장음표시 사용
471쪽
LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. ii
ut conservatae quasi sacrae agniis a non sacris discretice-clesiastica contestatione constent, piis fide tenend(, non absimili sanctae scripturq quousque tendatur,atque singuli ciuiusque dogmatis expressione determinata. Non est autem dubitatum inter catholicos unquam, praetcretrum quam in veteri testamento de libris Tobiae, ludith, Sa pientiae Ecclesiastico, Baruch, Machabaeorum, in novo ride epistola a Hcbraeos. Iecunda Petri. Iacobi, secunda, i tertiaque Ioannis, ludae, Apocalysi: in veteri rursus de portionibus pericopcs E sther, ac Danielis ubi canticum trium puerorum inseritur,ta historia Susannae, ac Bessi apponitur:& in novo de calce evangelij Marci, se angelo Servatorem confortante aeud Lucam, de historia foeminae in adulterio deprehensae penes Ioannis evangeliu Io iis inscriptum. De his etiam post synodicas determinatio- Coeu Ganes ambigi non licet, uti nec de vulgata Latina tradu- Cui lctione quin authentica sit: et si per hoc negatum no est, quin sint prototypa sacrosancta. Porro caetera bibliorus cmpcr extra omiacm ambiguitatem fuere: talia que iugiter ecclesie catholicq conicia sub recognovit: led&preterea innumeris exemplaribus transcripta, per omnes linguas idiomataque transfusa, cun storum mortalium manus pervagata,nullo non lectito, locoque celebria historiis, ac plerisque scriptoribus designata, quotidianalectione auscultationeque percepta,publica totius orbissama, cognitioneque tum exterorum tum nostrorum,
evidenti a principio usque notitia, & indubia succeden- tium rclationeau nostram notionem cum alijs perlata sunt:in quibus ac illa continentur,quibus assertorie po- tificit definitionis.& consensus ecclesi* decernentis au --,..toritas astruitur. In ijs agnoscendis,contestandisque huiuscemodi
472쪽
iuscemodi autoritatis officium confirmationem eximia adiungit, ut humano celsus testimonium subit, divinuque nimirum, dignius exerit. Simul tam cia adest exploratissimum humanum testimonium consectum e multiplicatis succe sciatibusq; testificationibus evideter notis proximo cuique, indubitataos perseriem relatione. quod ita noscitur, evidenter esse crcditu dignum: credique evenit sicut de id quod testatur, exactissima humana fide acquisita vocata itidem in summa ut per singulos gradus subministrante. nempe ut credatur ab existimatis dei nuntijs sacram eam scripturam prodita fuisse,
, veluti dei oraculum ; & hanc ipsam esse quae ad nos us que in dubie devenit. Vt autem per exteros fide dignos, i ita imo multo potius perfideles, amplius que per to
tam ecclesiam superna masis curante tale icstimonium ferri potest, atque adeo una sertur.Nec enim humana saeuitas amittitur, quod praeterea divini testimonii autoritas contingatur. Caeterum cofusionem parit indistin - .ctum ecclesiae nomen distinctas iunctiones non secernentibus. Huiusmodi testimonium cum sua quaesita fide viam aperit, ut ita expresse propositis explicate crec ere actu illius elidei valeamus nec modo ad id sat est velut in dictis, scd etiam nccessario intervenit, ubi potissimum propositio credendorum non aliter animis admoveri potest. 'Sumatur consensus ecclesiae determinatio
quaevis, uti pontificiae finitioni si crimcclsitudinc in divini testimoni j contingens, veluti quod Sphuris sinci
ii . l. .a ex Patre filioq3 velut uno principio unica spiratione procedat et ut id tanquam ita ueterminatum sacra fide cria amus, Tortet pramostea pontificio iudicio. ccclesiae ve
473쪽
LIB. i II. DE A VT. S. SCRIPT. CAP. i . dogma determinatum esse. Quod quibus praesenti notitia evidens non fuit, fide digno aliorum hominum test unonio innoteicit, & humana fide recte parta perceptum certo credituri idque satis est. nec ad hoc eit neces-
se ut alia pontificia vel ecclesiastica determinatio divini testimonij virn habens praeviam aprehensionem quasi fidei dogma decernat. Alioqui processus infinitus absq3 debito exitu daretur:quare poli' in primo gradu siste tu est. Sed inquies, ita divini ordinis fides, qua fideles dogmati ita perno crediit.in humana quatum vis fideliui pecclesia manentium te irificationem, perceptionem. h levetur in ultimam credendi causam reducitur. Minime gentium quin immo suprema,primaria,genuino, P ux ita dicasor malis causa credendi supernaturalia dogmata divinum testimonium seu pr inde veritatis autoritas 3 est nativam conditae mentis vim excedens sicuti & fidei
in fui deus princeps causa es iob quam fideles illa potissime ac proprio credui. Fides autem acquisita,human que apprehesio, sicut ipsa hominis mortalis natura subministrat, servit, ac viam praestruit numinis ac supernar fideicosummationi, qua mysteria creatum intellectum inp x vincentia sublimiter actu credatur, cui saltygio fides h mana non sufficit, quamlibet indubia certaque, velut qua olim Romani nimia potentia stor uille ob testimoniorum constantiam incun anter creuitur. Non idcirco tamen superae fidei arcana quaevis fideses credunt ob illa praest tutae vi quasi substramenta,tanquam ob causas celse crededi absolutas: sed veluti conditioncs requisitas ac humanae nature cohercles prout neces lario lub-
strata supponi,ac subiici debet; per Suas mysteria propo
sita percipiuntur, unde adsuminae fidei actum veniatur: is., i
474쪽
CAP.i . LIB. IlI. DE AVT. S. SCRIPT.
