장음표시 사용
141쪽
sciplina principalis est. Imo Philosophia olim apud Gentiles,cum rerum diuinarum pariter atque humanarum scientia haberetur, comprehendebat ipsorum Theologiam quo- ue fortasse & Iurisprudentiam ac Medicinam. GV. Besold. p. Io. Part. V. Potit. Certe tanto ponebatur in pretio, Vt humanae er ditionis culmen in ea collocarent.
X. Atque horum stilum imitatos esse dixeris & Chymistas, qui, cum nescio qUam excellentem sapientiam aut Pansophiam quoque profiteantur,Philosephos se vocant,& lapidem suum lapidem Philosophorum. Porro, cum iidem scirent, idem valere Phi- Iosephum & Artistam, Eliam quoque suum,
cuius aduentu restaurai dam este rerum Omniuin scientiam, & aureo seculo aperiendas fores Qmniant, riistam cognominant.
s. XI. Atque haec sussiciant de Philo pho Artista summariter & in uno quasi Conspectu tradidisse. Fusius unam & alteram a sertionem supra propositam declarabunt obseruationes sequentes.
OBSERVATIO XV.FACULTATES ACADEMICAE.
IN Academia sunt ordinarie facultates quatu or. I. Extra ordinem alibi flauciores, Pt olim
142쪽
hola facultas Artium, in quibusdam primitin exulauit facultas Theologica , alibi Iuridica. II. ibi plures β. III. N quando alicubi Iuridica cultin secreta fuit in facultatem Iuris Canonici retaris ciuilis, ga IV. alicμbi Poetica facultas fuit separata a Philosophica 3.V.
tes , ut Vocamus , Theologorum v-nam, secundam ICtorum, Medicorum tertiam, quartam Philosophorum, nemo ignorat. Atque hoc exaudiendum est ordinarie, siue de eo, quod in plerisque obtinet hodie Academiis. Extra hunc ordit m atque raro reperies alibi pauciores,
s. II. Pauciores: Nam ut omittam, quod obseruatione praecedente dixi, cum Academia quondam Parisiensis fundaretur, in ea non nisi uni Facultati, quae fuit Artium seu philoQphica, locum fuisse fictum , memorat Thomas Lansius p.a'. de Academiis. Ros Ο-chiensem Academiam anno Christi a 439. a Pontifice Martino V. tantum in tribus facultatibus, Iuridica, Medica & Philosophica institutam esse : δes.seq. Heidelbergensem, Pragensem, & plerasque illas antiquioris notae in Germania, primitus nullos iuris ciuilis
143쪽
professores habuisse, vide apud eKndem plu- l
g. III. Plures autem quatuor Facultatibus Ialicui esse Academiae, duobus contigit modis, puta si vel luridica, vel philosophica facultas fuerit. Loquor de fasso,& quidem quate- nus mihi sit res comperta. De possibili plures esse modo possunt : si similia tentantur in Fac. Theol. diuidendo eam, non quidem secundum diuersias Religiones, neque enim icommodum hoc: sortasse tamen nec impos- ii ibile iis in ciuitatibus, ubi exercitium Religioni plusquam uni liberum est: sed secun- idum diuersas partes, Exegeticam, Polemi- icam &c. Videndum & de Medica Faculta- :te, diuidenda fuse in Chymicam & Galenicam &c. aut similiter in partes. s. IV. Ac in Academia Lovaniensi duas esse Facultates iuris , unam Canonici seu ntificii, alteram Civilis seu Caesarei, quarum utraque Decanum habeat suum, testatur Nicol. Vernul. lib.II. Acad. Louan. c. s.RMI.qui ideo quartam illa in Academia Facultatem numerat Medicam p. rv. & quintam Artium , h.e. Philosophicam p. ua. Nempe Iuris utriusque termini aliquando sic fuerunt una uel altera in Academia diuulsi, ut alterum plane fuerit exclusum. Nam ut hic iterum cum Lansio e p. V. assi de ac loquamur ,
144쪽
Honorius Πλ sedit hic ab anno Or 6 ad I 227.) quia Parisiensis Academia potissiman pro lucra theologia fuerat instituta, probi it δεώ poena excommunicationis, ius ciuige i te doceri H- siue, rit- ne sudiose curiosiores a Theologia di aberentur J Et in complutensi Arademia Tranciscuου Timenius fundator lege seuerissima ea vis, ne tam ciuilis Antecessoribus ibi'esset DeucIohannes quoque Ludovicus Ques Δε I da causis corr. an.P. Q generalia scholariam tractans, quinque agnoscere facultates videtur his verbis: Atque haec vetat Colgemis sunt di n-tia, Pt unum esset sestem iliarum liberalium --rium, quibus annumeratur philosophia, quae es de moribus, quaeque de naturae alterum Iudici erantiam Civilis uris 3 quartum Pontisicii, quininum re supremum Theologiae.
