장음표시 사용
391쪽
Neque obstant argumenta opposita. Ad I. negatur paritas; Indicus enim , etiamsi in Spiritualibus causis ad agendum , et desuu-dendum in judicio constitutus sit, proprie munus Spirituale non Xer- celo quod tamen exerce administrator ecclesiae Ad 2 ilerum non est pari lasci quia procurator nudum habe ministerium judex delegatus autem jurisdictionem , cujus , si ecclesiastica si , laicus non es capax. Ad . disparitalis ratio est , quia eligere est actus capitularis , adeoque propriu clerici. Dice : Laicus tractare non potes causas spirituales ἰ ergo etiam nudi ministerii capax non est. Resp. . . non potes tractare illas suo nomine , quasi ju in eis habeat , el lanquam principalis oles lamen alieno nomine , Sive ministerialiter.
Quadrilur L an universitas debeat constituere Indi eum; quot possit constituere ; et in qualibus causis 3 Resp. - . Communitas
necessario debel constituere Iudicum cum enim per Se ipsam nec convenire , nec con Veniri OSSi , neceSSBrium omnino S , constitui aliquem , qui ipsam repraesente , et ejus causa in judicio persequatur, et is est sIndicus Vall. hi num. 5. Engi. n. 2. Pirii num. I. Ad et polus assumi syndicus O lautum unu , Sed etiam plures plerumque con Slilia Solen duo , aut res in magnis c0mmunitalibus , quia reclius plurium de , quam unita resp. commillitur se intelliguntur singuli in s0lidum ali , etsi id in instrumento noueXprima lurci secus , ae in procuratoribus privalisci vcsebeta cit. quod ν Sy. unis. Ad 3 objectum Indici sunt causae universi talis, praesentes, et futurae , tam civiles , quam criminale olsi enim in criminalibus
universim pro clarator non ad millatur per dicta lis. Praec. n. I. recte
lamen in his causis per Indicum defenditur , et agit universitas quippe quae aliter commode in judicio comparere non potest; Iau-nold. r. . it. n. 4 67. Oni g. . . his Indico tamen, ut sic cit. nota Latino id inde periculum nullum imminet, nisi in quantum est
Quaeritur . quod si ossicium , ei polestas Indici legitime
consilluli 3 Res p. sicium est agere , et defendere cauSa Communi latis , a qua constitutus est , etiamsi illae inter ipsam , et superiorem illius , . . principem agitentur nec propterea culpari Indicus debet , quippe quem ossicii necessitas excusata avn. O . it. Numer. 468. Pole3las autem , si mandato non restringatur, aut extendatur eadem sere est, quae rocuratoris constituli cum libera , Seu plena
392쪽
ngendi potestate i. oem . . in . s. quod cuiuρο imis nomia. II incis ne illa universitatis istius nomine deserre potest, o praestare iuramentum . Miper eius rebus dubiis , et controversiis transigere , t pleraque alia exercere, quae Speciale mandalum non exiguui Gail.
00nare amen , ac debilum liquidum remittere nequeunt; quia speciem aetati0nis, et dilapidationis habet, quae administratoribus, quantumcunque generale mandatum , etiam cuni libera habentibus
D in permittitur , quippe qui res universi talis conservare debent, non perdere Gail. l. cis R. Ut admisiam ad agendum , o defendendum communi lalis O- In in , non tenetur a Vere de rato , nisi probabiliter de mandato dubitetur nec emi potest salis lare judicatum solvi ; quia pro publicantilitate Onstituitur , Sicut lutor , praesertim cum universitas praesumatur semper esse Solvendo Vall. hic num. 8. OeS. num. 2.Pirh. i. 7. Oni g. num. 5.
