De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

461쪽

LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. Op.r .

re ac moderari, ubi causa spiritualis boni fidelium pro

movendi statiget, consuevit, ut antea tetigimus. Talem sa. D.

que summo pontifici facultatem esse constantissimum in ecclesia ducitur. Consentaneum igitur est dogma id ecclesia in ab apostolis principio accepisse,qui a domino edocti scientes quousque quatenus que coccsta potestas solvendi ligandi que in terris dilatanda vel stringenda

foret,quo in coriis eius sun cito rata non iam tam ab homine, quam a numine simul exereretur, res eiusmodi ad ecclesit gubernationem apprime necessarias, prout apostolici muneris officium cxposcebat, posteris tradidisse omnino credendi sunt. His accedit Augustini regu bla ita inquientis. Quod universa tenet ecessita, neque co P- 'cilijs institu tum sed semper retentetu in est: non nisi autoritate apostolica traditum rectissime creditur. Complectitur autem ea non solum fidei dogmata, sed etiam rectas morum cosuetudines veluti multorum solenniuieiuniorum, nucupatorumq; ordinum minoria, te qui- S.,oribus proprio non reperto principio quoad in apostolica usque tempora recurratur, institutio ad apostolos utiq3 reserenda est. Atqui consuetudo prcsertim astringens : Thvim non habet,nili ab eius consensu prodeat.qui iubere f. is. valet. ideoque illa de qua sermo sit,cum pr(ceptis apostolicis coniungitur, aut etiam dominicis per apostolos prolatis, vigore nimium dispari prius exposito ex utriS Sn.ceo que sumpto. Vcriun huc fidei dogmata, uti Prqdictum sinis. cst, accedentia continuo assertione emergunt. Tradunt per Clementem apostoli: Bapti Zate quoq3 puerulo2 vesti os, re educate eos in disciplina dc prcceptis dei. Sinite: '' enim, inquit,parvulos venire ad me, & nolite eosprohibere. Indicantque prcceptione cile domini,proin se quebapti lina

462쪽

baptisma que infantibus atque adultis administrat i debere,ac eandem vere tam illos quam hos sacra meti gratiam conisequi. Hinc lub Angustini rcgulam sacros an .c a biblia potissime incidere qucunt . ut autoritate apostolica tradita fidelibus prorsus credantur. Ea clini omnino cunctis phs observanda,& oracula dei esseta luam sacrae fidei piaecipuum dogma universa semper ecclesia tenuit haud quaquam quasi reces institutum. Nullo in quippe concilium nulla itidem potificia dc finitio, nulla etiam consensionis ecclesiae utcunque determinatio autoritatem se conferre sanctis scripturis, singulisque ipsarum libris&portionibus a istimat acile innuit quide.

Quin potius ubique asteritur illas divini testimonii su

premam autoritatem a primo autore sortiti, qui eas uti generalia sua oracula supernaturalia per vates,apostolos& pecu liares ipsarum coditores atque sci iptores s uo impulsu tactos protulerit.Eas tam cia ecclesiastica quaevis finitioni v assertio recognoscit, a diversis discernit, di sui necesse sit superae fidei explicat,atque ita comprobat, daque adeo acta,etiam autoritate pfecta ex codem sonte, attestatur. Est igitur arcanae totius scripturae ab apostostolis partim agnitae, paltim conscriptae conditaeque v v s- . magna quq iam apostolica traditio cum toti orbi maniscitata.& per innumera ex eplaria diffusa, ut ita quasi plurimotu testiti collatione cofirmatetur vcritas: falsitas

3.vim, coarguereti irritum maxime fideliu ecclesiae coincia data,

quae depositum id incorruptum. admirandiimque thcsauru illisum custodiret, uti perpetim seivondii curavit. Tradita qui defuit ipsa divina doctrina primum per icinuntios ccteris fidelibus piae dicantes magna ex parte quq numine suggerente accepissent sed &Postmodum i scripto

463쪽

LIB. III. DE AVT. S SCRIPT. CAP. r .

scripto ina data esst pereolde, similive simul spiritu asilatos: atq3 ita divi na denuo au toritate repetita reliquis fidelit, ' rursus tradita et , quo ab alijs sine scripto traditionibus oblatis contenta fici is literis dis inguitur. Itaque divinis contenta biblijs superna generalis disciplina dei

