Petri Martyris Vermilii locorum communium theologicorum ex ipsius scriptis sincere decerptorum ... tomus primus secundus Tomus tertius Opuscula theologica omnia partim noua, partim prius quoque edita, in quo reliqua omnia eius opuscula, tam edita qua

2쪽

ORATIO

DE VITA ET OBITU

CLARISSIMI VIRI ET PRAE STANTISSIMI

THEOLOGI D. PETRI MARTYR Is V E R M I L I I.

diuinarum literarum professoris in schola Tigurina, habita ibi. dem a I o s i A si MLERO Tigurina

RE U ERAND V M IN CHRISTO P ATRE M

AC DOMINUM D. IO AN NE M IVELLUM AN

V M proximh in obitu lanctissimi viri, de grauissimi Theologi Petis

Martyris vermitii, orationem publice in schola nostra habuissem, qua historiam vitae illius breuiter complexus sum, petierunt a me complures mei paeriter & Martyris amici , vicam recognoscerem,&si possetit,augerem: atq; ita ederem. quibus id non modo ob eorum in me amorem, sed alias quoq; graues ob causas denegare non potui Etsi enim mea oratio non ita ornata & composita est,ut Martyrem dignis laudibus euehere

queat,arbitror tamen eam ob rerum ipsarum veram di sina plicem commemora tionem, multis qui Martyrem amarunt non omnino ingratam fore. Nihil enim

me narratur,nisi quod vel ipse vidi,vela testibus fide dignis didici. Nam hae in re diligenter elaboraui,ut omnem vitae illius historiam exacte quantum fieri poterat,ab ijs qui cum illo versati sunt, cognoscerem. Qua in re cum alii mihi auxilio fuerunt, tum maxime omnium Iulius Terentianus qui & in Italia Martyris discipulus fuit, & in cxilio omnibusq; peregrinationibuS ad obitum usque illius nun quam ab eo diuelli potuit. Non pauca etiam cognoui ex Martyris varijs scriptis, vex literis item ipsius ad amicos,ae vicissimamicoru ad ipsum, quas diligcnter inisspexi voluntate & iussit haeredum easdem in ordinem colligens. Hanc igitur qualemcunq; orationem (nam mea omnia quam exilia & ieiuna sint noui optime &libenter fateor ad te mittere. Reuerende pater,&sub tui ornatissimi nominis auspicio in publicu exire volui.Nam cum Martyrem quo ad vixit amaris & colueris non dubito eius memoriam tibi gratam & iucundam esse, atq; dolore tuum, quem te incredibilem ex eius obitu percepisse arbitror, nulla re magis exhauriri posse existrino. quam frequenti memoria & cogitatione diuinarum, quae in illo eluxerunt,uirtutum Et quia tibi Martyris vita intime perspecta & cognita suit.po. teris etiam optime de veritate narrationis mes iudicare. vixisti in Anglia cu in eo sub felicis dc sanct*memoric Rege Edoardo: mutatis vero teporibus,cu imminentibus periculis & saeuiente iam persecutione, multi viri boni e patria excederent, rursus ad Martyrem,quasi in portum quendam studiorum tuorum in exilio tuo appulisti ,& ita cum eo vixisti, cum Argentinae primu. tum post apud nos Tiguri, ut perpetuus studiorum & laborum illius,qui maxinai fuerunt, socius & ad utor fueris. Posteaquam vero singulari Dei beneficio, studio vero & voluntate ac ditigentia serenissimq Reginae Eligabet hae vera religio apud uos in integrum restitui coepit.&tu cum multis alijs viris bonis &doctis patriae restitutus es.& honoribus amplissimis,prout tuae excellentes virtutes merebantur,auctus, absens literis assiduis & omni olliciorum genere pristinam amicitiam semper studiose & diligenistercoluisti. Tu enim illum patris loco habuisti. & ille vicisisim te aetate sibi filium, dignitate patrem esse libentissime prsdicabat Qtiare cum domestica familiarita te & diuturna consuctudine Martyris ingenium.eruditionem, pietatem, modesti

3쪽

PRAEFATIO.

am , humanitatem moreSmsuauissimos perspexeris: multa etiam de vita illius ex ipta audieris solebat enim quandoq; amicis petentibus ea commemorare, magna ipsoru delectatione,quae sibi cum in Italia tum aliis in locis accidissent ) optime omnium de veritate huius narrationis iudicabis. Et nisi fallor,multa quae ad eius laudes pertinebant,vel a me omissa, vel oratione mea deprella esse infra rei dignitatem,potius iudicabis,quam ut statuas me quicquam salis laudis illi allinxisse Fortasse etiam idem iudicabunt cum haec nostra viderint qui apud vos sunt Martyris amici,cum generosi de nobiles viri tum etiam Reuerendi episcopi atque

alii complures viri celebres,qui aliquando Martyrem nouerunt & anmur,si m do aliqui eorum nostram hanc orationem sibi legendam existimabunt: quod nonnullos tamen facturos puto, quorum animis altius impressa infixam haeret Martyris etiam mortui memoria. Horum vero iudici js refragari non ausim,quin potius culpam fateor ante iudicium, di poenam deprecor . partim quod iustum arbitrer veniam me mereri, si ego unus non satis in liructus ingemj & eloquentiae viribus, & graui praetcrea moerore ac dolore impeditus, eius viri laudes omnes oratione complecti non potui, cuius unius virtutes aliquot seculis plures cum quibus conferantur pares non habuerint: partim quod existimem in me nD

