장음표시 사용
171쪽
x66 ScrENT. Ec L. PARs IV, PED. Docet. quentium particularum, vel per attractiones Newti nianus, vel per unum Vorticem abreptum ab alio, juxta Physicam IEgyptiorum, Phoenicum, Graecorum in Schola Democritica , Cartesianorum , &c. ut dici debet de Satellitibus Iovis, & Saturna comitanistibus planetam principalem . I. Retardatio motus obliqui oriri potest, vel ab exteriore gyro, vel ab imminuta attractione in majori distantia a centro planetae, vel ex aliis circumstantiis, ex quarum complegione haberi potest apparens irregularitas velocitatis, vel tarditatis, 8. Demum, Globulos lucidos, di particulas quasdam in Zodiaci lumine refulgentes, ac scintilis Iantes vidit non semel idem Physicae Coelestis Investigator diligentissimus Io. DOm. Cassinus: ut propte ea laudatus ejus Collega D. De miran si relatis in ejusdem luminis phaenomenis per modum dubitantis, ac suspicantis concludat: Num quidpiam simile inter-rvenit in apparitione illius facula, quam defunctus D. Cassinus fuer Venerir Disco observavit an. r65σ , o qua deinde nunquam fmplius apparuite Non solum erisgo in aliis Universitatibus , quae teste D. Eusaebio mustedio non protulerunt nis aliquas suspicioner& conjecturas cum D. Cassino, sed etiam in ipsa Reg.
Sc. Acad. Paris. quae s 0 Gallicorum ingeniorum traflamata Italicor m laudem 6ςiavit, non sine fundamento dubitatum est, an phaenomenum luminosum a n. I v6 fuerit vera macula in superficie Veneris, an potius apparentia Metereologica Luminis Zodiacalis. Quid plu
ra δ Quando idem ipse Astronomia atatis nosra Din
cὶ D. Eustaebius Ma r. in Epistola ad nos Lata a a Martii retar Non avendo questi ronomi deli
eὶ Ita appellatur Cl. D. Iae. Ca sint ab Eustaebio man et . L. de
172쪽
Iuv. III, Cap. VII, o D. OB slla v. S. I 6 eile Prineus Rationum Magister, Magni Cassini Fi.
lius non degener, & in Paris. Specula Successor nobis tandem consentiens ait: qudd si vera foret Veneris revolutio Blanchiniana oporteret derelinquere Pa.
rentis observatιones, tanquam apparentiam meram . . .
interim expa cta aedo, donec babeantur observationes magis decisseta, seu certiores , cte. En manifestus in ipsa nostra eunctatione, & conditionali prapositione l. consensus post apparentem dissensum. Non ergo Verten
dum vitio, cum ipso D. Iacobo Cassias dubitare dG
eausa inam de effectu, & phaenomenis nunquam dubitavimus quandiu optata illius evidentia non adest. 'Postremci sicut Amor Ueritatis coegit ostendere cunctationem nostram solidioribus niti fundamentis, quam primo fortasse aspectu alicui appareret, nec esse sinistrε accipienda quae offeruntur dextera, con Uertendo in objectiones quae aliis tς, cogitata, docte admoda in deducta iudicantur, nihilque imminutam erga Cassin. Seniorem, non minus rerum inventione quam eruditione, perspicuaque docendi methodo Clarissimum, debitam aestim tionem ut mirum sit optimum Philopatorem de hoc
timere potuille , ubν memorata conditionalis non minori cum circumspectione quam ab ipso filio proferebatur, ut nuper Ostensam eii , ita Charitas. & Amor communis boni, quod ex mutua concordia oriri potest, suadet, ut studiorum nostrorum sectatoribus vel uti lampada inextinctam tradam venerationem erga linisomane Sosigeuem D. Dom. Cassuum, totamque Regiam Scientiarum Acad. Parisiensem , non solum de Astron mia
propter uuatat rationes id meo icere Iiceret , dic. Cassinum seniorem a falIaeἰa immunem proinhailimia r c,allictim Filii verbum n eoee t must uis vertimus a P.
