Observationum selectarum ad rem litterariam spectantium tomus ..

131쪽

Her. Vnde liquet, eum modo cum Syro facere, modo ab eo discedere, nec satis sciuisse, quid sequeretur. f. VI. Plures versiones addere, superua- Um. Propemodum omnes sermoni Pa ii, quem Propter obscuritatem constructionis inusitatioris non intelligunt, aliquid addunt : &si is nequaquam mutilus &imperfe

VII. Si quaeras, cur Interpretes malint Paulum olliptice, quam inusitate loquutum esse Z causa 4n promtu est, dummodo recorderis, eos inter eiusmodi homines vivere,apud quos Rhetorum profanorum maior auctoritas est, quam ' Apostolorum. Id quod dissileri non poteris, si ego tibi demonstravero, quod Apostoli sanctissimi,propter Rhetorum regulas, mendacii & fallacis loquentiae accusentur. Demonstro autem ita : p. VIII. Apostoli Sapientiam veramin a more Dei & hominum sitam .esse Contendunt, Cetera omnia contemnunt, & ideo, ne mundana Sapientia aliquid esse videatur, ea agunt, quae ei contraria simi. Hinc v. g. LV A i dio-

132쪽

diotarum more loquuntur, & lubenter latentur, se idiotarum more loqui , qui intor loquendum aut scribendum ab inusitatioribus locutionibus vix st abstinent. I. IX. Rhetores Contra sermonem ter film, comtum, planum,tanquam sun mam sapientiam discipulis suis commendant, eosque qui secus faciunt, vituperant, imo hos tales magis oderunt,quam adulteros, silues, calumniatores &parricidias eloquentos. Ellipses

autem Concoquunt , quin inter ornamcnta sermonis nUmerant. . ..

g. X. Nostri igitur homines, dum has Rhetorum vituperationes ab Apostolis auertere laudes eorum i is conciliare student, elliptae loquutos ipsisS esse,fatentur, non inusitate. Et ut hae laudes Apostolis plane &perpetuo desponsatae maneant, in detrime tum auctoritatis ac veracitatis Apostolicae, varia comminiscuntur, quae hic uberius commemorari nequeunt.

XI. Nos collaudamus Sanctos Patres, qui Apostolis de se asseuerantibus crediderunt,oc ea,quae illi idiotico sermone praxeperunt, indefesso labore ac studio efficere allaborarunt. Vtinam tandem & nos hisce tanqtis vestigiis insistamus; imo etiam, utinam illi, qui a nobis hic sorte dissentiunt, nec Ap stolorum assectioni credunt,recordentur,se-

133쪽

OBSERVATIO XIV. PIIILOSOPIIVS ARTISTA.

'Tr Aria nomina Philosoplorum ex Horrio I auiae in Ardinem digeruntur g. II. Omisum ab Hernio nomen Arii rum . . . III μρὰ Huώ- sophu inde datum , quia Faculta thill

osim speras fuit scultas Artium β. '

vi; OcIum aeuo barbaro. ita non confundenda est

Baec appellatιo, cum illa Graecorum, qua qui mphiusio hi τεγνικὼὶ dicebantur. V. Sed dices an

artes Liberales. q. VL. Distferentia stramarum ι a-

eisdemi, Atroductum doctores estimae facultatis partim Philosophi dicti sunt , partim Ani sanis. . Philosophia vox olim omnem eruditionem

sub se comprehendit I. IX. Chymici Philosophi,

134쪽

Aria Philosophorum nomina Cunges sit Georgius Hornius initio libri I. -- . floriae Philos cap. vides. Ly.IV. sese VI . de sequentia lubet eXcerpere. οῦ Magos, inquit, vocarunt Peris & populi illis,, contermini; Graeci σοφὸς & ψιλο-

