장음표시 사용
341쪽
tales ordinarie sunt omnes, quia reus exceptio non numeratae pecuniae , quam non potest prius excipere , quam actim biennalem esse diximus, g. 894. v. ne conueniatur. L. F. S. vlt. D. de L. 4. C. de non num. peri et e Ceydia. mah et mer. excepi. Temporariae sonem non numeratae iam, de qua contra hoc sensu sunt, quae certo tem- ν. 833. idemque, quaerelae λο is pore exspirant, quales sunt, quae per tesame . L. g. s. 14. D. de inus modum actionis proponi possum, mi res.
In rem Postremo quaedam exceptiones IN REU sunt, quae rei eoba et persio- rent, et hinc heredibus quoque et fideiussoribus prosunt, uti per-η-- emtoriae pleraeque e quaeciam IN PERSONA AE , quae personam non egrediuntur, uti exceptiones competentiae, A. II98. 9 pDcti personalis de non petendo. L. aa. L. 3 F. S. I. D. de paci.
Quando Exceptiones dilatoriae opponendae sunt ante litis contestatio- ppin nem , L. ρ-lt. et vis. C. h. t. nisi vel ad iudicii substantiam pera te'' tineant , idque retro nullum reddant, L. al. C. de proe. vel post litem contentam demum aut emerserint, aut ad rei notitiam peruenerint. L. q. D. h. t. Priuilegium singulare est exceptionum incompetentis iudicis, L. vlt. C. si a non compet. tuae et cedendarum actionum, L. ε I. S. I. D. de fideis. quae et post sententiam recte
Quando Peremtoriae in iudiciis bonae fidei opponi possunt in quacun-m 'm' que parte iudicii : in iudiciis stricti iuris ante litis contestati '6-ς nem allegandae , et post litem contestatam probandae sunt. L. 8.C. h. t. L. 9. C. de praefripi. Iou. temp. Exceptis iis . quae litis ingressum impediunt, quae ante litem contestatam allegandae et probandae, et exceptionibus SC. Velleiani et Macedoniani, quae et post sententiam recte opponuntur. L. II. D. ad SC. Helisian.
DE REPLICATIONIBUS. S. ΜCCLXXXIII.
Conn, TΤi reus exceptione sua intentionem actoris ; cs. I 277.9 itario. Re- V actor noua allegatione exceptionem rei elidat, eaque vocari plicatio, solet REPLICATIO. pr. Inst. AL
342쪽
Quum vero contingere pollit, ut replicatio . quae prima fa- Duplicaeie iusta est , noua allegatione excludatur a reo: ea tunc vocatur uo DUPLICATIO. s. I. I i. eod.
In quibusdam foris et actori TRIPLICATIO , et reo QUADRV- Quot al-PLICATIO conceditur, S. 2. Inst. h. t. immo et ulteriores allegatio iςgRxio nes admittuntur. Verum in iudieiis bene constitutis id non te- ζ PI mere permittitur, sed partes coguntur in replicatione et duplica- mist. Ttione ad sententiam concludere , et, ni id faciant, iudex causi dae sam ex ossicio pro conclusa habet. Ceterum reo vltimam allegationem competere, et ratio iuris, et usus fori probat.
BEati in iure censentur possidentes et quia I. ab editione ac Beatini. probatione tituli liberantur , L. II. C. de pet. heri et L. a8. do possi- C. de rei vinae a. quia, si in bona fide sint, fructus quosdam denuum. lucrantur, s. 3TT. Iequ. 3. quia iidem rem tamdiu retinent, quamdiu alter , suam esse , non probauerit, A. 4. Ins. h. t. seque in possessione etiam priuata auctoritate defendunt. L. I. C. unde vi, eaque deiecti delicientem confestim iterum iure deiiciunt. L. 3. s. 9. L. IT. D. de vi et vi arm. Ac quia denique s. eo iure gaudent, ut in pari caussa melior eorum conditio existim tur, L. a. A. 9. D. vii ροψ . et hinc in dubio pro iis feratur sententia. L. III. L. I 28. D. de rex. iur.
