In M. Tullij Ciceronis vniuersam philosophiam de vita, et moribus, ad illustrissimos, & sapientissimos Patauinæ academiæ moderatores, ... Iasonis Denores breuis, & distincta institutio

11쪽

Trimas ars huius in tutionis,tanqua pro metum praeparatio quadam continet comme tionem eius de uitis,ere moribusphilosephiasqM. Tullius prudenter elegater cosscripsit, a. Veluti principium legitima pertractationis continet seriem, , continuationem Iibrorum Omnium, itas idem Z I. Tullius uniuersam hanephi semiam complexus est Continet, qua ob ipossent aduersus contianuationem,quam nos attribuimus lis M. Tulla libris; ex responsitone,qua tollimus oem, et ex rebus obiectis oriri poterat, dubitatisrae s. , Continet comparationem singulorum liborum, quam habent cum libris iam telis, ear atonis, qui ad eandem philosophiam spectat,

et eorundem in alias particulas Ab diuisio ei. . Continet ea , qua a uiris doctis praefationis loco adtaberi consueuerunt ante legitimum cu-

iusi; interpretationis iugressum poc est Finem, Uateriam,Ordinem,Methodum, I criptionem, Utilitatem niuersa tu sphilosephia

c. Continet nonnulta tabulas,quibus Vmuera

s huiusphilosephia rma, quasi in illa iri poss

ia monumeto sudiosi conficiendaproponitur

12쪽

IN UNIVERSEAM M. TVLLII

l Ciceronis philosophiam de dita, Moribus-2 Iasenis Denores Breuis, , Di cla, Insiturast ei m omnia pracepta, in uniuersum ad ham,a

que illam siuentiam no

cultatem comituenda ratraduntur, ex grauissimorum philosophorumsententia a peritia rem gularum originem hageant,rerum scripta in docenda aliqua disciplina maxime semper probaui, qui

praeter rerum communi ucontemplationem rei

singulares enitus in xerint: Seeque enim esserit dissicis,qui rerum Uum optime calluerim,

duce doctrina , ac methodo in pracepta uiuuers ba, quacunque cognouerint, sinis accommodare. Sciemia redigendi res in artem peruacua , re inanis est sine experientiaeexperientia sive hac ipsa docendi uim ratione, quamo erat maior, ramo erit confusa magis: Ita alterum alterius au

13쪽

xii emper indiget ne illud ess,quod rigora

les sapienter protulit libro primo de partibus Mnimatam,in omni contemplandi genere, omnis tum nobiliori, tum ignobiliori docendi ui , --tione duos requiri ad habitum consequendum modos; quorum alterum frientiam rei, terum pSritiam quandam nominari. Hoc,resi utile uia tur in unaquaque doctrina tradenda, tum maxi- me necessarium exintimari debet in ea philosophia parte o explicanda , Or illus and qua in uita, morum s inclitutione uersatur . Cum enim tota semper occuparasit in moderanda societate ciuili ex iudicio uiri prudentis,halita ratione, quid in quaque occasione agendum sit, quamum com nialicuius rei causa conueniat, erga quos com

niat,nihilde hac ipsa repracipi posse credendurata es ab eo , qui rudis sit actionurera humanaram . Suamobrem qui fine his adiumentis ad eam re animum applicuerit,aut nullus sit necesse es , aut

omnium irrisione ludatur. neque enimsitne multapertramitione rem rapublicarum , neque sine legumperiti neque moribus hominum incogniatis,in his ipsis reb atis callide uersari, ac perite poterit. Etenim ex huiuscemodi perceptione es