modo successum sed consilium di voluntatem suscipiendi operis spectari debere. Nam ideo potissimum quae ab amicis didiceram, & mediocri studio collegeram

publicare volui,ut magni ac eloquetes viri,studiosi & amates Martyris,quales multos eiae noui,cum Italos & Anglos.tum etiam Germanos R Gallos, excitati meo exemplo,quod ego multis de causis non potui ipsi quibus hoc facile erit, praestet, ut Martyris laudes splendida,elegSti,ornataq; oratione celebrent Et hoc quidem munus mortuo Martyri , te praestari multi viri boni optant, qui dc quid in dicendo possis norunt,dc quantum amaris Martyrem perspectum habent: & huiusmodi orationes 1 vestro munere dc dignitate non alienas esse millimant: quando. quidem & Nuiaetcnus Basilium ac Athanasium,& Ambrosius Ualentinianum ac Theodosium, atq; fratrem suum Satyrum,&alii episcopi alios praestantes viros orationibus funebribus honorarunt: ne tamen hoc , te petam,Reucrende pater, ea ratione mouentur,quod tibi non voluntatem sed ocium & tempus deesse existimant. Quantos enim labores perferas in regno Christi propagando.& quanto studio dc assiduitate veri Episcopi munus exequaris, nos quoque quamuiS longe dissiti non ignoramus. Interea tamen si hac mea oratione te ad Martyris laudes ac vitam describenda in prouocare potuero, sicuti saepe optimi citharoedi ineptis aliorum cantionibus prouocantur,ut quadam ex indignatione qui antea notu rant, quamoptime deinde canant, satis magnu fructum ex meo labore percephro. Sin vero tibi tempus,alijs voluntas hoc exequendi defuerit, cupio saltem meam hanc orationcm extare,non in memoriam illius quam ille proprijs scriptis dilaboribus sempiternam sibi comparauit: sed ut nominis eius studioli,saltem hane vitae illius historiam qualemcunq; habeant: in qua cernere poterunt studiorum

eius initia di progressus:& multarum ac magnarum virtutum exempla hinc petere. A te vero peto,Reuerende pater,ut hanc meae in te obseruantiae significationem aequo animo accipiasin non tam me,quam Martyrem ipsium de quo tota est narratio,in hac oratione cognoscenda spectes. Postulabat quidem tuus erga me amor.ut maius aliquod & luculentius meae in te obseruantiae testimoniu darem, verum cum vires desint, tu Ru pater voluntatem potius meam spectato, &me,uti soles amare&commendatum habere quae pergito. vale Pater Reuerende Datum Tiguri primaria Helvetiorum urbe , IIII. Calen. Ian. Iso a. Oratio

4쪽

ORATIO DE V I T A ET

OBITU UIRI OPTIM l. PRAESTANT IS SI MI

THEOLOGI , D. I E TU MARTYRIS UERA I

iij, Sacrarum literarum in schola Tigurina professoris. ET TE M Deo vi sim esse, Putres lonor H ata. ANHiores radi si, ii spe

omni ad ede loe Leo demtem virum optime , Theo et graui mum, communem nebumpraeceptorem, Pereum Martyrem audire portisse. 3. Sed quia Deo piatrii omni et optime sernan I vissim eo eram nobis sin digni sine tora tres praesemra ad mere, Sm veram piare ais enecare, smam vrs optabamus ara Ire tam non possumus, dein rem ego, quod pris nitempus cst Usev mei ratibu= sit, is vos verba sciam. Non tamen Gnsro ora Anem meam nonpos parem esse Pram Martyris virtutibus, quia sis Iste sic omnes ut os umerae v. Cisi rem oratoris voce GO Iis pro aegnuare celebriar pos . In me mem ingen iam Mnauu etiam quam me orae es, exerratiano Hrenda pene leta, dolor rem ramus, Pieti amsi mini oratoris mendi m possit infingere. Doleo enim Aia ores meo, oleo i sim,do leo sciolae vestruant qui Maret Fem amessis ct colatris omn/- nomme . amo, icio quidem collietam, re se praece terem lissim Am, aerare ais amore parem char Lmum, quet me is cedit genet, id ira tempore quo minime omni imputatae I sim nra Iam

quod mirmissus amaeia enim semper optavit disso et et esse cum Cisolo es eu leto qtiis negant bene acta esse Poda morbis, lub' ιu a curas ct Horitas quos in Ases ex pior

calam ratibus er ecclesiae dilaceratione capetebat, oberatus emac in uaer Aenes, aut sis nesapraelia, captiunares et caedes honori. virorum, quae omnIa quo Id ea Imus ej metui mus,non audit,no et Idet,no nouus fel x calfibus diu vormetur: ita ora Eris ipseM Z a repraeclara opera, mutior Anorum laboro, mul artim nocti m Maesari rami mprope ad mem per xisset, non tamen potui sepenum ab e Itiere est In tacem edere, O set gandum di hunc quis fluctam si oram laborampere pere. Doleo scholae nomine,qm eum Decto e misi, cui Dinopore si, et tui. quemcuns enim patres Maret et ne o ne ritis, urti Mari rem no habebitur nes enim unumus h vulgo et leologornm. es, grega