seni d. i s ine quibus sane progressus in ulteriora, & aditus in di- in h. a. vina non pateret. Huc reduci mens subtilis ingenij, §atorum eius si candide advertatur, apparet. lam ad-Gar : s versos circulo incursantes non aversi Parthorum instar, .. - obliqueve petamus:scd conseramus pedem,& ut aiunt, manus recta conseramus quod fict cxceptis sciscitatio- nibus ac responsionibus ex ordine sic redditis. Cur credis dogmata fidei per ecclesiam determinata Quia
ecclesia catholica ea decrevit. Cur credis ecclesiae decernenti Quod sit columna & firmamentum veritatis. Quare id credis Quoniam axioma est sacris in literis in assertum. Cur credis canonicis libris asseverata Quia ea dei superna generalis doctrina est. Quid ita credis 3 Quoniam nunt ij dei legatione signis, ac miraculis. Pprijs numinis indicijs comprobata id ita divino testimonio confirmarunt.Vnde id pister arcana biblia nosti, ac tibi singillatim celsa fidei dogmata etiaalibi desinita innotuerunt Explorata plurimorum constanter attestantium relatione hinc inde notitia evidenti fulta cui astentiri in dubie valeas, qualis maxime synceris testibus dest,ac proin fideli coetui testati virtute pic- signi,cui praeter supremam autoritatem in his quq proponat,etiam humanasides certa queat, ac debeat haberi. Nunt ea humana notities,astensio, fides causa credendi superna dogmata divine religionis est Propi ia & germana causi deus primave ii ust mysteria sua revelatione manifestans,ac fidei divini ordinis si abiiiiiii iden quo illa ut oportet,credantur. Reliquae velut conditiones ex parte humanae naturae subiectasse tenet & cum caexiguntur, & hactenus commouens post in t dici causa, sine qua non magis quisquam ad supertim fidei ac iam
475쪽
l l B.iII. DE AVT. S. SCRIPT. CAp.r . devcniret, quam si non mentis compos esset. Nonne ita divina fides humano fundamento nititurZPrinceps fundamentum & culmen verax numen eli humanum tali
fide dignum testimonium cum caeteris coditionibus &humana natura supposita velut adiacens callem stcrnit iter, & ingressu parat, uti deinde actus coelestis fidei autore deo exelatur. An non ita posthabitae ecclesii digni tali detogatur Immo nativa eius dignitas asseritur, que modestissime sub deo primario fonte fontem autoritatis suae praecipuum sacram seraptura agnoscit et sub cuius regula. ut pontificis definitio, siccosensus ecclesiae in ordine & gradu suo subordinata aethereae dogmata fideic determinare valet , in nostra notitiam qucmadmodum&eo ira - uctum es cserenda. Haec doctrina est quam infan, cto catholicae matris ecclesiae gremio didici,quam in ip
t emenuetur, grataque sit vere,acceptaque, restando. Equidem in omni sapientiae in primis divinae parte tractanda ingenuam semper modestiam maxime probavi ab addicta servi tute aeque ac audaci aproiecta concedentem in verae virtutismedium, ubi syncera libertas
est. quam dum extrema vitia falso mentiuntur, latetius imponunt, aut retecta ut vitentur, stultos in contraria
relliant. QSidam ne servili timore preti idcantur. nihil non tentant, ambigunt. A sub suam censuram revocante atque aliquo levi successu clati a philautia inconsulte pro ilientes cile ipsis icipitia labuntur. Alii ut id perieulum fugiant, multa dissimulant, plura simu lant, cuncta pravide,ad gratiamque agunt: dumque sibi cautam providentiam esse persuadent, fornaidineo' pressi sive incurre ii damni, sive commodi, aut honoris amittendi palpum obtrudentcs blandiuntur,adulantur
476쪽
