Theatrum conuersionis gentium totius orbis; siue, chronologia de vocatione omnium populorum, & propagatae per vniuersum orbem fidei, christianaeque religionis descriptio auctore F. Arnoldo Mermannio Alostano. ..

151쪽

Is2 CONVERSIONIS GENTIUM

guauerat, sitae orthodoxiae certissimum

Omnes ecclesie quae sunt in Hispania,Britannia Gallia, Germania,Cam pania, re lia, Dalmatia, Mysia, Macedonia,G raecia, Africa,Sardinia, Cypro, Creta, Pamphilia, Lycia, Isauria, Agypto, Libya, Ponto, Cappadocia,denique toto Oriente cXc piis illis paucis ab Arrianis occupatis Inobiscum S cum concilio Niceno sentiunt& sapiunt: non possunt vero tam pauci iique suopte iudicio, & conscientia damnari, praeiudicare orbi uniuerso: ca igitur sides tenenda est,quam tot populi,tot e clesiaei tanta consensione, tot annorum centenarios probatam habuere. Iisdem rationum probationumq m mentis nititur aduersus sciolos illos Gn lib.r.eap.a a sticos Valentinianos D. Irenaeus Lugdunensis: Ecclesia per uniuersum orbe Vsq,

ad fines terrae seminata, & ab apostolis oceoru discipulis accepit eadem in Christusdem : hanc fide,hac prςdicationem scio diligenter custodit,quasi unam domu inhabitas, V similiter iis credit, quasi unam animam habens,&vnum cor cordo- inania haec praedicat, docet,& tradit

152쪽

V TH E A TR v M. is, quasi unum possidens ος. nam etsi in mundo sint loquelae dissimiles,attamen Virtus . traditionis una& eadem est. Neque hae quae in Germania sunt fundatae ecclesiae Alter credunt, aut aliter tradunt; nequet, e quae in Hibetis sunt;neque hae quae in Celtis; neque tiar quae in Oriete, neq. hae quae in Aogypto, neque hae quae in Libya, neque hae quae in medio mundi sunt constitutae: sed sicut sol creaturae Dei in uniuerso mundo unus idemque est, sic& lumen & veritatis praedicatio, ubique, Codemque modo lucet,& illuminat omnes homines,qui volunt ad agnitionem veritatis venire. Et neque qui valde praeualet in sermone, ex ijs qui ecclesiis praesint, alia quam haec ipsa dicet. nemo enim est supra magistrum , neque infirmus in diti cedo deminorabit traditione. Cum namque sit una eademque fides,neque is qui multum de ea potest dicere, amplius diacet Vnqua quam res sit; neq. qui paru dicendo valet, dicet minus quam oportet, aut infra quam res cst. Neque nos mouere debent tot tantaeque procellae seu hae-- resC- ,.seu persecutionum, seu morum mpinum Ve malitia tanquam tempesta-

153쪽

Is C o N v Ens I ON Is C ENTI V Mtes quaedam ingruentes,& nauiculae S. tri summa vi imminentes, ac extrCina quaeque comminantes, quum & longo grauiores ci aerumnas saepe multis ante temporibus, & cam semper seipsa clari rem euasisse, sexcentis exemplis liqueat, perpetuosque cx bellis hucusque triumphos duxisse. Sive enim penitius praeterutorum temporum nequitia inspiciamus, non extincta turbine,non ventoru vialibraptam,non fluctibus rabidis perturbata, non fractam,sed vexatione purgatam, lutioribus sanatam, necibus viviciam viretioremq. Eccletiam pervidebimus Sitio illorum temporum populos tanquam coram praesentes tecumque colloquentes conuenias,eandem protinus nobiscum fidem cofiteri, religionemq. tenere audias En tenemus omnium caeli climatum, omnium q. terre angulorum populos,nobis ini in unam fidei religionisque sententiam cospirantes. Quid si iam omnia mihi Cocilia passim toto orbe inita,qUorannis l. coire solita ex praeceptione san-Gn.apost.ti ctioneq. apostolica,recensenda sint: quid

Cocii. Antio. 4 - . .