Ea commoda facile subigunt homines , ut de possessione li- Quid vitigent. Ea vero lis ne in verbera, ac caedes euadat e prodita terdi- sunt INTERDICTA , id est iure veteri formulae et conceptiones ver--thorum , quibus praetor in causa veras vel quas possessionis aliquid fieri iubebat aut prohibebat. pr. Inst. h. t. Iure nouo Vero extrao dinariae actiones, quibus maxime de vera vel quas milesione summarie agitur. pr. S. vis. Ins. h. t. L. a. f. a. D. h. t.
343쪽
3M ELEMENTA IURIS LIB. IIII. TIT. XV. S. ΜCCLXXXVIII.
Possesso PossEssIo in tenere est rei detentio: L. I. pr. F. I. D. de ad- V d et quis vel amitt. possess. L. 9. D. de rei vinae sed ita diuiditur in na-FψN turalem et civilem. NATURALIs modo dicitur, quae in nuda d tentione consistit, modo quae saltim non cum proposito rem sibi iure dominii habendi coniuncta est. L. II. pr. D. eod. CIVILIS vero modo est, qua quis rem detinet, in qua ipsi ius est, modo , qua quis rem detinet animo domini, et rem sibi habendi. L. I. S. 9. D. de vi et vi arm. L. a. s. I. D. pro hereae
Interdia Quamuis vero interdicta maxime ex caussa PossEssIONIs , ctam eiusque ciuilis, vel latius vel strictius sie dictae , dentur : h mpli R rum tamen exemplo quaedam inuenta , quae ex caussa PROPRi TATIs oriuntur.
P ,hibi Sunt ea Vel PROHIBITOR A, velut interdicta ne vis fiat ei'. toria, te- qui in possessionem missus erit , ne quia in loco sacro fiat, ne quidstitutoria, in loco publico vel itinere fiat, cet. vel REsTrTvTOR L , veluti exhibit interdictum unde vi, Vel Ex HIBITORIA , v. C. de libero homine exhibendo, de tabuIis exhibendis, de quibus tituli singulares exstant in Digestis. Immo et MixTA quaedam esse, docemur L. I.
Deinde alia sunt ADipisCENDAE. alia RETINENDAE, alia RECUPERANDAE POSSESSIONI s. f. a. 3. q. Ins. h. t.
stendae , retinendae, et recupe.
randae ADIPIsCENDAE possessionis caussa praeeipue comparata sunt possessio- interdicta uvoavM BONORuri, QUOD LEGATORUM, Et SALV A
d. bt Interdictum Q.VoRVΜ BONORum datur bonorum possessori vel sessorii, heredi praetorio , L. I. r. D. quor. bonor. non contra qtienavis Interdi possessorem , qui titulo singulari ; sed aduersus eum , qui pro h ctum rede vel pro possessore possidet, ad consequendam rerum quom hereditariarum possessionem. 3. 3. Inst. b. t. d. L. I. pr. D. quo
344쪽
. Pra herede pessulare dicitur, qui se pertinere, possidet, quia possidet. g. 3. heredem esse alti pro moestore, qui Isi. h. t. L. D. L. o. L. 13. D. de hereditatem , iciens, nullo ad se iure hered. petit.
Differt ergo hoc interdictum ab hereditatis petitione, quod hae ius hereditatis; illo eiusdem possessionem ; hac et res cor sh esporales et iura; illo solas res corporales persequimur. L. a. dilati, D. quor. bonor. L. I a. L. 19. D. de hereae petit. petitione.
