
innixi prope insulam in medio alvei. Sex diebus post cum simili furore inhorruisset
mare, navis Britannica vino onusta eodem
loco absorpta fuit. Ego ita judico Garumnam
320쪽
cum fluvio nihil habere commune,quam quod dulcium est: aquarum & utrinque terra videri potest , quod faciem magis praebet riparum quam littorum : Quamvis Sidonius in Burget Paulini canat ipsum proprias ripas sibi littora facere. Vere igitur est aequoreus uti ipsum appellare amat Ausbnius, non propter aestum solum, sed dc propter magnitudinem. Uti etiam hodie non fluvii sed maris appellatione
Vocatur: Qxuippe enim terra inter ipsum dc Duranium interjacens vocatur is pa=r entre rex mers. Atque hoc etiam esse credo quod Strabo refert Burdigalam sitam esse adlataim
paludem. Nam quod Vinetus putat fuisse istic alias paludes, sed purgamentis urbis, ha renis, silice, aliisque quibus saburrari naversblent, injectis siccatis , locumque sensim to
seculorum curriculo altiorem effectum quan ut Garumnae aestus ipsum superare queat, verisimile mihi non videtur, nec probant Casiata honus ad eum Strabonis locum, Jc Merula Innuunt in ipsum praeter Duranium qui junioribus Dordonia & Dornonia vocatur, Tamis, Egircius, dc Oldus Omnes naviuiae capaces , praeter alios non navigabiles, quo numerare non attinet. Hoc fluvio adseruntuex aliis regionibus, quis mare patet, necessaria,aliaq; eneruntur. Rui hoc ascendere ulterius cupiunt, illi quotidie hora unam atq; alte
ram antequam refluat aestus vocantur a nauit
Cadillacensibus,Macarensibus,Langonensibu*aliis, qui stationem suam habent inter portara: S. Michaelis & S.Crucis, solvuntque venient aestu,ac vectores qui norum solidorum mercede solita perferunt. Ac solent inprimis exteri inde abire Cadillacum oppidum Duci Esiperonii, visum arcem quam istic aedifica magnificam, hortum adjacentem , tum sepullturam in sacello templi quod portae urbis cQT