b d ram n ero ramosint Ingematam excetret retra, ea praetere putate reo morum sues orare, ut non m o dis quibus cum vixit gratus, clarus. Nucrenis ne Hrs ab hostisu P . craduersus inter summos numeratus sit, di ad risum isto De ri . FIec cum O AIsrem meum augeant, C praeterea vos quos cernam demisso et ulm,tristi fractamentitas ocuhs Alorem O Ingentem animi mi iam Fendere, vincor mutem in Me doloris, cir Pod Incipimqtiem exuis orationis meae Inum a non v eo. Ierumtamen ne of cio meo Asmiram ct dolorem, or non commuia vet In loc meo munere obeundo, Iuni n me pomit lactari ut ab e Scio impediat, et me inrisum erga praeceptorem mes mTeiis. DNonia vero Mars res laudes simi amissimae ob excedetentes c Emimo rans et rinies,m me amem ex Na HIE cendi fractas , eas magno et velemenis dolore eo ram rarne eonis r uel Midis et magniscis ampli casionibus in Pla rem Scya sitas urene forte eratione mea pDd Istis decedat etiam accedat iugnitatu e tanti; et iram a situ. Ese m liue eo more volis exponam. EI comendam modo assequi potuero, ut ea Paesar bonae mersi umbritas de viro optimo O praei an si mo Theclogo test sis Usi tes an si sto, omnia in ordinem coirecta et iussosta et cognoscere post iiis. Quo ex iis repudi qui

tiles te tim praeeliara omnium vir tu, exempla caper ossit,ctim ad ahora emis Ionem, tum a uae tuae v et M. Sequar amemnonem di orae ne v taram istis,qui ut orsi metres h reris commeniunt,ac 'Imum tori in parentes,s e canonem eius exponam: deradiclo

quasi in ii s in dimetu possis reliquae Ebus vitae, que maximara es ampli marti Ur

intii exemplis abundis,narrat one aggreddar. Denim vi mnes ibus non Iam Mesu, eo

pus et pugia et ros nos delectat, verum simul C. cognosceremuis, re quo solo seges fa ei it,qua ratione agrist culti, quo lipores I/,qua agricol inis Naad et D ud Iuniafer notas peruenerantscin tym nisi, non tanti m virtutis quasi bonae rigus ebni Diio M

5쪽

parentum quous educat nos notitia mu multum iuuat et delectat. Natus est igitur Petris Mari r Florentia, Drbes ut omnes noui s non modo Hetrum est totius I aliae lan florentisima, ct quae diutissime antiquam suam libertate retinuit odissenta t. Annus tum agebatur a part alme M. D. qui maxime celebrum Carolu V. Imperato, potent siminat tui rate. Dies autem erat tus laeuum S umbras, quod e veteres memoraa tradiderunt si

param virginem natam esse, O vilem mero morum a Tito Hectasiani ho ea tam esse

est mersa lami tametu ruator quadraginta annIs antea ae ixerat. Parentes habuit Stephanum Hermioum ct Mariam Fumantinam ambos vetuste hones ensemiis, O quo. rum maiores erassis urbem stratus Ferunt. Ab his puero nomen impositum eE Petra Mara ru ex voto quocam,quod ro more et consuetud ne istoriet temporum fecerant Petro Martyri Med olanensi,quet quondam, inferum, ob defensionem verae fidei ab C imam tLhm temporali occisu emcmin et amfanum nὲ lome e paternis ae bus abfuit. Cum vero parentes t M unicum hunc haberet signam quos alioqui plures fusi erant oberos, omnesidio excepto dr ipsiussior ore Gemma Felicitate, in pueritia morte obierunt. Opes aute illi, ef

t satu honem S ampla, suum quem optime erutaret cupiebant fidelessimi raeceptoribu

comendarum,opraeterea domi suae singulara diligentia aesium erudierunt. Materpraesertim qua Latinae linguae pertia in eadem Ouum a rana praeritia inbhtuit, ct teneris istac annis optimi Latinae tinguae aue oris, Pus. Terentq comedias uti tuterpretata M. Nea veritae muliebris disi pomi contemuenda em quan quis ud veteres auctores Sprincipesta tu tinguae summi oratores Gracchi, Lab, Catuo, lulis Curiones linguae latinae puritate, et pronianegandi suavitate a matribus accepissi, ab hac muliebri or domestra E sivisa in fruria attulerunt. Et nosira etate clarissim emina lana sis a Aetla, O Olympia Marata Italia, inde viventibus tacea, si s exemplo docueriat, quia hebre dium in eloquenna posui efficere eo animum appellat. Ab hac domes, Fc pona desic in Marcellam regilium, utrum doctum, O celebrem trametato nuper Diosior e s commentar' rato eis eo tempore ruuloeae Floretinae ab epissita operam prolabat, quod munus antea Arctini, I Ege umerat, O praeterea nobilem Iuventutem Latm si teras de pulpito magna cum laude docebat. In hoe primos diorum cursus nos or amicos habuit nobiles s patriciosa dolescentes Fran cum Me cep, Alexanstrum oponium, Franci et Raphaelem mcctos, LAngelum quos O Pan imum Stupias, or Petrum Rictonum, murusingulam S excellens erudit o omni bis nota emo, vel os auctores Graecos O Lat nos, aut comentar'

batos,aut ahoqui hae integritati re tutos re hoc autem imo pluae orsi ei in A, iam vixdum a metri trogressime Amulos ram egregia quaedam spraeclara indoles avaru siqua