173쪽
mia caeterisque naturalibus facultatibus, sed etiam de Evangelii Praeconibus ex nostra Soc. missis in Indias, Siamum, & imperium Sinarum optim h meritum ἐcujus Commentaria non desinam commendare. Neque erit qui non agnoscat, , si attendere placuerit, non tan
tum in praemissa Physica Coelesti, sed etiam in Logica
concordiam nostram cum incomparabili Castino Seoniore docente M , , quamcumque pulcbritudinem babere,, possit uva Dpothesis , non oportet statim alias metat inuisis tiles exeludere , si capaces sint easdem apparentias reis prasentandi. Tutius est plures i proponere , ut simul ,, eomparata cognostendam praebe aut exeellentiam illiu/ . ,, qua aliis praferri meretur r oe quemadmodum explo. ratum non est unam bypotbesim , qua peractis obser-
,, etiationibus congruit, eo ormem fore etiam obsermatio. peragendis; erit inutile plures ante oeulos , , habere, iteratas observationes explorentur. is
En exemplo inter viventes non adeo frequenti, atque in re ab aliis non pertractata veterem, ac familiarem nobis parcem iam comprobatam: in eam doeet Amor. Ne verb quispiam hoc ipso exemplo abutatur, advertat superiorem concordiae demonstrationem negare non licuisse Paterni nominis, virtutis, ac dignitatis haeredi non minus ex veritatis, quam eA parentis amore, aperto placidoque vultu loquenti, non per contumelias, aut convulsas calumnias , aliasve impotentis animi irruptiones , quae vel solo silentio contemni merentur,
ubi illud non est contrariae falsitatis approbatio, sed non profuturae curationis derelictio. CAP.
174쪽
De reliquis Stellarum occultationibus obsiervandis.
S. XXIV. An , ω ubi tres Planeta superiores obser ri sint in Sole. Nullas primarius eadit in xmbram altorius. MARS obtectus a Venere , O a Luna .
I Res Planetae superiores nequeunt ex Terris obia servari in Sole posset in Sole observari Mars ex Iove, & Mars, & Iupiter ex Saturno quia periget sunt in illius oppositione apogei, altiores Sole.
MAas potest obtegere Fixas, Saturnum, & Jovem, vicissim potest Eclipsim pati a Mercurio, Venere, & a Luminaribus. Venus texit Martem an. Isso spectante Maesilino 3 Octobris a 3 stylo novo hor. 1 mat. Quid simile visum antiquitus teste Proclo M, quae fuit mera occultatio, cum nullus primarius Planeta cadere possit in umbram alterius primarii, ut facile est deis monstrare ex datis semidiametris apparentibus illorum,& proportione semidiametrorum, quas hahet oibita uniuscujusque; nam Luna consideratur ut Satelles Telaturis a Lunam Dichotomam ex obscura sui parte opticὸ sub ingredi Stellam Martis, ac deinde prodire ex pa te illuminata, se vidisse testatur Asotetis id contigit, ΚυIero judice an. ante aeram 337, d. 4 April. sub vesperam addens: Similiter autem, re de aliis dieant Affris , qui dudum observaverunt a plurimis auin Y uir
175쪽
An. Domini I 632, d. s Februarii Martem a Luna occultatum vidit Madriti Miebael Florentius Lan-rreuor; post minuta horaria 3 emergere ex limbo occidentali culminante gradu AEquatoris 393, 33' en modus notandi tempus in desectu Horologii): eandem Occultationem observarunt Gassendus Parisiis ' ; mri sensius Leydae, idest Lugduni Batav. &c.
An. 1642, d. rs Augusti. Luna pariter occultavit Martem, vidente Brugellis Langreno, dum Meridianum attingeret aequatoris gr. 3oo, 33'. Emersit dum culminaret AEquatoris gradus 3o1, 34', II . Α n. 16 6, d. 32 Augusti: Luna ex parte sui clara occultavit Martem Ollonii h. Ia , IO', 42', emersit hor. II , Io', εχ' in .