Indi Brachmanas & Gymno phistaS AC- , gyptii Hierophantes, ac Sacerdoteri Roma , m haruspices, hariolos, sugures ; Germaniis. Bardos . Celtae & Galli Dquidas ac Semno-,x thoos. Antiqua etiam appellatio Sophistarum fuit. - Prophetarum quoque aflpellatio,, a nobis praeterita est. Ita vero antiquissimis in oriente temporibus Philosophi dicti sunt ,, 'Latini plerumque sapientis & sapientis no-,,

mine usi sunt. Erat quoddam genuSargu tulorum& minutorum Doctorum, qui τε-,νχνικοὶ vocabantur. Neque infrequens Do-,,ciorum, Prosessorum Magistrorum mentio. ,, Custos quoque, frequens apud Romanos ,, nomen, denotabat eos, qui regendae puer, .stiae priesecti erant. -- Alio nomine ab Horatio etiam Reges dicuntur. '' Tales proprie a,, et Graecis et qδωναιτες, Vt ab Hesychio dicun-,, tur. - Posterioribus seculis etiam schol .stici , '

135쪽

1ro oss. XIV. PHILOSOPHusis vox obtinuit, quae tamensere in contemtuis erat, donec eam sibi Doctores Philosophi eri& Theologiae vendicarent. Hactenus Hor-

f. 1L Poterunt autem varia haec Philosophorum nomina commodissime sic digeri, ut alia dicas esse absbluta, alia relativa. Relativa Voco,quae respectum aliquem insinuant docentis ac discentis, absoluta, quae ab illo respectu sunt libera. Subdiuidi absollata possunt contemplatione variarum Gentium , qUae stini Persae,Graeci, Indi, Aegyptii, Romanishu Latini,Germani,Celtae,populi orientales Haec nomina primo loco exHornio excerpsimus, ubi id tamen notandum, videri quidemsc si ille a Latinis Romanos distinguat, dum ah, Romanis Philosephos dictos Hyla augu res,hariolos, haruspices, latinis antem sapien- res. Verum si mentem eius probe perpendas, non ita desipit, ut Romanos a Latinis smparet. sed hoc vult tantum, apud Romanos idem fuisse aruspicum, atque similium officium quod apud Persas Magorum, apud Aegyptios sacerdotum, positum videlicet in re sacra: Caeterum graecam τg σοφὼ v emoc pro quo & prophetam orientales dixerint Latmos suo sapientis nomine expressisse.Respectiva vocabuIa vel insinuant respectum ad discentes seu personas inferiores, qualia sunt: Docto-

136쪽

Doctoris, Magistri, Custodis, Regis, πουδώνακτος, aut ad locum docendi, Vt nomen scholastici,aut ad form .im,quae fit profitendo, unde appellati Prosessores, aut ad instrumentum, quale est artis compendiolum systema, unde technici. s. III. Ceterum inter illa varia Philosophorum nomina ah Hornio allata non apparet nomen Artistarum, quod miror ab eo non esse adductum Neque enim istud nomen, etsi barbarum, illi negligendum erat , cui Scholasticorum appellationem libuisset memorare, praesertim qui iam alibi obseruaslet seculi noni barbariem. Ita enim lib. ε cc Lp.ω. inquit. Circa nonum a Christo nato secu- iam tam indocta erant rempora, Ur, qui Philo phia operam nauabat , vulgo metus putaretur.

Sed excusabitur tamen acile optime alias de re literaria meritus scriptor, cum ipse praefertim fateatur, se argumenti ubertatem Hota exhausisse, in praefat. p.F. Hisoriam Philosophia

eam, quam nunc tibi exhibeir, cum adhuc in ru- iumentis iliis sudia mea occuparensin , adres dum iuuenis', id es, riginti annorum est UaL 'aduo minin mi invideri debet, neque argumeu-ri ubertatem exhauserim , neque ea accurarion quam res ipsa requirit , cuncta Feraractariis

Quae omnino in excusationem eorum, quae huic operi desunt, i aequum est a nobis ad-

Η s mitti .