parentibo et praeceptoribu summa eruditioni summas virtutis non dis amflem agere bat. Erat enim In eo ramia magna m percipiendo ct cognosi dom endi celer uas,m retinem do tanta vi, memoriae, ut quisuis comprehendere S c od reposset Stud si deinde ae scendi adeo ardens, ut nulti et etiam molessenia auae enae F legenius vis iam eo appareret. Pudor aeterea dii illam aetate maxime ornat, mirifra in eo per t. itas m et flavarentum reuerebatur, O aquales sus quavisphrossietem excelseret,ita tame amabat,ita modes Ouasibi det Gebat, ut nulla inter eos penitus oraretur aemulatio: quin eos quos puerita consuetudo ct fami arit et sibi comunxit, quaaetu in patria S in stacta vixit amici mo emper habuit. sueta vero in aetate lubrica, o voluptatum illecebris quas urbs

opulenta Fabundans Ap at,no mois in praesens sibi teperarestatuerat, verum eadem in serum rauere, cretiat om-- otiria et se vitae monasseae quae t lasancta habebam'addicere. si uia vero ea aetate per Italiam maximo celebris era amul a Canonico rum Regulara. D. August 'quod caeteris Monachi evertore si ina uterentur,saeo gentius etia dia luerarum excolerent tui sit amitiae adiungere. Das anno aram uiso to in eoilesium Fesulania, quod, antiquae Fesso urbis ruino ex ructum, mnsio Florema Opidem Amricooptatu3 emmagno consensi. est aeria tiones in Aus e leue,quibuspraeclara ingeni, eius indoles nota ero. Fratris eo siseror quos reticitas Llata ema ora acta in earum virginum qua monacterrum D. Petra Mart ris Incolunt.

Ithoe vim impatrimara, ct molesum, vel quod viam mam tuam Hermittam, in qu praeter ii is nemo ala superint erat, ostio uxore ducta propagari, vel quod vulgi supersimonem, et monachor is an mia, vitam improbaret. Etenim Florentia

Mem olim

6쪽

- olim ratis est Petrarcha m in abusis in Ecclesia reprehenderunt,s ante paucos annoside ac suerat ab meronymo Savonarata, metus cociones haud dubie F Ierm hument re aud erat. Creth non omnino ill probatam Silse vita monasticam. ex eo colli mo,quod tess et uo id quo In numerato argesto habu Avxori legami, qua ecundam post ma- time sinu duxerat: rei qua vero bonoru Tenodochio redere votivi m usum paupersi, hace Ilione v ljo,quoad viueret oluerentur aurei so. quotannu, quos a signosiuratos nominamis. Cum , libera eius in coenorum; vitam agerent, maluit tam sua bona paupersi usui cedere,c 'am ab ignauu monachis conserant, quissilicet preces quasdam no intellecyas pro eodem murarem. Suaecunq. tamen eius hac in re fuerit unita, vitat voluntatem patris ardens inrito draiani, inputabatur, o quota Credo equidem multos esse em hoc eius consitam ineunda vitae monasso reprehendendum esse existiment,ais hi non tantum me, verumeria hunc ipsum seu id secutus est ibi consentientem habebunt. APq. emm cmquam hoc fac si te mentius Astumutquam iossem quam rim(m errorem sinum GUotiar, eundem e Iram emenda m. ctu quam si temporum conditionem Jectemus tu raum qinde reprehendi potes , volunt F vero laude meretur. Nam m ista monachorum vita superes nos ct inerti,fuerunt tamen otim multa uae animum pietatis es hierarum studiosum adeam et cerent magna primitm nomina sancIt morum viroria qui monac mise dicerentur, Basile. Nam,iete m. Chet iam, Epiphan . meronym, hm,' Hur Pomm et uam imitari et vj dis metriat quas no cupere 'deinde nomereo ostet apud omnes per stisa

sanctitaras opimos a quidem fateor,sed quis hoc tum vidi et in I an Iu tenebras ' Pia etiaa vidisset,ausu fussit omnibus f utiemi u mendace arguere,praesertim ad Fens, cui aetati actum inbecillitas con propria ect ' Adde huc ea qua vel maximὲ Martyre ad hoc genus vitae pertraxerunt,ocium nan ignauia sed dicatu Iu s. optimorum obrorum magnam copiam. Nam cum piras colligia latius famictae in sones Biblutteras ha

bent, tum vel maximὲ Hesueta k. me enim Medicet veteres, qui monopumptu optimost bras non modo ex salsa, verumetia ex Graemo Asia S A Uto colet erunt, extruxerant et celebri bibliotheca ornaris. 'va hbrorum copia cum Podammodo ad monassca vitam pectissit Martir noster,accedente raterea opinione Quini mo , codonemus iudici, erro

rem illis reponsus, voluntate vero laudemus,qua ilicet religios=, qua ancIl, quia in boanarum literarum Armatim a puemia aetatemfluam transigere voluit. nisu in hoc OL legio triennsum,sic miscj cci Dei u modesta probarent, morsi fastitatem et concordia stadium amarent,ingenium vero laudarent Smer entur. Exercuust Eo tempore non modo in artium dicendi praeceptu, qua tumoribus sors in hac familia diligenter tradebam tum verumetia arearum literaria temone. Lauisb: s n.tra, momi u huius mori ut adolesientes qui memoria valeret, agi merent quo quam plurima exsteris lueris memoria mandarent vas ab integras Pauli e mori ab his. Prouerbiorum Salomonis,non ti hi Ariam Tobetae, aut ahque alium ex obissem memor ter recitabant. Sub haed seraphisa iatrien-tum a luisset Mart Vita es Met gen O A genita fluam approbam i si s eius colo n. in omnes digna Iudicarent qui adprolemores doctores muteretur. Suare Palamum missus es Lut in celeberrima eius urbis Academia amphore gen, cultum caperet. EU au tem in ea urbe et .sem familiae carnobium S. Dannis de Verdar in quo annu feria octo vixit, cum Agerto Abbate homine non indoc o, O qui also studia libenter ruuaret. Alli ivtur tempore totum Philosophicis di s ad vicet aera noctesim omnia artium me.