An. Iro , die ro Martii Massiliae, ut reor P. Lama S. I. obscurum Lunae limbum Mars apparuit
attingere hor. 4, 32, ', ex integro immersus hor. 4, 3a', I ''. Emersio visa Monte Pessulano ex Limbo Lunae illuminato hor. 4, 383, 3 tota duratio 33 , ε', in distantia ε' a cornu Lunae meridionali, ut Teia tur in Commentariis R. Sc. Ac. Paris. illius anni. Uide Fig. - ΤAB. IV superadjectam. An. a 23, die s Civili Ianuarii circa hor. I, 8
post mediam noctem , Mars immersus fuerat ultra limbum Lunae, observante Romae Ill. Blanebino, nisi sorthobstabat lux Aurorae quominus videretur. An. I a G. Calculus promittebat similem immersonem xη Ianuar. , 4 Februarii, & r Augusti , ex quibus primam vide in Commentar. R. Sc. Ac. Paris. ejusdem anni p. 368. Quandiu occultentur inconstantes Martis maculae, facile est inferre ex ejus vertigine, quae inventa est horarum 24, & 38', vel 4o'οῦ unde
176쪽
Is v. III, CAp. VIII, Ectirps./, 22 π. 171 de aliqua macula potest per A statem in singulis nocti-hus latere in Hemisphaerio superiori ultra unum mensem og. XXV. OeeuItationes JOVIS: ejus Satellitum Eclipses, ω
phaenomena quomodo observentur, ac praedicentur .
An. Dom. 498 , 2 Maji mane circa horam n Mam Iupiter a Marte obtegi visus est, quasi ob radios adventitios nihil distarent tu . An. 847 , Iupiter a Luna occultatus Mense I nuario, inspectante quodam Monacho, de quo Replerus in Astron. optica . An. rsyr, die ς Ianuarii styl. vet. crs Greg. Iovem a Marte obtectum, ut igneus, ac rubens ipsius color arguebat; Viderunt mebas Μυιinar Tubingae,& Keplerus bὶ .Αn. I 64s, die a 4 Deeembris Iupiter emersit ex Luna hor. 8, 3o' i Dantisti, observante Hemetio, ut ipse refert pag. 477 Selenographiae. An. I 5 , 2o Ianuarii Parisiis spectante Gasiendo Iupiter hor. I 4, 17' attigit Lunae marginem: post smmiminutum totum texit, Iupiter emerui ex limbo Lunae Occidentali hor. Is , o', 3o' H . Eodem anno ibiisdem rh April. hor. Io, 4' dimidium praecish Iovialis Disci defecit ex parte limbi Lunae illustrati. Inde minui coepit jucundum spectaculum usque ad hor. Io , m. ς ἡ, quando Iupiter emersit totus tri: Majorieae fuit occultatio totalis ex Observatione D. Hineevtii misti salibi nulla propter diversitatem Lunaris parallaxis Immersionem vidit hor. 9, 35': Emersionem hor. Io, 8' in . Y a Αn
lbὶ Replerus Astronomiae optieae
177쪽
Anno x 67ς, die s Iunii; vide Commentaria R.
