장음표시 사용
21쪽
Hic mihi se offerunt, I. Materia variolosa. II. Selectio eorum qui operationem hanc subire debent. III. Anni tempestas qua optime sit. IV. Praeparatio. V. Variolae propagandae modus varii. I. De materia variolosa recte inquiritur, quanta et qualis sit nobis utenda. i. Ab hodiernis pene omnibus conceditur, insi-l tivas suum genus propagantis Veneni indoli mini me debere. Multi etenim, ex malignis inquinati, benignis sunt affecti ; et, e contrario, quidam ex benignis infecti, malignis perierunt. Prudentis erit, ne infectio incusetur, materiam a sanguine minime captare, dum febris typus
adhuc ignotus vetat aut naturam aut vehemenistiam ejus praeviderC. Lues venerea, et alii morbi, raro aut nunquam cum variolis instillantur. At, ne vasis sanguineis vulneratis periculum augeatur, his intactis manentibus, pus e papulia abstrahendum est ; et, si fieri potest, a homine
22쪽
quam sanissimo. Quamobrem pus ab infantibus aut junioribus desumptum jure praeponitur. Abunde pollet quamprimum concoquitur, et facultatem morbi disseminandi diu servabit. Nil
referre videtur, qua corporis parte abstractum
2. Inter morbi eventum, et materiae quantitatem intra corpus introductam, nulla prorsus subest conneXio. Quibusdam materiae venenatae larga quantitas introducta est ; aliis tam exigua ut trutinae CXamen respuerit ; at utrisque idem morbus, eadem symptomata, idem CVentUS. Quantitas modica praeponenda videtur, quae Cvulnere haud facile elabitur, neque aegrum aut amicos variolae spe vana lactabit.
Infectio variolos a lapsu temporis languescit et extinguitur. An virus diu servatum sympto mata saeviora reddit, necne, sub judice lis est. II. Infantibus variolas instillandas nonnulli suadent, utpote quibus debile seminium, obliti ea-dam ratione esse debile corpus. Multa quidem peritos insitores vetant infantibus primis mensibus hunc morbum inducere. Ea enim aetate, os, variolis obsessum, quod fieri potest , mammam matris qua sola nutritur non
23쪽
bene complectitur. Nares porro multum obstruuntur, interdum clauduntur penitus, ita ut neque sugere possit infans, nec nisii aperto ore spiritum trahere. Sunt quoque qui opinantur, motus vitales infantibus languidos esse, et vim cordis et arteriarum materiae venenatuC cXpellendae imparem. Praeterea, exercitationis beneficio magna eae
parte innocui carent, neque sic, prout res postulaverint, perspiratio in iis promoveri potest. Irritata eorum viscera, acida acrimonia, haud parum molestiae teneris corporibus fascessunt, et diarrhoeam faciunt, quae non raro in dysenteriam lethalem mutatur. Quin et ex dentitione magna periculi causa infantibus impendet. Dentibus primo in lucem erumpentibus, saepissime convelluntur. Inflammatio, inquies, et dolores comitantur. Nunc, precibus surdi, respuunt infantes medicamentum quodcunque palatum ostendit. Primis mensibus, pauci inficiuntur, et vel arte variolas iis tunc temporis inducere opus perdissicile est.