aetatione versatus es ratasse e referre solebat,st se emcquid m philosephia, Osiris oreris

quarum humaniores nommes,mret,quod ipse emis parum esse rebat, ego ver) ckalys inubiu magnu semper iudicabam, si magna ex parte acceptae merre ratamno sis. Abunis dabat enem tu ocio quod mete m Heras consumebat, habe atques audirer Philo hos insignes, ducebat enim iam sieta Academta celeberrimi Philosephi, Mada, Genua, Cossionerim.erat praeterea in imo iugenia excellens e mulam iuvent a. Na quotidi est exercebat, legendo, meditando, si endo, ct otissimum aesuraet e quam re eius iuventia est acu men siti ipsequos modo nommam doctis mirasia hisummopere approbaris: sic ut m M.

Quis regressibus sepenumero Aranda Aorentinia sinum, se enim Martyre nom nabat, diu o mantium prouocaret. Tradebatur tum temporum c eadem' omvibus Phil phta

miselea, hanc non tantu quod is floreret es ampetam, ut uis ramenta ste iur

7쪽

s ORATIO DE VITA ET OBIT v

quos in moralem inclo telis hil opsiam eonsensere ad quando raperis, Arbeto eleam P Asopitam maxime ammt di eo It ob me lodum,di quod minus erroram haberet quam re

Latina lubri non et a Megberct pers me in Huc senteni ad rametanidiatun Grae tinguam a discere, ut An etiam uel quiandosis omnis si rete an res es In hac re mi Itum et D operati'su I. C rebaten praeceptor bis idonei qui peti me ise diligetem ratione es etiam linguae doceret, ii .prma studio re Oiduitate magna ius inhiares omnesic superuenius erunt. Ais uae exesussum his si rasaepe metrasserenoc es in mustiis c quae in isto canobis locupletis . Dii, o gila se rem Benedicto cosano qui siti omAsiam

exactius genus Theologi motu es sole panem ni me hanc vere Schoiastra Theologiam silentiopraeter reor aestita aIgma ora progre i. Cum ad annu arati, peruem et Uges oc ex tum, visum esse se codic imia ce contion I munus Aman fle, quo tua assa

quae mira si iam crin catu cog Ite Me enis ineris , n tacem Iam InpublIcum ecclesta et improferret, o orium emuret si vero auctir tale e nomen gompararet. A in Dalda non uti apta Germanos presbi Iera conraon Arar,sed mianus hoc timuersum ad monachos redegatum est,e qtioni numero Dominicanae familiis soci ' Plus domimm comcio nar solente unde et am Prae ratorum nomen acceperant. qm vero ex ales sumiam GT, holerans titum in Ad emuerra suis ruge Icvs Ibora norem bub veta V conraonantur ad post X. diuo ante rariores sunt conciones,eo maior oepequemur es concursis populi,praesertim in magnis Opopulosis vr bum Deo se in uva ex ommis ametrismo nactora ad hoc munus,qm mamme se nnis et egoquensia vi retur excedere. Euistis probarim se populo, gna es eorumgsima, di celebe nomen sora rantur. Adlaec Canoinuo rvi D. Amnes fumigra peculiaribus priuilegus a Romanis pontissim ornaram, ut omnes ex laesamita Ialiquando puta, Me conon dimianus execut uisti, Im nor buritis naribus, uti ijs Pae antur istas quos Arademiae olem more Hectores' nunc arum. Use autem tu Is quos Arq Iamsenescentes vix merentur, Martyranno, G H. ximus aetatusim vige os, o ornatus estor ira ornatu in no inane nome sciberes limo mula,sed Aelima mona di amplamstudo in mari siti comparara es m nnbae obor putare iurenae eum ibo nomme doctoris con Nnx t. Capit ames primam iacere Bris aera

templo D. A , di Asiae in celeberrimo Dahae es miliae CFabinae vilibus domu, Romae

ras interpreta ud ecte raram, uennae, Bononiae,s erustu, qua in viae, ut ea quae M Graec

hieris Ad cerat docendo eon marer, Homerum interpretatus HI, peteme loe at eo Amri egene cti Cusans Dercellens, quemsupra disimus omnium ram Hor Praues se. Eodem rempore requenti exercet Io conramand excu tu se pro hol rum consuem rata Metinus sponsit, in Schili vias Theologis, Thoma praestram es Ar mense excreueris, es interea quos patrum siripsa cognouerat,d ventans quam antelae ipsos fomes Graio ea sacrastiteras vir Abs is lamen sperscrutam coepit. En a vero eveneiamr ad id inere arti m esse Hebraeae tinguae cremnone ad laneam ad N LUT MAOra m be Meanus erat muris ira raram costetur praesides ab astra norere Inr ilh operatae rina Impraeceptore Isac Pen m Hebraeum miscum. Eu to antem Zia repserans cladiis ab ne ins ad Fatur,norum qm tam o prae sontab MUMI. nainplerum emam tradendo fides,methodus vero dera omnilubet uas eum orae ne rectiprogredi non po Aes suae ita ae cognitione no ras iam nitas Inu drancis an magno ruere e flumi q--