autoritate hin data est non modo quatenus ab eo revelatione deicetis in id protinus manifellata fuit, nectatUm insuper prout a numinis nunt ijs palam pro nutiata fuit; quae alias quoque fidei dogmatibus ore tenus traditis coveniunt: verum & quatenus a sacris scriptoribus sancto spiritu agente in libros canonicos redacta est. Omnibus modis observada ecclesiae a primis sanctie religionis ducibli & arcane scripturq coditoribus co tradita fuit . atq3 adeo a primo autore per ipsos, oc ecclesia universa concreditam ita suscepit, determinationibus suis agnovit, de qua decuit semper veneratione, prosecuta retinuit. Hanc non unus aut alter paucive sanctorum patrum de illustrium doctorum recognovere sicut nonnullas alias apostolicas traditiones quas ita probabiles reddunt: sed universi totius secum ecclesiae consentientis assensum serentes; qua sicut pontifici e definitionis contestatione divina alia etiam generalia, vive vocis, oracula superna deielle .ad fide que publicam pertinere certissime credi decolla-bet. Sic super naturalis religionis funda meta iacta benen habent,quidam tamen curiosi homines sedari neque ut, de interquiescere,quin has autoritates in vice conferant, dc utra sit praestantior, ac mortalibus viam credendi superna prius aperiat, Se ut alijs fides sublimis habeatur,

muniar, non tam disceptent, quam altercentur. Mirum et autem dissidia serere atq3 contentionem tentare in ter ea quae amicissima sunt de coniunctissima, nempe

divina

464쪽

CAP.i . LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. Odivina testimonia, quae plane par summq inerrantis ausu t. i. xoritatis ex prima veritate testante pondus obtinct.Hu- . ius celsum fastigium contingere late deduximus super ...cisi naturalia dogmata sive sacris scripturis exarata, sive a a. .. , , .ri serentis summi pontificis finitione iudiciali, sive consensionis ecclesiae totius catholicet decernente declaratione, discreta explicita, deter minata. Ac primis duobus in o dis sanctae scripturae, atque citra scriptum vivq vocis dogmata sublimia fidei cominus sub divina cadunt testis catione proprijs numinis indicias in id editis. uti miraculis totius creatae naturae vires superantibus prolata. Ea enim sunt quae divina legatio proxime testatui supernis indicijs fulta. l nter illa vero etiam sacris scripturis continentur duo cum primis inclyta & necessaria, nempe fi-Lu. xx. delium universam fraternitatem confirmandam esse fide successoris Petri iudicio non desectura; & ccclesiami mila, i d domum dei vivi este columnam & firmamentum veritatis quae ad fidem sane divini ordinis spectet. Ita qua, tenus quaecunque fidei dogmata pontificia dclinitione, cunctae ve pariter ecclesiae cosensu determinatur denuo, sub duobus illis su nimis fidei capitibus recidunt a deo evicino testatis ac proinde vere sed eminus,&per mediuprimorum divinam autoritatem testimonium de ipsis sic serentem contingunt. Deus est proculdubio, nemo inferior, qui uti autor divinam autoritatem largitur sacris biblijs,parilibus que apostolicis traditionibus, assertoriae finitioni pontificiae ac ecclesiae consentientis dcterminationi:& quamvis numinis a stio aeterna sit; no eri exteris aliquid conferre proprie dicitur, quoad primum influxus eius in condita permanans excipiatur. Vnde quanquam pontificia definitio. & ecclesiae decernantis

S s consensio

465쪽

consensio supremam adeo autoritatem naci titui inde primo ducuntur adepta ex quo numinis testificati ne sanctis literis prodita illis certissima firmissimaque fidei veritas assutura fuit assertas uocirca non absurde prorsus dici queat sacram scripturam tribuisse summam autoritatem,vicarij christi,& ecclesiae catholicq determinationibus mo quod illa deus, aut vivens quidpiam per se sit; sed eo sensu,quod numen per ipsam certis eius locis expresie illis eam autoritatem contulerit. Adhaec uti sese superius disseruimus, hisce determinationibus non tu, ita, recentes revelationes promutur: verum erga priscas sive sanctis scripturis, sive assimilibus apostolicis institutionibus generaliter promulgatas recognitio, discretio, explicatio,quou 3 vis earum pertingat prout sacra fidei

expediat, exercetur, ac figitur. Idcirco proprie dici non potest huiusmodi determinationibus antiquis illis revelationibus summam autoritatem dari: licet eae agnitio- ine sua .csterisq; sui muneris ossicijs autoritate numinis concessa gravissime attestentur. Cofirmatur hoc rursus quoniam definitioncs tales non sibi ipsis superna autoritatem ascribunt, quod nugatorium seorsim celaretur: sed collatam olim secundum canonicorum biblioru vetulia testimonia supposita prae se ferunt: no minus tameerga propriae autoritatis, quam cuiusvis alius materiae generales revelationes singillatim simulque mutuo p stant, quod agnitioni, sine, functionisq3 legitimet silmota ut propriu negotium agant, ine causae primae veritatis desint. Liceat autem claritatis afferendae gratia parvis magna quanuis fere incomparabilia coponere. Aristarchus quin Homeri carminum censura peregit, agnovit germana.discrevit aliena, notha reiecit: quamvis exami