14쪽

refcat,eae redundet oportet philosephi moraliae s mcimhs oratis , sino qua inmem quamdam habet omniationem,acpene puerilem. stuare non inimria ulli, Ciceronis libros,quos isse deuita, moribus accurate ,re diligenter conscripsit,non modo a manibus habendos,uerum etiam admia ration quadam suspiciendos semper iudicaui: cum antequam uir ille prudentissimus adphilose phiam humanam ciuilem tradendam se contulisset,iam diu sit uersatus in rerum publica madministratione,ut singularis nulta res sit, qua ad hanc facultatem pertractanda 'ectaret,in qua

illum continui rerum maximarum euentus non

exercuerint. sua enim ali philosephi de hac totare memoriaprodiderunt,ea quidem ut res sis excogitarunt ,aut adse exsuperiorum philoseph rum libris traduxerunt. qua uero in medium protubi ALTullius , omnia ex quotidianis actionibus ita ad hanc philosophia pariem exorna atra tulit,ut nihil in ea desiderari, aut optariposse uideatur. praesamissimam eium omniurara , quamquam fuerunt , rempublicam per quadraginta fere annos prator,consul, augur, imperator, proconsulita adminifrauit,bconsilio, ac sapientia

15쪽

tubernauit, ut eum. Fia de ho ipsitae rebus pruia

denter, copiose iserarum monumentis traduderit,non aliunde audiui sese uidisse ; nonsolum uidisse, se interfuiss ; non intersu se,sed ,prafuisse nemo fere es in literis mediocriter exercita

ius,qui ex ueterun scriptis non animaduerterit . dixit enim in ea ciuitate qua in omnia rerum publicarum genera se transformavit: Ex regno paulatim delapsa es in liramdem , ex tirantis inguis bernationem optimatum accessit, ex hac in paucorum dominatum incurrit,hinc in Batum popularem,acpostremo i unius Cafaxis dictaturam deuenit cui igitur eam re usicam pertractauit, es immergubernauit , , cuius omnia co da, re actiones ,perfecte cognouit, eum putandum est de uit , mordis,de ciuitate,de repubseca,de legibus non tuisse , quin exactissime scriberet. . prater ea his temporibus propinquusfluit u P. R. fartha me amulam imperdi deleuit,qmbus nulla, alia re publica ne anctior ec bonis exemplis ditrior unquam fuit. Incidit autem ipse in domin tionem L. Sin inperturbamnem ueteris discuplina,in coniurationem Catibna, in dissessionem ciuilem principum riuitatis , in triumuiratum.

16쪽

. 3 Antoni,Lepidi,& AC i tum maxime, cumrais itiorum omne genus insummo erat Ouemadmodum autem ibi esse peritissimos medicos necesse est,ubi sunt multa , ac uaria morborum geraera ita, eos esse optim os morum, S uita moderatores in uniuersa hacphil ophia comituenda ex Fimandum est,qui , uaria hominum instituta, , leges, rerumpublicarum conuersiones euitia,ei uirtutes non ex aliorum monumentis , sed ab experientia ipsa hauserint, , expresserint . acunque E Foteles,aut Plato de hac rerum agendarum eruditione, atque doctrina uarie, me sese scripserunt tui ex Cretensium,aut ea Lacedaemoniorum,aut ex Carthaginiensium republica mutuati sunt autem Tullius, qua Eeti te, gerunt,erpseris memoriae marida unt,omnia diu ligenter inusi diuit,qua autem ipse uidit rem ctauit,& ante oculos habuit,illi uix quidem susticari potuerunt,cum diutissime in ea republicassuersatus,quaerimperi, magnitudine, re gloria, optimis inclitutionibus,ac legibus, re eas,quagmodo nominauimure reliqum oes,qua uraquam

gentium ferunt,longe superaret. sim itaque hae ipsa,non ut expers publicarum deliberationum ob

17쪽

feruauit,re notauitsed semet prouidentianostexit,latia gentia admin rauit,qui in omni negorio reipublica non se desiderari passus es,atque his adiumentis adphilosephiam moralem, , ciuio conseribenda e contulit: cum ingenii etiam gloria, timarumi artium diissoreret, quis non uidet,eum in hac ipsa docendi uia, ratione sui

se quam sapientissimumZ Et quid dignu' literarum luce,ac commendationepossunt asserre, qui his prasidus tam necessarius ad hanc rem pertractandam desituti sunt Z Eos ego persimiles esse utiphilosepho iudico,quem de militia dis ut temmagnopere contempsit e misi, multos se assimmam sultos uidisse,neminem alutem magis ridiaculum. Unde eorum libros admirata es semper antiquitas,qui his de rebus disseruissent, quas ipsi

ex communi quodam usi,non ex aliorumscriptis tantummodo animaduerterint. Caesaris commemtaria,Polibii, Xenophontis, Thuci dis rerumgesarum monumentapotissimum celebrantur et quia i dem deliberationibus,readitionibus intemfuissent, munera,refunctiones militia exercuissent,

propriis oculis omnia per 'assent. uinetiae Foteles ipse ecundo politicorum tacite qua