Ei vero interdicto amne est REMEDIvΜ ex L. vlt. C. de Remedi- edicto diu. Hadr. toli. quo heres, in testamento scriptus, in pon uin e L. sessionem mitti iure petit, si testamentum vitio vilibili non la-
Alterum interdictum QUOD LEGATORVM datur heredi ho Interdinorumve possessori, qui satisdedit, L. I. s. I 6. D. quod legat. aduersus legatarium , qui rem legatam sine voluntate heredis occupauit, Vt eam restituat, quo quarta Faleidia detrahi possit , S R 'vel in id, quod interest, condemnetur. L. I. S. I. D. L. vn., C. quod legat. Quamuis enim legatae speciei dominium sine traditione in legatarium deuoluatur: S. 6o6. 3. nota deuoluiatur tamen postessio.
S Lur sv M interdictum datur domino landi contra colonum Inierdi ad eonsequendam possessionem rerum coloni, pro mercede op- Sabpignoratarum. g. 3. Insi. h. t. L. I. S. I. D. de Saluian. interae uianum uvAsI SALVI AN vae omni creditori aduersus possessorem rei si-etdvinhi obligatae ad eius consequendam possessionem. d. L. I.
Vnde eodem fere modo differunt haec interdicta ab actio- Quomonibus Seruiana et quasi Semiana , quo interdimim quorum bo- βψnorum ab hereditatis petitione: b. Ia94. nisi quod r. in a- , be
ctionibus Semiana et quasi Serviana probandum, rem in debi- bui s.r toris bonis esse e L. I i. g. I. D. de ρέα in interdictis Saluia- uiana et no et quasi Salviano, eamdem in fundum allatam esse. L. L. n. ν. I. quasi Sec seqq. L. a. D. de Satu. interdict. a. Illae actiones contra quem u 3na ρcumque possessorem ; hoc interdictum directe tantum contra co-Ionum datur. L. I. C. de precar.
345쪽
RETINENDAE possessionis caussa c f. ras I. 2 prodita suntriendaε interdicta VTI POSSIDETIS et UTRUBI. S. q. Ins. h. t.
ih εὐό. Interdictum VTI POSsIDETIS competit ei, qui rem immobi ctum oti lem tempore litis contestatae nec vi, nec clam, nec precaris possidenti possidet, L. I. g. 8. 9. D. uti possiae contra turbantem , ad id, ut a turbatione desistat , deque eo caueat , et praestet simul, quod interest. L. I. S. q. 6. D. L. vn. C. uti pos .
Interdictum contra VTRVBI datur ei, qui rem mobilem tempore litis contestatae nec vi, nec clam , nec precario possidet, L. vn. s. I. D. utrubi et =. q. Ins. h. t. aduersus turbantem, ut a turbatione desistat, cautionem deque, quod interest, praestet.
Ea inier- Vsus fori haec interdicta etiam ad seruitutes et iura, ad su- perficiem , Vsum fructum , immo et ius colonorum protulit. SAND. petii rart. L tit. q. ι . a.
RacvpERANDAE possessionis caussa interdictum vNDE VI competit ei, qui per vim a possessione rei immobilis deiectus est, eiusque heredi, L. I. f. H. D. de vi et vi arm. aduersus deii- possiessim cientem , non eius heredem, nisi in quantum ad eum peruenit nis , -- L. I. g. vlt. L. a. D. L. u. C. eoae ad restituendam possessionem 'ae M. eum fructibus ac omni utilitate, damnumque deiiciendo datum resarciendum, g. 6. Ins. h. t. et, si possidere desierit, ad id quod interest. L. I s. D. eod. non amplius turbando, is
In praxi astine remedium passim receptum est ex interpretatione potius, quam Verbis canonis redinteTranda s. ea s. qu. Ire es. I 8. X. de restit. Dol. nempe ACTIO DE SPOLIO, quo poliatus agit non modo de re immobili , sed et de mobili, non modo aduersus spoliantem, sed et aduersus quemcumque possessorem ad restituendum spolium. ZlEGLER. Comm. ad ean redi ter. GAIL. obf. Libr. II. cap. TF.