Duodecim infantibus, post partum quindecim
diebus, instillatae sunt variolae, testante clariss Monroto seniore, ne unus eorum inquinatus fuit. C Paucos
24쪽
Paucos ante tertium mensem variolis extinctos invenit clarus Perctualius, . hoc consilio tabulas mortuorum sedulo perscrutatus. A tertio mense vero, ad alterum aetatis annum, plurimos hoc mordo occubuisse detexit. Tunc nimirum corpus tenerum, et vis vitae parum firma. Partes CXternae magis cohaerent, cuticula a cute dissicile separatur, et musculis subjacentibus arcte connectitur. Non multo post, in sanis saltem, facilius supra musculos movetur cutis. Veneno varioloso facilior exitus, et ad id expellendum, vis cordis et arteriarum multo major. A secundo ad undecimum annum, videtur intervallum insitioni maxime opportunum. Nunc corpus libere perspirat, nec adhuc riget ; levi stimulo non facile irritantur viscera, nec obstruc-
tionibus obnoxia sunt. Consilio et blanditiis ducitur puer, ut faciat aut ferat quae ad sanitatem
conserunt. Puellae ea aetate qua primum menses erumpere solent, aut quae chlorosi laborant, pessimo consilio huic artificio subjiciuntur. Gravidae haudquaquam insitioni opportunae. Variolae senes raro aggrediuntur. Eorum multos, vel in matris utero morbum passos, Vel
25쪽
eum tam levem impetum in eos fuisse, ut sensibus se subtraheret, haud absimile videtur. Nunc rigent fibrae, motusque vitales languent. Hodie vero aetatis multo minus quam olim habetur
In India occidentali, omnibus vitae stadiis, a primis diebus ad annum septuagesimum, morbum instillant, et eventu Optato. Multas reddit rationes celeberrimus Dims date, quare ante annum secundum periculosa sit insitio ; sed his addit, nullam sibi causam visam esse quare infantes sani cujuscunque aetatis ab insitione amoveantur, et multos homines annos septuaginta natos morbum impune sustinuisse, obser
Ouod ad salutem variolas subituri spectat, primi insitores multo magis an Xi C, quam recentiores, inspiciebant ; morbis cutis, scrophula, visceribus obstructis, &c. laborantes ab insitione
A talibus variolas insitivas impune ferri, dilucide manifestat praxis hodierna. Et, quod mirum est, talem antipathiam sive dissensum inter istas et morbos nonnullos, praesertim intermittentes, Obtinere, ut, variolis accedentibus, vel omnino clanescerent, vel silerent parotaysmi.
26쪽
Epileptici salivatione et lue venerea CXhausti, cachectici, strumis assecti, paralytici, &c.
hunc morbum impune tulerunt. Minime denegandum vero, juniores et sanos magis insitioni Opportunos videri. llΙ Vere et autumno, alias anni tempestates minus idoneas existimantes, opus perficiebant insitores primi. Tunc invaluit opinio, humores detentos constrictione cutis hieme exitum non habere, et eos dein in aestate in putredinem ru
Hinc diathesin phlogisticam unius tempestatis,
et putredinem alterius, caute vitabant. Revera, i omnibus anni tempestatibus sua sunt commoda. et incommoda. Hiems perspirationem impedit ;i at insectioni et putredini fortiter obstat. Ver, etsi cutis eruptionibus obnoxium, tamen dat cu- te in mollem, et e Xhalationem per cutem copiosiorem; jam reviviscente natura novum adipiscuntur vigorem homines. 2Litas, si calorem auget, solida tamen laxiora praebct. Dum centesimus quisque tantum Carolinae ex insiliis occubuit, quintus quisque ex naturalibus, satis concessit. Si autumnus bilis excessui opportunus sit, fructus gratissimos acidos et acescentes suggerit sic Provida natura morbis autumni remedia
27쪽
remedia parat. Nullis hominum cogentibus ip- sae sponte sua veniunt. Morbo aliquo populariter grassante, Variolae minime inserendae, ne eidem sese jungant, Vel pejoris forte morbi formam induant. Ver et autumnus a claro SchultZ praeponuntur, etsi fatetur, se Doctorem Archer observasse, omnibus anni tempestatibus, nullo eventus discrimine inoculantem. Dinas date quoque insitionem omni anni tempestate satis tutam opinatur, si modo aegri recte