& hypocrisis personam cum iniuria gravi veritatis accipiunt. Adversus haec Servator admonet se statores suos prudentes quidem , sicut serpentes, simplices tamen incolumbarum modum esse debere : quod in sis per adisciplina pandenda potissime irreprehensum tempera mentum adhiberi oporteat. Delaac Iacobus apostolus mirifice sensit inquiens: Quae autem de sursum est sta .pientia, primum quidem pudica est, deinde pacificae in odesta, suadibilis, bonis contentiens, plena misericordia, & fructibus bonis, non iudicans, sine simulatione, sive hypocrisis expers. Christiana namque verae religionis doctrina non dignatur erroris subdoli victoriam venali eloquenaiae petitam: immo generosam certa veritate constantem sibi proprio iure vindicat; gnara dicti a Iob probato numini adeersus dei assentatores: ipse vos arguet, quoniam in abscondito faciem eius accipitis. Id eo adductum est ut indicemus, nolibidine nos animi, qui tacere quoad liceat, requietius saltem ducimus: verum sacra causa impellente profundas eius dist icultates versasses quo nimirum praeceptum principis apostolorum impleremus plius fidelium institutore,obstringens, ubi ait: Christum sanctificate in cordibus vestris, parati semper ad satisfactionem omni poscenti vos ratione de ea quae in vobis est spe, o fide. Atque utinam alios uberioribus opibus instructos qui ad amussim cuncta explicassent,audire cotingeret: lio maim & grate ipsoru laboribus fruet em ur. Nunc vero arita mentu m vix a iis tactu mors, ut quod in studio supremae sapientiae sacraeque ipsius scripturae profecimus,ei debitum elucidande referremus: paricin hanc tractationis integritate flagi tante adiunximus ab albs sparsim ventilatam, quam
477쪽
LIB. III. DE AVT.S. SCRIPT. CAP.i
collectis undique seminibus,non inde tantum crutis inresolutum compendium redigere opus non parvi su doris fuit. Id supervacuis non oneravimus, nec tamen propria scrutatione digna silentio pretermis mus. Nempe quidpiam non assequi nos fateri aequius credimus , qua inscitiam occulentes omittere quod exquisitione dignum sit si no a nobis,at ab alijs expediendum. Si quid autem ob humanam imbecillitatem desit, catholici, eruditi quibus sedulo ministramus, cadide persiciant:certe syncero animo quod valuimus,prq, stitimus; deo si si haud quire nos pericu - . F lose deerrare, qui tecta doceri parati iugiter sumus.
Psyro Mirabilia testimonia tua testimonia tua credibilia secta sui nimis:
Adhaili testimonijs tuis Domine,noli me confundere. Haereditate acquisivi testimonia tua in aeternum, quia exultatio cordis mei sunt. . Beati,qui scrutatur testimonia eius, in toto corde xquirat .
Candido & studioso lectori. S.
benevole lector, ut grate suscipiens hoc opus tribus absoluistum libris iuxta proaemium, finem que caetera loco auctarij, quibus tempus defuit,prope diem accepturus,si haec tibi accepta indicaveris: ne pigeat parum operae interim intumere in emaculando codice tuo, in quo nos tuo commodo servientes multum laboris, ac temporis, & sumtus impendimus. FOL
478쪽
Folis culiisque paginam priorem ),bpostr orem notat. In praepos toruin quartior sdiliorum ultimo lin. 3 r. lese litae lita ruin nonis rael dira ruit ,quod Sc in non multis e. SPlisi epsic. b. li. Lo quoi nolo fos. i . i. et et .implorari liis o. p rimo A Ri eraccentus particulis de: utit, ac talia leviuscula incidui, quae operariam e reni , t et . etiacorriger non sinit. b. li. i . mysteriorum fol. r. a. li. r.emhndans tm li. r . ita toei tionis b. i. . nonnunquam lege pro non in iniquam disse a parti uia i eas ' iter coag neniatorum raditas saepe delinquit, ut contra unam diae cans. li. i y pros .ihil ali. 3 r. ibi quod habeat,sege quos non habe vita aeta ex et niplaroiigie a te. s. 3 .vasti. t . . interno margine non Pein, sed orin pro principio lege. b. li. r . non situ oam. ipatrio lege, quasi ullius. li. i et . Nu citatio reiiciatur adii r o ut saepe simile a vertendo. f. . b. l . et defluxus f s a. t s. pro duobus punctis: sit unum. in fine, quatia facise te et beeruditus emendat. l. 6. pro qua, repone quae quarto casu recti et e corpora, quod ut erat in originali, saepe monitu, rcfractarius Sequanus nunqua correxit. ad .l p .inr.pro lib. t. repo a'. r. li abi. postquain l . l. i .error l. 1 c. repetitae troae,iclum ii .as. vetui mog, in t pcctivam s. c. a. l. i. in deo mox eorum mox, faerupt, i. tamen si . . S. adiit, b. li. I mentes s. i. a. l. ro cognita b l. exterae I S. p. exteriorum l. io pro re ac repone.