346쪽
Denique alia interdicta sIMPLICIA sunt, in quibus facile ad- Interduparet, quis possideat, adeoque quis reus sit, e. g. quorum bouorum, quod legatorum, Salvianum, unde vi et alia DupLICIA, in 'quibus uterque actoris vel rei vice fungi posset. Qualia sunt ξ'SU interdicta vii post elis et utrubi. L. I. pr. D. I. vis. Inst. h. t.
Frequentissima hodie sunt haec interdicta in foro, vocantu que REMEDIA PossΕssORIA , et sere mandatis cum vel sine clauia . μ sula expediuntur. si '
Omnibus interdictis hoc commune est, I. quod sint in per- Eorum sonam, nec oriantur ex iure in re, sed ex iure ad rem. L. I. ,nδtura. 3. D. de interae a. Quod in iis leuato velo absque iudicii strepitu procedatur.
Diuiduntur tamen haec remedia in svHΜARIvΜ quod vota Possessio cant, et ORDINARIVM e Inter quae hoc obseruatur discrimen , I. quod in summario de nouissima et momentanea possessione; tis es' in ordinario de antiquiore disceptatur. Vnde ei, qui in sum- matium. mario succubuit ordinarium adhuc saluum est. a. Quod in illo non quaeritur, an quis possideat Vi, clam . precario ἶ sed, an ruiete possideat in hoc vero ad qualitatem possessionis atteris itur. 3. Quod in illo non seruato iuris ordine et absque iudieii strepitu ; in hoc solito ordine, et adhibita pleniore caussae cognitione proceditur. PossESSORio opponitur PETITORIUM , non nisi finito iudicio possessorio instituendum. L. I S. S. I. D. de vi, Cap. Agni auarunt 36. X. de test. et alte t.
ΡOENAE temere litigantium hic sunt media coercendi litigantium Poenais temeritatem. VLB. HUBER. Prael. ad Ins. h. t. Coercetur temere autem ista temeritas IVRElvRANDO CALUMNlAE , POENA PEcv- litigRu NIAR A , INFArii A. pr. Inst. h. t. rium.
347쪽
usiuran- Iusiurandum CALUMNIAE , quo partes et aduocati iurant, setis. i. ς μ m DAEm rufam exisimare , vel GENERALE est . vel spECI A- 44esu ' LE. GENERALE praestant reus , actor, et aduocatus; et reus qui-yle dem iurat, sibi iustam videri caussam suam , se non temere negaturum , nec litem prolaturum ; actor, se non calumniandi v xandique animo , sed quia se iustam caussam habere existimet, actionem instituisse , nec falsis probationibus usurum esse ; -- uocatus denique, sibi hactenus caussam clientis iustam videri, nee se ei patrocinium commodaturum, si aliud deprehendat. L. a. C. de iureiur. propi. calumn. L. I . s. I. C. de iudic. Nou. XXXXVImcap. 3
Genhtala Praestandum id ab omnibus . praeterquam a parentibus. p a quibus tronis , L. Iis. D. de iureiur. et L. l. s. q. D. eod. cedit. Hatianis. Praeibn- et aliis , quibus debetur reuerentia. a. nuae XXXVII. S. I. Praeis i m ' standum in omnibus caussis , praeterquam criminalibus, ubi ex parte rei iustissima esset periuria suspicio. Praestandum etiam a scisse, nisi actor caussa cadere, reus condemnari velit. Auth. principaler C. de iurei. pro'. calumn.
Quando SPECIALE , quod et MALIT AE Vocatur ex eap.2. F. est. de iur. speciali eat is 6. vel ab aduersario, vel a iudice desertur, quoties calum- ocua sit' niae suspicio in qualibet iudicii parte sese exserit, inprimis, quoties quis vel iusiurandum alteri deseri, L. al. f. q. L. 37. D. de iureiuri vel editionern instrumentorum petit, vel rem sibi exhiberi desiderat, vel nouum opus nunciat, L. F. s. Iq. D. de operi nou. nunc. vel denique positiones factorum offert, vel ab altero ad illas respondetur, quod iusiurandum dandorum et rectoriaena rum adpellatur a pragmaticis, ex cap. a. de testam. in 6.
viaui Sed generate quidem iusiurandum non solum in Germaniaeque .su, prouinciis quibusdam, verum etiam in Hollandia, extra usum est hodier- Spretale ubique in foro obtinet: praeterquam quod mos positi ous. nes factorum offerendi multis principum Germaniae legibus recentioribus improbatur.
