Disputatio philologica De historicis Polybii laudibus

41쪽

ὰ M. Siquidem, ut modo dicebamus, partes, sunt Historiae inprimis necessariae, quaa

se post res gesta sunt secuta, aut easdem dum, gererentur comitata maxime autem avssice Sed videamus, quatenus Polybius sua ipso praecepta exsecutus sit. Et continuo ceu rite viri judicium de re, quae uti toti terrarum Orbi gravissima fuit, ita dignissima ei visa fuit, cujus caussae explorarentur dico de bello Punico secundo. Recte observat non unicam quandam caussam huic bello initium dedisse; sed plures et varii generis, ut in his rebus eis r solet. Primam caussam censet inveteratum odium Hamilcaris Barcae contra Romanos L. III. 9. Deinde justam Carthaginiensium iram quibus quippe Romani, media pace, Sardiniam abstulissent. His adjicit tributum sto talentorum, quod aegerrime Romanis solvebant Carthaginienses tum etiam res prosperas aismilcaris injusque successorum in IIispania. Iam examinemus, harum caussiarum quae sisse vis potuerit. Hamilcar animum servabat in victum, nec pacem petierati nisi ii valentior deinceps bellum redintegraret. Nam gravissimo odio et aemulatione in Romanos agrabat. Jam vero nemo ignorat, quantum dux vel princeps in civitate auctoritate efficere possit. Quid

42쪽

multitudiiis magis excitat atque exasperata quam injuriae Praesertim si cum jactura possessionum, ut in hacce Sardiniae caussa conjuncta sunt ributum autem istud eo majore taedici assiciebat Carahaginienses, quum post continua ista bella aeraria sere essent exhausta. Contra vero Hispania, ditissima illa regio, quam tanti aestimaverant antea Phoenices, quanti postea aliquando mericam aestimarunt Hispani, haec igitur regio una omnium videbatur aptissima ad rem pecuniariam restituendam. Iam aderat in hac terra Hamilcar, magnas ibi victorias reportabat, populo immensas divitias pollicebatur. eumdemque simul ira et indignatione adversus Romanos concitabat. Quis tandem haec omnia attendens dubitare possit, quare Carthaginieri se bellis renovaverint r Sed observandum inprimis, qua diligentia, quo inquirendi studio haec ita exploraverit Polybius. Acute continuo distinguit initium alicujus rei gestae ab ejus causa. Illud vulgo notum est haec vero in gentium sere indole et histori latet. Et, quo magis argumentum explicet, an fert exempla et acutissime judicat cum de initiis, tum de caussis belli ab Alexandro Magno cum Persis gesti I. I. . ., ut et belli Antiochi cum Romanis . . Iam opinionem suam postquam patelain, et greditur, ac veluxi . C is via-

43쪽

iatist; oco excelso occupato, a vias, quae illuc eum perduxerunt, respicit: se etiam Polybius, praesentibus missis negotiis, superiora tempora recenset, Sardiniae ac Siciliae ratio. ne declarat, totum bellum cum Romanis et inprimis cum mercenariis gestum adumbrat, atque ita demum accedit ad belli Punici secundi originem explicandam

Sed ne la etiam subsistit Historicus. Ad

examen etiam revocat justitiam est Postquam laedera omnia memoravit, quae superioribus temporibus icta fuerunt, et mandata legatorum Romanorum, mul cum responsis Senatus Carinthaginiensis tradidit ut sic ipsi lectores de re judicare possint, post haec, inquam, ita rari nem micludit, II c. o. ruisu, o MAR ' Quare, si quis in disjus ausis .fam Sagunti excidium tuas, ranceden m M. cessario Canisaginiense injusta sita hellum, fusospisse: sive pacem Lutatior Cos saetam si speeres, pes quam utriusque populi lacios ab

utrisque tutos esse oportuit sive pacta cum si Asdrubale inita, per quae non lutant Cartham timensibus belli caus amnem Iberum tris, , sire et u s. rum his, κώ - σω τῶν

