Jus ecclesiasticum universum brevi methodo ad discentium utilitatum explicatum seu lucubrationes canonicae in quinque libros decretalium Gregorii IX. Pontificis maximi

381쪽

D PR0CUI Tollis Us. 359 Sed relinenda es negativa, pro qua I. clara est de isto C. non injuste cit in 1iu 2 pro eadem Stat praxis, e lestimo ut ipsius partis adversae, recepta . . a vel etiam ali ; quia causa appellationis pleruinque alio in loco agitur , et est aliud judicium, ut adeo non cenSeatur pro eurator se obligasse ad prosequendam litem, simila prima insta ulla. cipitur i. si generaliter ad lites, seu causas judiciales omnes Sit constitutus nam eliam causa appellationis judicialis est. Eaecipi tur . si appellaverit a Sententia interloculoria; quia censetur idem negotium cum causa principali. aecipitur . si constitutus sit ad agendum, defendendum , ei appellandum ; quia lune Suscepisse creditur in se onus prosequendi appellationem. Sic limitala resp0usione , facilis est solutio argumentorum adversae sententiae. - . SenSus genuinus . Cis est, quod pro eural0 non leneatur Officium Suum ultra interpositionem provocationis, seu appellationis extendereri ultra istam autem es hujus prosecutio ergo elo. Ad I. id intelligi 0les in casu triplicis exceptionis da lae. Ad . dominium litis penes procuratorem non manet diutius quam dure instantia quae sinitur per Senientiam desinitivam causae.

Quaeritur . an ei quando Substituere sibi alium procuratorp0ssit 3 Resp. Procurator ad negotia alus regulariter substituere sibi alium potest in procuratore ad lites distinguendum : nam post contestationem litis , quia actu es dominus lilis , olesi non Vero aut conlesialam lilem , niSi datus sit in rem suam, vel a domino substituendi sibi alium potestatem acceperit. Ita habetur C. non indiscreto . . it. in . . quod quis 8 L neque 12 et nulla 23. c. eod. alio disparitalis inter procuratorem ad negotia , ei procuratorem ad lites alum , est quia in commissione ad lites videtur electa industria pers0naeci non autem in commissione ad neg0lia regulariter Sallem. Dixi regularitori sunt enim aliqui casus , quibus neque procurator ad negotia substituere sibi alium potest. I alis es i. si negotium contrahendi matrimonium alicui datum si in c. in . . it. 6. I. Si commissum sit aliud negotium magni momenti, o ubi de gravi praejudicio agitur , ut adeo ex qualitate negotii praesumatur electa esse industria personae. 3. Si commillens negotium valuerit, ut procurator illud expediret per seipsum . . Si ipsa Verborum quibus committitur , conceptio indicet, quod committens industriam PerS0nae elegeril 5. Si negotium cummi sum tale sit, quod alias Speciale mandalum exigat ecl.

382쪽

Quaeritur si quid faciendum moralari, ne ii , aui illo ad finem perducia Res ' ' Debei procurator suauium torum, quae gessit, rati, em reddere ei quae sinsecutus cst domino res liluere; l. qui roprio 4s. . to raro ' d. st . . it. Si dolo , vel ulpa etiam levissima damnum iiiiiiiii, vel cini res e domitii non bene curavi , illatum damnum , c interesse propter iacite promissam iudiis iam compensare inuetur. I. procurato

3. Si expensas in matulati , sive negotii sibi commissi execuisitone de bonis propriis secit, repetere illas a domino polus locis de restituendis in Ousillusione nihil sit actum c. i pro cau3 6. et t. qui proprio Cit. . item Contra . e f. 3Pq. f. h. tu procedi l-que hoc , eis procurator in causa Succubuelit, aut negotium, Sine culpa sua , inutiliter gesserit t. qui mutuam 56. . in . f. o l.