Poena Alter modus coercendi litigantium temeritatem est poena pe- pecunia- cuniaria 3. 13O9. Nam I. iure Rom. rarius hodierno, lis
348쪽
in quibusdam caussis inficiando crescit, g. IITT. a. Victus victori, nisi probabilis ei caussa fuerit litigandi , in impensas litis
condemnatur. s. I. Inu. h. t. L. T'. pr. D. L. II. S. 6. C. de iudie. 3. Si quis in ius vocaverat . quem non debebat , mulctabatur olim L. solidis. L. i. s. a. D. de in itis voe. Quod hodie extra usum est.
Denique et INFAMIA notantur, partim I. qui ex delicto , et Inomi ruidem vel priuato, excepta lege Aquillia) vel publico, vel deolo actione; partim , a. qui ex quatuor illis contractibus , quos infamiam inurere, supra ρ. 78 s. a. notauimus, suo nomine con
demnantur. ν. I. a. Ins. h. t.
OVum adhuc de partibus actoris aeque ae rei actum sit: pro- ConRη
ximum est, ut et de IVDICR videamus. -
Distincta Romae fui ise MAGisTR Tvvκ et Iunicvκ ossicia , Μ. iam supra monuimus. s. II 8 I. MAGIsTRAT i Bus iurisdictio cum . R imperio mixto ; IVDIC BVS nuda notio competebat. L. I S. D. de re iud. Coram illis quae fiebant, IN IURE ; coram his facta , IN differenti IvDiCIo peragi dicebantur. SCHILT. Exere. VII. s. 3. Ble de IVBE ; hie de FACTO cognoscebat. ρ. 8s3. Si ipse praetor et de iure et de facto cognosceret, dicebatur id iudierum ExTRAORDINARlum. L. IT8. S. vis. D. de verb. o. qualia iure nouo erant interdicta. s. Ia8T. aliaeque extrao inari ae cognitiones. Tit. D. de
Ceterum , prout masistratus vel ciuiles, vel criminales causi Iuria, fas cognoscit: ita ei vel IvRISDICTio tribuitur, vel IMPE Rivn. 'ς IvRIsDlCTlo est notio iure magisratus competens. Cul AC. ParatitI.' I ad tit. Panae de iurisdict. ImPEBIVn contra erat Potesas armara. SI quom GON. de tuo eis. Rom. Lib. I. cap. a. do diffeminereii Eumenta Iuris. Τ t S. MCCCXVIIII.
349쪽
3N ELEMENTA IURIS L i E. IIII. T T. XVII. . MCCCXVIIII.
Sum ex Quia tamen , cui iurisdictio data est, ei quoque concessa 'Πς videntur illa, sine quibus iurisdictio explicari non potest: L. 2. R D. de iuri act. voluerant Romani, ut et cum iurisdictione imperii quaedam particula, quae in exsequutione et coercitione ciuili consistit, coniuncta esset, quemadmodum et iurisdictio , quatenus est caussae cognitio, non separatur ab imperio. L. 6. pr. D. de ine. procos.
Impe. Atque inde est quod imperium diuiditur in lagavla et HIxtium me. TvΜ : ubi merum non accipἷtur pro vehemente, summo , ex-
um ςx cellente, sed eo sensu , quo opponitur ei, quod mixtum est, Vti μην - apud Graecos m-- ροάβ. . Panal Pan. I. cf. s. 'P
Utriusque Ac proinde imperium MERVM est potesas gladii, ad animari definitio. uertentam in homines facinorosos speciali lege concessa. L. 3. D. de iurisdict. Μ lx TVH contra dicitur imperium , cui etiam iurisdictis ines, L 3. D. de iurisdia siquidem uti potestas gladii sine notione esse nequit; S. I I9. ita partim vis ac potestas ex se quendi et coercen/i iurisdictioni cohaeret, quia iurisdictis sne modica coercitione nulla s. L. 1. s. vlt. L. vlt. q. I. D. de offici eius, cui manae es iurisdict.
