De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

441쪽

LIB. III. DE AVT./S. SCRIPT. C AP. 13. ipsis ferantur; quas proinde iam deinceps expressu una

cum ijs proprio ipsorum divino testimonio extenta xpositoque cuncti fideles quibus id innotuerit, taedere tenean Lur. Prius vero talis notitiae; atque expressioris explicat determinationis desectus inscit e mortalis habetudinis excusatio illam erroris p rq texens largitur et ut ab haeresis culpa infidelitatisve liberetur Hui oppositu salso sentiat; non tamen excusetur, qui pollinodum scienter pervicacia iam pleni consensus admittat. Consensionis porro eclesiae, quidpiam necessario cridendum ex- .s rei se determinantis similiter occasio perfidorum ma-

etiam numinis divinum placitum proprio i ure voletis, uti sui mysteria explicatius ita credantur sive in singulis dogmatibus, sive libris divinis eorum que partibus , intelligentia pertinente ad superiat fidei necessitaten

subinae luc in traductionibus verti lenium exprimentibus. Ut vero calumnia omnis face flat, eccle sic consensus uispiritui veritatis agenti ob equatur, explicatiores determinationes decernit principio revelatorum, no quo propriam mutuo autoritatem alterat, quin divinis testimo ab sat testata fuerit. Quandoquide superna testimo- Osee. i.d. nia . quibus h. aec divina ecclesiae autos itas apud vates &apostolos costat, nec dubia, nee obscura per se sint liabi- ta: sed ab initio usque certa perenniter agnita. Quoia qua Lu Pautem assertoriae determinationis ecclesiae, ac pontificit ' decisionis autoritas par pondus nacta cum divini te istimoni j autoritate coli aerens copulatur, in modo discreta tantum a dogmatum determinato rum revelatione per divinam alitoritate manifest ua: utraque inter se tamen

discrime quoque facile pates habet. Potificia enim deli.

tinatio

442쪽

nitio iudicalis sentcntia est: at consensionis ecclesiae determinatio, sensus certus & agnitio est corus quae determinate credi debeant. Licet enim ecclesiasticus consentiens coetus recte sententiam iudicium ve serre ac iudicare vocib'no strictim sumptus ita dicatur:proprie tamen haud eius toti ' est iudiciale functione exercere in stariudicis divino iure a d no institu ti cu iuridica legislatriceve potestate: nisi forte p suu caput vicarita Christi iudice ab

eo universale constitutusui deus facultate eiusmodi. nothau .pp. . ecclesit subdit qcocessit, ut recte Thomas Caietan ast ira.di. apolo. mat. Atqui ad fidei dogmata decernedano necesse essteret natura iurisdictionis actu in Platore invenire nisi ubi a deo peculiariter praescribatur, ut circa poti ficit allertionis fidei definitione contingit. Multi namque sacrae doctrinae sive scripturae coditores nulla ditione alias prelati coperiuntur. Iudicium igitur consensus, no iudiciale fidei etia summo potifice mortuo ecclesic interi vicario

io,i -b. p rq si de careti manet, ut cui veritatis spi litus ceu firma-d anuiui. nacto immanet. Unde reor a non ullis designatu esse fi-r': dei iudicia ecclesit sine capite in terra no a geo eerta cile, Fris iudicialia se non telligetibus eloprie no cog ruentia qui

Casi- - propria cosensionis eius autoritatem Iupremam cadid h

mi. r.e r. alioqui agnoscunt, & strenue defcndunt. lj autem inde videntur moti, q, si controversia cuiuspia dogmatis ad fide pertinetis oboriatur, quod necdum determinatum

definitione pontificia, nec ecclesiit consensione sit non ita promptum, atque expeditum est lisnc haud ita faci te colligendam,atque illam ab uno summo iudice pala pnunciaturo certo accipere. Sed ponam' ia exemptu aliquod perspicuum dogmatis fidei, quod non modo ecclesiae catholicae consensio attestata, uti olim desinito ac Pp et deter-

443쪽

LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. 13.