ccclesiarum,omnium gentium,omnium

aeta

154쪽

THEATRUM. IIIaetatum patres mihi sint percensendii quas putamus copias,quas phalagas,quot testium myriadas in aciem campum que in rem quam diximus,sum producturus Si mihi miles uniuersus conscribedus est, qui diu olim sub tot tantisque Imper toribus,cum Romani,tum Constantin

politant Imperh, Regibus Hisp. Gall. Bri

tan. Lusitaniae, Daniae,Sueuiae, Noruese Ital. Polon. Vngar.Bohem.aliisque infinitis,cum defensandae,tum propagandae r

. ligioni Christianae scruiuit ab origine prima: quis soro) locus satis patens satisque

vastus esse possit, qui exercitus eius fre- quentia capere valeat' Si omnium Coculiorum sanctiones, si omnium Imperatorum, Regum,eXarchorum, principum l ges hic cnumerem, certe Sc illos mortales religiosissimos fuisse,inc5fesso erit omnibus : deniq. cos quidem obseruatae relugionis praemia manere; nos Vero, siue neglectie,siue contemptae, daturos aliquando poenas. Equidem supplicij tarditatem& dilationem, non pauci aut ignosce tiam, aut diuinae prouidentiae oscitatiam cxistimat. Verum si rem, uti est ,diuinam, inquam, offensam ex aequo dc bono mc-

. tiamur,

155쪽

I CONVERs Io NIs C ENTIUM tiantur, exemplis temporum praeterito. rum;Vereor ego vehemeter,ne Numinis ira tarde ad sui vindictam procedens,la

ditatem supplicij, & grauitate & perpe

tuitate aliqua compenset:& ne nos instar eorum qui 'nus perpetuo glisces cotemnunt, in utramque aurem securi, poenarum, aerumnarum,calamitatum usuram tandem recipiamus,& malorum piaculorumque quae deprecari negleximus, immensam. O si haec Belgica prouincia humana voce uti posset, quos ederet luctus, quos componeret Clcgos modos, quam tristia ediceret, quae nemo, quantum tiis saxeus, tametsi e Caucaso natus, audiens

temperet a lachrymisi O quales, quo quatas deponeret querelas, quam dissimilibus dominis olim , atque nunc, sese administrari defleret O quia tum mutatis, ab illis 'ingenua,inquit,sum liberali ii dole nata neq. obscuro loco. Fidei religionisque auctores nancisci quasi sorte auspicata Deus Opt. Max. totius huius uniuerstatis rerum Praeses voluit,adeOq. parentes seu auos, seu abavos, seu atauos. M ternu m, Memniu in ,Euc hariu m, Valeriu

a S. Petro rectissimalinea fidei descenden

156쪽

tes,hucque destinatos; deinde S. Quintinum, Platonem, Rufinum, Valerium alterum, Eugenium, Crispinum, Crispinianum ilicianum, Marcellum, Regulum,

Fuscianum , victolicum, Eleutherium indigenam Nervium,Chlysolium Arme- l , 2I nium, caeteros seu Romanos seu Gallos i trit

genitores habui: hi sunt harum ubi t. cc Cp ρ 'φclesiarum antistites, haec est diuina Soboles cano demissa sereno , hi patriam hanc

suo cruore foecundam, meritis validam, virtutibus florentem,signis editis rebusq. praeclaris celebrem , omni postremo hac ccclesiarum successione,pastorum doctorumque apostolicorum longa serie, Fecerunt pulchra ceu posteritate parem

Eius pulcherrimae prolis, secundum est.. .

promissa & Prophetica oracula, Imperatores & reges nutritij, Imperatrices, Mi eginae factae sunt, diuino nutu , obstetrices. Et quidem hactenus ita inter Augustorum amplexus, S pientissima vota, omnis progenies haec adoleuit, sumpsit vires, estque aetatum momCntis au et ut futuri posteri aestimari non potuerint,

157쪽

118 CON VE ns Iohris eENT 1 vht Iint,neque opibus, neque cophsitiseriores. Verum cheu, o malum , proh dolor, miserrimum infelicitatis genus est, fuisse aliquando felicem : neque cuiquam tantopere dolet fortunae felicitas nuti quam habita,'atquq tam turpiter amis sat nihil verius illo elegantissimo dicto Poetico, Non minor est Nirtus, quam quaerere, parta

tueri. Et certe

Tloruimus quondam se flos fuit Hecudum, i

fuimus Troes :vC rum, En campos Ῥbi Troia fuit. Ita siquide comparatu cst, ut Resipiab. diu esse incolumis nequeat,quae non iisdeartibus atque virtutibus perpetuo seruetur, ac veluti lacte eodem foueatur, quibus fuerat olim parta dc educata. Est enim Rei p. vi sic dicam, educatio,altera natura. Sicut igitur, mutata nutrice, mutatur habitus statusque naturae, & proles Vario

lacte nutrita fero sit scabiosa , morbisque infecta : ita Respub. primum delicatissime educata a matre, deinde a nouerca

degenere ubere lactata, non potest noue sse humotibus affecta corruptissimis.