44쪽

κέ- - - ' δει που - τῆς Καρυε απ' Sin belli causam statuas ademtam Sardiniam, is pecuniam simul extortam: fatendum omnino, is usto Carmaginienses habuisse eaussam ejus si belli gerendi, t- due Hannibale fui gerinis tum occasione mim imirati, eos ultum verum is qui per occasion temporum ipsis uocis mVPhira afferre exempla ingenii Polybiani pris

ma bellorum caussas explorantis Molimus nu

longiores fiamus. Inprimis cum indolem scriptionis Polyblanae palam mere nobis tantum proposuerithus. Qui vero plura cognosceto cupit, legat caussas bellio Cleomenici L II. c. 44 seqs collato L IV. c. s. aevi ν, Numi. diei δ si, 3, 66, 9, o belli Achae ε laete et Aetolos genti IV, passim et L V,

usque ad c so, helli inse Byzantino et Rh -δosa IV c. 4s usque ad so, belli aliter N inem In damnoniis ura tyrannum et Achaeos l. XII . c. 8, belli cum Aetolis et Antiocho

tum rebus. rutato sagacissimus apparet. Si -

45쪽

, enim eum sequaris, ausia vi ris alicu prs vel adis investigamem sive eum rationes eradentem audias, cur haec illave civitas orae caeteris auctoritate vel stabilitate excelluerit; sive denique eum disceptantem legas de caussis morum diversitatis an una eademque gem te, vel ejusmodi alia indaganterm ubique it . persuadet Polybius, ut plane nescias laruam magis hominis, an vero vim veritatis admireris. De singulis imum alterumve exemplum affera.

Et pristium consideremus egregiam inam dis-. quisitionem, cur Hannibal ad lacum Thrasimoerrum tanta clade Romanos amere potuerit, I H c. 3I. 32. . . Carthaginienses hpera, eae tandem , praeter omnium o nionem, pala- Miba illis regionibust, de quibus antea egit ad loca circa laeum advenerunt. Venerant avi. rem isti m multosque labores exinuati L. I. c. 78. et s. adeoque ad proelium I uti se labatur, Romanis. minime pares. . Duomodosgitur factum, ut ominui superarint Prudenter monet Polybius, inbmusiusmodi rerxim dis, emtatibus rimania sese est ducibus pendere,

λ G.-ca mentis caligine orat, Aquis inter

46쪽

ὐ reperatorias insutes uuam polibrem. est , se Drtia explorandi ingenium qu namram ducie, adversariorum. Quemadmodum enim ubi viris cum viro aut ordo cum Ordine decertam, emn ,, qui victoriam reportare cogitet, diligenter, attendere Opus eat , quα ratione compus votiis fieri poterit se, qui nud- . sive quid intectam ab armis in adversario deprehendi, quead: in χρη καὶ τοM - τει -- προα - σκα - - 2ται, το σώματος γυ-

, τίον ἡγεμονος sic, sportet, qui summae besis is praesura observare, non quidem ecquid, ficorsis gwre an remi; sed quo ρώ--- δεμ βω- tium facinus capi queat, ulti inuidem per

is ignaviam, summamque cordium, non pu-- blicarum duntaxa rerum curam negligunt; sed, rem familiarem quoque suam pessum ire sinunt.

γ, meritas, serocia, et praecos iracundia.

in etiam . inanis gloriae studium et fastus, is hostihus secuem victoriam praebent amisis cis ut pliarimum perniciem; i quum si is motibus Maediti homine Omnium machina-.,, .lionia insidus a s di expositi. Qua is obrem si quis adoxum p ca i posset cognosm, cere, e ea parte equa via a ratum, hoste

, aggredi, qua facillini dux illarum est e. se pugninuis; hic brevissim x P ei omnie

47쪽

is bus oriretur. - - αν

is natore navis nise a cum ipsis vectoribus in potestatem hostium venit se, tibi in inm, Io Bostilium copiarum ducem astu et Mnmis si circumveneris, non raro universum eti- M am exercitum in tuam redegeris potestatem . Itaque describit Flaminium Romanorum dueetii ut βα----αγωγὸν Ἀελ ιον ad rem vero bellicam agendam prorsus ineptum. Hannibalem inducit, ut strenuum militem Prudentem ducem, omnia praevidentem, callide temporibus utentem. Et ex hac ducum diveris state continuo patet, Romanos resistere Carthaginiensibus non potuisse Plura hujusmodi ex. empla exstant L IL c. 7 s. c. o. seqq. l. Iv. c. H. a. et inprimis c. 4. l. XVIII. c. II. alibi.