determinatum comprobet; quemadmodum inter se se

testimonia divinae autoritati; attei intur . verum etiam

denuo determinans,explicans, declarans sicuti praemia simus, decernat et quo & hoc ipsum quo pacto, ta per quos ecclesiasticus coetus pristet pernosci queat.Omiosa peccati originalis quae stioile, si ferino fiat de delicto letifero veniabiliue,quod actu committitur: pij omnes fideles ut conversationis experimeto cunctisnosse datur, constantissimaeonsensione certo credunt in virgine dei genitrice nullum prorsus unquam fuisse. Nil auicin vetat consensum tale memoria nostra extitisse antiquiore: sed licet no suisset, sive non constaret: sat est ad id quod volumus aetate nostra per ecclesiam catholicam ita di fusum esse, etiam antequaTridentina synodus id ipsum set ..... relatum asseruisset. Ab universis namque fidelibus qui modo eius rei aliquem sensum sortiantur, actus omnis peccati i inmunem virginem matrem omnino su ille ita

creditum est,ut 1dversantes impijsanctaeq; fidei hostes velante cocilium ducti sint. Vnde iuxta notas qs na, tas id tanquam dogma supernae fidei necessario credendum determinatum ecclesiastica eiusmodi consensione debet agnosci. Ea quippe id quod ab angelo beato Gabriele Luca evangelista reserente supremae virgini dictu L . - - decantatur; nempe quod ipsa gratia plena sive praedita, grata ve aut gratiosa reddita gratiam apud deum in venistet: sic accipit. ac sua determinatione intelligendum declarat, ac explicat, ut efficacia fila ipsiarn dogma comprehendat, & eo usque expositum extendatur. QSod nimirum sentiat, quisquis sponte vel venialem culpam incarrat,ex ea parte quamvis susceptam gratiam non amictat, minas deo place minusque apud eum inveni-

444쪽

re gratiae, quam si omnem penitus numinis offensione vitasset: idque in eam nequaquam competere, quae absolute apud deum gratia invenisse divino testimonio pr*dicatur. Non defuerunt aute praecedenti aevo praestigii cs' doctrina de sanctitate viri qui expressiorem eius dogma ti, uerum sentetiam habuerint ac tradiderint,' per ques A. deo dii ponente secundum apostolum iugi successione posteri moniti ad consummationem devenirent. Qua- , quam nec eos oportet veluti fidei dogma determinatae asseverasse, priuertim sit tunc graves aliquot sub si iteret, dubitarent, inficiarentur: nec si fuissent in ea opinione sententiave ut sanctae fidei dogma esse censeret, opus est continuo a succedentibus id tale teneri ; nisi attulissent divini testimonii apertam comprobationem, velut pontificiae definitionis, aut consentionis ecclesiasticae deter--- minationem: cuius sic se habentis notitiam evidentem

indubiamque suggererent. Sed satis est ut fidei determinatu sit.ecclesiae in idipsum catholicae consenium conspirare qunae primum concorditer convenerit.Nec vero

ut id coni et necellarium est singulos consuli:quado ex plurimis quos adire, quorum tensum noste in proclivi est,caeteros similiter dispolitos itidem legerere abunde sufficiens argumentum sit. In universis autem qui reli gionis professione uti baptismate in ecclesiam manifestam ascripti iunt facile eit eos aperte discernere qui catholicam omnium fidei dogmatum confessionem praese palam ferui: inter quos quamvis dum in via boni malis in illi iunt, aliqui ficti fideles . animis infideles sint plurimi sunt tamen vere fideles, qui quam profitentur fidei veritatem foris, intus mente syncera tenet iuxta do

minica pollicita prae uult qui de non dubijs indicijx sua

445쪽

LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. 13.

synceritatem promunt cum & simulati nequeat simulti sint, ac ne pauci quidem diu cautis abscondi quin ve-sDigbs deprehendantur,quq nolentes relinquunt erumpentis malitiae signis sui documenta dantes. Sic ecclesiae catholicae visibilis consensus germanus proposito necessarius non difficulter publice certoque patescit. Quod

ut amplius cognoscatur, licet quo res clarior evaderet . cxemplum maxime sentui communi expositum attulei inuis: huiusmodi determinationeS cuiusvis dogma- v fiuctatis ad sidem spectantis, sicquentius circa res abstrusio. res eveniunt, de quibus non imperitus quivis, tametsi fidelis, ac probus, expresse pronuntiare valeat. Atqui universi fideles explicite fidei articulos nuncupatos, nempe praecipua fidei axiomata credere tenentur. Erga cae-tci a dogmata secundaria ordinem ad primaria habentia sateli inferiores sive simpliciores in universum para-

ram mentem exercre,u i osserant ea explicite se creditulos, quin in i uperna catholite fidei doctrinae contineri constiterit. Maiorcs vero ad quos pertinet reliquos instituere:ampliorem utrorumque, superaeque ad ea spectatis disciplinae cognitionem habere debent pro cuiusque munere, osticio, facultate: ad quorum perspectit in jumen minores eorum directioni concrediti in obscurioribus recurrant, ut superius traditum est. Tales autem idoneos institutores a domino concessos ecclesiae iugi. 'tei ad consummationem us 3 fine beato perficiendum apostolus asserit inquiens: Et ipse dedit quosda quidem pM- . b. apostolos, quosdam autem prophetas, alios vero evage i litas, alios autem pastores & doctores ad cosummationem sancto ita, ad opus ministerrum in aedificationem cor- potis Christi donec occurramus omnes in unitate fidei,