466쪽

CAP i . LIB. IlI. DE AVT. S. SCRIPT dio

nis eius ac determinationis exploratae dote inferior ipso Melesigeneno esset haud tamevel auctori exim ij poet*, vel operib' eius poematis praestantissimi autoritate pr*buit sed genuina ipsoru exacte recognovit, &sua quo-23,quata erat,cadide attestat est. Discrime tame amplissimo intervallo antelatis supremis testimonijs vel hoc potissimu est,qd revelationib'anteriorib ,ac posteriori-D' determinationib' eade a etis asseverantisq3 numinis autoritas adest: licet discrete prius recentes revelationes manifestarit; posteri' no novas Ptulerit ; quin potius id pristiterit.ut circa veteres agnitio.distinctio explicatio, definitio nativa, & quae inde denuo ip veniret attestatio exereretur. No est igitur praestatioris grad invidiosa collatio: veru cosentientis paris poderis ex autoritate numinis discretio exorta. Vlteri non ullicdserui sacrae scripturae autoritate autoritati ecclesis laqua altero in extremo positae, cui non modo posteriores determinationes assignat sed &apostolicas traditiones citra scriptura ab apostolis relictas quas illa integras retinuit: quasi no & arcanos libros pari cura, studio,synceritate retinuerit,aut eade autoritas divina ubiq3 in cuctis eluceat. Non enim his obijcere libet quod ecclesia no apte divinae scripturqcoparat, neuci caloninari eos,vel ipse tergiversari videar magis verba captans ' mentem attendens. Si namq3 divinum verbii dogmave sive revelatus sive scriptum, sive pronuntiatum his coponas quibus & per quos numini visum est id manifestare : principaliori utique dignitate antestat divinum scitum legatis ipsius cogitis humanis, inferioribus:quead modii regiustatutu, ac nuntiu ob autore regiis etia nunt,s dignatione praecellit. Ast illis in animo est automatis divinae vias modos ve coponere,ac Ss a ut apph

467쪽

ut apparet, 'holunt no tam vi mac podus, qua usum notitiae nostrae institutionis ac fidei firmandae causa coserre. Attamen in hoc non aequa compat alio divinorum bibliorum cum caeteris modis fit, quod ut sacram scripturam,quam haeretici solam extollunt, premant, aliis elatis, ambiguitates eius cum expressis aliorum modoruexplicationibus ac determinationibus pij qd indignum est, solummodo conserunt. Haud quippe ita factum oportet:immo clara perspicuis, arduis obscura, paria paribus componenda sunt,ut iustum iudicium evadat. An dei hostes satis unquam pro dignitate divinas scripturas efferent,qui dum perperam extollunt Potius deprimunt An ut veritatis auuersarios refutemus, par est uealiquid vel minimum de veritate autoritateq3 suprema arcanarum literarum deteratur Num erit quicquam usque adeo purum .persectum inde trectabile, quod istorum tenebriconum lues inficere, ac denigrare non aggrediatur Nonne istorum nequitia similiter adoritur conciliorum consulta sanctorum doctorum monimenta,patrum sentetias truncare, corrumpere, detorquere

Quid autem erit a reprehensione tam alienum, quod non invertatur si quod in eo commodi sit,excerpas, &quod incommodi speciem ingerat,inculces,crimineris,

augeas Quamquam quid est incommodi canonicis inscripturis,quod iure a fidelibus a suistraduci debeat

Revera nihil est: alioqui culpa in deum autore rediret, quod vel cogitatu blasphemum est. Humana ignorantia. secordia, malitia incommoda constat: deus vero inexhausto illo thesauro mirabilesinstitutioni animorum commoditates suppeditavit. At sunt illic multa obscura que in diversos sensus trahi queat. Verum sunt & clarisiima

468쪽

CAp. i . LIB. III DE AVT. S. SCRIPT. Vi

rissima plurima media pleraque illorum lumine cospi - a. unde splendor ad reserandam intelligentiam di i. cilium gnavae diligentiae numinis ope assulgeat. Quasi vero non & in caeteris fidei determinationibus plerumque alta profunditas, & obscutitas comperiatur, ad qua penetrandam sedulo studio,theologicis subsidijs ac dei praecipue praesidio sit opus.Talibus auxilijs cum ancillatium disciplinarum subminis ratione, iton illotis manibus ad sacram scripturam scrutandam accedendum est. Quod si fiat nihil periculi, neque quei elae suberit. Nihilo secius ex adverso dici potest expressionem determinationum in his quae lanctis scripturis non ita explicita