etiam . . mandali et ratio est , quia ut . Sed Sin. f. teδlam. querti ad aperialit etc. dicitur , iniquum S , damnOSum cuique 3Se. 4. Si procurator negotium non grati gerendum SuScepit , Salarium , vel honorarium, initio , Vel postea promissum , exigere potes ossicium uum l. alarium . Jf. et L adverSu I. C. uandat. Duo priora praestanda sunt etiam procuratori , qui absenti negotium sine mandato suscepit. Quoad tertium , et quartum distinguendum est, an saciliter , et liliter negotium absentis gesserit an inutiliter. Si primum , salarium laboris suscepti , et saeta Pensa actione negotiorum gestorum potest repetere G. Siquis. 2. ει I. Sed an ultro io 1 f. de negOl. yeSt. Si oalerius , iterum distin qui debet, an secundum communem aes limalionem hominum consultum suerit in principio , ut ab- Senti negotium ipse gereret, an vero nou. Si conSullum , et utile fuit, iterum repetere expensas , imo et honorarium poleSi, etsi ne-g0lium praeter expectationem optatum exitum non habuerit. Seeus

Si neque consul lum , neque ultio illud sui dominori tunc enim sibi impulare negotiorum gestor debet, quod alieni patrimonii administrali0ui improvide se immiscuerii l. ed an ultro cit. g. is au

tem Q.

Quaeritur . an ei qua ratione procurator agendo , Vel miliendo noceat domino , seu principali 3 Resp. cum distinctione : Vel enim audati procuratorii fines observa procurator, vel siue et M

383쪽

dem excedit. Si primuim, id , quo . vi talis nandali tacit, domitio

noce quia quatenus procurator non excedit sine mandali, ab ipso gestum a domi u gestum habetur; Z0es hicn. 8. 0ni g. n. ai. Si ecundum , secunda distinctio est ad bibetida , ei videndum,

an aliquid agat extra id , quod nudat continetur, vel an aliquid

agat , aut milia circa aelum , vel negotium mandato comprehen- Sum. Si prius, et aliquid agat ex ira id , Quod mandat continetur, e . . Si habens 'ndalum ad proponendas exceptiones dilatorias non has , Sed peremptorias proponat, et propterea causa cadat, ejus factum non praejudicat domino; l. 8, procurator O. . . it. Ratio es , quia ad id nullum habet mandatum. Si posterili , et aliquid agat, vel milia mandato c0mprehen- Sum , dis linguendunt est tertio , et videndum an id , quod omisit procurat0 , ex judicis , vel legis praecepto dominus debuisse sacer Vero non dominus , sed procurator. Si dominus illud A bui38el facere , et procurator illud mi SSi , . . Si ad litem prosequendaria constitulus in praefixo termino peremptori non comparuit, Si excepti0nem domino competentem non opposui , si labi permisit salalia ad appellandum concessa etc. id domino nocet, ei impula turri quia is obligatus erat ad faciendum illud per se, vel per alium; et in osseu tu non fecit Bartol. in . n. g. Si pro Curator . . .s.εiquis jus dicent, non obtemp. Excipitur , si caSus ortuitu procuratori accidit , qui eliam dominum excusasset tunc enim neque ipsi domino imputari id p0lerit; ary. l. cum a matrib&S . . qui pelatit

Qu0d si non dominus, sed procurator aliquid sacere debuit, et

n0 secit , danda es distinctio quarta , an certum sit negligentiam procura loris tu delictum cadere, vel non certum. Si certum non St, uoce , et praejudicat dominori quia sibi imputare dominus debet quod negligentem , el imperitum procuratorem constituerii l. cuin mandatum 23. . do minor fit i certum it, seu conste quod a lis si negligentia, quae in delictum cadat, vel Oenam mereatur c agatur de re magni praejudicii , ut de mulctae impositione , ea omissio nihil nocet, vel praejudica dominori quia non censetur Ominil procuratorem , quamvis generalem, constituendo , volui Sse ipsi delicium praecipere; irh. i. n. 79. Schamboge n. O. Tei pitur , nisi dominus consentia expresse , vel lacile.

384쪽

4 . i. Secundo Oscatione. 46 Se timo morte Prius rocuratoris. si a Tertio exoneratione ipsius Procu tu, O, si dominus il se ad cau. maioris sum moniat. urto mutatione ejusdem. 43 Ex Ptiones , quae OPPOni aduer- Quinto initi instantia. Su PVOcurato 'em OSSurit.