l. r r discernens li. r 3. exteriorum l. a s . plane l. et ' deinde f. s. a. li. i .deni q. li s s. communi At e regione in extero margine i in ginativa li i s cum unis l. r s. tedhibita b. in titulo LIB. l. li .is. apes sol. s. I id. soliditate filo ly i s. memoriae, instar l. i. o. ibi memoramur,repone, ut erat, memoramu , quo verbo pro revocare in memoria interdum usus in Paenulo Plautus habetur, licet pro narrare in usu frequenti sit: nam D. Hieronymo, Augustino qne usurpatum deponens, uti proprium pro exerere memoria apud classico La inae linguae auctores vix inventum,ob explicaudam prop ietate naturalem tantum aseiscendum cst. f. i id . l. io in repone pro id f i r. a. l. i . oecurrerat. s. i c. a l. ro. ii . cognitionis l. r i. Equovis f. i p. b. l. r o. praeter s. r b. . et ibi quae loco eius quod deest, repone qua mensit eid Moc pro eis e sic esse f. t 8 b. I. i I. C. c . f. to. a ad i. ia. int. exple satur. li r. R. ubi verba Hippocratis referuntur. s. 3 r a. l. et haberis 3 p. a. i ii . patefacit, pro quo patefit perperam in nonnullis irrepsit. s o. b. li. t ; .hyposta leon f p. b. t ra. nuneris fis . a. i. ii explictai M. 6.li sibilo Alluditue ad omittam locum g. Re .i p. c. s. s s. b. i. ro. Ecclesiathicus fis p. a. li. I I. ait se. 6 al. ro. pro dicunt repone dacunt. f. 6 p. b. l. s. sacrurum cantorum f. o. a. l. s. Lamuelis l. l . conseisii f et i . b. l. .corruptionibus Let 3.b i. t o. Chrit ianos L. 6. a. li. i g. apostololi. i s. dilectionis HS x. l. i c.idiotismo f. i. a. li. is .creavit dij caelos, de terra: l. r o. 3 o. dominator leti ovah Loo.b .li. et r. inexcusabiles Lo r. b. l. c. rituum f. o . a. l. i. in is naem unquam L i oo. b. io. audicari Lior. a. l. a y. exempli f. i o l. b. l. i p. lubal si sus f. io s. a. l. i .det b. i. rc. ascriptum auod in nonnullis imminutum ei h. f. ior. b. l. t 8. accipi Li Io. a. l. i c., repetuntur b. i. s. duci et Si i et . b. li. r i . Agag rege. G. I l .a. in 1 o. pellium b. t et . per turbati em Lib. I. f. i. b. r. sicuti . b. li. 3.pro hocce iniung hocce ad ali cacophoniam vitandam, ut est apud Virgilium, Hocce erat alni mei' . f. ι .b. i. i. retulare sol. y .a. li. ret. pro tamen lege tantum,ut in originali habetur. L b. i. ro. usuperi fir g. xli. O .discedenti f. t i . b. l. r .immutabili li. i s .in dubitationcm f. 3 . aut .a s.Talis L o. .li. r. .gravi f 8.b l. r. fiet li.; .succedanea usque adeo Lys. a. lo. autoritate ii .is. fides ii. i et fidei m. s s. a. li. i.iudicialis ii. s. sumtis ii. t. inveniri f. p. b. li. 18.doctrina fol. 6 i .b. l. is.ob sol. 6 p.b .li. I o. disscrutinus sol. T i. b. i. i. pro quan repone