Quaeritur . quomodo finiatur ossicium, e polos las syndici legitime constituli 3 Res p. initur iisdem sero modis, quibus inandalum procuratorium , duobus duntaxa exceptio; nam . non finitur Orie constituentium , quippe constitutus a communitate , quae morali Uier Semper manere eadem intelligitur l. t ut . . in ecurioni ιδ 2 si . us CujuSyu univer*. et . . non sinitur , si nil instantia cum enim ad cauSas universi talis generaliter c sululus sit , etiam appellati0nes ejus nomine interpositas , instar procuratoris ad lites generaliter c0nstituli , prosequi debel arg. c. non injuSD L sprocurat. Dubium est , an solus abbas revocare possit Syndicum cum Onsensu capituli constitulum Videtur , quod nou 088il ; quia de c0Π- sensu capituli constitui debuit , ut dictum est . . Unumquodque nitiem eodem modo dissolvitur, quo colligatum Si C. i. et L 35. U. e cis . . ergo ele. Sed dicendum , syndicum consensu capituli constitulum revocari pOSSe a Sol Abbate. Abb. in c. n. h. v. n. 6. Engi hic in sin K0uig. . . alio est , quia ipse s0lus p0les agere in causis Sui
monasterii C. edoceri t. de rostori' . ergo etiam solus re Vocare Iudicum . et in se Ssumere a Clionem.
Ad rationem dubitandi negatur pari lasci nam in c0n Stilutione SIndici agitur de particulari , et proximo praejudicio capituli, cum in certis caSibus syndicus ei nocero , illudque obligare possit: a inrevocatione ejusdem nullum vertitur illius praejudicium , quippe cum
abbas eum revocan jure Suo latur.
393쪽
De his , qua vi , metuδve cauδa sumi. Constitutis advocalis , procuratoribus , et syndicis , de quibus hactenus , partes liligantes accedunt judicem , et actor actionem intenta re , reus adversu istum se defendit. Quia vero interdum actio es summo jure exti uel , ut ea in leniari possit , hoc , et sequenti titulo duo remedia pr0p0uuntur , quibus illa recuperetur. Primum datur ratione metus de quo Sil.
De natura vi , et metu , et eorum divisionibus.
tofinitur Dis , et di i litur.
D sinitio metus , Ut at istaS. Requisita ad metum Via Em. . . . metus re renitalis solia non est metu a se.
Quaeritur a quid , et quo luplex si vi Τ Rev. vi , ut eam Paulus Cius . vi autem . quod mel cau8. χ deScribit, SI majori rei impetuδ, qui repelli non poleδl. Dividitur i. in Vim absolutam, et conditionalem. Vi ab3oluta, quae etiam praeCiis dicitur , causa simpliciter in voluntarium , et liberum c0nsensum omnino olli , ut cum inevitabili violentia alicuiliber , vel aliquid aliud eripitur , cum jusso flectere genua ante idolum , haec per violentiam in curantur , etc. Condit, otiali , quam etiam aliqui modis alam appellant , voluta larium quidem nou tollit simpliciter, in voluntarium tamen imperfectum, seu conditionatum admiscet, dum adhibendo violentiam externam facit , ut olim las quae proprie cogi non potes , ad aliquid faciendum , vel millen dum Consentia , non consensura , si vis exterior abesset haecro ipsa est illatio metus , de quo Num. Seg. 2. In Vim publicam , e privatam De vipublica h0die tenetur, qui cum armis vim inseri , aut inferre leuiat, vel parat hinc etiam vis armata dicitur. De privata qui id sine armis Iacit quae pro-
394쪽
i. In tuu Ghlaliram quia mobile aliquod alicui aufertur, trir-
uoum , qua quis turbatur in sua possessi inquietativam , qua quis inquiei iiii in usu rei suae I caehu ivum , qua quis X OSSeS-si0ue sua ejicitur computiivam, qua quis compellitur ad facieiiduin aliquid . iluod alias non saceret. Adversus primam vim paSSO Succurritur inierdicio vi bonorum raptorum adversus Securidam , si laesiosacia si in immobilibus , vel his adhaerentibus , interdictum uti solio; si in mobilibus , interdictum utrobi ; adversus tertiam interdicium quod , aut clam adversus quartam interdictum undo adversus quintum actio , vel exceptio quod metu CauS quae
Quaeritur . quid si me tu , et quoluplex Rev. metu See Undum Ulpianum l. ait praeibi I. si quod mel cau3. Si menti trepi t. O Slantiis, vel o Iuturi periculi cau3a. Sive es pa33io, et motus tintini, fuPienti aliquod malum ibi imminen ; ut siqui librum pe- lenii , et Si non det, mortem minitanti illum tradat, aut aliquid sic