sint, amplius aliquid notitiae nostrae ac fidei conferre - , Tanquam vero ego determinationum fidei utilitatem detrectem .ac non potius longe latetque extulerim,exposuerim, illustraverim Sed non video . cur ob id literis divinis priscredc sint ob divinam saltem autoritatem par pondus assecutis . Atqui explicatio ex eo quod explicatur, pretium sumit. Et ut involuta parum usus asserunt , nisi explicentur: ita contra expositio ac declaratio haud magnum operepretium secu osteret, nisi quq extatituri tur, dignitate pridita fucrint. Quid quod explicationis determinatio in inane ferretur, nisi excutiendum idoneum suppositum quo niteretur,haberet Vtrunque igitur se mutuo iuvat, sibique vicissim adminiculo rati Picterea non absimile seu ctum atq; fidei determinationes,

lucida sanct scripturi loca implicitis aperiendis,& gravium enarratorum expositiones adducunt. Veruntaine

he per se minorem divina, illa divinam, sed quandoque

non prorsus determinatam, fidei determinationes pr*fixam autoritatem minus ambiguam iugiter adipiscunt

469쪽

tur. Sic Thomas Aquinas ait, per sententiam generalis et , cusynodi non elle ablatam potestatem sequeti synodo novam editionem symboli Laciendi, quo fidei primaria capita determinata fidelibus proponuntur credenda: non ut editio aliam quidcin fidem ted eandem magis ex pom sitam contineat. Sic enim ait,qua ibet synodus observavit, ut sequens synodus aliquid exponeret supra id quod

praecedens synodus exposuerat propter necessitatem alicuius haeresis insurgentis. Id que inquit ultimo dcterminare ad summum pontificem pertinere, sicut quaeq3 fidei, ut a cunctis inconcussa fide teneantur: cuius utiq3 . autoritate congregatur synodus,ac sententia confirmatur. Adhuc nihilominus ex opposito restat, quod ecclesia tradente ac determinante, quae fidei dogmata certa,

qui divini libri germani sint, fidelibus innotescit: illudque Augustini occinitur, Evangelio non crederem,nisi Tins eri. me autoi itas ecclesie coin moueret. quo coiici ex illima. r. - tu recci csiae autoritatem autoritate lacrae scripturae si nomaiorem , notiorem nobis tamen esse. ac institutioni nostrae aptiorem hactenus esticaciorem quasi ultimam resolutionis credendi regula, quod ob hanc illi, no contra fides habeatur. Verum enim vero tanquam panchreston ecclesic nomen universam quandam utile vim nec satis di s i ii clam complexum videtur hic a nonnullis inductum,ut habeant qum urgeantur,amplum diffugiti, quo instar sepiae velut atramento sic ostulo elabantur. Rursus causa sine qua quidpiam non fieret. philosophis per accidens concurrere ducta, non per se nativam rei ratione formalevocatam insert.Nemo enim actu numini e .. 'cre scret. nisi naturam intellectuale nact' esset,nisi rationis compos foret, nisi usum eius expedita in vigilia ha- beret,

470쪽

CAP. i . LIB.IIL DE AVT. S. SCRIPTU . 1 berct, nisi dogmata fidei sic noscerer nisi ei a quopiam

. proponerentur: iuxta illud Pauli: quomodo credent ei quem non audierunt quomodo aute audient sine praedicante 3 Genuina tamen credendi causa in his supernae

veritatis autoritas est quanqua c*tera concurrentia supponi oportet, ut & natura nostra, qtla omni v autor nota

tollit sed perficit. Insuper quid ecclesia sit, superius late

distinximus prout aute hic praecipue usui est, eius autoritas, quatenus aliquod fidei dogma necessario crede dum communi consensione determinat, sumi debet. cui vi par est iudicialis assertio pontificia similiter de cernens. Namque alia non ita decreta, velut lectiones sanctorum , caeterqque ecclesiasticae hrstoriae ab illis ut probabiles admissae,atque in eccbesia versatae:probabili, talem tantum assequuntur. Quare nil oppositas partes iuvat,quod ecclesia seratur antiquior sacra ici iptura . Na, praeter qua P fidelium ecclesia exordium coepit a dei superna doctrina supernaturalia fidei dogmata pandente postmodii in arcanas literas relata quod agitur, ex proprijs, non extrinsecis expendendum est. Proprium autemunus determinationis ecclesiae cum pontificia definitione est superam numinis doctrina si ve canonicis scripturis mandatam, sive aliter a dei inviaths sine scripto. generaliter editam retentam custodire , a diversis secernere, atque ita discretae attestari, & implicitam exponere,ac explica do determinare. Omissi fuero explicato-rbs determinationibus quibus fide tenedum quidpiam de novo quadam tenus decernitur circa singula queque dogmata: reliqua munia utilissime quide erga omnes divinas literas exercetur, sed in illis pr*sertim necessario exeruntur quae aliquando in dubitationem venerunt