137쪽

g. IV. Cum vero & Artistarum titulus olim Philosos us sit tributus , & hodie in de- 1 vetudinem dierit, non iniucundum erit, qualemcunque huius denominationis historiam, sed breviter & quasi per indicem. re- censere. Vbi principio illud constat, esse in Academiis ordinarie facultates quatuor. In his Philosephiam, quae caeterarum quasi ministra est, & olim vix aliter appellata est, quam Facultas Artium,& hodie non infrequenter ita salutatur. ἔ Sic Vernuleius lib. 2. Acad. LOVan. C. 6i p. III. I inta scur non quarta, intelligas ex obseruat 1eq. Memiae cultas es artium.J, Ita etiam nominant Galli, Facultatem nempe des aris, ut intelliges eLansio Dam de Aeadeam Stephanum Pasquierium Citante. Fuit etiam tempus cum Art

stica Facultas ipsa vocaretur & Philosophi Artistae, quas voces tamen eruditiores hodie. quod barbariem resipiant, subterfugere so lent. . Neque enim illa terminatio Latinis apta est vocabulis, sed Graecis , qualia sunt Baptista, Sophista, Sophisticus & alia. Quae quidem obseruatio in hoc proderit nobis, tvocabuli huius ultima origo investigetur.' g. V. Quae videlicet ad barbarum seculum reserenda est,non ad illa tempora, quo euerti

139쪽

Ia Oss. XIV. PHILOSOPHusquamur disciplinis, in Academiis non nisi septem illarum artium,quas liberales vocamuSι

sub quibus neque Physica est, neque Meta- physica, neque Ethica, aut Politica) doctrinam floruisse. Vide programma nostrum de Sept. an. libre. lit. h. Conr. de Antiq. Acad. p. . v. go.

Et nondum ingressus erat Academias Aristoteles, sed regnabat in his pariter & Monasteriorum scholis de quibus vide Conri .d. In Augustinus , Cassiodorus atque similes septem liberalium artium tractatores. Imo in Academia Parisiensi vetustissimis tempori bus ne ulli quidem superiorum facultatum erat locus, sola ibi vigente facultate Artium. Vnde factum est, ut, postea tametsi reliquae Facultates accessissent, primas tamen partes

retinerent Philosophi, & ex iis selis Rectores

Academiae legerentur. Core. d. l. p. m. BesId.

f. VII. Videlicet alia plane seculis illis Academiarum facies ac scholarian fluit , quam quae est hodie. Isto tempore vel ad Acad miae gloriam suillaiebat habere septemf uritia um liberalium Professores; nostro deuo non pauca sunt Gymnasia, in quibus superiorum quoque facultatum Prosesibres reperias. Quoci si quis aueat scire , quid ergo discriminis fuerit olim inter talem Academiam Hvulgarem scholam 3 illi rescondebitur in

140쪽

Iasschola vulgari partes, in Academia artes viguisse, h. e. illic in partibus Orationis Grammaticae e Donato, hic in septem artibus liberalibus institutam fuisse iuuentutem. Ab his ergo artibus liberalibus prisco illo aevo denominati fuerunt Artistae & Facultas artium.. g. VIII. Posteaquam vero, Aristotelicis quoque libris in Academias inuectis, Philosophia quoque, h.e. reales illae, ut vocamus, di- stiplinae, ingressa est , incremento non leui aucta Facultas Philosophica, in duplex uuasi diuisa est studium, quorum unum esset artium,alterum Philosophiae, puta eius , quam

Realem vocare mos est. Cons Verarui. Acad. Louan p. IIC Factum. inde, ut in nostra usque

tempora mos ille Conseruaretur loquendi, quo bonarum artium ac Philosophiae studi sum aliquem, aut Bacc.aureum, aut Magistrum pronunciamuS. g. IX. Promiscue tamen Facultas ipsa iam

Attium vel Artistica , iam Philosophiae seu Philosephica fuit appellata, & Professores eius mocio Artistae, modo Philosophi. Placuit artium appellatio ob memoriam antiquitatis; Philomphite, ob dignitatem , siquidem realis illa Philosophia septem illis artihus dignior habetur. Neque id iniuria. Artes enim illae septem instrumentales sunt, ipsa vero Philosophia harum comparatione di-