coaelus promissai. Divisi metu praecipue triplex est. I. ratione cauSae in eum, qui insertur a Cauδ noceSSaria sive extrinseca, sive intrinseca, ut Si ain Orbo , periculo naufragii, vel alia causa naturali Oritur et in eum, qui insertur a cauSi libera creata , si v. g. incutitur ab homine. 2. Ratione modi, quo insertur , in eum , qui insertur juδte, et in eum , qui insertur injusto Iu*lo illatus dicitur , quando is, qui illum patitur , eidem causam sua improbitate praebuit , . . Om millendo sagilium , propter quod carceris , orturae, aut Oenae legitime inserendae timore angitur. Inis3lo incu3δu est , quando innocens , nihil inali promeritus , aliena , mortem , mutilationem, Vel aliud malum minitantis, improbitale vexatur aut si quidem cauSam praebuit , contra jus lamen , el indebile . . a privato , HuSmodi malunt minitante, exatur; ary. c. venien 15. do SponSal. Et l. Hestimorem . . protride . . quod mel cau3. Dupliciter autem elusi juste in serri potest , primo e fine , ut promissio , vel alius actus extorqueatur Secundo Oh alium quidem finem, quam ad extorquendum contractum , et elum , ita lamen, ut is , qui metum patitur, eo inducatur ad ineundum contractum. 3. Ratione qualitati in metum gravem, et levem metu Fra
nix , qui etiam juStu3, et probabilis dicitur, si , qui in virum On-
395쪽
stantem cadi , Seu qui tali est , ut eus , qui illuu patitur , ulsi alias sortis , e constans Sit , a proposito dimovere valeata metus lovis, quem alii vanum, et improbabilem vocant, es , qui in virum conflatilem non cadit , Seu qui eam vim non habet , ut alientem animo sortem a proposito dimovere Valeat. Porro melus gravis et ipse duplex es , videlice absoluto gravia,
et revectivo gravis. Prior dicitur ille , qui est de tali malo quod
cuilibet vir constanti est Ormidabile , eumque heril Commo Vere potest e lalis est metus mortis muli talionis , cruciatus atroci , servitulis, exilii , carceris diuturni , violenti stupri, gravis insanitae, amissionis latus honorifici , amissionis bonorum vel omnium vel notabilis partis , excommunicatio uis injuSlae etc. pro ui constat XC. cum non ab homine to de judic. c. cum dilectu 6. h. lit. l. continet . . ta . . . nec timorem . . Dii . . qui in carcerem 22. . et . i si vim 4. l. i donationis eod. RSterior Seu metu revective gravi est qui es alicujus mali qu0 I etsi viro sorti non sit formidabile , tamen foeminae , puer , Seni 'Omini meliculos merito Drmidandum idetur.
us equitur , gravi lateria metus non tantum desumendam ex gravi late mali secundum Se Spectat , sed etiam personae id inserentis , et praesertim alientisci quia utique Oeminam , puerum Rul Senem leve malum Saepe plus movet, et perturbat, quam sorii animo virum , aul juVenem majus. Quare , quod Saepe reSpectu Viri es metus levis , erit gravis respectu Deminae , pueri, Seni ele. Ιm nec comparatione inter oum tuas lanium, aut viros tantum idem mel US reSpectu omnium aequaliter gravis est, cum etiam inter De mina una sit constantior altera , et inter viros unus alter sertior. Hinc regula in hac re certa latui nulla potest , Sed arbitrio prudentiam, praesertim judicis ire u instantiis , praesertim perSOnarum metum patientium , vel in leniantium decidendum erit , quid quovis casu si multis levis , aul gravis Sabeli in Summ . . le- Iu n. . cum alii S.
Quaeritur . quaenam requirantur , ut metu dicatur gravi , o probabilis , et justus Res p. duxta Sabel l . . it. . . tu prim C. et ali OS, quinque requiruntur . . ut sit majoris malitatis, prout O- quilur Ulpianus; l. metum . . . it. seu ut si gravis alicujuS, et non cujuScunque mali metus Perinde autem est, u hujusmodi malum immineat ipsi timent , an personis sanguine , vel alia valde arcia necessitudine ipsi conjunctio; nam horum mala OStra rei'u' lamus Sabel l . . it. n. 4.