lV. Regimen frigidum a Rhage et Sydenhamo, et optimis qui de variolis scripserunt auctoribus, in morbo naturali laudatum, bonae praeparationis haud exigua pars est. Nunc, plethoricis praesertim, lautus vel multus cibus et potus valens cautei vitandi. Nutrices, quae infantes arte inficiendos alunt, iisdem regulis morem gerere oportet. Infantum alvi, morbosa colluvie si qua aderit, caute purgentur. Intestina eorum ut plurimum vermibus hospitium praebent, qui catharticis idoneis facile expelluntur. AEthiops mineralis, aut mercurius dulcis, si parvis dosibus propinentur, huic scopo optime inservient. Pulvis stanni, et pulvis rhei, multum laudantur. Secretiones,
28쪽
Secretiones, et prae omnibus perspiratio, emeticis optime promoventur. Hinc etiam bilis fluxus, quae maximi momenti est, copiosior fit. Si plethora subfuerit, sanguis mittendus. Asalsamentis quoque, condimentisque Omnibu et victu lautiore, et liquoribus generosis, abstineant. Frugibus, et lacte, et omni tenui materia, vescantur necesse est. Nec sinit tempus, nec occasio postulat, ut ea omnia percurram quae ad varias dietae species pertinent. Ab ea, quae aliis morbis acutis convenit, parum discrepat. Febrem auget exercitatio valida, et ideo ante insitionem, per aliquot dies, caute prohibenda. Fibrarum compage vegetiore instructis, forsan justis intervallis propinari debent mercuralia, quae diebus intercurrentibus sale Glauberi et
cathartico amaro expurgari possunt. Etsi mercurius variolae antidotam haudquaquam esse vi. detur ; tamen, in corporibus validis saltem, subsidiu in ad faciliorem morbi decursum a multis creditur Oculi cancrorum, tartarus emeticus, et sui phur antimonii auratum, a quibusdam eventu οPlato, jalappa et cremor tartari, mercurio mistis,
et exitu felice, ab aliis praescribuntur. Horur
29쪽
Horum medicamentorum. incipiat usus paulo ante et statim post insitionem ; forsan sanis et
robustis pauca medicamenta necessaria erunt. Decedentibus inensibus si ea aetate foemina est qua menses fluunt statim inseri debet venenum, ut, antC mensium reditum, cursum perficiat
Solidis laxatis, et sanguini soluto, Omnino in inc6mmodus mercurius videtur. Victus lautior, et potus valentior debilibus concedendi, quibus tonica forsan addi debent. Regimen et medicamenta, cuique accommoda inta, judicio medicorum caute trutinanda. V. Variolas inserendi methodus variae eXcOrigitatae sunt.
Insitiones crucem imitantes insitoribus quibusdam factae sunt. Emptio variolarum diu Germanis fami laris fuit. His successit modus efficacior et simplicior, nempe incisio alterutro brachio facta, ad deltotidis tendinis et brachiaei interni concursum, ubi sontanellae fieri solent. Incisiones binis cruribus itidem factae, ut intasmatis dosis satis magna instilletur; sed has foeda ulcera saepe sequebantur, quae curationem dissicillime adinis erunt. Praeterea, si veneni quantitas quam minima subsiciat, cui bono dolor excitatur t
30쪽
Apud Sinenses mos erat, per nares inficere, quo modus periculosior extat nullus. Nonnulli, ut incisionis formidinem tollant, vesicantium opemorbum impertierunt. Annis abhinc non multis, medentes nostri filum contagione imbutum, per cuticulam acu apertam, pertrahebant, quam, ut methodum magis elegantem, et minorem dolorem facientem, tunc
temporis aestimabant. Quandocunque vero filis utimur, bene siccentur caute prospiciendum est;j quoniam ex filis pure varioloso imbutis, et madidis et putridis factis, multa mala oriuntur. Scalpellum pure recente imbutum, et incisione levissima sub cuticulam inductum, et ibi deter- sum, tanquam methodum contagionem optime disseminandi, adhibent usitatius insitores hodi.
Vasa minima sub cuticulam jacentia sola divi- .duntur. Ita initia hujus inventi praeclari illiteratis debentur ; at operandi modus ab hodiernis multum provectus. Non est quod aliquod de insitionis commodis addam ; cursus enim ejus est plerumque brevis et tutus, et vultus stat intemeratus honos. Scopo satisfacturus, pro instituti ratione, restat ut ad medelam jam progrediar.