18쪽

ritur, Hippodamum , , complures alios philose

phos,qui uitampriuatim perpetuo traduxerint , actionum humanarum. ciuilis huius prudentia poenitus imperitos,haec huiu modi tradidisse. Et

ille ipse M. Eius in hocsibi quodammodo,

riatur,quod libros de Republica tum coseripserit, cum eius rubernacula teneret, quasi ostendere uoluerit si alio tempore, ut priuatus eadempertractasset onsuisse sutura nec tam si 'ia,nec ei dem ex Fimationis,atque authoritatis. Neque eum omnino ipsius fefellit opinioenam ita praemistissimos illos sex libros posteri approbarunt , ut , cum de iussitia,de aquilare,derecto, atque hon sti disputarent,rerum authoritate potissimum niteremur,quibus legendis ad imperii gubernati nem adeo delectatum serunt Alexandrum Seu rum Imperatorem,ut hos semper euoluerat,atque horum causa eius imaginem inter deorum statuas cogoraret. His omnibus adde , quantum ad hanerem asserre possit eloquentia dium. Nam cum haec ipsa hil phia duas habeat partes,cogniti nem, actionem , mirum in modum dictu es , quam ualeat ad utrunque dicendi copia, , t lendor oratianii, qui ita necessarius est, ut sine eius

19쪽

auxilio debilis haec omnis doctrina, ac manca esse uideatur. nam , dilucide praeceptis confirma di animi nosinsunt, uehementer excitaradi, atque inflammandi ad res honectas, ad inclitiam, ad continentiam,ad magnitudinem animi, ad pie. tarem,ad religionem . esuamobrem I. Tuli Ciceronis de hac parte philosophiae libros tam emcultos,atque omni doctrinarumgenere abundam tes,dgnos eruditis,dignos claris uiris, dignos prinopibus,dignos regibus grauiter , , acerbe tuli non adeo frequenter in manibus dioserum esse, ac nussum penem hac praeclarissimarum, atque optimarum artium o cina habere locum. Suod

ideo euenisse potissimum iudicandum est: quia ple

rique ea ratione hactenus eos percurrerint , ac si nullam continuationem,u seriem inter se habere omnino uiderentur. Vt his igitur incommodis,ac dissicultatibus non nihiladiumenti asserrem hanc in primis in tutionem diosis proponendam putaui,eoq: diligetius huiu modiprouinciam non inuitus sepi,quod a nemine eorum,qui haec uo- lumina ad hunc usiue iam exposuerunt, dis utata esse animaduerterim,quaed ne, e rei subiecta materia, e re me se docendi uia e in cruditione

20쪽

tione,de utilitate ab his,qui philosephiam publiee

profitentur,ante legitimae interpretationis ingressum adhiberi consueuerunt, quae tamera, quam sint necessaria, neminem ignorare a bitror. Horum autem librorum, insitutio,cum haec praeclarasma, quae modo commemorauimus requirere uideatur, non est certo aliena aphilosophi mor iis,' ita munere eadeum enim spectat,nisi: fallor, haec hum modi breuiterhaltem attingere squae an animo semper habuit sapientissimus ille

uir, dum hos libros cir meditaretur, scriberet, recognosceret. Hoc igitur onus tam nectis rium, tam oportunum, tam illus Ire suscipiempropemodum manere in insituto meo uideor , necaph sephi moralis ciuilis osscio discedere. Sed ne longior sim rem ipsam aggrediar. Et quoniam

umetis accommodatum ad hanc Em. Tulla partem philosephiae introducendam sum a bitratus , quam fmno eorum omnium uolummum, quiluae uniuersam isse complexus esseriem continuationem breuiter aperirem placet ab hac ipsi re dicendi mitium sumere stum uias maxime necessaria,er quas usibulum quoddam,atquet aditus ad omnem hanc pertractationem,tum pra