Ossicium e polosias procuratoris variis modis extingui potest. in . quidem exspirat mutuo OnyenSu utriu3quo se domini consti-luentis , et procuratoris c0nstituli ; nam consensti mutuo etiam constituitur l. mutari 4 et ibi gloss. V. vel , γ' os . h. a. unum quodque autem eodem modo dissolvitur, quo colligatum est j. Omni I. o l. nihil 5. s. o R. I. Estque hoc Verum , sive res si integra adhue , Sive non amplius tu legra , nisi alterius praejudicium in eo VerSetur quod addo propter procuratorem ad lites datum nam illic litem conlesialus jam est, accedere insuper OnSen Su ad VerSari , vel causae cognitio debet, cujus ratio est, quia per lili con-lesialionem quasi c0ntrali ilia cum adversario; l. licet . . idem II. si de pecul a contractu autem , parte allor invita , non licet recedere; l. Dut . . d O. et A.

2. Re Pocalion e ubi lamen dis linguendum , an res adhuc Silin legra , vel non. Si integra adhuc it , revocare dominu procuratorem a se datum libere , et sine causa , eliam invitum OleSi, Ut de procuratore ad negotia colligitur ex g. recie . in8t d mandat. de Procuratore ad lites ex . quamvis q. h. a. tu . eli ante Dictm 6. . Od. alio est quia consilius , quod de re sua iniit mulare cuivi permissum est; arg. l. in re mandala I. c. mandati. Excipitur , nisi mulatione tali praejudicaretur alteri, sicut praejudicaretur, Si procurator tu rem suam suisset datus.

385쪽

ter procuratorem invitum revocare p0les , quam justa causa inier- cedente , eaque , Si procurator ad lites datus sit , a judice prius cognita , e probata c. quamvis cit et . po3 litem 7. . . it. Rali es , quia per conlus tali Ouem factus est dominus lili cons.

ipsius intereSt, ne emere removeatur. Porro cauSa jusla revocandi procuratorem elium in Vilum esse potest adversa Valetudo procuratori , negotiorum , quibuS Occupatur , multitudo , Superveniens assinitas cum adverSari , morosa causae tractatio ele Capit quamviscit et ibi gloss. V. OSDa. Dubium est, an procuratoris potestas Statim cesse , revocalione ac laa Res p. negati veri sed requiritur , ut inlimetur ipsi procuratori si hic sit aliis ad nego i , perS0nae, cum qua tractau- dum negotium ipsi era adversario autem , vel judici, si sit datus ad lites c. eae in*inuation 3. o seq. h. iii procuratori intimari debet, quia ipsius interest, he emere rem0Veatur, illis practc. dictum eS perSOnae , cum qua gerendum negotium ; quia revocatio iuipsius praejudicium potest cedere : Adversario, vel judici, ut Sciaul, cum quo litigandum. Sullicit autoni , Si inlimali sat alterutri ex his du0busci quia si adversario sat jam non Olerit cum eo litigare , utpote quem scit carere potestatem Si judici , sententiam surrei ipso On poterit , eum noverit, quod non amplius habeat personam legitimam. Effectus inlimalionis sic actae est , quod acta ab hujusmodi

pro euratore revocato invalida sint , quae alias Valerent, si confli- tuens inlimationem hanc omisisset. Laecipitur . contractus mali imO- nil nam hoc , si post revocationem , etiam non illi malam a procuratore principalis nomine contractum uerit, invalidum est ob de- seclum Onse usus ad matrimonium requisiti c. n. . an h tri iu6. Laecipitur . acceptatio beneficii ecclesiastici , quae similiter in-Valida est, si fiat a procuratore uos revocationem mandali, etsi iste hanc ignoraverit oum quia el ipsa est matrimonium quoddam spiri-luale uter beneficiatum , et ejus ecclesiam tum Vero maXime, quia hujusmodi ovocatione procurator non laeditur; et in inc eae parte 35. n. II. Laecisitur . quoties ignorantia revocatio uis procuratori praejudicium nullum assert toties enim , ut regulae loco a Iman. in . eae parte Cis. . . cum aliis D. radit , revocali etiam toti intimal leuet, et post eam aula iuvalida Suul.