quid

8쪽

D. PETRI MARTYRI s. o

iarum moles in Mart singulari patientiarem fama o di vera et tantus-eo -- r erat eo senissem oteram Suem cum cons ero, iapo umstu a triar proprecisum s orae nem, quo visium eli caeles patri imum adagmtumem casse is verat imper u

cere. Primu enim is me te aetate voluntat us excitaura, utpro utribis renaretur Deo

placere remem re,quamuu interea's sit eum aberrarem ratione d uini mira demisua ammu ram in mamr, ut innocetia vitae Si it Meret,qua eis D promereri nopo Arara tamen homimbusse Arreprehensi lorassitae: postremo imum incredibiti amore sacrarum titerarum m mmauu et accenaeit: quarum sim hi eram at quanae usiectatur, tandem patefacientes ritu De , abaeta ora mata miser salutanter coono . Possem et rei um iure o. Paule gentium doctori comparare, in cutus uua ante comere senem' naeum ae uim cultu Fin Mia quae es secundum legem,in qu.t irreprehensibitis fuit,c rater ea lectio legis eae adhuc velo Decra: verum breuitatu suae me ad ahas narra non uomsa reuocat. Probabant principes famitat immemsonando ct Acmaeo H

gentia erat iam nomen tam celebre in mammu Dahae urbibus, quarestatuerant eum pro rui uis excessentes virtutes merebantur, adamptare dignitatem prouehere. tiara, eum omismum consten fecerunt Abbatem Spoletanu. ctu munus ad prandi cumsi cepisset, ita praeclarese simul euncti mirarentur pom m hactenmdum. xat m hum versutum, tanta postera m omnibus re u ad Isradu prutarer a est dexteritate. Nam ut ais taceaam, Mahus in rebus quas nulti ante eum Abbates conficere valuer ,singuia, em virtus enim t. Huere Spolera duo colete a virdium, O ternum m quo ipse agebat Canomco, di Amanae Elim regulam vi nominara familia. herum omnia disciplinas retorum Asiae tum nego nitore colet Esa erat, ut ob eor. Num S multu me vitae, semerga farint alnum in lauti magno odio apud omnes esset. iam Mari r videre pro aut ritates of osus docendo,monendo hortando, et urem mam cas an ita omnes in ordinem rederare, ut e non tantumst maximam laudem, verumetram uniuerse familiasu rem oratiam conratiant. Ais hoc quidem oraeims cse in mi eius propria est quasi debitum Garaum fuit,illud aute alte, quod tam comemorabo longe prae annus,s v res Reipub rassituere Spoletana Resusica, cum S multa ua in fracta, certae in factiones erat ba, inter Ab perpetuae erant contentioncs, Paesaepe adstrin.M O eaedes usa praerediebant- O

quam hocsepe conat essent umorei Abbate nunquam tamen partes eo mere S crauitatem in concordiam redigere potuerunt. lae cum non ignoraret Mari r secum autem Og t. et,nihil magis os sino conuemre,quam dissidentes in concordia reuocare,omum Maratate quam totus Chrssu commendauit,interse comungere,ex Fhmami vitam peram

si ponenis esse quam in interim Oicerei es au ita miser reproprio ae M operare. Ita non ante aes Di omnes Mace Oprauatim ad concorae a hortarias eia Chrestani hominu

rere, aim calamitatem spriuatasingulorum ramir anu oculos ponere, Pomq. D quod contendebates creet. Tantu eram valvu ems auctoratas, rutaent , eloquentia, s deinceps omni Isio istorequo ea tiris rimit,non modo caedes O pugnae nullae committeren tum verpetra nuda vesci actionia apparerent: ant. -- viri excellens virtus es m .

'iapotuit. Vabent in hoc viro Abbates omnes exemplaequod si mirarentur,possemus forte ahquam ab illa ecclesiae emendationem Jerare, nunc Nero quando nes manifestissimos abuso corrigui perpetuo auete cades O beletas rant, aequo bom vi , de illis octieri possumus usi Martyr Spolet triennia , ac tum m publico conuentu patia totis amictae prae. 'mus e fit e Tegu Neapol tam S. Petri ad aram, quo acerdotium obloci amoenuat m, Samplos prouemus magna dignitatu M. ta hac urbe gratia diuinae si minationis illa imae et riuae uti a stere coepit. Nam quum hactenus in scholassea Theologia,m patribus et ais tum Qui versatus esset,s ianis ad imosfontes se totum conmisset,mam ma quo se a ituita atra errores, Sabusus in ecclesia carpit agnoscere. Dan quod musiis re se eivm Lammum addicere coepit ad percipienda n ro quom homino rapta ais nactus Buceret comentana in Euange ad , O annotationes in Psalmos, ex illisub Arete fons nomine ediderat,dtogenter euoluit Eum,3 ms obrum de vera et falsa res grane, di alterum, Ede proludentia Dei,nonusta em Era Act legit, Ose hora omni, lectione mul ium prosi eripe ingenuo consessui et . Interea quotuti me cum amitas qui purae rei, D