s. V. Quod autem ad philosophicam sa-CUltatem attinet, apud nos quidem & alibi passim a philosephis Poetae non separantUT I sed in Viennensii tamen Academia M ximialianus I. quintam Facultatem Constituit, nempe Collegium Poeticum, eique Conradum Celtem, qui primus Germanorum lauream Poeticam a Friderico III. Caesare impetrauerat, gubernatorem praefecit, hac digniatate & honore indulto, ut noui Collegii Rector , Comitis, ut vocant, Palatini potestate , frueretur, laureisque poeticis, si quos dignos
145쪽
i3o OBs. XXI. ARTISTA, ARTISTICUS haberet, exornaret. Vide Gessensis Epi iam
dedicatoνiam Poetices, Rischner volum. H. oraca.p. o. Lans de Academ.F. yy. Zie erus dis'. c. de Iur. Meties. I.Π.IZZI. Cum his confer locum, quem Observ. sequente describemus ex Epistolis obscurorum. i
ARTISTA, ARTISTIC VS, V CABULA BARBARA
ma haec nomina a Facultate artium. I. I. De Arisa locnου ex Thoma de Re is s. LI sde Amtistico ex Osolis ob c. et . g. III. Legisa, Iurisa. Arrisam non congruere cum Iurisa.I.IVM W a Vobis notatus IV. excusatur 3. n. . s. I.
ita Facultatem artium appellari mos inolevisset, barbaro aeuo etiam eX- cogitata sunt vocabula Artista, Artisticus, pro Philosopho & philo phico. g. Π. Artime vocem reperies ut e totis scriptoribus vel unum proferamus ) apud Thomam de Ke is cap. is rita Florentii
146쪽
UI Pragense pergenti pium assensum praebuit. - - Fixeito Artista bonuι, i. e. bonus Philo phus )qui erat ingenio clarus in proficiendo stadiosus. g. 11Ι. De voce autem Artisticus iuuabit adscribere locum ex epistolis obscurorum Ui- rorum, ingeniose ab Vlrico Hulteno confictis ad viuum exemplar styli barbari: simul ut intelligas, tantam suis te temporum illorum harbariem, ut quartae facultati quintam Poeticam, quae styli esset cultioris, addere, ipsa
propemodum imperaret necessitas. Sic autem leges parte II. uiarum Epis. s. m. D. Iam secerunt i Reuchlinistae nouam facultatem via
tria alias quatuor facultates, quas iam habuimuae: omnes isti laudarit Reuchiis, s iucunt,qma sunt eius discipuli, re non curant amplius facultatem Artificam, eo quod Artisae sunt ita magnis superbi asini, quia non sciant tria aut quatuor verba latine loqui.
g. IV. Vtraque autem vox barbara, e quod latino vocabulo iungat terminationem non latinam, sed graecam.I dem peccantLς-gista, iurista, & similia eidem aetati barbarae adeo nota vocabula, ut horum alterum inde' in vernaculam quoque nostram sit transfusum. Arrisiam non congruere cum Legista di- η xit olim Rehussi est. Lan . 6. de Arar Vi- '
I α sicut dendum an h. l. Artista praeter pliiloseph
comprehendat Medicos cc ICtos qui unam,
147쪽
r3a OBS. XVI. ARTIS T. ARTISTI . UOC. EΤc. sicut Legistae, qui alteram uniuersitatem faciunt apud Patauinos. V. Itaque Vossius lib. LII. de est. Semnia c. F. Scio. Castigat Udatricum Zasium, quod
Artistam pro Doctore artium liberalium dixisset, idque eo in opere, quo iuuentutem im-huat studio eloquentiae, commentariis videlicet in Rhetorica ad Herennium. g. VI. Veniae tamen aliquid impetrare sZasio a nobis illud potest, quod nomen hoc certo sit hominum generi ex ipsorum prosessione impositum, qualia si in aliam plane linguam transire absque dedecore possimi , quod modo vidimus in vocabulo Iuristae, tolerari & in sua facilius debent.
OBSERVATIO XVII. TECHNICI ARTIGRAPHL
'Echnictu non solum adiective sumitur, sedes subflantiuei I. pro artifice non fractico, sed theoretico II. artem liberalem compendiose proponente, qui re Technographus diritu es A. III, Loca eam in rem Gellii, IV Euintiliani f. V. Augustini f. n. 'L. VIV. Vbi Technicorum quidem nomine reniunt scriptor Rhetoricomostemarum, s. IX. Sed tamen eadem vox denotauit et iam Grammaticos o Dialecticos s. X. non ra.