446쪽

CAP.is. LIB. III. DE AVT. S. SCRIPT. co& agnitionis liiij dei in virum perfectum. in mensuram Statis plenitudinis Christi. ut iam no simus parvuli fluctuantes,& circunferamur omni vento doctrinae in nequitia Eominum in astutia ad cii cum vetionem erroris. In huiusmodi praeceptorum syncera fide fides in serio rum implicita continetur synceriter credentiu iuxta eorum regulam prout ipsi doctrinae divinae adhaereat. Ita. ubi quicqua in paulo disti cilius ad fidei negotium pertines in disceptationem venit qui sunt in vulgo fidelium pij. modet i, cordati, nil asseverate contendunt. sed leti tenere, id credituros profitentur,quod credi debere catholica ecclesia sentiat. id ve theologi sacri, ecclesia itici magii ri orthodoxum este aperuerint. Quonia hortalia; atque rotius ecclesiae consensum eundem vile recte acci luant. Ait prefectorum ac magistrorum qui intcr fide- es no ita magno numcro sunt. colentus sacilius de uno quovis vel cotroverso fidei dogmate qualiter credendii sit, iuxta indicia prius moi rata colligi legitime potesti in quo erudiendorum. atque ita universoru in consensus

coprehcnditur. Ad hunc modum Egesipp', cuius inquisitione imi idei diligentissima Caesari ei sis Eusebius celebrat, lim Roma tenderet. episcopis in ser mone per loca singula cogressus, ea n lcmq: fidei disciplina ab eius doctoribus consentienter praedicari coperiens. eorum consensu in ecclesiae universae consensionem agnovir, ac V

neratus et .Nec dissimiliter irenaeus praepositorta sente tia tanqua ecclesit autoritate aduersaris sprqtedit quem Augustin' alhq; religionis duces numerosi eo in studio imitatur. C ter u ubi ia ecclesiae cosensus de quovis si dei dogmate firmiter crededo decernens habetur: succedetis ecclesii consensio similis eadem de re attestatiqnem

447쪽

I IB.III. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. 13.

non dissimilis efficaciae apponite sicut utique divina testimonia idem contestantia, sibi que mutuo cotestationem asserentia. Insu per vero cum unius dei una sit fi lcs, Res inecesse est ut priora supernae fidei divina testimonia talibus postelioribus testimoni)s perpetim consentientibus comprobentur de una re nec hilum in divei sana sententiam declinantibus. Eiusmodi testimoniorum multiplex confirmatio tametsi par pondus, atque unius divinar autoritatis, veritatisque supremae inerrantis nacta eli et humanae tamen imbecillitatis consciae incertarum providentiarum cogitatione, timidas amplius sedat, utque vacillent minus, multiplicato munimento corroborat. Ad ha conanium omnis aevi magistrorum in sancti

religionis disciplina insignium colensus univers* quo que a sacrs institutionis conditoribus usque succedentis

consensio evadit, ut es etiam superius indicatum: de huiusmodi su mina ecclesiastica testimonia cuncta in se co- plectitur. Vlterius vero sumamus claritatis assered; gratia, eorum qui catholica religionis eruditione, vita non absimili pollentes enituerint, non unum aut alterum, paucosve de quibus nuper locuti sueramus: sed vel per s-.-Asingulas annorum centurias inclytos ac florentes, quos

de uno quovis ad fidem spectante dogmate concordem habuisse lententiam exploratis scriptis constet. Talem consensionem summi eccles; testimon, autoritate sortii i ex eo liquet,quod fieri nequeati ut in unum consensum dissiti conspitarent, nisi vel a principio a sacr*doctri iam conditoribus per primum autorem institutis.v lut apostolis, vel ecclesi; inde orti antiquo consensu id tanquam dogma fidei assertum manasset: ves certe recc-tiore,qui uota huiusmodi patrum procerii consensitoni iuxta

448쪽

iuxta dicta perpeti massentitur, ea ita comprobatur, ac supremam autoritatem contingit.Non enim deus modo praeceptores ecclesiae temporis cuium 3 praesentes dedit, sed & praecedentes probatos a fundamentis primis utque ac apostolicis fontibus perenniter succedentibushph- . . oblervandos ad superae lucis consum irationem haben- imi is damassi flentis paracteti cura suffecit, ut eorum com munitati constanti, perseverantique sentetiae tuto rectoque