Sc. Aead. I 68o, pag. 193 An. I 585, die is Aprilis: In Commentariis ejusdem Acad. Paris. IIII, pag. 24
An. t o , die a Iulii Parisiis spectantibus Clar. V U. Cassiao Seniore, & Deobo Pbitino Maraidi vide
Commentaria ejusdem anni pag. 3I6 h. I, 22', 3I'', limbus occidentalis Iovis coepit tangere elarum, & orientalem Lunae limbum telescopio 8 pedum hor. r,21', 37', telescopio 18 pedum . Totaliter immersus hor. 1 , 24', acie, emersio ex Occidentali, & obscuro Lunae limbo jam coeperat hor. 2,ς, 43' post merid. ergo haec observatio facta est interdiu. Eadem Conjunctio observata Bononiae a must dio hor. a ,s', et 8' primus contactus ibidem a Sta uis eario hor. I, 6', 273. Totalis immersio a Manfre dici hor. 2, 7 , 48', a Stancario hor. 2, 7', 39'. Iam e merserat h. a, si', 32' Manfredio; I, sa', 38'Sta
An. x is, die a 4 Iulii coepit hor. I, II,
p. m. n. Primus Lunae limbus ad Lunam: haec texit Iovem totum paulli supra Galilaeum hor. I , 38 , 16'post mediam noctem, inter diem a 4, & as, emersio Coepit hor. 2, s 6', s sq. Corrigenda propterea editio Veronensis Observaticinum Blanebiui , quae notat eamdem horam post meridiem. Vide Fig. RR insertantia. TAB. X. An. x is, die 4 Ianuarii nocte sequente U. O
servat. Blanebiui hor. xx, eto', ar'. Iupiter ad limbum Lunae hor. It, ar', 4s', totus tectus Coepit emeret gere hor. o, a 8', ΙΑ': totus emerserat hor. Ο, 29',
4s'. Centrum Iovis, & Lunae descripsere eumdem Parallelum. Haec autem, ut & praecedens conjunctio fuit circa nodum Lunae descendentem, sed prior biduo post ultimam Lunae dichotomiam: posterior biduo post pri rem dichotomiam, seu quadratum aspectum cum S Ie z inter utramque intermedia fuit Iovis retrograd
178쪽
Iuv. III, CAp. VII , EcLIPs. U. I 3tio. Mitto plura alia similia phaenomena in Iove non infrequentia. Si quis velit durationem occultationis Macularum Iovis, cum ejus revolutio circa proprium axem aliquando fit hor. 9, 3s, aliquando se, ses, paulli majus dimidium istius temporis tribuendum tempori , quo eadem pars est in Hemisphaerici superiori
Uerum inter ea , quae ex doctrina primae partis intelligenda, & exponenda nobis relicta sunt . non infimum locum obtinent Eclipses Satellitum Iovis , quorum usus permagnus in invenienda longitudine Geographica . Postquam detecti fuerunt a Galilao in Italia I 1, & Simone Mario in Germania circa ann.16ro , Illustris. D. Dominiens Cassinas an. x568 edidit Bononiae Ephemeridas configurationum , Congressonum, & Eclipsium quatuor Iovis Satellitum, unὶ cum suis Τabulis, quas deinde correxit, & auxit in Gallia an. i593. Idem an. a , die a Septembris, cum
Etruriam peragrans esset in Civitate Plebis distinxit duplex genus ' Eclipsum Iovialium Comitum, aliud circa superiorem sui conjunctionem cum Iove, dum ab Occidente incidunt in ejus umbram, vel dum ab ejus corpore occultantur gyrant ab Oceasu in Ortum ex parte superiori, ab ortu in occasum ex pariste inferiori aliud circa. in seriorem sui conjunctionem cum Iove, quando apparent ejus discum ab orienta It Limbo subingredi, atque in illum umbram suam projicereb , semper tamen in partem Soli aversam. Talium Eclipsium pbauomeoa sunt haec. I. Quando Iupiter post suam cum Sole conjunctione est ad Occa sum Solis, umbrae Satellitum projiciuntur in occasum, adelique tunc praecedunt suum Satellitem. I. Viceverissa, quando Iupiter post suam cum Sole oppostionem est ad ortum Solis, umbrae quoque Satellitum proji-
179쪽