9쪽

io ORATIO DE VITA ET OBIT u

nusm si erant ae quid exsecras uteris comenta,etur se inhm modi eoiloqui' multum

ut si in vera religione aedificarentur. inter hos vero Pataue eum de rei mons conferebat praecipies fuere Benedictus C anm, M upra quosementione ecimus, M. Anum Na--mus,G- fohannes Valde s rei stant s. Fuit hic o remus nob genere natuum H sani O dignitate eque ornatus a Carolo Caesare: qui os aquam a Deo vera re imas agni tume donatis est, vitam suam in Dacta,espraecipue Neapoli, et siquo loco doctrina sis actissimo vitae exemplo quamplurimos, prasertim nobiles, Chri L lac egit,ac Dueo tepore nonoemenda ecclesi piorum hominum in urbe Neapoluam: na m illo coetu mulD MOCrant nobiles s docti,muctae etia excellenti vir mesemma , inter quas ut ad ab illi res ac vere heroinis omittam,silentio tamen praeterare non debeo nobilistima heroinam seseliam Manricham, quae nunc Graii nomine a patria exulat sin hoc coemptor sivit ibi e Gram nomine exul Galeo ruus Caracculm Marchio I ra, et Qq magni mra nunc exules,quos omnes nommare non necesse ei hoc. Suamuis me huius ecclesia prima laus debeatuin Hala filo,nihilominus tamen Mart u quos virtus commemorada est qui postiaeusia Domino ampluri lacae Humae vera aras donatus fuat, orae carmiptorum adiunxit, eam qua veram doc ranam esse norat aram ali 1 qucs praedicare voluis. E enim Ossia D. Pisus ad Corantiaot priore pultico interpretari easti magno cum Aramma, Ilia non tantum eius

collegi socii auae ebat, verumetis aliqui Osopi, O multi nobiles. na vi no ea urbs aper nobilium s clarorum virorum domicil um sim. Hero eaquam verba Paus quae temtio eius e solae capite habetur, set scum is opus quale sit ignis probabit. Si cum opus manaserat, quo Ruper uxu mercedem accipiet si cuius opud exu fuerat, damnsi patietur, ipse

veroseruabor Oic tanguam per grae: Haec inquam verbe, contra recepta opinionem

interpretatus esset,mul os tibi aduer arara in hostes concitauit. Husto enim persuasem eo, si orabis a Paul atm ct confirmari igne illam Purgatoria, quo vix is qui ructa Maelabent rapim sacrafuo. Mara' vero et si nondum apertὲ oppugniabat illud P et Ioria

quasi carcerem a monachis extructum, sendu tamen,idi ex antiquis patratari Rutilia Menem quam de igne Purgatorio ager quandoquidem igne ratem conclituu quem pariter bo ni di mah aedificatores evertantur, sed eum hoc potius duerceos di non rura ad caue

Oi,posse qui estruarased quasi per ignem. vi enim is di euadit per incendia vix nutam exiit, ita hi doctrinasua conburata O Gnata agnoscuntsi lusisse operriatiua tu era Dei

retecto eorum peccato, poenitentiae dolorem O magnare Iesa sentiunt. Sana hae s origo doxam huius lora interpretatione quaeaeam Papa simul O venim pro b mancipia no poterant ferre. videbat enim si hoc fundamentum Purgatoriae Estrum H rana conuel remnetiamsi ea nemo deinde impelliret tame ibamssa infirmitate sonte colla uram . norant praeterea rabiem Purgator' necessario consequi interitustarentati secraria, s msistrata

rum ex quibus quaeri hactenm fressent uberrima reuare cum tuerent hono esse

renda,Mart re,quem ha rerum me ore fore metuebant,accuserunt,atis tande essece tot illa lectione inter ceretur. S Mart rhmcimeriucto obtemperare notare, ut in quo orini ris causae bonitatestetus Roma ad Pontificem prouocauu, F Issc am coria ope aduersariossi peravit. Habuit enim t m in urbe amicos potentes s gratiosis, Vercusem Gon metam Caraenalem Mantuanil, Cassarem Contarensi, Reginalis Polum, Petria Sembum,' meum 'ego 'omnes O doc/os O apud Pontificerint Ara qui tum videremura viam reformationem ecclesia desiderare. Uo gratia et opibus subnixis scisi siti invit inter g Ium iEud aduersarioria tolleretur, orsibi concederetur prasina docend lubertas

quae tamen non ustirapotuit. Aonis enim integrum triennia Ne oo egero, cum rara Mem O lethalem moris incidit, una cum perpetuo talo socio S integerrimo amico Se

nedicto Cusam,quo hu quidem ob Amri r verosingulari Dei beneficu, O di erus opti

morum medicorum eura ius ulter euasit. Mambre in eius valetu mi consulerem no rapes famictae, cum viderent Esum no esse ferre aerem Neapotitanum, in uboco conum uiueclararunt ipsum nerale ustatore tot m orae 3 in hoc munere ne is, in boni muintegratatem re constantiam acvamtatemptarimum laudarent, reo I ia metuerent, squamnu G odvsent,iatamen iussi virent. Erant l, multi 'tin orae ne tyranniae quan iam exercebant,dr cum luxu is impuritate vitae maxima Tmures amictae mullae eon es arent, nulla rationibus es' admonuiombis hac enu adfanuatem reuocar reueriani Hos m