Ita eoti proi fides habeatur. Pulchre de his Lirinensis X incentius ute ' - omn a rii brevi sed aureo libello ad hunc modum dixit. In ipla catholica ccclesia ad quam non una natio, non unus angulus, sed maris multitudo convertitur; id teneamus quod ubique, quod semper, quod ab omnibus creditum est. Hoc est enim vere proprie queculiolicu, quod ipsa vis nominis ratioque ueclarat,quq omnia lite vere universaliter comprehendit. cum ita sint ille est verus germanus que catholicus qui quicquid universaliter antiquitus ecclesiam catholicam tenuisse cognoverit id solum sibi tenendum credendumque decernit. Quicquid vero ab aliquo deinceps uno, praeter omnes vel contra omnes novum & inauditum subinduci senserit: id non ad religionem, sed adtentationem potius intelligat pertinere. Et locutus adversus eorum fraudolentiam qui cum sub alieno nomine haeresim concinnare machinentur, captant plarumque veteris cuiuspiam viri scripta paulo involutius edita, quae pro ipsa sua obscuritate dogmati suo congruant: ut illud quod prose- ferunt, nec primi nec soli sentire vidcantur: corum nequitiam odio dignam iudicans, quod sancti cuiusquq viii memoriam tanquam sepultos iam cineres prophana manu ventilant, operienda silentio, nec probanda,

449쪽

sed nec prodenda, temerant , ac redivivae opinationis diffamatione in vulgus efferentes: rursus inquit. Quid si in ipsa vetustate duorum,aut trium error deprehendatur Curabimus omnino, ut paucorum inscitiae universalis concilis decreta praepoliantur. Q ue si desint, collatas inter se maiorum sententias lector considat eorum qui diversis licet temporibus & locis, in unius tamen ec Uesiae catholicae communione ac fide permanentes magistri probabiles extiterunt. Et quicquid non unus, aut is cluditatione credendum. Pacere non potui, quin appositissima proposito egregia dicta viri prudentissimi nec min integri ac disicrti ab communem admonitione &utilitatem lat8 intererem. Demum communis huius ecclesiae decernentis determinati consensus exprimedi noscendique modum facili mum , maxime conspicuum, quique usui potissime sit,edisserere opere pretium est. Vbi religionis ac fidei sublimis controverse oborititur, veluti pam disceptatu est an Spiritus sanctus a filio que ac patre procedat, & utrum almi spiritus unum principium Pater & unigenitus sint: opus est uti talia qui necdum in ecclesia ex prcsse definita costent,quamvis unus aut alter classicorum doctorum veram sententia ostenderit, sicuti Gregorius NaEian Eenus theologus appellam, tus quod Spirit' sanctus ex eo quod ei filius extet ante publicam pontificiam definitionem; ecclesiastica dein ' declaratione determinentur . Ac de re tam ardua dist i . . cilique, non cuivis obvia re exposita ecclesia universae consensum, comunemq; sententia sci utari elicereve ni

450쪽

QAP i 3. LIB. IlI. DE AVT. S. SCRIPT. gainis operosum, sei um,ac dispedio plenum quod vix pleiu ui is ad exitii perducatur, per se fuerit. A dcst nobis ta

men ad ipsum citius .certo manifesteq3 deprchen icndu ducens compendiaria via decisionis eius qui summi potificatus functionem gerat. Eius quippe qui legitime Petri successor lectus Christi vicatius subrogatus sit udicialis talium definitio divini testimonii, suprem Votica seitoriae autoritatis vim subres assumit, uti supeHus pertractatum est quam ob id fideles omnes simulatque innotescat, credere sub sidci discrimen tenean tui vellit illam Gregorij undecimi latam in Lugduncia si concilio, quod Spiritus sanctus ex patre filioque, taquam ex uno principio unica spiratione procedat. Cumque vere fidelium multitudinem eccleuae coetui nunquam de futuram confirmatum sit eorum utique, ac proinde ecclesiae universae catholicae consensus pontificiae huiusmodi determinationi accedens, divinae insuper autoritatis ita rursus attestantis pondus secum etiam afferens ad iungit, media via pontificiae decisionis facile constanterque habitus. Verum enim vero scrupulum amoliri nos oportet, qui nonnullorum pectus pulsat, lolicitum quae habet, ambigentium de horum omnium sirinita . te, quod ni tantur legitima summi pontificis electione; quae quamvis saepius talis sit , non est tamen cur aliquando astutia errore ve quopiam legitima huius vel illitis actu ducatur, quae re vera riCniit; prout humana schabent , quibus & maius schismatis vitium non infrequens evenit. Certe quae ita legitima sit. non cunctis evidentia, nec sacrae fidei certitudine constat, quae tantum asserit eum qui rite delectus sit. Chii sti vicarium in terrisi supremam Fotestatem super ec,