386쪽

tacite ratum bubdule satis ederit, vel si dixisserit de judicali fulveudo; illuc enim e impelli riteurator illusi ad judicium accipiendum , ne decipiatur is, qui satis tedii Gom. i. h. til. l. fluctu is est mulus 43 non cogitur 6. st . eod. Pori cili coulorial ouem renuntiare procurator ossistio , domino invito . nequii ; quia ossicium huc uitio quidem est voluntalis , posilitem inmeia susceptam si necessitatis Caecipitur, si usia causa sub tune duim sicut domino procurat0rem revocare , ita procuratori ossi bio suo se exonerare permittitur , ut pale ex . ilius . . tu es duabu seq. f. h. sit tales causae sunt infirmitas corporis iuveraia uessita, inimicitia cum principali , ei aliae, quae cli I.

asseruntur. 4. Vula oris procuratoris , seu alio in locum ejus substitulo nam por constitutionem OSteriori censetur revocatus prior l. 8, quis 3 i. g. n. f. h. it. Eaecipitur . Si in constitutione secondi 0minus exprima , qu0d per hoc priorem revocare non intendat a P. C. M quem . . it. in . aecipitur . si posterior ilem jam conlusia lus suisse , unc enim invitus revocari non potest, ut dictum est . l. i. Eaecipitur 3 si prior ad certam au Sam, posterior vero generaliter ad omnia negotia suisse constitutus quia per genus non derO-gatur speciei Vallens hic. s. s. n. i.

3. Finita instantia judicii , videlicet ala sontentia desinitiva

naui etsi appellationem, ne seu lentia tu rem judicatam transeat, interponere debeat procurain , prosequi lamen illam invitus non cogitur , ne ultra negotium , quod Suscepit, gravetur, ut dictum estri. 35. Ex quo sequitur procuratorem quidem per contestationem litis offici dominum litis, seu instantiae, non vero dominum QRUSae; nam dominus causae mavel principalis constituens procuratorem , ut ex Dariolo docet Frang. in h. a. 4n 6. not. I.

6. Morte constituentia : ubi lamen distinguendum nam re ad- liue integra, extinguitur M. item icio iu3t. l. inter causas 26. iuprinc. f. l. mandatum mandaIi. At si integra esse desiit, ossicium , et potestas pr0curat0ris etiam los moriem constitueulis

387쪽

DE R0 CURATORlBΠs. 375 PerSeVerat, ut argum stulo a sensu contrario ex lex libus it colligiatur , et D conveniunt. Uaecipitur in clom. su. h. tit ille procura-l0 , qui a prae lalis, vel personis ecclesiasticis depulatur pro uribus ecclesiae, vel beneficii sui defendendis aut prosequendis nam hujus officium morte constituentis , etiam Civili, exspirat, eis res nouamplius sit in legra, sed lis contes lata , vel negotium coeptum Rali est , quia successor in dignitate, vel beneficio ecclesiastico non tenetur actum , vel c0nlractum defuncti sui anteceSSOri praestare nisi lamen hoc factum sit simul cum consensu capituli ; Sic enim ge-

S , authori tale juris communis , quod Success0rem ad la aclis landum obligal.

7. Morte ψ8ius procuraίoris , non solum re integra , sed etsi desierit jam esse integra; l. tam eae contractibus 57. f. de judio. et L iqui 27. g. morte . f. mandali; nam hoc ossicium non

transit ad haeredes , cum videatur electa esse industria personae V vesembec. f. hoc tit. n. II. Vallens f. 7. hic n. 5. irh. n. II 2. ngi. u. 42. UVieSiner n. 79. Si ipse dominus sive ante, sive p08 Elem contes latam ad causam Suam Veniat , non ul SSista procuratori Su , prout potes per C. quamvis . . it. n. 6. Sed ut eandem causam per se tractetunam eam per Se tractando , cenSelu procuratorem lacile revocare, nisi ex prolestalione, aut aliis conjecturi contrarium appareat C. A

Porro ex dictis hactenus patet , quaenam exceptionesci opp0ni adversus procuratorem possint; reducuntur enim maxime ad quatuor capita i. excipi adversu ipsum potes eae parte constituentis, qu0d constitulus si a non habente potestatem constituendi eae parisis3ius procuratoris constituli, quod procurator 8Se non possit, quia est minor, excommunicatu etc. . e parte materiae, quod causa, in qua constitutus est, procuratorem non admittat eae parte sormae,

quod mandalum non haboa , vel non ussiciens.