148쪽
men scriptores de scieruias, 3. XL nec interpretes autorum I. XII. Cur de iis contemptim loqua tur Autores. g. XLII. Technicas etiam controuersias tractasse g. XIV. Artigraphi usurpatio A. XV. ' pro Grammaticis Rhetoricis re Dialectieis β. XVI. ' Distinctio Aristophorum ab Orthographis β.
,i graphi Latinorum: nec Graeci ea,qUae Ita hic volumus. Τεχνοως Graeca wX est, dii proprieque sensu adiectivo notat ida omne, quod artificiale est. Sed ut adiectivat multa, vim etiam induit substantivi, notatque hominem artificem ; neque adeo male sic redditur a quodam Glossatore Augustini, de quo infra g. 7. I. II. Iam cum artificium alii prodant eI borando, quod didicerunt: opere, alii, ne se-Cum ars pereat, fundendo quasi in alios,quos in ea erudiunt ac instituunt, quorum 1llos practicos, hos didacticos licebit appellare : sciendum, speciali sensu vocem Technici ad j didacticos fuisse accommodatam ii g. III. Nec hos omnes tamen promiscue,
it sed eos imprimis, qui artium suarum scriptis; libellis sistematicis: quod quidem praecipue iit valebit in artibus humanioribus ac literatis, ' I 3 quae
149쪽
oss. XVII. TEcHNICI quaeque contentionem animi postulant potius, quam Vsum corporis, quis enim manuariam artem Commode discat e libro v.gr. tonsoriam & alias p J propagare sic eas studerent. Quare & hi iidem et quoque sunt
appellati,teste Vossio lib. I. de r. Gramm. c. s. p. Ia. s lib. IV. de Pit. Serm. c. r. p.Z . Sed Latini Technicorum vocabulum sua quoque loquentes lingua retinuerunt. Ramm rem duobus a Georgio Hornio lib. 'L hs. Phil. e. r.'.Iag. obseruatis locis, altero Gellii, autero Quintiliani, addemus nos hic ex Augus ino tres alios. Occasionem quaerendi in Augustino dedit Grotius, qui s. a G. de I. R. tertium ex his citat. s. IV. Gellii haec sunt e lib. XVII. c. F. C
eero in Dialogo, mi titulus es Laelius - docere volens, amicitiam non spe utiliratis colendam , sed expetendam - etiamsi nihil opis - ex ea percipi
queat - his νerbis usust MVt enim benefici liberalesque stamus, non ut exigamus gratiam, nec enim beneficium foeneramur, sed natura propensi ad liberalitatem sumus, sic ami- lcitiam non spe mercedis adducti, sed quia o- lmnis eius fructs in ipso amore inest,expetendam putamus. Noe cum legeretur in coetu fodite hominum doctorum, rhetoricin quidam sophi veriusque linguae caliens haud sane ignobilis ex i- sis argutulis oe minutis Doctoribuου, qui τεχνικοι
150쪽
Vpellantur, arque in disserendo tamen non impiger, Uum esse exsimabat non probo neque ἁπο--δεικτικω: sed eiusdem quaestoms, cuius esset ea ipsa rei, de qua quaereretur: si. e. aeque dubio JNam beneficos inquis re liberales sum t adcon- . Armandum id, quod de amicitia dicebat, quum ipsum it d σ soleat quaeri, ο debeat 2 quisquis. iberaliter es benigne facit, qua mente, quoue con . Asio benignus, liberalisque sit: virum, quia mu-ι tuam gratiam θμα - ; ari quia nasura sit bene
f. V. Quintilianus lib. II. c. l .p. ΠP. GD p. a C Noto, se iuuenes satis infructos, si quem
ex his, qui breues erumque circumferuntur, amrii tibellum edidicerint, re velut decretis techniacorum tutos putent. Musto labore, a duo sudio, varia exercitatione, pluribus experimentis, alti a prudentia, s sentissimo consilio consat ars. dicendi. I. VI. Augustinus in principiis artis Rhoeorices Tom. I. OFina . re seqq. ter hac voce utitur. Semel capite a. Alia subinde ex eodem νerbo persuadenti s qua in re scit. Rhetoricae finem nonnulli collocantJ ealumnia nascitur inuenta sane a Plarone, tractata multum in
Gorgia, sed pos ac multo impudentius a quib-dam retanicis s Technicis; editio sub nomine Fortunatiani p. m. s. male: Graecis litteris τεχνικοῖς pingitur haec vox in ed. Rhetorum