ciuntur in ortum, adedque sequuntur suum satelli. tem, & in Disco Iovis apparent instar maculae nigrae: ex motu autem fere aequabili, praesertim circa margines distinguuntur a maculis Iovis, quae circa margines optich attenuantur. 3. Dum Satellites immerguntur in umbram Iovis non apparent mutare phases prOpter nimiam distantiam; sed solum minuere lumen . , splendorem. 4. Aliquando tamen sine Eclipsi crediti sunt minuere apparentem magnitudinem fortε ob copiam macularum, quae illos magna eου parte obfuscaret ; unde etiam redditur causa, cur umbra in Iovis Discum projecta, subinde appareat major toto compore Satellitis, quod & ab obliqua projectione oriri potest. s. Unus Satelles aliquando, sed rarci, obseris vatus est obscurare alium Satellitem se : & hoc est tertium genus Eclipsium, quod patiuntur. 6.. Egressus primi Satellitis ex Umbra Iovis aliquando fuit tardior et ' , dum Iupiter esset Apogeus prope eonjunctionem cum Sole: unde orta controversia de propagatio. ne lucis in tempore; sed haec nondum evincitur, quan diu non probatur phaenomenon illud Anomaliae in oris bita Iovi vicinissima, aut alteri causae tribui non posse; atque, ut tribueretur communis esse deberet in . tanta distantia tribus aliis Satellitibus, quod censetur repugnare observationibus. I. Primi, & secundi, hoc est duorum interiorum immersiones apparent a conis junctione nempe postquam Iupiter a radiis Solis eis mersit ad oppositionem : emersiones ab opposition ad conjunctionem. 8. Aliquando etiam circa quadra tos aspectus visae sunt tam immersiones, quam emersiones tertii, & quarti Satellitis : rarissime secundi, nunquam vero primi. 9. Quarti Satellitis immersiones simul, & emersiones videntur ultra 24 grad. dillantiae Iovis a Sole. Idem circa nodos Nodi Satellitum ab ineunte hoc saeculo sunt in Aquarii, & Leonis gr.
180쪽
Iuv. III, CAP. VIII, ECLIPs. U. IIII 4, 3o'. Inclinatio Orbitae gr. 2o, 333 esto secundi,& tertii videatur aliquanto major, & cum aliqua ina qualitate patitur Eclipsim totalem: partialem, quando semidiameter umbrae Iovis est Drh aequalis latitudini Satellitis, visae ex Iove gr. Io, as circiter; nullam quando est in distantia gr. 3 2 a Nodis, quia tunc effugit umbram Iovis. xo. Tempus ingressionis diametri in Discum Iovis hoc praesertim in quarto saepe estinaequale tempori egressionis propter obliquitatem) .sa. Moram centri Satellitum in Disco Iovis, & iadurationem singulorum in umbra Iovis in principiis Cassinianis si placeat iteratis observationibus confirmare, aut conferre cum numeris Newtonianis, Flam.
Redianis. Vide in Tab. Numerica XVI. Modus obseriandi praedictas Eclipses non est diversus ab aliis . Telescopium directum non debet esse minus f pedibus, alioquin aegrδ discernerentur dixi directum propter Newtonianum reflexum , quod ilia minori longitudine aequivalet majori unde praestat adhibere longiora , quae tamen serius ostendunt i mersiones, citius emersiones, quando a Ogulus distantiae respectu telescopii minoris est insensibilis. Sic Satelles , qui sereno Coelo evanuerat telescopio Is pedum , videri pergebat per alia octo minuta secunda s Paratus a Iove telescopio a 3 pedum ; quas excessui
singulorum pedum corresponderent rotidem minui secunda temporis. In Commentariis R. S. Ac. Paris.
an. 13a 9. D. I. Cassiai telescopio Is pedum vidit citius emersionem go' temporis, quam per telescopiumro pedum, quasi excessui singulorum pedum responderent 3 3. Paulo ante notatum excessui Io pedum cci
respondere excessum 6': sed neque hanc mediam pr portionem ubique servatam vidimus in Observati nibus, nec est verosimilis in longissimis telescopiis roo pedum , &c. Duplex metbodus calculandi Satellitum Iovi alium Eclipses traditur ab utroque Cassino in praeceptis, & usu suarum Tabularum, altera quidem jux