388쪽

Causa conati tuens , et Orma Ou cunque causis ad uni e Sitatem intuendi. Porcinentibus. Si jectum constituendum. 6 Ucium , et Oto Sta illius. V Potest illi im esse clicus. 7 Hujus cessandi modi.

Λ procuratoribus privatorum ad procuratores universi talum , et collegiorum progredimur , qui pr0prie Undici appellantur.

Quaeritur i. quid sit Indicu8 Resp. si pr0curator, qui alicii jus universi latis communi mandat causas , et lites ejusdem administrat , curat, e prosequitur l. neque 1 et tot lit , . quod cu--que univer8. Nam ei tradunt Communiter. Disseri l. a procuratore vociso acceptori quia iste ossicium privatum gerit , et pr0plere ad illud suscipiendum cogi non potest; ille offiicium publicum , quod in vilis imponi potesta deinde procurator constituitur a privato quocunque Omino , et in causis privalis et iis non omnibus , nam criminales , et aliae quaedam excipiunt syndicus autem constituitur ab universitate , et in causis ejusdem publicis , etiam criminalibus. q. Ab actore publico quia etsi aliquando actor universi talis et hujus Judicus pro eodem sumantur , prout sit . neque cit. q. quibu mulem 1 ibi actorem , vel Undicum si lamen ac loris publi-Ci nomen sumatur stricte , ipse es procurator universi alis specialis ad unam tantum , alteramve , aut certas aliquas causa conStitulus ;FIudicus autem est procurator ejusdem generalis ad Omne , prae- Sentes , et suturas universi talis causas alus inaunold. lom. . de I et I tr. 2. H. 459. 3. a procurator s3ci se , ut Vocant, sis ali quia iste cau- Sas criminale , mulctas , et poenas uiuersi lati debitas persequitur ;sIndicus etiam civiles I aunold. l. a. n. 46o.

389쪽

4. Ab administratore cameraeci quia iste rei nummariae curator univerδitatis , vel communitalista quia negotiis aliis extra judicialibus ; syndicus vero judicialibus praee8l angi hic n. 2.5. Denique ab oeconomo ; quia hic est diSpen Sal0r ecclesiae cui res ecclesiasticae gubernandae committuntur l0SS. tu . neque cit. V. indicum.

Quaeritur . quis constituere p0ssi syndicum Res p. Hoc proprium universi tali seu comunitali Si, Si enim Indicu procurator universi talis Sumitur autem hic univer3itali nomine collecti hominum viventium in civili, vel ecclesiastica societate , jure, Vel consuetudine Epprobata , ut Sunt civitales , Oppida, eccleSiae, monaSteria, c0llegia studiosorum , Opis eum. Ut ile constitualia , . ad eum constituendum Oeandi sunt

omnes , qui jus suffragii habent; quia quod omne tangit, ab omnibus debet apnrobari, ut dicitur Hy. 29. iura.