396쪽
384 pira V. Tincius L. q. Ut metum ineuiteus facile valeat exequi minas, quas uten-
rum qui , ui . notum . . . it. dicitur, motum non jacla -- a tantum , vel cout tutionibu , o uirocilio facti proba i venit. Di timens non p0ssi facile occurrere mali , quae sibi timet imminere, i. M o. in prius, s h. it nec enim excusatioue diguus est , si illa non vita l. . i. t etiam mali, quod timet, magnam aestimationem habeat alias enim respectu pSius non Si grave malum. l. iluo equitur , qu id mui ille melus, qui his quinque conditionibus tu Structus n0 esl, non Sit gravi metu respectu illum patieulis.
Quaeritur . an gravi , et in Virum OnStantem cadens si mu-ius , quem reverentialom appellant , uti esse censetur filii respectu patris , XOris respectu mariti, Subditi respectu domini cle. Affirmatit gloss. in ian. . et S. Saltarisium CauS. 22. q. a. mol tu cauSam I 6. r. I. et 2 de sic Bari Ol. in . qui in aliena . . siι. y tae acquis haered. d. b. Menoch. δε arbitr. CaS. 36. . . Oventur i. exlv l juris urandum. I. g. iu dumma. . f. quar. Per. Cl. non dat tibi metui , et nimiae reverentiae liberti in patronum eadem vis ribuitur ad cogendum; . . Siquis l. F. ebur , ubi illi , quem in praeSentia pudor ad reε istendum impedit, surtum fieri asseritur , et furti actio datur , non sucus , ac ei , qui non potuit prohibere, a quievit, hoc autem non ex alia causa, ni Si quod melus reverentialis laceri consen Sum coactum Q. π velle . f. de Il. I. ubi Lipianus, velle, inqui non creditur, qui obsequitur δε- - io a ric, vel domitii crederetur autem velle, Si metus revere uitalis elui gravi non aequi Valeret; ergo etc. 4. ratisne nam reVerculia in lalem personam non Sufficere ad inducendum metum gravem, Sed neceSsarius 8Sel acceSSUS minarum , aliter non esset disserentia inter metum ejus , cui debetur reverentia, et cujuscumque extranei quia gravi mali comminatione , a quocumque lacla illa sit, melus gravis inducitur , et illa non facta , non inducitur.
Verum his non obstantibus , dicendum metum reverentialem solum non cetiferi justum, et sussicientem ad irritandos, vel rescin-
397쪽
dendos adlus eo acto , nisi concurrentibus aliis adminiculis qualia sun asperilas vultus , indignatis , X probalist, mala rae talio rixae, aut alium subeundorum probabilis aestimatio, prece importunae, et repetitae etc. Ita gloSs in c. I. V. ConSentu de FonS impub Abb. in c. I si de sic deloy. n. 4. IlveSt. V. metu n. 2. Gulier du
D. Vertoline collega colendissimus emicent. q. 25. m. i. Sique communis D. Colligitur 1. eae cara puellara cauS. q. I. Ubi puella, at imperio parentum coacta, virginitalis propositum SuScepi seu andem OVit, cen Selu metum passari non aulem, Si 0 secit ox sola reverentia in eosdem et eae c. Et eris II de devon impuber ubi textus , quo redduntur irrita sponsalia , metu reverentiali paruulum inita ponderat non solum reverentiam paternam , sed Simul minas cibi nolen , et invita minis parentum imputia . . eae i. quamvis . opaci. in . ubi dicitur valere renuntiationem filiae , quam decerat in favorem patris , si juramento muniatur , nisi istud vi aut doloail praeδlitin et tamen ibi concurri palerna reverentia ergo in S0la vim , aut metum non inducit ecl. 6uδδor 26. . palor
feci , mel secisse negatur eae ratione ς quia Si Sola reverentia ad inducendum meliam gravem sufficeret , plerique contractus et actus , a liberis , uxore, vel subditis in ili , invalidi , vel rescissioni obnoxii forenta facile enim probare possent, metu gravi celebratos esse , modo dicerent , Se Ob reverentiam, pudorem Verecundiam negare , et c0ntradicere non USOS.