- . Ergo cui iurisdictio competit , ei ordinarie et mixtum estrum ei imperium : contra cui mιxtum est Imperium, ei non statim commixtum petit merum. L. I. s. vlt. D. eod. Fuit tamen, ubi, cui iurisdi- imperi- ctio est, ei mixtum non competeret imperium. Exemplo esseum Com' possunt magistratus municipales , quibus negant auctores nostri, pq - quae magis imperii sunt, non quae magis iurisdictionis. L. l. D. da iurisaea L. 26. m. et g. I. D. ad municipal.
iu lai. Iurisdictio porro vel VoLvNTARl A est , vel CONTENTI OsA. imo vo- Illa inter volentes exereetur; uti adoptio , manumissio, eman-luntaria ei patio: haec etiam inter inuitos eum caussae cognitione, Vti Om- .. toti neβ actione , L a. L. D. de UN. Procos. Illa a quocumque Q δ' ma stratu exerceri poterat, dummodo apud eum esset legis actio ; g. 6o. a. in haec a iudice tantum competente. L. 2o. D. de iuris dict. Illa etiam diebus feriatis, L. 8. C. de fer. et extra tribunal. c S. IOO. P L. 36. H. D. de adopt. f. a. IV. de libertin immo
350쪽
immo in ea a propria exercetur e L. 3. L. I . D. δε advi. in hac omnia secus se habenti
Deinde eadem in ORDlNAR1AΜ et ExTRAORDINARI AH diuiditur. Iurisdictio ordinaria iure magistratus competit, uti iuS decernendi, iudicem dandi, exsequendi. Extraordinaria speciali lege desertur, uti tutoris datio. f. a N. L. I. s. D. D. de Q. praeg. Illa mandari potest, haec non potest. L. I. pr. D. de F. eius, cui manae es iurisdict.
Porro diuiditur in PROPRlΑΜ , quae iure magistratus sui, adeoque iure proprio competit, L. f. L. 6. D. de iurisdict. MANDAT AH, quam quis nomine magistratus alterius exercet , L. F. L. I 6. D. eod. L. I. s. I. L. 3. D. de odie. eius , cui mand. staristae . et PROROGATAM , quae vel expresso consentia utriusque partis, Vel tacito, vel ex legis praescripto extra terminos exercetur. L. 18. D. de iurificit. L. I. L. E. D. de ii M.
Hodie his iurisdictionis speciebus accedit alia, passim obuia, quae possessoribus praediorum iure hereditario competit in rusticos, et cum praediis vendi , locari, aliisque modis et in f minas aliquando transferri potest , atque hinc PATRI HONIALIs vocari solet. Sed hanc a veteri potestate dominica in seruos vel homines proprios repetendam , et nihil aliud esse , quam p testatem dominicam, iurisdictionis uam indutam . iam supra monuimus. S. 13a.
Non autem hodie obseruatur, discrimen inter ea, quae in iure , et quae in iudicio fieri dicuntur. Iudices enim pedanei apud ipsos Romanos dari desierant, non quidem a temporibus Diocletiani, uti ex L. a. C. de pedan. iud. colligunt, vid. GER. NooDT. de iuri ict. et imperi Lib. I. cap. I D p. I 48. Ieqiι. sed tamen ante Iullinianum. S. vli. Inst. δε interdict. Germai, caeautem Originis gentibus numquam in usu fuerunt. Eoque sensu accipiendi ICti, dum hodie omnia iudicia aiunt esse extraordinaria, ex L s. vis. Insi de inter ae