q. Si aliqui vocali maneant , cousti luere syndicum praesentes possunt , modo duae partes ex tribu de universitate e0rum, qui jussuffragii habent, praesentes Sint et major praeSeuli uua par Cou sentiat L nulli S. f. quod cujuSq. univerS. Om. Elc. 3. Eleeli syndici a communi late . . capitulo a cla confirmari debet conSensu Superiori , e. g. abbatis , vel epi Seopi, Si quidem agatur de Iudico constituendo Super bonis , et juribu , quae communiter ad universitatem , et Hu rectorem perlinen Secu , Singatur de Iudico coris liluendo Super ouis , et juribu , quae communitas , vel capitulum separale p0SSi dein iuue enim On Slituere syndicum Sine Superioris consenSu Olesl, ut colligitur e l. neque g. quibu autem Cit. 4. Expediendum instrumentum syndicatus , quod ut rite conceptum sit , exprimi ibidem debet , quis Indicum con Stiluerit , quis ConStilualia , ad qua causa , et ile , contra quo , denique quomodo , et quare constitutus sit; iurand tu pecul. h. uit . . est. 5. Iustrumentum hoc muniendum universi latis sigillo , ut deso idem publica fiat; nam ubi sigillum universi latis appensum Si praesumitur instrum e Blum factum ejusdem con Sen Su , el SSerenti contrarium incumbit ouus probandi ob b. tu C. n. h. Di. . . 6. Si in aliis negotiis loci 0nsuetudo sit, ut praecipui S ille muniversi talis ossiuiales e subscribant , id faciendum etiam in consit tutione syndici: de jure c0mmuni lamen Subscriptio neceSSaria nouest, praesertim iugulorum , maxime qua udo universitas numer OSa

390쪽

Quaeritur . qui , c qualis e0nstituendus sit Indicus I es p. constitui possunt uiues , ei soli illi , qui procuratores e0nsiliuiis , Suu . unam o 0n ex aliquo naturali desectu specialiter inhabiles,

et inepti sint ad causas universi talis raelanda , vel laiuluin , aut usuetudo aliqu0s excludat; Iauu tom. 5. Cil. r. 2. N. 4 65. .

si specie . Onsiliui 0i i 0 tantum extraneus aliquis, sed etiam ex ipsa universitate , si in ea reperiatur idoneus imo Salius

os . ut alis politas , quam extraneus ligaturri praesumitur enim maiori sule ac diligentia causas suae universi latis acturus Vallen S. hic ri. i. In Ian. l. I t. n. 4 64. Piril. N. 4 2. In syndicum universi talis deligi potest eliaria ejus leni superio , Seu Pelor r. consul , duum Viri nihil enim repugnanitae cuni hicio superioris habe in imo plurirnum convenientiae, Cusnialias administratio erit in , ei jurium universi talis de jure eidem competat Pirh. l. it. . . IIulici officio cum licentia sui praelati sungi etiam religi0Si abs0lule possunt , quia procuratores esse posSunt in an Si S OUa Sterii ut tit pra c. r. 9. 0nstillius lamen est , ut extraneum alique in pro liujusmodi causis , salario ipsi assignato , constituant , ut ConStilui Cregorius papa c. n. h. lit ubi rationem Subjungit, qu0dc tediat pro parvo incommodo a trepitu cauδarum ervo dei ESSE Guieto S. Excipitur , si specialis causa suadere contrarium quali SCSSel , Si monasterium ob inspiam Indico , vel procuratori suo a

larium dare non posse , aut alius idoneus , et delis procurator inveniri nequeat Abb. hic n. 4. Quaeritur . Utrum ollam laicus in causis spiritualibus Indi-CUS , e procurat0 ad agendum , et defendendum in judicio esse possit 3 alio dubitandi est . quia aicus non pol e Si SSe admi Di Strator ecclesiae, cui commillatur cura rerum lana spiritualium, quam temporali una. . non p0lest esse judex in causa Spirituali , etiam delegatus . . imo nec procurator constitui potes ad eligendum praelatum , etiam nomine illius , qui alias vocem in capitulo babel, et habilis est: quorum omnium ratio es , quia irae lare negotia Spiri tu alia ne qui haec tractaret, si in negotiis cliam spiritualibuS con

Stilueretur syndicus , vel procurator ergo ele.

Sed relinenda os a Trinaliva sententia. Ita gloss. in C. tin V. generaliter . it. Abbas ibid. n. 3. Vallens. n. 7. Ei quidem, qu0d

Procurator Sse possit , constat ex C. non indiscreto I. de procurat.

in . e quo sequitur , iis etiam p0Ssi esse Indicu , e pria cipio generali 0silo initio num prae .