Argumenta in contrarium allata non vincunt in lentum. Ad i. in . cit vis inducendi metum gravem tribuitur reverentiae in patronum , non cui Vi , Sed nimis , ut ait leXlus , h. e. Superabundant , et excedent , quod evenit , quando aliud malum limetur ut nota Sancti . . . u. . . Ad . ibi dicitur fieri furtum , t iacenti conceditur urti actiori quia lex lus loquitur de materia tacenti praejudiciosa , et in hac ex laciturnitate regulariter consensus non praesumitur. Ad 3. Regula ibi allata non vult dicere , quod silius, ni servus coactus saeia , quod imperio patris , aut domini facit , sed tantum quod his obsequendi studio potius , quam suo impulsu secerita et propterea id , quod factum est, p0liu imperanti, quam exequenti si impulandum. Ad si . adhuc est disserentia inter inelum ejus, cui debetur reverentia , et alterius extranei nam ut prior a gravis , sufficit, si accedat ullus l0rvitas , asperi laS, precum importum
398쪽
nitas, o similia , quae in extranea pers0na, cui reverentia non debetur , nou sussiciunt.
Quaeritur 5. quis si essecius vis absolutae , o metus Resp. plurimum hos uter se diserre , nam a vis absorula tollit simplicile inluviarium mula qui illam patitur , 0 iam agi ipse , quam ab extrinseco agitur is qui in loco auribus , et oculis apertis per vim desinetur nam talis absolute c0gilur audire, et Videro , quae fiunt. contra motus inluviarium auium minuti quia qui ipsum patitur,
absolute consentit, qualu Vi Ilo II ConSen Suru , si metus abesset sicut
sit , cum quis metu poenae interest concioni absolute enim volens interes , et lanium conditionaliter uolens est , per hoc quod nollet interesse , nisi majus malum timeret; ita hic n. s. 2. Ea , quae vi a Soluta , et praecisa fiunt, ex parte illam passi omni culpa secundum uiues Vae aut quia peccatum, et culpa Con Sisitan in voluntate , et thus couSensu , qui per vim abs0lulam tollitur. Ea vero , quae motu uul, etsi minus peccatum Sint Saepe lamen peccatum sunt ibi distinguendum est inter praecepta : nam Si praeceptum tale sit, ut transgressio illius sit intrinsece mala, qualia Suul omnia praecepta juris naturalis , nullus metus , etiam gra- iMimu , a peccato excusat cum quod utrinsece malum es , in
nullis circumstantiis bonum, ac licitum eri possit. Λ si praeceptum tale sit , cujus objectum, praescindendo a prohibitione juris positivi,
IIJallim non est, qualia Sunt pleraque praecepta eccleSIae, et humana alia regulariter metus gravis a peccato excusat; quia lege ejus-m0di positivae communiter non obligant cum periculo Valde gravis mali incurreudi. aecipitur, nisi per accidens misceatur obligatio juris naturalis, ut sieret, si haereticus, contemnens OleStalem eccle- Siae , in vili pensionem illius minaretur catholico mortem , nisi carnes die jejunii secum comederet tali enim casu iste mortem potius debere pali, quam obsequi quod eo casu comestio carnium noulam praecepi ecclesiae adversa esset, sed magis praecepto legis naturalis , qua jubemur praecepta legitimi magistratus non contemnere, nec sacere aliquid in vili pensionem illorum cedens.
3. clus , qui vi absoluta sit, semper invalidus est actus, qui metu sit , aliquaudo quidem invalidus est, regulariter lamen Validus, ut Ox videbimus , quamvis metum passo, si gravis ille Sit, aequitate praetoria actio , vel exceptio concedatur de quo infra n. 25.
399쪽
O valore, et similate actuum metu eSlorum.