Neque minus prudenter caussas investigat et tradit, cur Achaeorum civitas toti et ponneso, ne dicam toti Graeciae, auctoritate antecellueri L II. c. as eqq. Hoc loco in Polybio agnoscimus perspicaeissimum ingenium ad gravissima dijudicanda negotia aptissimum. Vere

48쪽

statur tantas re non casu et forte, neque e te

vibus quibusdam caussis existere solere, sed e interiore genuum indole et ratione res repeten . das Iecirco totam ab initio Achaeorum hist viam percurrit, varia eorum sata perlustrat, primaria gentis studia declarat, et inde tandem conficiu caussas auctoritatis Achaicae posita es, se in libertate , juris aequalitate, legum pru dentia. Quae omnia eo majorem vim in uno vopulum habere debuerunt, quandoquidem iisdem Reipublicae Uitutis summa se: mper O gantia usus fuit. Caeterum caussas subinde acter Polybius, μquibus alii, recentiores certe, scriptores ne cogita ruri quidem ruissent Luculentissimum habemu, hujus rei exemplum in disquisitione, quare Cynae. thenses a caeteris Arcadibus morum stritate tant yere diversi fuerimo loco piacerrimo et emu sitissimo t. IV. o, in Polybio si eluam cuique mirum videri debuit, an inter Ar cades unam scisse gentem ferocia et austeritate notatam inter Arcades dico, motum levitate et comitate inter Graecos nobilissimos. Hujus rei caussam indagans invenit eam in neglectu musices. Misum lip sam multis 'ideatur, qui a liquo quidem Graeco non, sau naverint

muli eam tantam vim hahere in mores bomini un

bujus negle uia caussa ferocitu exauem in

49쪽

tis iure dicatur. Verum hic animadvertere IbCeat, comparationem non instituendam esse cum nostris temporibus et civitatibus politiori- 4bus. Nam uti stultum sit, omnem leniendi immusicae donegare, ita stultius etiam, tantum hodieque ei tribuere, ut musica neglecta, civitatem in barbariam recasuram esse, existimaremus. Scilicet Arcades isti unicum praesidium culturae in sensibus externis habebant nos uem in facultatibus mentis, quae ab intellectu et ingenio censentur. Illis enim deerat, quae nobis sere contingit, harum lacultatum per institutionem exercitatior quo fit, ut altero neglecto culturae instrumento , alterum tamen integrum servemus, nec omni plane humanitate destituti mus. Et vero mira esse debuit musicae vis in antiquos illos Graecos, quippe qui paucis exceptis, ti ad musicam nati fuerint, atque ad mores tissimum leniendos temperandosque eam tractaverint. Sed afferenda hujus ferociae causa

non contentus est Polybius, rationes etiam more suo addit, quare ita existimet. - - - τα, σωμου ας J-λαο ιν οἱ πάλα παρεισαγαγῶ, οὐ, τρυφῆ. - περι--κ χέμ. Quae quidem, musicae studia videntur mihi instimisse.

antiqui, non ad Iuxum, nec ex superν M uo sed quia cernerent, singulos Arcadum, mynibus victum quaerere, i ut paucis di-

50쪽

- eam, vitam agere laboriosam ac duram tum, quia notam haberent austeritatem morum, quam ipsis conciliat aeris temperies, qua in is plerisque locis utuntur Digictore et tristiore;

is quum ita sit natura comparatum, ut coelo se habitationis consimiles necessario omnes eu , damus. Haec namque, non alia causis ulla est, M ur Pro varietate nationum, et ut quaeque, invicem longissimis distant intervallis, ait , rimum invicem, moribus, formis, coloribus , is maxima denique parte institutorum, mortales, differamus ut igitur naturae rigorem hunc, torvitatemque ac duritiem, aliquo tempera is mento emollirent ea, quae jam commemor, ravimus in usum invexerunt: praeterea Com

is munibus conventibus et sacris quam plurimisis Viros parites ac mulieres assues erunt Pue is rorum insuper ac puellarum una saltantium, choros institueruno e ut verbo expediam , quo possent durum illud atque ingratum ani- .m robur cultura morum mansuefacere, a

se mitigare quidvis sunt moliti. Hae ergo, is quum penitu neglexissent Cynaethenses, quiis praesertim, quod ex omnibus Arcadibus coe-- lo utantur eo χχ longo ingratissimci, hoci, subsidi prae caeteris indigebant; quumquo, contra ad mutuas offensiones, et acres On- , tentiones, animos convertissent ad extremum