158쪽

Quemadmodum vero bene costituente ordinadae q. Rei p. prima elemeta sunt religionum sacraru mometa ac rationcs;ita declinatis Reip. ne dicam inclinatae incunabula sunt si I crati, Platoni, Tito Liui. Plutarcho, Aristo. M. Tuli. Valer. Mancaetcrisque id genus , credimus religi num so cordia,indiligentia, neglectus. V rum haec alias. Caererum obij ciet, imo obganniet sorte quispiam, & quaeret,unde sciamus apostolicas esse illas omnes quas retulimus ecclesias. Cui in primis res psidemus, Homine indocto nihil impudentius : quic-

. quid enim dicas, nihil dixeris,nisi id dix ris quod ci visitim probatu . deinde homine malitioso, nihil magis improburis enim ita solet perplexari, No pactu,pactum ;pactum,no pactu est quod illi libet:& is no ta sensus aut intellectus, qua animi voluntatis q. vitio laborat, & prorsus mala mes,malus animus. Sic olim Mani-

ras admittebat, quasda rehciebat, ut om- lib-3 .coni. nis de medioScripturaru auctoritas semel nict C p. I9.

deleretur inquit D. Augustinus in & suus cuique animus, suum curi. insbmnium auctor

159쪽

16o CONVERSIONIS CENTIUM

auctor sit & auctoris instar, quid in quaq. scriptura probet,quid ina probet,id ch, no

auctoritati subiiciatur scripturarum , Ut quippia credat,sed sibi ipse subisciat scripturas, easquc suo sensui seruire cosat, etiam ropugnantes: ut ideo quid rccteriteque scriptum videatur, quia illi placet, non quod eo nomine ei placere debeat, quod scriptum sit. Iam vero , ut ad rem

veniamus: cur non euangelicae, apostoli- .cae, ecclesiasticae traditioni concedamus. tanta vetustate fundatae, tanto usii roboratae,omnium apostoloru, martyrum,rCliquorum q. virorum clarissimorum sanguine , sanctitate, meritis commendatae, hucusque ad unguem obseruatae, quum non aliter,quam tr iditione atque relatione alia complura sciamus, quae tamen certo certius ita esse tenemus nam,Vt mas is coserre mihi liceat parua,unde amabo) Socratem cuncti,quotquot sunt eius philosi, phiae candidati, credunt Sophronisci Panarime filiu Z unde Anaxagora, Damonem & Archelaum eius fuisse ii ferunt praeceptores ' Vnde uxores Xai rippen S: Myttonem asserent 8 Vnde Cer tatim non paucae ciuitates Graeciae sibi

160쪽

esseque contendunt contribulem , nisi ex diuersa maiorum quasi per manus tr ditione 3 Vnde hosce quidem Platonis, cognomento diuini, illos autem Aristotelis libros mihi persuaserim Θ Vnde hi Theophrasti, alij Demosthenis, alij M. Ciceronis , alij Varronis , ali3 P. Vergi iij. alij Ouidij, Periij, Martialis, Iuvenalis, Horatij, Macrobh,Galeni, Hippocratis, aut alij, aliorum, atque aliorum, usque adeo esse creduntur; ut siquis neget , non solum refellatur, non solium si biletur, verum etiam tanquam demens iudicetur, qui notissimae famae, certissi- Aut ly, i .

mae temporum serael, conitantissimo rU- Mani.cap. s.

mori per aetatum successionem quasi per manuum traditione insolenter pr stimat reclamare Z Ego igitur quae iam in tu' i' cem edo, vel ex totius Ecclesiae Catho. auctoritate a maioribus tradita , vel ex Scripturae diuinae literis , vel Physica ratione collegi omnia . Contra vero

rationem nemo sobrius , contra diuina oracula nemo Christianus , contra L Ec-