10쪽

D. PETRI MARTYRIS. ra

nos in ordinem redigendos esse Mart ' ex Itimam re cum Mantuano Cardinali qui totis, famia protector erat, ommunicata, ratu auxitio non lassus dignitatibus prauauit et genera rectore totiusfamil e cit A quot secise m Diomedea insula a perpetuos carceres nauis. Ut autem hac ium In merata egratiam uniuerso orium cses ima abora-am comparavitata eos facto mustorum odia crin miratras ibi conciliauit. LMq. Mantuae celebrato conuentuprocerum familvae Prior S. Eriatam Lucaeae gnatus ecte quae quiae etsi ampla est Agnuas m hac sumtis sna e cvata iura in me Urbis partem ob met Prior S. Fradians Mura tamen honoris causa Mart rem huc romouer pleras vero quod cumia sint, vel illi inuiderent, or extitimarent eum ob patriam omnibus inuisu ore. Lucenses enim magnum S inueteratum quosdam in Florentinos od id habent, propterea quis eos tibertatissa inbi Iara existimant. Verum Martyr ita excellenti sua eruditione SANGtute L Onsium animos sibi devinxit, in contra aduersariorum s invidorumssem et opt-mone ipse homo FDr eramu ctu bis no minutarinus .etis charussuerit, quams Lucensis craui misitetua vi poctea legatione ad proceres familia nussa enixepetierint, ne Martir sibi

auseratur. Cu Dag. Lucae ageret Martyr, et in colete o mo habere lares viros doclisi mi Lin ena optimae in olis adolescentes, tale siphni instituit qua bonos mores,religionFet o ter aru stadia quam maxime fa et promoueret. Naprimu hoc curaun rum tribub lin uadolescentes eruaerentur quamae venissime, et Latina quidem docebat muta Lacissu ero nemis: Graeca o Fus exta ibi tam tum Mamnemorum fanutae Tebraeam, Emantul'emissius ipse vero Mari' quo tumores imis et Graecam otiuam di religionem ad nserent,quo Id e epictolas Pauli illo interpretabatur, Cr rursus ab H lecytone ex gebat. Pu bore vero ante camam Psalmum AIquem Damae cum explicares olebat. conflicebant aut et ad eum auiuendum re tota civitate vim complures nobiles O docti, patricidi Lucenses. Duo autem uniuersa republIca vera religione tantaret singulis diebus Ammicis adpopulam cocto natis est, et in quadragesima Pude ais in aduentu Uttato more Euanges a tam otim hi, temporibu3 adserapta exposuit,reliquid ame anni partibus Pano epictolis. Suantsi vero doce do profecerite o commemorare nolo, vos antei facile hinc colligere potestis, quod poti eius ex Italia discessum,intra umus anni Jattia decem et octo socii collegium deseruorsit, et relino Papamprofestisiunt ad eccles in m quibus ubi cepura Euangeb Acirma

praedicatur. mire quos fuere vir nobilissmus Celsi s Martinetus, qui Genenae ecclesiae Itali- eae magna cuiaud raefuit, et D. Hieronymus tantam qui nune sacris oleras in celebri Aremimen chola docet. Emanuel ue Tremellius celeberramus Hebraeae tinguae interpres. Testatur magnus numerus patricio Lucensium qui pro raranti nominessonte exto. erunt, Maryris coctones ructa non e aru se. Dum ita Martyr Lucae ageret,conuenere in ea

urbe Carolus Caesar O Paulus III. Rous venit ma illae e Germanica legistone re ens Oar Corarenus ordinalis,di ro veteri amicitia apud Mart reae errat, una c. Thoma Bad a Mutinense Magis rosaret alab O legation uaesecto. Fuere issis Hebus quotidiana Mart ris S tamarem is religione coleto Ia, uti mur amicos homines doctos et re tigioni stadiosos Referat tu primum Contarenus ex Germania, Od erat nostraria hom--- fide; confessione, rationes et argumenta eorum cognouerat, re inplet is iudicant,nora omnino male de notim hominiis existimabat. Credendum quos eqs et Maryrem multa, isso de noUris hominibus cir Lictoribus aud uisse quae eum m hemento commarent:Wvicissim quoi m mutas Comarenu mu sicut oculos aperire ac veratate claram agnoscere inruperet. Ex timabant nonnulli ob aduentu Pontifras, Mart rem , at quo periculosor

Pod homines mutat et maliosi,quisiemper vera virtutis hon essunt. v tiosumstene

furactat qua calumnia consi repossent, unde siti pericuia crearetur. Luta vero propria uectoritate et erutautonesimus erat,etpraetereapollebat popul gratia et amico praesidi', tu quide n/hil contra eum moueruntis re in alm tempus dilata traiem ex in ' adorari

Ditierunt. Suare ut ramapatientia Lucensis populi explorarent quenda diem tanum manae Faraulaea confessionibusau u Romam Pontificis in carcere covcst,h m iade rei Pone violata accus tonem iras ituunt: quam rem indigneferentes nobiles ahquot Lucenses,qui hominis putate et mnocrata noueram, sium effracto carcerabu3 ex urbe e

sic vim sibi consulere iusserumun qua cum forte lassu rems ' et denuo captus et Romam abducta est. Pocteaquam igitur prima hac quasi impresio illis ex violo succeseu,