, Qualis metus actus in firmos reddas in Recensentur actuS , qui cauSa me-9. IO. II. I 2. 33. έ. ActiaS, etiam tia sunt ipso jure inualidi. graui metu extorti, non uia ju- O. 2I. An inter istos sit etiam uotum re ρs inualidi simplex PIS. I6. 7. 3. Quae sit obligatio actu a suit dicendum si actui metuum metu extortorum in conscien extorto adjectum Sisjuramen iam
Quaeritur . qualis melus actus redda insiri nos Certum egit. esse ValHOS , nec rescissioni obnoXios actus , qui mel etiam gravigesi sunt, si si provenia a principio intrinseco , vel extrinseco naturali non libero Palet in volis, et jurame ulis , quae ab omnibus pro validis habentur, elsi lacla sint timore mortis in gravi infirmi-lale , vel naufragio. alio est , quia causa unica , ob quam actus motu gesti irriti sunt , aut rescinduntur , es injuria, quae melum passo illaia est hanc autem non alitur ille, qui alitur metum sibi illatum a causa non liberari ergo ele. Certum S 2. Valere , neque rescindi posse cluso et contractus Xl0rlos metu gravi , et a causa libera , sed juste incusso qualis est matrimonium metu accusationis , aut poenae infligendae extortum ab eo , qui aliquem juste ad judicem desorre potuit. alet aperie ex L i mulier a. in prisc. . . it. ubi ratio datur, quia hunc metum delinquens sibi ipse intulit. Nequo obstat . nec timorem . in sin. s. eod. ubi adulter deprehensus in agilio, si dederit aliquid me tu , ne proderetur, juvatur actione quod metu Cauδaς intelligi enim hoc , ut lex lus ipse insinuat, debet de metu, ne prinderetur iis , qui ipsum occisuri erant authori late privata. Certum est 3. non concedi actionem praedictam illi, qui aliquid feci ex metu levi , etiam injuste incussori l. metum . f. h. lit idque ob quietem publicam, ne frequentia lilium tribunalia obruau-
Certum 8 4 in contrarium rescindi posse actus initos metu gravi injuste incussori ut palei ex lol tit prae3. in utroque jure.
400쪽
rium cst . Speciam stilo jure naturali solo stiri matrimo.nio ei msessi0ue religi a excepta , de quibus alibi gesta ineluetiam gravi, et injuste incusso u0u esse irrita si cuim irrita essent, talia es Qui vel ori desectu voluntarii, vel ratione injuriae non aeprimo co isto; quia eius nota inllii voluntarium , cum coacta vo- uiuia adhuc si v0luuias non cae securi quia consensus, qui SGlus jure ualurali ad amrem contractu requiritur , consistit etiam cum injuria. Dubium , e maria ludii agitata controversia St, de illa ullarius.
Quaeritur . Utrum actus , e contractus , qui metu gravi ad os extorquendo injuste iucusso , gesti sunt, jure positivo sint ali-ili , et rescindendi lanium , ve etiam invalidi , o omnino irritis Negativam defendunt Solus . . de juδt. q. i. a . ad 3. Molin. tr . . de .c I. D. 26. verra ad Secundum , et alii apud Sanc. l. 4. do nati . i. . m. in δι Niliantur triplicis generis argumentis. I. Quia ita videtur latulum jure pro quo adducunt varios lexius . . Si pater . . de reScind. vendit ubi vendi lio , per melum aula, irrita , dicitur. 2. l. qui aliena 6. . in . . do acquirend. vel omittend. haered ubi qui timor coactu , allon adiit haereduatem, haeredem non seri dicitur fieret autem , si aditio haeredi latis inelii lacla valida SSel. 3. l. qui in carcerem 22. . h. tit ubi Clus , Qui in carcerem, inquit, quem detruδit, ut ali quid ei aetorqueret, quidquid ob hanc causam actum St, nullius momenti ori. II. Quia in ali contractu defici consensus , nec obligati ex eo oritur: quod ostendunt . quia metus habet tu e ignorantiam, ut dicitur l. lom i 4. g. in qua actione . . . it. Sed ignorantia conSensum t0llii l. i per errorem 15. . de jurisdict. . nihil COHSEHSut tam contrarium est , quam vi , atque metuδ, ut diciturr g. b. V. de . . qui , ut c. cum locum FonSal. Alexander III. ait, locum non habet consensu8, ubi metuS, NE COG-ctio intervenit. 3. dolus dans causam contractu eum reddit irritum ipso jureri dolus autem, et melus in jure aequiparantur C. Cum Cou tiuat 28 de jurejur . . si metum passus non tradidit rem pr0mis-Sam Π0n obligatur illam tradere peperisset autem obligationem tra-Ue Udi, Si contractus , seu promissio metu lacla fuisse valida er-
III. Quia per conisaelum multi extortum non transfertur domimum re traditae in accipientem quod probari I. quia alias metum udereus ex iniquitate suae maximum serrei commodum 2 quia mem